Lögberg - 27.05.1920, Blaðsíða 4

fiu. 4
«~4..
LödBMG, nMTUCAGINN 27. MAÍ 1920
l£!IHli;UiW''i||jillliMU
JBIIIUmB.

ra
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd./Dor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALiSIMl• GAKRY 41« ot; 417
Jór J. Bíldfell, Editor
L'tanáskrift til blaðsins:
THE COLUNIBIA PRESS, Ltd., Box 3172. Winnipeg, IRan.
Utanáskrift ritstjórans:
E0IT0R LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, Hjan.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um áriS.
27
^SMBMimUBIlBIIISIHPIflllHWIiOiiWiillliÍMlilliPimiMllllllillililiHiitiininiiyiltimililllUl ItlllHlilUHHUliHHiTlliiiUHilUlllitiil'llltS
Stefnuskrá Norrisstjórnarinnar.
Xorrisstjórnin aitlar að haida fram þeirri
stefnu, sem hún hefir uiiij tekið og haldið síðan
hún tók völd í þessu fylki, sem sýnir sig af skrá
þeirri í tíu atriðum, sem hún hefir birt um að-
gerðir sínar og fyrirætlanir í nálægri framtíð,
og svo hljóðar:
t. UppfræÖing.—Uppfræðing harna í fylk-
inu skal kostgæfilega stunduð og umbætur á
gerðar, sem við verður komist, þó nú megi með
sönnu kallast í ágætu horfi. Öll börn skulu nema
enska tungu til lilítar. Háskóli efldur til að sam-
svara þörfum mikils fólksfjölda.
2. Búnaður.—Búnaðarskólinn efldur og
fræðsla sú, er þaðan er veitt víðsvegar um fylk-
ið; landbúnaður, undirstaða velmegunar og
framfara í Manitoba, efldur og studdur með
jarðabóta lánum, veðdeildar stofnunar lánum,
aðstoð til að ná í góðar mjólkurkýr og öðrum
samtökum.
3. Verkamál. — Verkamála skrifstofunni
ha’ldið áfram og við hana aukið. Iðnaðarmála-
löggjöfin framkvmd þannig, að “Joint Council
of Industry” verður beitt til að forðast eða
setja verkadeilum og leitast við að koma í veg
fyrir verkföll með því að ör\Ta samvinnu og sam-
úð verkamanna og vinnuveitenda. Örlátlegri
skaðaibætur til þeirra, sem slasast við vinnu.
Reki gerðu að því að slysum fækki af iðnaðar
völdum.
4. Hafafl af fallvatni.—Rafmagn af fallvatni
skal framleitt meir en að undnförnu og veitt
fylkisbúum með því verði, sem framleiðslan
kostar. ,
5. BindintU.—Þeim lögum sem nú ráða því
að vínveitingum er beegt frá, skal stranglega
fylgt, nema breyting verði þar á gerð með alls-
herjar atkvæði.
6. Heilbrigði—Ráðstöfunum um heilbfigði
almennings víðsvegar um fylkið skal fram hald-
ið, ekki sízt í hinum nýrri bygðum. Spítalar
fylkisins skulu umbættir og andlega vönuðum
liæfileg umönnun veitt.
7. Nýting fylkisnytja og norður Manitoba.
— AÖ ýta undir nýting þess hins mikla land-
l'Iæmis nyrðra og hjálpa til að vinna náinur fylk-
isins. Að læita öllum ráðum til að komast yfir
þjóðeignir fylkisins, stuðla að því að þær séu
unnar, með vísindalegum rannóknum og að-
gerðum.
8. Talsírnar.—-Núverandi fyrirkomulag um-
ba*tt með því að innleiða þá aðferð, að hver geti
náð tali af öðrum án þess maður sé á miðstöð fil
aðstoðar, hvar sem sparnaður er að, svo og að
legja talsíma til þeirra sveita, sem enn eru án
þess þarflega áhalds.
