Lögberg - 15.01.1920, Blaðsíða 4

Rl*. 4
-•/ .. X
LÖGBERC, FIMTUDAGINN 15. JANÚAR 1920.
ögberg
Gefið út Kvem Fimtudag af Tli# C«l-
umbi* Pre*«, Ltd.^Cor. William Ave. &
SKerbrook Str., Winnipeg, Man.
TAI.8IM1: OAKRY 41« og 417
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Lltaniskrilt til blaðsins:
TtfE GOLUNfBI^ PffESS, Itd., Box 3172, Winnipsg. Maq.
Utanáskrift ritstjórans:
EOITOR LOCBERC, Box 3172 Winnlpeg, M»n.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um 4ri8.
g<iiiaiiiimTWiWiim<iiBUfliiirn:iBrTniEnfi,iiniftiii'>ii!'"ii-'ii>miiiiftimhiiiiiw<iiimt!ntiiiiw:iiinimHimiiiiiiif‘iiimiwuiiinim»i«J?
Hugprýði
Eitt af því, sem menn hafa borið hvað
mesta lotningn fyrir í fari mannanna og dáSst
sem mest aS, er hngprýSin.
Á fyrri öldum þótti víkingurinn, sem rauf
fylkingar óvina sinna fram og aftur, þekti enga
bættu og viSurikendi engan mann sér hugprúS-
ari, ágætastur.
Vinir hans litu upp ti'l.hans, óvinimir gátu
ekki aS sér gert annaS en dást aS honum, og
kvenþjóSin tilibaS hann.
I>etta var ekki að eins í fornöld, þaS hefir
verið lifandi sannleikur á öllum öldum og er
enn.
Dáumst vér ekki enn í dag að hugprúðasta
manninum, eða hugprúðustu konunnni, þegar
um er að ræða slys og dauðans hættu?
Dáuanst vér ekki að hugprúSasta og hraust-
asta sveininum í leiknum?
Vér segjum hugprúðasta og hraustasta.
sökum þess, að hugprýði og hreysti eru skilget-
in systkini.
Sá maður, eða sú kona, sem á yfir miklu
líkamlegu afli að ráða, en skortir hugprýSina,
fellur fyrir nálega hvaða erfiðleikum eða hætt-
um, sem verða á vegi hans eða hennar.
Slíkt fólk hefir olíuna á lampann, en ekki
eldinn til að kveikja ljós.
ÞaS er því auðsætt, að til þess að geta stað-
is í erviSustu og þýðingarmestu stöðum lífsins,
er hugprýSin frumskilyrði.
Hvernig færi fyrir 'hermanninum, seon
þarf að rnætu áhlaupi óvinanna án hennar?
HvaS yrði til ráða hjá sjómanninum úti í
reginiiafi, þegar hann á við sjó og ofsaveður aS
etja, ef hugprýðin fylti ekki hjarta hans?
Hugprýðin er ómissandi til sigurs, þegar
ervið leikarnir eru mestir.
En það er víðar en á vígvellinum, sem hún
getur orðið mönnunum að liði.
ÞaS er oftar, sem hún getur frelsað menn
frá sikipbroti, en þegar við ósjó og ofsaveður er
að etja úti á regin hafi.
Ilún er 'skilyrði til velmegunar hverjum
emasta manni. ,
Ekki að eins til þess að gjöra menn líkam-
lega sterka, til þess að þeir séu færir um að
mæta torfærum og hættum án þess að missa
móðinn.
Heldur líka og mildu fremur til þess að
gera þá andlega sterka, því eftir alt er lfkami
mannsáns að eins verkfæri tiJ að framkvæma
það, sem hið sterkara afl — andinn, býður
honum.
Svo það er hugprýði andans, sem mestu
varðar.
En undir henni er líka óendanlega mikið
komið.
Hugsið uni hvað það eru margir raenn og
konur, sem þið þekkið og ekki hafa þrek til þess
að segja meiningu sína, hafa ekki nógu mikla
andans hugprýði til þess að standa við það, sem
þeir álíta satt og rétt.
