Lögberg - 03.02.1921, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 3. FEBRúAR 1921
Bte. B
lenzkri þýöing. Leturbreyting-
ar eru allar gerðar af mér.
Hjálmar A. Bergman.
“Umsögn um ástand í íslenzku
söfnuðunum í Winnipeg.
Únítara söfnuSirinn íslenzki í
Winnipeg’ var stofnaður árið 1890
sem andmæli gegn hinum afar- í-
haldsömu kenningum rétttrún-
aðar-kirkjunnar lútersku, sem mik-
ill meirihluti íslendinga telur sig
til. Mangt af fólki þessu hneig-
ist samt í frjálslyndisáttina, og
al'lstór hópur þess, sem orðinn var
óánægður með hinar ósveigjanlegu
■rétttrúnaðar-kenningar, stofnaði í
Winnipeg, fyrir tíu eða fimtán ár-
um síðan, óháðan eða frjálslyndan
lútenskan söfnuð, sem alment er
nefndur Tjaldbúðarsöfnuður.
Prestur safnaðar þesisa var séra
Friðrik nokkur Bergmann og hafði
■hann allmarga fylgismenn víðs-
vegar um Norður-Dakota, Mani-
■toba og Saskatchewan. Nú eru
eitthvað átta eða tíu söfnuðir í
■þessum bygðarlögum, sem eru í
félagi við þenna óháða Lúterska
•söfnuð í Winnipeg.
Kenningar þær, er séra Friðrik
Bergmann flutti og einnig voru
boðaðar í söfnuðunum, sem í sam-
bandinu stóðu, voru í raun og veru
Únítara-kenningar. Eins og eðli-
!legt er, var samhygð milli Únítara
■og hinna öháðu lútersku safnaða,
eg fyrir hér um bil fjórum árum
byrjuðu tilraunir í þá átt að sam-
eina báða þessa flokka í eitt öfl-
ugt frjálslynt íslenzkt kirkjufélag.
Stríðið kom í veg fyrir það, að fyr-
irætlan þessi næði fram að ganga,
°g fyrir hálfu öðru ári isíðan dó
séra Friðrik Bergmann. Hinir
óháðu lúterstrúarmenn urðu prest-
lausir við fráfall hans, en leiðtog-
ar safnaðanna héldu áfram samein-
ingar-tilraunum við Únítara. Sam-
ið var frumvarp til sambandslaga,
sem samþykt var bæði af únítör-
um og lúterstrúarmönnum, og árið
3919 álcvað Tjaldbúðarsöfnuður
,með atkvæðagreiðslu að samein-
ast Únítörum. i
Lúterstrúarmenn áttu nýja á-
gæta kirkju, er fullgerð hafði ver-
ið árið 1914 og kostað $60,000.00.
Sameiningar-sáttmálinn tók fram,
hundruð dollars upp í málskostn-
aðinn. Rétttrúnaðar-kirkjufé-
prestur. Eg hefði ekki árætt
það og ekki dottið það í hug. En
lagið luterska er nu farið að gefa . . . ,,
. „ * . eg vissi frammi fynr þeim er alt
sig við deilunni. pað vonast eft- r
ir að vinna til baka til sín flesta veit ^ íyrir sanwizku minni, að
hina frjálslyndu lúterstrúarmenn: bér var um tilhæfulausan upp-
og sérstaklega hefir það hug á að 1
ná á þann hátt umráðum yfir
hinni nýju og fögru kirkju.
Eins og ávalt á sér stað, eru
fylgismenn rétttrúnaðar stefnunn-
ar í Winnipeg margfalt fjölmenn-
ari en hinir frjálslyndu. Is-
lenzku blöðin voru einnig öll á
bandi rétttrúnaðarflokksins og
hinir frjálslyndu höfðu engin ráð
til þess að bera málstað sinn upp
fyrir almenningi. Skandinavisku
þjóðflokkarnir hafa miklu meiri á-
huga fyrir trúarbragðadeilum en
vér, og mfiklar æsingay eiga sér
stað í Winnipeg út af þessu. pað
reyndist því algjörlega óhjákvæmi-
legt að eignast málgagn til að beita
fyrir sig í bardaganum, þar sem
nú þurfti að skora á alla frjáls-
hugsandi íslendinga út um bygð-
irnar um endilangt Canada að
leggja fram fé. pað vildi svo til
að Únítarar áttu að parti til elzta
íslenzka blaðið í Ameríku. peir
reyndu til að fá þar birta sína hlið
máls'ins en var synjað um það.