9. Framkvœmd laga.—Að reisa af stofni
lögi’egluflokk innan fvlkisins, er sy'ái um að lög-
um sé hlýtt og framfylgt, ekki einasta hegning-
arlögum, heldur og öllum fylkislögum, t. d. vín-
sölulögum, lögöum uin verndun veiðidýra o.s.frv.
10. Fjármál.—Að stofnsetja almenna spari-
sjóði, er fyrir stjórnarinnar hönd taki á móti
innlögum frá fólkinu, til að starfrækja “Rural
Credit” og síðan smátt og smátt til stjórnar-
þarfa fylkisins. ^
Skatt-álögur Dominion-
stjórnarinnar.
i.
Síðan að fjármálaraeða Sir Heniy Draytons
birtist, hefir fólki ekki verið um neitt eins tíð-
rætt og skattinn nýja, sem lagður hefir verið á
svo að segja alla munaðarvöru landsmanna.
En misjafnir eru dómar manna um þetta
tiltæki Dominion stjórnarinnar, sem vonlegt er,
því mönnum finst að byrðin, — fjármálalega
byrðin, sé orðin næsta þung, þó ekki væri við
bætt. En óhjákvæmilega verður þessi nýi
skattur til þess að þyngja hana hjá lang-flestnm
af borgurum þjóðarinnar, sökum þess, að menn
hafa vanið sig á, á undanförnum árura, um
þvert og endilangt þetta land, að láta tilfinn-
ingar sínar ráða fyrir dómgreind og gjaldþoli.
Menn eru því búnir að venja sig á að kaupa
allslags munaðarvöru, sem þessi sérstaki tollur
er nú lagður á, og undur hætt við, að vaninn
verði viljaþrekinu yfirsterkari og að fólk haldi
áfram að kaupa þessar vörur að meiru og
minna leyti þrátt fyrir skattinn.
En vér höfum heyrt menn segja: “Það
gjörir ekkert til, látum þá borga í landsjóðinn,
sem nóga hafa peningana.”
Og oss dettur f hug, að eitthvðyfevipað hafi
vakað fyrir fjármála ráðherranum sjálfum og
ráðgjöfunum, þegar v’erið var að semja þessa
nýju reglugjörð.
En þar finst oss, að hraparlegur misskiln-
ingur eigi sér stað, því vér skiljum þetta til-
tæki Ottawa stjórnarinnar svo, að bessi nýi
skattur sé ekki lagður á til að auka tekjur
ríkisins fyrst og fremst, heldur til þess að gjöra
tilraun til að bjarga við fárhagslegu ástandi
þjóðarinnar með því að kenna henni að spara.
Því þjóðin í því sambandi er alveg sama lögmáli
háð og einstaklingurinn — nefnilega því, að ef
inntektir liennar eru ekki eins miklar og útgjöld-
in—eða dálítið ineiri, þegar um útistandandi
skuldir er að ræða, sem verða að borgast, þá
liggur ekkert annað fyrir einstaklingunum og
þjóðunum heldur en gjaldþrot.
Það er því sá raunalegi sannleiki, sem oss
virðist að Ottawastjórnin vilji koma einstakling-
um þjóðarinnar til að skilja, að þeir væru með
eyðslusemi sinni og stofna þjóðinni og þá sjálf-
um sér í fjárhagslega hættu með því að eyða
meiru en góðu hófi gegndi—fjölda, fjölda marg-
ir meiru hejdur en hinar árlegu tekjur þeirra
leyfðu, og þegar fólkið virðist vera orðið svo ó-
viðráðanlegt í þessum sökum, þá sá stjórnin
sér ekki annað fært, heldur en að taka fram fyr-
ir hendur þess ag gjöra því svo erfitt fyrir að
kaupa munaðar- og óþarfa vöru, að það yrði að
hætta við það.
, Ef að þetta er nú meiningin hjá fjármala-
ráðherranum í Ottawa, sem vér trúum að sé,
þvf í ósköpunum er þá verið að káka við þessi
mál? Því er ekki látið.eitt ganga yfir alla þá,
sem peningana hafa og geta veitt sér þægindi
og gæði lífsins, þrátt fyrir þennan nýja skatt,
cg hina, sem sökum fátæktar ekki eiga kost á
því.