Það kemur að vísu fyrir, að menn láta und-
an síga — slá af, sökum þess, að þeir eru með
þeim hætti að koma ár sinni á einhvern hátt fyr-
ir borð, um það talar maður ekki, heldur þá,
sem eru hreinir í hugsun og eSlisfari og ein-
lægir, en hafa ekki nógu mikið andlegt sjálf-
8tæði til þess að standa við það, sem þeir þó sjá
að er rétt.
Menn segjast ekki geta gert að þessu, menn
segjast ekki vilja móðga þann, sem á annari
skoðun sé.
Menn segjast ekki geta neitað kunningja
sínum um bón, hvað mikið sem hún kann að
skaða.
Menn segjast ekki geta neitað kunningja
sínum um að vera í þessari eða hinni nefndinni,
þó að þeir séu í svo mörgum nefndum öðrum,
að þeir séu ekki til hálfs gagns og verði því að
svíkja lit að meiru og minna leyti.
Menn skortir hugpn'Si og siðferðilegt þrek
til þess að segja nei, og eru því búnir að taka á
herðar sér meira en þeir geta með nokkru móti
afkastað, áður en þeir vita af, og aifleiðingin
hlýtur að verða sú, að ekkert verkið getur orðið
vel gert og mennirnir sjálfir verSa óánægðir og
óhæfir til alls.
ÞaS er sagt, að kona ein hafi spurt Sir
Isaæ Newton aS, hvernig hann hafi farið að
finna þyngdarlögmálið.
“MeS því að hugsa stöðugt um það,” svar-
aði sá frægi maður.
Hugprýðina geta menn þroskað, eins og
alla sína hæfileika, en menn gera það aldrei með
því að láta hugsun sína og þrótt flæða yfir alt.
Heldur með því að stefna að vissu takmarki og
hugsa stöðugt um það eins og Newton, og hafa
þrek til þess að segja nei, þegar við á.
II. Vínbannslöggjöf Manitoba.
Thomas Carlyle segir á einum stað, að
menningin sé að eins kápa, sem kastað sé yfir
sig, en sem villimannaeSlið skíni þó allstaSar í
gegn um.
Ef til vill á þessi lýs»ng Carlyle hvergi bet-
ur við heldur en við hina óholilu og óeðlilegu
vinnautn mannanna. Því hvergi er dýrseðlið
í manninum augljósara, heldur en í þeirri þrá
hans, að drekka frá sér vilja og vit.
Oss dettur ekki í hug í þessu sambandi, aS
fara að rekja raunaferii þann, sem Bakkus
hefir eftir skilið hér í þessu fyliki né annars-
staSar. Það er marg-sögð saga.
Nóg að minna á, að hann sat hér á stóli al-
valdur, tignaður og tiilbeðinn þar til 1. Júní,
1916.
ÞaS þarf mikið þrek til þess að ganga á
móti rótgrónum vana, og ekki siízt, þegar van-
inn hefir lagt viðjar á viljaþrek manna svo tug-'
um þúsunda skiftir, og sjaldnast er það auð-
unnio verk að útrýma honum.
En hópur manna hafði í langa tíð, í meira
en fjórðung aldar, veriS búinn að ganga í ber-
högg við þennan vana — við þennan löst, vín-
drykkjuna hér í fylkinu.
Bindindismenn voru búnir að marg-benda
á það eyðileggingarafl, svo að menn þeir,
'sem umgengust það í hugsunarleysi, hefðu átt
að vera búnir aS opna augun. -
Þeir voru búnir að flytja- mál sitt hvað eft-
ir annað fyrir löggjöfum fylkisins og biðja þá
liðveizlu. En árangurslaust. Svo bindindis-
mönnum var orSið ljóst, að þeir áttu ekki að
eins í höggi við óvininn sjálfan, vínið. heldur
og löggjafarvald fylkisins.