Keyptu þá hinir frjálslyndu nóga
hluti í útgáfufélaginu til þess að
ná umráðum yfir blaðinu, svo nú
hafa þeir ráð til þess að leita sér
fylgis hjá sanngjörnu fólki út um
fylkin. petta hefir haft allmik-
inn kostnað í för með sér, en hinir
frjálslyndu líta svo á, að því fé
sé vel varið, þar sem þeim væri án
málgagns allar bjargir bannaðar.
Blöðin, sem rétttrúnaðarmenn eiga
ráð á, ráðast nú á hina frjáls-
lyndu af miklum grimdarhug, en
nú geta hinir síðarnefndu borið
.hönd fyrir höfuð sér. Um þess-
spuna að ræða og eg gat þess
vegna úr því mig la ígaði til þess,
með glöðu geði og góðri samvizku
orðið prestur.
Varla býst eg nú við, að Hkr.
samisinni þessu, þó hér sé alger-
lega rétt farið með. Hinu býst eg
þó við, að langt um fleiri trúi mér
en þeirri gömlu. pó verður sjálf-
sagt ofur líti'll hópur eftir, sem
trúir Hkr. betur en mér. pað eru
æfinlega til fáeinir menn, sem
aldrei trúa, þegar þeim er sagt
satt, en trúa öllu isem í þá er logið.
Verða þá líka skiljanlegar vin-
sældir þær, sem Hkr. hefir átt og
á enn á sumum stöðum og hjá
sumu fólki.
Skopvísur þær, er Kn. hefir um
mig ort eða yrkir hér eftir, gera
mér ekkert ónæði. pær falla í
hanis h'luta, en ekki minn, að
Iokum.
Láta mun nærri, að ergelsi
Kringlu standi að einhverju leyti
í sambandi við ófarir Tjaldbúðar-
málsins. En ekki hefði hún átt
að seilast til hefnda til mín sér-
istaklega, því bæði var það, að eg
gat ekkert að því gert, þó málið
færi svona, og svo hitt, að eg var,
þó undarlegt meigi virðast, einu
sinni á sama máli og Hkr. Eg
vildi, að meiri h'luti Tjaldbúðar
safnaðar hefði getað unnið málið.
Með það álit mitt fór eg ekkert
dult og gerði eg grein fyrir þvi með
glöggum og góðum rökum, hve-
nær sem svo bar undir. Fyrir
ar mundir eru frjálslyndu flokk- þetta þarf þó Hkr. mér ekki
arnir að leita samskota til þess að
halda málinu áfram, og getur svo
farið, að það verði loks lagt fyrir
leyndarráð Breta í Lundúnum.
Mál þetta er ekki lengur að eins
innbyrðis stríð milli andvígra
flokka í frjálslyndum lúterskum
isöfnuði. pað hefir breiðst út,
svo það er nú orðið stríð milli
frjálslyndra manna og íhaldssinna,
og gera hinir síðarnefndu nú á-
að 'hrnn nyi samemaði sofnuður , * ,
cL-„u- i m- . . , . kveðna tilraun til þess um aldur
•skyldi nota Tjaldbuðma sem kvrkju1 r
■sína. Á kirkjunni hvílir $20,000-
00 veðskuld. Eign íslenzka Únít-
arasafnaðar er mjög verðmæt, og
og æfi að gera út af við alt frjáls-
lyndi með Íslendingum.
Hver sem málalokin verða hljóta
neitt að þakka. Meðhald mitt í
orði méð meirihluta Tjaldbúðar-
isafnaðar var blátt áfram sprottið
af þeirri trygð við sannfæring
mína, sem eg venjulega hefi hug
til að sýna hvar sem er og hverjir
sem í hlut eiga. pað býst eg ekki
við að Hkr. meti að neinu, og er
mér þá sama um það.