ílr ekki þessi aðferð, sem stjórnin hefir
valið sér, einmitt hættuleg til þess að auka það
sem stjórnin vill draga úr, sem er eyðslusemi,
og því sem hún vill kenna, sem er sparnaður?
Vita ekki allir menn, að það sem hefir leitt
fólk á glapstigu í þessu sambandi, er fyrirmynd-
in — fyrirmynd iþeirra manna og kvenna, sem
nóga höfðu peningana til þess að geta veitt sér
alla hluti og velt sér í vellystingum heimsins?
Er það ekki náttúrlegt og í fylstg máta eðli-
legt, að stúlkan, sem vinnur í verksmiðju eða í
búð, vilji vera eins vel klædd og dóttir ríka
mannsins? Jú, vissulega, og hún hættir ekki
fvr en hún getur á einhvern hátt klofið það,
hvað sem inntektum hennar líður.
Og alveg saina verður uppi á teningnum,
þrátt fyrir þennan skatt, eins lengi og öðrum
stúlkum (og hið sama á við piltana), er leyft að
ganga í dýrum klæðum.
Hví ekki að setja ákveðið hámarksverð á
Wæðnaði karla og kveilna og aðra þá vöru, sem
fólk er orðið vant við að njóta, svo að einn flokk-
ur manna geti ekki dregið annan á eyrunum út
í óhóf og skuldavafstur?
II,
Að ýmsu leyti virðast stjórninni vera mis-
lagðar hendur með þessa nýju löggjöf, og furð-
ar oss stórum á sumu því sem hún telur munað-
arvöru og skattleggur. Og á meðal annars, sem
oss furðar hvað mest á, eru leikföng barna og
unglinga.
Vér Canadamenn borgum miljón á miljón
ofan á ári hverju til þess að menta og manna
æskulýð vorn, og oss finst að það ætti að vera
mark og mið allra stjórna, að stuðla af alefli að
því að ungdómurinn, sem er að vaxa upp og
velrnegun þjóðanna allra, stórra jafnt sem
smárra, er undir komin, yrðu sem hraustastir
og heilbrigðastir menn og konur, bæði á sál og
líkama.
En sagan kennir oss, að íþróttir og leik-
fimi eru óaðskiljanleg frá þróttmiklu þjóðífi.
Lítum á sögu vorrar eigin þjóðar. Er það
ekki þá, þegar íþróttir, leikfimi og líkamsæf-
ingar eru á hæstu stigi, að lífsþróttur þjóbar-
innar er mestur? Og það er ekki að eins hjá
vorri þjóð, heldur hjá öllum þjóðum, að svo er
og hefir ávalt verið. Enda er það mjög skilj-
anlegt, þ-ví engþnn getur verið sannur íþrótta-
maður, sem ekki er andlega og líkamlega
hraustur.
Leikfimin og líkamsæfingarnar eru því eitt
aðal skilyrði fyrir manndómsþroska og menn-
ingu ungdómsins. Og að skatta áhöld þau, sem
óhjákvæmileg eru til slíks, er sama sem að
skattsetja manndómsþroskann sjálfan. En slíkt
er mesta óhæfa.
Allmikið hefir verið talað um ósanngirni
þá, að leggja skatt á alt verð hlutar þess, sem
undir þessi tolllög heyrir, en ekki á upphæð þá,
sem umfram er það verð, sem'ákveðið er að
hluturinn megi seljast án skatts. Tökum til
dænais par af skóm, sem selst á $9.00, og er það
skattfrítt. En af pari, sem selst á $9.50 verður
maður að borga 95 cent í skatt. Mönnum finst,
að skatturinu hefði að eins átt að leggjast á
50 cents í þessu tilfelli, eða á þann part sölu-
verðsins, sem umfram var hámarks verð þess,
sem varan var seld tollfrítt á.