Þannig var þá ástatt í Manitoba fylki, að
því er bindindismáliS snerti, þegar Norris-
stjórnin kom til valda 1915.
1 stefnuskrá frjálslynda flokksins frá 1914
stóð loforð um það, að ef hami kmist til valda,
þá skyldu lög verða samin og í gildi Ieidd, sem
bönnuðu að selja vín á veitingahúsum undir
því fyrirkomulagi, sem áður var, eða í smásölu.
En þegar Norris-stjórnin kom svo til valda
1915 var breyting komin á hér í landinu þann-
ig, að stríðið rnikla var skollið á og í sambandi
við það voru hugir manna breyttir frá því sem
áður var. Og gat stjórnin vitaskuld notað þá
breytingu til þess aS fresta framkvæmdum í
því máb til óákveðins tíma, ef hún hefði viljað.
En það hefir aldrei verið markmið hennar
að hliðra sér hjá vandamálum, né heldur að
bregða gefið loforð.
Því fór hún til vínbannsmanna og ságði
við þá, við erum reiSubúnir til að standa við
loforðið. sem floikksþingið gaf um vínbanns-
liiggjöf. ,
Þrátt fyrir þessar breyttu kringnmstæður,
þrátt fyrir 'hinn feikna mikla tekjuhalla, sem af
því verður, pg þrátt fyrir það, þó við vitum að
við með því bökum okkur einbeitta mótspyrnu,
þar sem vínsalarnir eru.
Vér höfum séS og metið stríð ykkar fyrir
bættum kjörum manna þeirra og kvenna, sem
fyrir þessum vogesti hafa fallið, og vér viljum
hjálpa ykkur af öllym mætti.
En þá var um það að ræða að semja lög-
sem væru líklegust til^góðs undir kringumstæð-
unum, og þar sem stjórnin leit svo á þá, og hefir
ávalt litið svo á, að hún væri þjónn eða þjónar
fólksins. fór hún til bindindismanna og sagði
eitthvað á þessa leið:
ÞiS hafið hugsað þessi mál manna mest og
bezt, skiliS kringumstæðurnar betur en aðrir og
vitið því hvaða lög líklegust séu til blessunar;
liugsið ykkur eitthvert fyrirkomulag og setjið í
lagaform, og skal stjórnin svo leggja það tafar-
laust fram fyrir kjósendurna.
Þetta varð að ráði. Leiðtogar bindindis-
manna tóku að sér að ákveða fyrirkomulag þess-
arar bindindislöggjafar og völdu hina svoköll-
uSu Macdonald bindindis löggjöf. Var hún svo
af Manitobastjórninni lögð fyrir kjósendur fylk-
íS'ins 13. marz 1916 og af þeim samþykt og gekk
í gildi 1. júní 1916.
Þannig var þá þessu máli, vínbannsmálinu,
sem búið var að vera pólitiskur fótbolti í Mani-
toba fyliki í mörg ár, ráðið til lykta af Norris-
stjórninni á einu ári frá því að hún kom til
valda.
En því var ekki einasta ráðið til lykta með
því að leiða í gildi lög þau, sem bindindismenn
beiddu um, heídur var einn helzti maðurinn úr
þeirra hópi tekinn til þess að sjá um, að lögun-
um væri framfylgt, og þeim hegnt, sem gerðu
sig seka í að brjóta þau, og fengið í ,hendur fé
og mannafli til þess að beita þeim sem bezt, og
staðið svo á bak við hann með valdi því sem
fylkið á yfir að ráSa, honum til fulltingis.
Þannig hefir Norris-stjórnin uppfylt lof-
crð það, 'sem frjálslyndi flokkurinn í Manitoba
gaf fylkisbúum 1914.