Ekki var laust við, að eg broisti
með sjálfum mér, þegar eg-sá víga-
móðinn í þeirri gömlu, þar sem
hún hygst að reka mig af hólmi og
það sem fyrst. Fanst mér henni
hafa stórum farið fram með hug-
Vinni hinir frjálslyndu
máli þessu og nái að sameinast
Únítörum, þá ekki einungis fylgja
þeim söfnuðirnir frjálslyndu tíu
eða tólf í Norður-Dakota og fylkj-
unum hér fyrir vestan heldur
munu þeir einnig draga inn í söfn-
uði sína hinn sívaxandi hóp hugs-
sigur í Sv0 sárt’ að hún hút a góða menn
sér til liðveizlu. Mun það standa
|, , , - •- * rekki frá því er áður var. Eg man
var gert ráð fyrir, að selja hana á >au ai5 hata vlötækA ahr‘f ™eí5 þá tíð, að Hkr. fanst eg leika sig
sínum tíma, og verja nokkru af skandinavisku þjoðflokkunum. a n IV,,„ UXJ. . _______
®öluverðinu til þess að borga veð-
«kuldina á Tjaldbúðinni, en selja
afganginn í hendur fjárhaldis-
TOönnum, eða afhenda hann Únít-
ara-félaginu í Bandaríkjunum til
• hess að fara með sem styrkt-
arsjóð fyrir trúboð þess meðal Is-
lendinga í framtíðinni.
Lúterski söfnuðurinn isamþykti
'Samsteypuna við Únítara með stór-
kostlegum meirihluta atkvæða, en
brlítill minnihluti — 15 til 20
manns — mælti fastlega á móti.
Peasi minnihluti leitaði til dóm-
stólanna í þeim tilgangi að koma í
veg fyrir samsteypuna og varna
svart á hvítu einhvers istaðar
dálkum Hkr. sjálfrar, að hún svo
gott sem bað forseta kirkjufélags
ins að bjarga sér úr höndum mér.
Átti forseti að setja mig undir
kirkjuaga, líklga hóta mér embætt-
ismissi, ef ekki umsvifalaust reka
andi frjalslyndra manna viðsvegar . „ , . . , .
, , , , ,. „ , , . mig fra prestsskap, nema eg fæn
um íslenzkar bygðir. pað er þvi ., . v.. ,
....... ,. ,, . ,. , .,. mjukari hondum um Knnglu og
mjog ariðandi að þeir verði aðnjot- ,. . . . , . , f *
andi siðferðilegs « ef til vill ÆjLSTÚ U T
fjirhaesleíSStyrksOmtarakirkin-! ’ > jj£væri
deildarinnar í heild sinm. peir , f. , . y. , , ,, ,,
þurfa að geta notið ráða vitrustu. !?.durtekm> ef / 'har«b^a sher'
manna og fengið aðstoð hæfustu1 Hms Vegar >ó anægjulei?t ™
,... - -------*-----e **-' ,.. . ,. , , , , að vita, að taugastyrkur aumingja
£. «-* > »**£] er þetta betri, «„ ha„„
'í málinu í desember-mánuði og
var.hann minnihlutanum í vil, svo
UArmir fzn ut fra þvi ma ganga sem vísu, að , ,
uomur teu ,K , ... . ® ,,, . var þarna um anð
rétttrunaðar-kirkjufélagið luterska
muni ekkert láta ógjðrt til þess
Annars er makalaust til þess að
styðja bræður vora í Winnipeg að
öllu því leyti sem í voru valdi
stendur.”
Kringla ergileg.
1 orðið af þvi að nýi söfn-
u urinn hlyti eignina. Bankinn,
®em veðlánið hafði með höndum,
tók nú að ókyrrast og heimtaði fé
'Sltt* Að því er virðiist, komu
báðir flokkarnir, er hlut áttu að
máli, sér saman um að selja kirkj-
una við opinbert uppboð. 1 þeim
tilgangi var fundur haldinn og
'Samþykti þar lúterski söfnuðurinn
®öluna með almennri atkvæða-
greiðsiu, pegar hér var komið
máli, fór minnihlutinn heimulega
a fund dómarans og fór þess á leit,
að hann legði þann úrskurð á, að
söfnuðurinn hafi klofnað og að
fieirihlutinn hafi fallið frá og fyr-
jrgert öllum rétti og ölJu tilkalli
11 safnaðareignanna. Dóm-
arinn lét sig hafa það að leggja
>ann úrskurð á 8. janúar 1920 án
þess að gera meirihlutanum eða
malaflutningsmanni hans aðvart.