En oss finst þeirmenn, sem slíkt segja, beri
meir fyrir brjósti hag kaupmanna, sem sem mik-
ið höfðu af skattgildri vöru í vörslum sínum,
þegar tollurinn féll á, heldur en bót meinsemd-
ar þeirrar, er stjórnin hafði fyrir augum, þeg-
ar hún bjó þessi lög til.
Eitt er enn í sambandi við þessa reglugerð
riða þessi tolllög, og það er, hversu feikilega erf-
itt það verður fyrir stjórnina að innkalla þenn-
an skatt.
Það er að vísu ha«gur vandi, að ná honum
frá ahnenningi — kaupmaðurinn getur neitað
og' á að neita að selja einn einasta inun, sem
undir þessi tolllög heyrir, án þess að tollur sé
borgaður; svo það er engin hætta á að almenn-
ingur komist hjá eða undan að borga. En hvern-
ig ætlar ^tjórnin svo að fara að sjá um að kaup-
maðurinn skili ölluin skattpeningunum? Því
ekkert væri stjórnin betur sett með skattpen-
ingana í vasa þeirra, heldur en að þeir væru
kyrrir í vasa fólksins.
Fjármálarœða
Sir Henry Drayton.
Aðalatriðið í ræðu Sir Henry Drayton
auk fjármála yfirlitsins, var tilkynning um
að skattur yrði lagður á alla munaðarvöru
sem menn kaupa, og ágrip af iþeirri tilkynn-
ingu hljóðar þannig.
Tíu af hundraði verður lagt á hvert skó-
par sem kostar yfir $9,00, og á hvern drengja
og 'karlmannsfatnað sem kostar meira t en
$ 45,00, á yfirhafnir karla og kvenna, sem
kosta yfir/ $ 50,00 hver, á loðkápur og skinn-
feldi, sem kosta yfir $100,00 hvert, á klæðn-
að kvenna sem kostar yfir $45,00, og alklæðn-
að sem kostar yfir $ 60,00. Einnig á höttum
sokkum hálstaui, skirtum peningabuddum og
hönskum, sem kosta yfir ákveðið verð, ásamt
blævængjum, yfirhöifnum sem kvennfólk not-
ar, þegar þær fara í leikhús, á silki, hlaðborð-
um og hannyrðum. A byssum, sfcotfærum
glasvarning og sérstakri tegund borðbúnaðar.
Ferðakistur sem kosta yfir$ 40,00 koma
undir þessa reglugjörð og handtöskur, sem
kosta meira en $ 25,00.
Tíu af hundraði verða menn að borga
þegar þeir kaupa sér skemtibáta, smáa eða
stóra, myndavélar, brjóstsykur, sætkökur, gum,
piano, orgél, eða hver önnur hljóðfæri sem er,
og silfur eða silfurtitaðan borðbúnað, skal sá
skattur greiðast af þeim sem býr þessa muni
til eða pantar þá.
Tuttugu og fimm af hundraði borgist 1
skatt af vindlum, vindlingum, tóbakspípum
vindla eða vindlinga munnstykkjum sem
kosta meira en $ 2,50. Á sérstökum reyk-
inga yfirhöfnum, fatnaði sem notaður er til
veiðiferða, skrautlegum vasalmífum, gull-
og silfurvarningi, sem notaður er til heimilis
eða skri^stofu þarfa. Á austurlenzkum gólf-
dúkum, og öllum dýrum dúkum sem á gólf eru
notaðir, i.samt gluggatjöldum og ljósahjálm-
um. Skal skatturinn á þessari vöru vera
bundinn við söluverð, og greiðast af kaupenda
þegar varan er keypt.
Tuttugu af hundraði er lagt á málvélar,
málvélaplötur, á piano sem pianola fylgir og
öll bljóðfæri sem framleiða músik án þess að
á þau sé spilað og músikin framleidd af mönn-
unum sjálfum.
Fimtíu af hundraði greiðist í skatt af
öllu gullstássi sem keypt er til að prýða með
hús og heimili.
25 cent greiðist í skatt af hverjum spilum
sem seljast í heildarsölu, og heildarpökkum
undir$ 25,00. En 50 cent af þeim sem seljast
í heildsölu og heildarpökkum yfir $ 25,00.