Vér búumst við að sagt verði, að enn sé
mikið eftir að vinna fyrir bindindismenn, og
það er satt. Þeirra verk er aS halda áfram að
þroska skilning manna á skaðsemd vínsins og
að ryðja úr vegi hömlum þeim, sem eru á því að
hægi sé að útiloka alt vín úr fylkjunum og úr
ölíu landinu. En slíkt hlýtur að taka tíma, því
lyndiseinkunnum manna og þrám, þó ljótar séu,
er ekki bægt að breyta á stuttum tíma, og meðan
eftirsóknin er eins mikil eftir vínum eins og enn
á sér stað, þá er Ktt hugsanlegt annað, en vín-
bannslög verði brotin að meira og minna leyti,
eins og líka á sér stað um víða veröld, þar sem
þau eru í gildi.
En bindindismenn geta verið vongóðir um
algjörðan siípir í þessu máli, ef þeir njóta eins
einlægra framkvæmda og öflugs fylgis hjá öll-
um stjórnum eins og þeir hafa notið og njóta
hjá Norrisstjórninni í Manitoba.
Stórmálin fjögur.
Eftir Dr. Frank Crane.
IV. Góðmenska — Mannúð.
Mannúðin þekkir engin takmörk og er ’lang-mest
hrífandi af öllum viðfangsefnum mannsandans.
Hún er fegursta draumsjónin og talar ‘hæira til 6-
spilts eðlis, en hættan og æfintýraþráin.
En þótt undarlegt sé, bera bókmentir þær, er um
góðmensku og mannúð fjalla, oftast á sér langt um
tilfinnanlegri viðvanings'blæ, en nokkurt annað
prentað mál. Orsökin til þess mun vafalaust vera
sú, að bróðurkærleikurinn og mannúðin teljast til
hins yngra afspringis mannkynsþroskans, og þar af
leiðandi ihafa rithöfundarnir notið skemmri æf-
inga við undirbúning lýsinga sinna á þess--
um djúpu og yfirgripsmiklu hugtökum. önn-
ur ástæða, sem hefir að líkindum tafið fyrir fram-
leiðslu verulega góðra bóka um iþessi mál, liggur fólg-
in í máltækinu gamla: “Tilgangurinn helgar meðal-
ið.” pess vegna hafa eigi allfáir rithöfundar, er sam-
ið hafa bækur siðferðilegs efnis, oft flaskað hættu-
lega á því, að fallegt og mannúðlegt yrkisefni rétt-
lætti klaufalegt vandræðaform.
Ruskin segir á einum stað, að hvergi annarsstað-
ar í þjóðfélaginu sé liðin slík ósköp af ófuillkomleika
og 'í prédikunarstólnum og alt af sé borið í bætifláka
með sama viðkvæðinu, “að hann sé svo góður mað-
ur.” Afleiðingin af þessu misskilda umburðarlyndi
hefir orðið sú, að prédikunum hefir hnignað, sunnu-
dagsskólabækur og trúfræðitímarit orðið að annars
flokks bókmentum eða þokast jafnvel neðar.
Slíkt ástand verður ekki þolað tiil langframa.
Framtíðin setur markið hærra og verður kröfuharð-
ari. Framtíðar skáldsögurnar verða þrungnar af
andlegum hetjublæ. Og hið sama mun einkenna
sjónleikina.
Ritstjórnargreinar hins nýja tíma munu kafa
dýpra eftir sannleiksperlunum og leitast við í meiri
alvöru, að fullnægja hinum andlegu þörfum kyn-
slóðanna. Á sviði stjórnmálanna h'lýtur aðal áherzl-
an í framtíðinni að verða lögð á trúmensku og s?im-
vizkusemi.
f sambandi við mannúð og bróðurkærleika eru
að eins tvær bækur til, sem verða eiilíf-ungar og
standast allar eldraunir: Nýjatestamentið og “Les
Miserables”. Yfir þúsund ár liðu á milli útkomu
þessara bóka. Og ef til vill liða þúsund ár enn, þang-
að til að perlur svipaðar þessum kunna að koma fram
á'sjónarsviðið.