'Pegar er dómsúrskurður þessi féll
*et minnihlutinn tafarlaust skjal-
íesta hann. Meirihlutimn (veri- , , - , „
endn„ \ j ,. v J það i landsmalum, sem hun hefir
nuur málsms) voru dæmdir til að •* A > x,- -f •*
greiíío w,ni i . * , i vanð og stutt alla trma, er farið
gre.ða malskostnað. Mmnihlutinn { „„ *.„* uu
þar næst í sínar hendur um-
að koma fyrir kattarnef þessari Vlta’ aí5 Hkr-> sem hefir lifað til
frjálslyndu hreifingu, sem það ótt-| >ess að skamma góða menn, skuli
ast að kippa muni fótum Undan enn eW“ kunna að fara með deilu'
valdi þess og áhrifum. maL . Hver sem ryður úr sér ann
petta er sú ákveðnasta árás, sem1 ari ,eins moldviðnsvonzku og hún
gerð hefir verið á frjálslynda gerir 1 greininni til mín, á alveg
kirkju í mörg ár. Oss ber því að víst að tapa- ®g Hkr., sem á líf
sitt að miklu leyti undir því, að
kunna að handleika skammir, má
ekki fara svona klaufalega að.
Hún þarf að læra að meðhöndla
deilumál sniðuglega og með rök-
um. Og þó eg kunni nú kannske
ekki allra ma-nna bezt að fara vel
pað fór sem mig grunaði, að með deilumál, þá hygg eg þó samt,
ekki mundi skap Hkr. mikið lag- eg geti þarna orðið henni að
ast við þær hógværu og meinhægu li8i. Vilji hún þá þiggja tilsögn
athugasemdir, sem eg sendi henni.j mína og sé ekki of stór upp á gig
Finst mér nú varla gustuk að egna til þess, þp er velkomið að eg segi
hana á ný, þó eg hins vegar álíti henni til. Sú tilsögn verður alveg
mér skylt að athuga ofurlítið
sendinguna sem hún isendi mér.
Lakast að geta ekki huggað þá
gömlu með því, að hörmungardag-
ar hennar séu nú tóráðum á enda
því það mun ekki vera. Ranglæti
rað yfir kirkjunni. Til þess að
uraga tímann bað meirihluta-flokk-
Urmn um frest 'áður dómi yrði
ullnægt. Minnihluti'nn barð-
13 á móti, en þrátt fyrir það fékst
;®381 frestur. pess skal geta,
h'lu+n ^ hátt mú,lstaðlljar séu meiri-
erak^ °g minnihluta-flofckur í lút-
Í8lPna söfnuðinum> Þá láta samt
mjög‘mil,Únít.arar 8ig mál >etta
sínum -U sklfta hjálpa vinum
þannkáttIIÍhLUtaf,0kknUm’ á allan
er bpir nrL-o
Verið
er þeir orka.
hæsta réttar^ t!1
réttnr r 1 fylklsins eða hæsta
v“ hvo^ít veit
A fé t;i * heldur er- Nú ríður
knð 0rka kostnað þann, sem
>aðhefirí,ör með sé/að á’frýja
alinu, og meirihlutaflokkurinn í
luterska sofnuðinum og únftarar
eru sameigmlega að safna tólf
að hallast í söðli og þegar það loks
er af baki dottið, er ekki annað
sjáanlegt, en að veslingurinn missi
fingrafestu á horrim þeirri, sem
hún enn hangir á. Verður þá hið
síðara ástand hennar verra hinu
fyrra, þó sízt þurfi hún á öðrum
sjö illum öndum að halda í viðbót
við hópinn, sem fyrir er.
Aðal efnið í grein Hkr. er, að
það þurfi að reka mig af hólmi og
það sem fyrst. Líklega er það
meiningin, að eg sé rekinn frá
prestsskap. Kringla hefir stungið
upp á því fyrri, og hefi eg ekkert á
móti því, að hún endurnýi þá til-
lögu. Hitt er annað mál, hvort
þetta ihjartans mál hennar nær
fram að ganga.
Kg get sagt Hkr. satt og hreint
ókeypis og engu lakari fyrir því.
i þeirri von, að boð mitt verði
þegið, og það kannske með þökk-
um, læt eg hér með fylgja fyrstu
lexíuna. Hún er þessi:
Eigirðu í deilum við einhvern,
þá er fyrsta og stærsta skilyrðið,
að fara með algerlega rétt mál.
Lygar og mannlast meiga sín
einskis í stað sannleika og góðra
raka. Sá sem notar þau lélegu
tæki, leggur skálminni í sitt eigið
brjóst. En hafi maður réttinn og
sannleikann sín megin, er naum-
ast mögulegt að tapa. Varla svo
óhör.duglega farið með góðan mál-
stað, að hann verði ekki sigursæll
að lokum.