Af öl-gallóninu greiðist 30 af hundraði í
skatt, af fínum vínum öðrum en kampavíni 30
af hundraði, algengum vínum $ 2,00 af hverju
galloni, og $3,00 af hverju gallóni af kampa-
víni.
Á bifreiðum er skatturinn færður upp í
15 af hundraði.
Eitt prócent, eða einn af hundraði, er lagt
á vörur, sem verksmiðjueigendur, heildsalar og
umboðssalar selja. Þar eiga þó að vera und-
anskildar ýmsar matvörutegundir og nauð-
synjavara, svo sem bæði harð- og linkol, og
búfénaðar afurðir.
Stamp-skattur sá, er lagður var á menn í
sambandi við stríðið, helzt, og færður upp á
víxlum og eiginhandar veðbréfum (piximissory
notes) þannig, að menn verða ^ð setja 2 centa
frímerki á hvern hundrað dollara víxil eða part
af hundraði, og getur það orðið nokkur upphæð,
þegar um stóra víxla er að ræða, sem oft þarf
a^ endurnýja.
Fimm af hundraði er lagt á inntektir þeirra
manna, sem hafa $5,000 tekjur á ári eða yfir, í
viðbót við það sem áður var. Breyting þessi
nær til inntekta manna á árinu 1920.
1 framtíðinni er ákveðið, að ávísun fylgi
skýrslu manna um hinar árlegu tekjur og út-
gjöld, þegar um borgun á tekjuskatti er að ræða.
Verður ávísan sú að hljóða upp á að minsta
kosti einn fjórða part af upphæð þeirri, sem
greiðast á og á hinu, sem ekki er greitt, Verða
menn að greiða 6 prócent vöxtu. En öll verður
upphæðin að greiðast innan sex mánaða.
Þar sem um er að ræða skatt, sem verzlan-
ir eða verzlunarfélög eiga að borga undir tekju-
skattslögunum, þá hefir sú breyting verið gerð,
að ágóði sá, sem verzlunarmaðurinn má hafa
skattfrían af innstæðu sinni í verzluninni, hef-
ir verið færður úr .7 af hundraði og upp í 10 af
hundraði. Á ágóða, sem fer fram úr 10 af hundr-
aði á innstæðufé, en nær ekki 15 af hundraði,
verða verzlunarmenn að borga 20 af hundraði í
skatt.
Þegar ágóðinn fer yfir 15 af hundraði af
innstæðufé, en fer ekki fram úr 20 prct., þá eiga
kaupménn að borga 30 af hundraði í skatt.
Þegar ágóðinn fer yfir 30 af hundraði, þá
verður tekjuskatturinn 60 prct.
Þar sem um er að ræða verzlanir, er hafa
höfuðstól frá $25,000 og upp í $50,000, þá greiðá
þær 20 af hundraði af ágóðá þeim, sem fram
vfir er 10 prócent af þeim höfuðstól, í stað-
inn fyrir 25 af hundraði af samskonar ágóða
eins og nú er.
Breyting þessi nær að eins til innfcomu-
skatts þess, sem menn eiga að greiða fyrir
árið 1920.
Breyting á toll-lögunum segir Sir Henry
að sé í vændum. Segir, að undir eins og þingi
verði slitið, þá taki nefnd manna til starfa og
haldi fundi víðsvegar um Canada til þess að
komast niður á sanngjarnar hreytingar í sam-
bandi við sfcattalögip. “Á alla munaðarvöru
ætti að leggja háa tolla,” mælti Sir Henry.
“Matvara og aðrar nauðsynjar almennings,
REGLÚBUNDINN SPARNADUR
Hefir það í för með sér að Mánaðar innlög verða
Eftir 1 ár... $1 .... 12.20 $2 24.39 $5 90.98 $10 121,96
Eftir 2 ár. .. .... 24.76 49.52 123.80 247.60
Eftir'3 ár.... .... 37.70 75.41 188.52 377.04
Sparisjóðsdeild í hverju útibúi bankans.