Hugmyndin urn Alþjóða-sambandið — friðar-
samband allra þjóða, er árangurinn af sameinuðu,
andlegu átaki mannúðarstefnunnar. pað er stærsta
sigurvinning samtíðarinnar. pó verður dagurinn sá
enn þá fegurri, þegar framtíðardraumurinn mikli
rætist.. pá verður stríðs-hugtakið strykað að fullu
út úr meðvitund þjóðanna, þá verður áhættu- og
glæfra-þráin gleymd og þá skipar ástin öndvegið hjá
einstaklingum og þjóðum, sem heilög ímynd hinnar
ævarandi fegurðar. *
V erksmiðjuryk.
(Brot.)
Kyrð er í bænum. Nú er nótt
og nístingis kalt svo bítur góma.
Og þó er eitthvað svo undur rótt
og allur biminn í stjörnuljóma.
Syngja Erie-vatnsins öldur,
en ofurlágt, svo heyrist varla.
Gengur þögull til hárra halla •
hópur manna. En þreytu-nöldur
af vörum sumra þó líoSLst löngum.
4Langur er dagur með engum söngum.
Þys er og ys og ljós á lofti,
liðin er nótt og kominn dagur.
Spúið er reyk úr hverjum hvofti,
hvimleitt er gau!—inn sami bragur.
AHar verksmiðjur kyrja og kalla:
“Komið til vinnu. Nóg er sofið.”
Þögla eg Kt þá eigra alla,
erfi'tt er istarf, þó feitt sé krofið.
— Nú er eg einn á meSal manna
margra þar við gni'stran tanna.
Bolshevismi! Bál þitt logar
býsna vel í manna sálum.
Þegar að svitabunan bogar
af búki þreyttum og á nálum
fæðist nepja og hatur í huga,
því “hákarlarnir ekki vinna.”
En hinna ekki heilar duga
í haturslþráð þeir langan spinna
heilan's orku. Alt er í báli;—
ærin er þörf á gamla Njáli.
AndrúmsloftiS aTt er blandað
eitri í þessum vinnuhöllum.
Ekkert er nógu vel til vandað,
vantar mentun. “Lýðinn skjöllum”
mottó leiÖtoganna er löngum
og lopirm teygður — gömul saga.
Þó er lítil sðl. 1 söngum
sézt ei margt um betri daga.
Er þá jötunn andans enginn,
enginn hér að snerta strenginn ?
Einhver, sem vill strengi stilla,
stefnu fasta og veginn sýna.
Málin ganga alt af illa,
er eiturtungur hugi 'brýna.
Leiðist mér að lifa í svona
lofti fúlu, en gott er að vona.
Því upp úr böli margra manna
máske grær hið fagra og sanna.
ÞaS er líka margur á rnengi
maður, er þessu nnir ei lengi.
Stælast vöðvar. En vonir háar
verða smáar í striti dagsins.
Stökurnar eru furðu fáar,
sem fæðast á stundu sólarlagsins.
Sál mín þornar í þessu ryki,
þögn er og ró í hugans 'löndum.
Vinnuhöllin er skugga-skiki,
en sikin er sólar á Víkurströndum.
Þegar í anda ísland lít eg,
andans fjötrana af mér brýt eg.
Cleveland, Ohio, í deseber 1919.
Á. Th.
The Royal Bank of Canada
Höfuðstóll löggiltur »25,000,000.
Varasjóður $18,000,000
Forseti -
Vara-forseti
Aðal-ráðsmaður
Höfuðstóll greiddur »17,000,000
Total Assets over »533,000,000
- Sir Herbert Holt
E. L. Pease
C. E. Neill
Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga við einstakllnga
eða félög og sanngjarnir skilmálar veittir. Avisanir seldar til hvaða
staðar sem er á Islandi Sérstakur gaumur gefinn sparisjóðsinnlogum,
*em byrja má með 1 dollar. Rentur lagðar við á hverjum 6 mánuðum.
WINNIPEG (West End) BRANCIIES
Cor Wllllam & Sherbrook T. E. Thorsteinson, Manajer
Cor. Sargent & Beverley F. Thordaríon, Manager
•:or Portage & Sherhrook R. L. Paterson, Manager
Cor. Main t Logan «1. A. 0’Hara Manajer.