Vilji nú Hkr. góðlátlega þiggja
þessa lexíu og lifa eftir henni, þá
gef eg henni aðra og þriðju, og
svo hverja af annari, þar til hún
verður fær um að meðhöndla
deilumál án þess að verða sér
i stórkostlega til minkunar. Sinni
hún ekki boðinu, eða afþakki það,
þá verður það ekki mín sök þó hún
verði að húka á lægri skör, en lík-
» i , 1 * ** a, ucki l öivui , cxi 1 li*
, ’ ,-T?rnig 8akir standa. Ef alt íega nokkurt annað blað á jörðu.
1
Kpaftmikid
Kostnadaplitid
Audvelt
Endingar gott
Ford Motor Company of Canada, Límited
Ford, Öntario

það ljóta, sem hún hefir gefið í
skyn og sagt um mig, hefði verið
satt, þá hefði eg aldrei orðið
Árborg, Man., 29. jan 1921.
Jóhann Bjarnason.
---o---------
Gophercide
DREPUR GOPHERS A ÖLLUM TIMUM
Pakki af “GOPHERCIDE”, leystur upp í hálfri gallónu
af heitu vatni eitrar gallon af hveiti, er nægir til að drepa
400 Gophers.
Hveiti vætt í “GOPHERCIDE” heldur krafti sinum þar
til Gophers hafa etið það — rigning eða óveður dregur ekkert
úr krafti þess. “Gophercide” er ekki á tilraunastigi, því það
hefir orðið mörgum kornræktarmðnnum til ómetanlegs hagn-
aðar á liðnum árum.
Notið “GOPHERCIDE” í vor og tryggið uppskeru yðar.
Fæst hjá öllum lyfsölum og kaupmönnum, Fundið upp
af félaginu
National Dru£ and Ghrmical Companv of Canada, Limitcd
Montreal, Winnipeg, Regina, Saskatoon, Calgary, Edmonton,
Nelson, Vancouver, Victoria og í Austurfylkjunum.
CHAMBERLAINS
meðöl ættu að vera á hverju
heimili
Chamberlain’s Liniment er ó-
viCjafnantegt
sem gigtar á-
burður, einnig
mjög gott við
Lumbago, liða-
veiíki, tauga-
tognun ,bólgu,
vöðva sárind-
um og meiðsl-
um. Líka gott
við biti, kláða
o. fl. Ekkert
betra til að
bera á og
nugga úr herð-
ar og bak, ef
maður þjáist
af bakverk eða
öðrum vöðva-
sárindum.
Verð 35 cent og 65 cent.
/lambe/'lsiff’G
A Prepara I ,on desianedtotakethíj •
s. rilice of Musfard Plasters í
Strona Litiimfjits
uV-- ."**a* i Klfirt *) VVaíwjS
Chamberlain’s Mustard Palm
gerir sama gagn og Mustard
plástur, er langtum þægilegra til
brúkunar og bezti áburður af
?eirri tegund, sem enn hefir ver-
ið búinn til. Verð 60c askjan.

w
Chamberlain’s
Cough Rernedy
er bezta hósta-
og kvef meðalið
er menn þekkja
Mæðrum er sér-
staklega ráðlagt
að gefa það
bömum sínum.
Hefir það reynet
þeim ágætlega á
undanfömum
árum og mun
reynast eins vel
framvegis. —
Jafnvel við kíg-
hósta hefir með-
alið reynst vel.
A 35c og 65c.
Annað hóstmeðal, sem reynst
hefir ágætlega er Chamberlain’s
Cold Breakers; sérstaklega hefir
það reynst vel fullorðnu fólki,
bæði við hósta, kvefi og höfuð-
verk. Chamberlain’s Cold Brea-
! kers gefa góðan og skjótan bata.
I Verð 50c.
Við kveisu og inn-
antökum er ekkert
jafn gott og Cham-
berlain’s Colic and
Diarroea Reme-
dy. Kveisa og inn-
antökur eru svo al-
gengar að flaska
af þessu ágæta
meðali ætti því að
vera á öllum heim-
ilum. Verð 35 c& »t
til 60 cent.
Nýmaveiki
er sífeh a3
fara í voxt,
Juniper Tab-
lets eru góð-
ar við öllunfii
kvillum se,n
frá nýmnuna
stafa.
hreinsa Úóð-
ið og koma
Iagi á þrag-
rásina. Verð
5b cent
Ef þú þáist af höfuðverk þá
reynudu Chamberlain’s
TABLETS 25$
CHAMBERLAIN MEDICINE
Dept. H--------Co., Ltd.
Toronto, Canada.
Fæst hjá öllum lyfsölum og
| hjá Home Remedies Sales, 850
| Main St., Winnipeg, Man.