The Royal Rank of Canada
\MNNIPEG (WestEntl) BRANCHES
r.nr Wiuíam & Sherbrook 1. E. Thorsteinson, Manager
Cor. Sargent & Beverlcy F. Thortiarson, Manaoer
Cor. Portaae & Shcrbrook R. L. Patcrson, Manaffer
Cor. Main & Loffan M. A. 0’Hara Manafler.
sem ckki el'u búnar til í Canada, ættu, ef þær ekki
væru tollfríar með öllu, að to'llast að eins fyrir
kostnaði þeim, sem innflutningur 'þeirrá til
landsins krefst.”
Herskattur sá, sem lagður var á á stríðs-
árunum og nam 7% af hundraði, hefir nú verið
numinn af.
--------o-------
Kristindómur. þjóðernis
mál og kirkjufélagið.
eftir Sigurbjörn A. Gíslason
ReykjavOt
Inngangur.
Nokkrum dögum áður en eg fór
frá Winnipeg 'heim á leið haustið
1918 lofaði eg einum leiðtoga
kirkjufélagsins að skrifa grein um
þetta efni í Lögberg.—En dagarn-
ir fóru allir 1 að útvega mér skil-
ríki til fararinnar eða réttara sagt
fararleyfi hjá fulltrúum Bánda-
ríkjanna, og því varð ekkert úr að
eg skrifaði þá.
Seinna hugsaði eg mér að skrifa
ekki um iþetta viókvæma mál fyr
en eg væri kominn vestur aftu og
gæti þegar í stað svarað öllum at-
hugasemdum, sem kynnu að birtast
—En reyndi á hinn bóginn að
sýna í verki á meðan með hluttöku
minni í stofnun félagsins “íslend-
ings” að mér væri alvara að blynna
að þjóðernismáli Vestur-íslendinga
og þá um leið að kirkjufélaginu,
því það tvent tel eg allskylt eins
og síðar verður vikið að.
En úr þv’í ekkert varð úr vestur-
för minni, er tilgangslaust að
draga lengur að skrifa, enda hefir
grein eftir Bjarna Magnússon í
nýkomnu Lögbergsblaði endurnýj-
að unhugsun mína um þetta mál-
efni.
pví teysti eg að landar mínir
vestra telji það ekki óviðeigandi
íhlutun þótt mig langi til að
leggja orði í belg í þessu viðkvæma
vandamáli þeirra og hvort sem
þeir verða margir eða fáir sem eru
mér sammála, er það voon mín að
allir viti að mér er ant um vel-
gengni kirkjufélagsins og framtíð
íslenzkrar tungu vestan hafs.
Viðkvæm tilfinningamál.
Trúmál og þjóðernismál eru til-
finningamál margra góðra manna
og eru þeim því viðkvæm, og eðli-
legt að sársauki fylgi, ef þeim
virðist þau rekast á. En þeir, sem
ekki unna nema öðrju málimu, telja
hagkvæmt að gera sem mest úr
slíkum árekstri til að spilla vin-
sældum hins málsins. Býst eg við
að kunnugir þekki þess ýms dæmi
um bæði málin meðal Vestur-ís-
lendinga. Og sjálfur hefi eg orð-
ið þess var bæði í folöðum og við-
tali, að andstæðmgar kirkjufélags-
ins íslenzka hafa reynt að nota
þjóðernismálið til að spilla fyrir
kirkjufélaginu að ýmsu leyti síð-
ustu árin.
Og þó er það undarlegt, því að í
öðru orðinu játa allir kunnugir að
enginn félagsskapur meðal Vestur-
íslendinga hefir eflt og styrkt ís-
lenzkt þjóðerni og íslenzka tungu
eins vel og kirkjufélagið íslenzka
—þar sem engar guðsþjónustur og
engir sunnudagaskólar 'hefa verið
á íslenzku þar hefir íslenzk tunga
nærri ihorfið á fáum áratugum ems
og glögg munu dæmi, minsta kosti
í Utah.