5%
,. VEXTIR OG JAFNFRAMT
O ÖRUGGASTA TRYGGING
Leggið sparipeninga yðar í 5% Fyrsta Veðréttar Skuldabréf með arð-
ml5a Coupon Bonds — i Manitoba Farm Loans Association. — Höf-
uðstéll og vextir ábyrgst af Manitoba stjórninni. Skuldabréf gefln út
fyrir eins til tíu ára timabil, í upphæðum sniðnum eftir ffröfum kaui>enda.
Vextir greiddir við lok hverra sex mdnaOa.
Skrifið eftir upplýsingum.
Lán handa bændum
Pentngar lánaðir bændum til búnaðarframíara gegn mjög lágri rentu.
Upplýsingar sendar tafarlaust þeim er æskja.
The Manitoba Farm Loans Association
WINNIPEG, - - MANITOBA
VEIOIMENN
Raw Furs til
Sendið
Yðar

HOERNER, WILUAMSON & GO.
241 Princess St., Winnipeg
VEL BORGAD fyrir RAW FURS
Sanngjörn flokkun
Peningar sendir um Kæl
Sendið eftir brúnu merkiseðlunum
Skrifið eftir Vér borgum
Verðlista vorum ý Express kostnað
SENDID UNDIREINS! VERDID ER FYRIRTAK!
Að leika *ér, en tjá ekki fótum
sínum forráð.
(Niðurlag)
Með þesisi undirbúningis-atriði
úr vegi og Bolsheviki leiðtogana
og þeirra kenningar settar til síðu,
hefði verkalýðurinn haft þjóðina
með sér í öllum sanngjörnum kröf-
um um réttarbætur.
pað hefir aldrei í sögu þjóðanna
verið gjört eins mikið af vinnu-
veitendum til þess að bæta hag
verkafólksins og nú.
En menn ættu að festa það í
minni, að mörg af þeim verkföll-
um, sem gerð hafa verið, var ekki
hægt að ráða fram úr með til-
elökun.
Tilslökun j þeim tilfellum var
þýðingarlaus, eða annað verra,
hún var orsök áframhaldandi
verkfalla sökum þess, að markmið
verkfallanna var elkki eins og lát-
ið var í veðri vaka, það, að bæta
hag verkafólksins, að því er kaup
vinnutíma og önnur velferðar-
spursmál snertir, heldur hreyfing
er æsingaleiðtogar höfðu 'hrint af
stað, og sem stefndi fyrst að því
að eyðileggja félagsskap verka-
raanna, svo að taka alla fram-
leiðslu í sínar hendur. Með öðr-
um orðum, takmark þessara manna
er sameigna þjóðfélags fyrirkomu-
lagið (communism).
En eftir slíkum hlutuim á þjóð-
þingið að líta, og það er þeirra
skylda að sjá um, að engar skyld-
ur stjórnarinnar séu látnar leggj-
ast undir höfuð sökum fram-
kvæmdarleysis.
pað er ekki í verkahring stjórn-
anna, að sjá einstaklingum far-
borða, heldur að gefa þeim tæki-
færi til þess að verða að mönnum.
pað var hugsjónin, sem vakti
fyrir Bandaríkjamönum þeim, sem
í upphafi sömdu stjórnarskrá
vora, fyrirmynd stjórnar vorrar
og styrkur.
pað var fyrirkomulagið, sem
þroskaði hina fyrstu landnema
Bandaríkjanna og greindi þá frá
hinum cvrópeisku smábændum.
proskun einstaklings eðlisins
eykur sjálfstrauist mannanna, —
gjörir þá framkæmdarsama og
frjálsa.
Sósíalisminn er að eins hækja,
sem hið lamaða einstaklingseðli
og framkvæmdarþrá vill styðja
sig við.
Bandaríkjaþjóðin hefir sózt eft-
ir sósíaliismanum að því skapi sem
úllendingunum hefir fjölgað, því
fólki, er ekki hefir getað sameinast
þjóðinni sjálfri eða hugsjónum
hennar.
Fólk, sem hefir drukkið inn í sig
yfirburða ríkishugmynd, sem er
vei'kfæri í höndum annara og á-
valt upp á aðra ikomið.
pað hugsar sér stjórnina sem al-
fullfullkomna til góðs eða ill'S.
Flf að völdin voru til ills í hönd-
um gömlu stjórnarinnar, þá verða
þau að vera til góðs í höndum
þeirrar nýju.
pess vegna er æsingaanönnun-
pm, ofstækismönnum og skrílfor-
ingjum, sem alt af eru á vaðbergi
til þess að auka tekjur sínar og
völd, svo létt um vik.
peim er ekki láandi, þó brúnin
á þeim ihýrni við þá tilhugsun, að
taka eignir og auð úr höndum
þeirra manna, er mátt hafa, og í
sínar eigin hendur.
Fólk er ávalt fúst á að slást í
för með skrílnum, þegar hann er
á ferð, og því er það, að þeir hugs-
unarlausu jafnt og þeir illgjörnu
lenda inn í þeirri iðu.
Niðurstaðan á öllu þessu verður
sú, að æsingamennimir vilja
skifta á stóreignamönnum, sem
að minsta kosti eru hagsýnir og‘
skilja verzlunaraðferðir, fyrir aðra,
sem ekkert hafa sér til meðmælis-
annað en að hafa komið auga á
skemsta veginn að ríki'sfjárhirzl-
unni.
Mennirnir, sem hafa auðinn í
sínuim höndum, hvort heldur sem
sína eigin eign eða fara með hann
í umboði stjórnarinnar, eru stór-
eignamenn (capitalists).
pegar þjóðeigna fyrirkomulagið
er komið á og stjórnirnar ráða
öilu og öllum, hvar er þá það vald,
sem heldur stjóraunuim í skefj-
um?
“Altruistinn”, sem var að reyna
að fá afslátt á skattreikning sín-
um, sýndi, að í huga hans eða
þeirra var enn lifandi séreigna-
tilfinning, þegar hans eign og
hans eignaréttur komst í mótsetn-
ingu við úrskurð stjórnarinnar og
um peninga útlát var að ræða.
Pað sýnist, að háum jafnt sem
lágum sé innrætt næm tilfinning
fyrir sínum persónulega eigna-
rétti.
Jón gamli Rockefeller, sem þeir
benda oft á og sem í sannleika er
ekki ugglaust að eigi meira af'
auði landsins heldur en sann-
gjarnlega mætti kalla hans hluta,
hefir gert meira fyrir þjóðina
með því að stofna Rockefeller-
stofnunina, heldur en allar kenn-
ingar og hugmyndir æsingamann-
anna.
par að auki hefir Rockefeller
gefið meira til almennings þarfa,
en nokkur þessara “altruista”. sem
vér höfum nokkum tíma mætt.
peir geyma í lengstu lög að
skifta upp sínu eigin fé, og mót-
mæla af krafti öllum tilraunum
annara til þess að hagnýta sér
það.
Hvaða ástæður hafa þeir þá
fyrir sínum draumóra hugsjón-
uim? Ekki er það eðlis ástæða, né
reynsl^. liðins tíma, heldur er hún
sprottin eða til orðin í þeim parti
heila manna þessara. sem er of
dofinn til þess að framleiða heil-
brigðar hugsanir. en er móttæki-
legastur fyrir heimsku og hé-
gómaskap.
Hver heilbrigður maður, hvort
heldur það er vélafræðingur,
bóndi, verzlunarþjónn eða kaup-
maður, sem athugað hefir bók-
mentir þessara æsingamanna, veit
að 'hreyfing sú er bygð á fölskum
hugmynduim, þó þær virðist stund-
um glæsilegar, og a! því, að þeir
menn afvegaléiða sannleikarfn,-