En nú er um það kvartað að
enskan sé að ryðja sér til rúms
innan kirkjufélagsins. Sjálfur
heyrði eg, einkum vestur í Vatna-
*prátt fyrir ítrekuð tilmæli mín
um folaðaskifti á þeim og Bjarma,
fæ eg þau ekki, og get því eKki
fullyrt neitt um orð þeirra.
bygðum, þung ámæli í garð sumra
safnaða leiðtoganna—sérstaklega í
Winnipeg — út af því, og í fyr-
nefndri grein sveigir hra. Bjarni
Magnússon orðum 1 sömu átt;
sömuleiðis er mér sgt að Heims-
kringla og Voröld* geri mikið úr
enskunni í sunnudagaskóla fyrsta
lúterska safnaðar í Winnipeg.
Dæmið varlega.
Enda iþótt dvöl mín væri stutt í
Canada, varð eg þess þó var. að
ýmsar ýkjusögur væru á feð frá
báðum hliðum í þessum efr.um.
Um einn forvígismann ?slenzk-
unnar í Winnipeg, en lítinn vin
kirkjufélagsins, heyrði eg sagt:
“Honum ferst, sem lætur ekki
börn sín læra eitt orð óbjagað í
íslenzku.”
Næst þegar eg kom til hans
gerði eg mér sérstakc far um að
tala við foörn hans, og varð ekki
annars var en að þau töluðu ís-
lenzku eins vel og mu born.
Hvað eftir annað heyrði eg um
einn leiðtoga kirkjufélagsins, hjá
þeim sem fjarri hirum bjuggu,
að aldrei heyrðist íslenzkt orð á
heimili foans. Eg kom mjög oft á
það heimili og hitti þar ýmsa gesti
og ‘heyrði aldrei talað annað en ís-
lenzku.—
pví segi eg það: Verið sein að
trúa munnmælasögum andstæfe-
inga, og látið ekki tóma tortryggni
spil/a samvinnu.
Mér var sagt rétt áður en eg fór
alfarinn úr Winnipeg, að þar væri
nýstofnað æskumannafálag innan
fyrsta lúterska safnaðarins, og
væri á'kveðið í félagslögunum að
mælt skyldi á enska tungu eina á
ftindum þess. Sagan þótti mér
xaunaleg, væri foún ’SÖnn, en um
það veit eg ekki; vildi óska að
réttir folutaðeigendur segðu hana
ósanna.
En það er iþó satt, að farið er að
kenna á ensku einni eða tveimur
deildum sunnudagaskóla safnaðar
ins, og er þá auðsætt fovert stefnir.
segja sumir þeirra sem lítið gera
úr þjóðernisáforifum kirkjufélags-
ins—þrátt fyrir Jóns Bjarnasonar
skólann.
Eg býst við &ð það sé satt, því
sjálfur heyrði eg tvo sunnudaga-
skólakennarana tala ensku við
börnin.
En hver er orsökin? Dettur
nokkrum í hug í alvöru að
stjórn sunnudagaskólans vilji út-
rýma íslenzku, og þessvegna verði
smámsaman farið að Ihætta við að
kenna á íslenzku?
Er ekki hitt orsökin, að sum börn
sem skólann sækja, skilja ekki ís-
lenzku? Og sé svo, er þá ?fcki
sjálfsagt að tala við þau á því
máli sem þau skilja? Eg vona að
allir kristindómsvinir játi þeirri
spurningu,—og bæti við með mér:
mikilsvert er að foörnin læri tungu
feðra vorra—en miklu meira vert
er hitt, að þau kynnist frelsara
vorum.
pað er ranglátt að álasa'prestum
eða sunnúdagaskólakennurum út
af slíku nema þeir séu hlutdrægir
enskunni, I vil, sem eg vona að
hvergi isé í söfnuðum kirkjufélags-
ins, — Áfoyrgðin er hjá 'foeimilum
barnanna, og við Iheimilisvenjur
er erfitt hverju félagi að ráða með
fundarsamiþyktum og lagaboðum.