Lögberg - 31.03.1921, Page 5

I
LOGBERG, FIMTUDAGINN, si. MARZ 1921
Bk. «
ritsinls. Hitt er meira um vert,
hvernig innihaldið er. Um þaS
langar mig áð fara fáum orðum,
án þess þó að ætílast til að á þæv
athuganir mínar sé litið sem gagn-
rýni í hinni vanailegu merkingu
þess orðls. Til slíkra ritsmíða
brestur mig bæði tíma og kunn-
áttu.
Eins og áður var tekið frm, er
þetta hefiti all-fjölbreytt og fýsi-
iegt til aflestrar. Fyrsta ritgerð-
in, “Landafundir og sjóferðir í
norðurhöfum", eftir Halldór pró-
fessor Hermannsson, er, eins og
vænta máltti, einkar fróðleg og
skemtiiegþeim,'sem um slíka sögu-
lega atburði vilja hugsa. Ritgerð-
in er að visisu leyti framlhald af
hinni löngu og merkilegu ritgerð
H. H. í Tímaritinu frá 1919, þeirri
um “Vínlandsferðirnar. í báðum
þessum ritgerðum leggur prófess-
orinn fram fyrir lesendur saman-
dnegnar heimildir úr fornum rit-
um um atlburði þá, er hann ræðir
um, og skýrir allítarlega frá nið-
urstöðum þeim, er fræðimenn
hafa komist að við rannsókn téðra
heimilda um legu Vínilands, Furðu-
stranda og annara staða í Vestur-
álfu heims, er fornsögur vorar
geta um. Sjálfur Ikveðuir prófesls-
orinn ekki upp neinn ákveðinn dóm
um heimildirnar eða legu nefndra
staða, en ætlast auðsjáanlega til, að
athugull lesari myndi sér sínar
eigin ihugmyndir um sannanagildi
frásagnanna og það, hver getgátan
um legu nefndra landsvæða sé
sennilegust. Rendir þetta til þess,
hve vankár vísindamaður H. H.
er ,að hann slengir ekki fram stað-
hæfingum um það, sem ekki eru
tryggar sannanir fýrir, eins og svo
marga Ihefir Ihent þeirra, er um
þessi mál hafa fjalilað og hann
skýrir frá í ritgerðum sínum. Af
þessu leiðiir þó aftur það, að eftir
lestur þessara annars ágætu rit-
verka H. H., er eg að minsta kosti
—og ef til viil argir aðrir — enn
“í djúpum sjó”, ef svo mætti að
orði kveða, um legu Vínlands hins
góða, Furðustranda og Svallbarðs.
Engu að síður Ihefi eg ltísið rit-
gerðir þessar með mestu ánægju
og bíð með óþreyju eftir að sjá
meira um þessi efni frá penna
Halldórs prófessors.
Um Ihinn snjalla og ágæta fyrir
lestur séra Kjartans Helgasonar,
þann er hann flutti á ýmsum stöð-
um hér vtístra í fyrra og nefndi:
“Verðhækkun,” þarf ekki að fjöl-
yrða. pað erindi gleymist seint
þeim er á (hlýddu, og munu flestir
fagna þrí aftur sem gömlum vini,
er það heilsar nú upp á þá að nýju
af dáilkum Timaritsins. Og ekiki
er það ihinum heiðraða höfundi
eða erindi Ihans að kenna, þótt hin
fögru og kröftugu orð fhans þar
festi minni rætur í hinu þjóðern-
islega fásinni vor Vestur-slend-
inga, en búast hefði mátt við og
æskílegt væri. En þótt lftill virð-
ist ef til vill árangurinn af hinni
nýmynduðu samvinnu tilraun þjóð-
brotanna ís/lenzku auistan hafs og
vstan, tjáir ekki að láta þetta nið-
ur falla. Oss Islendingum veitir
ekki af öllum þjóðarkornunum, ef
vér eigum að geta fylt ihinn undur
litla mæli vorn sem sérstákur
þjóðflokkur, og kornin héðan að
vestan eru að minni ihyggju vel
þess verð að þau séu hirt, áður en
úr þeim verða villilhafrar. Korn.
hirðinguna þá þarf nú að stunda
dyggilega, upp á líf og daða, og
því um að gera að samivinnan sé
í góðu lagi.
peir aðrir, er lagt hafa skerf til
þessa heftfs, auk ritstjórans, eru
sem hér aegir:
Séra Guðm. Árnason ritar all-
ítarlega æfisögu Eiríks meistara
Magnússonar, bókavarðar í Cam-
ridge á Englandi og fylgir mynd
þess látna merkismanns.
pú er all-löng og vel rituð grein
um þjóðernismál eftir Jón frá Sleð-
brjót Jónsson, er haún nefnir
“Sundurlausar hugsanir”. pað er
tímalbær og góð Ihugvekja, þrung-
in af kærlleika til þjóðernis vors
og þess, er það á bezt: málsins og
mentanna tíldri og yngri, — hvöt
til vor Vestur-íslendinga, að kasta
eigi frá oss þjóðararfi vorum fyr-
ir örlög fram, en reyna heldur að
gróðursetja hann hér í nýju heim-
kynnunum, svo að hans sjáist
merki í þjóðlífinu hér þó að aldir
renni og tungan kæra fyrnist.
“'pá er skemtiiega skrifuð rit-
gerð “Um nýjar stefnur” (“Laus-
ir drættir”) í íslenzkum skáld-
skap, eftir Jón Björnsson, einn af
hinum yngri “spámönnum” ís-
lands. Petta er gífurlegt hrós um
nýjar andans leiðir, er íis.1. ljóða-
gerð og sagna sé nú á síðairi árum
að ryðja sér á síðari árum, að dómi
höf. par er nú ekki Jengur verið
klöngraat eftir grjóturðum og
da'ladrögum ísl. néttúru, eins og
hö f. segir að gömlu skáldin, þau er
uppi voru fyrir og um síðustu alda-
mót, láti sér nægja. Eikki geta hin
nýju skáld þar heima verið að
tefja sig á því að staldra við með
töfranafni og mynd þeirrax er
ihann ann og ljóðar um: “Heyri eg
himinibiæ heiti þitt anda ástar-
rómi, fjallbuna þylur hið fagra
nafn glöð í grænum rinda. — Lít
eg þar margt er þér líkjast vill,
guðs í góðum iheimi: Brosið dag-
roða, blástjörnum augum, liljur
rún bregður á tjaldið í orðum og
gjörðum þeirra pórönnu í Kjart-
anshúsi í “Amma mín góð”, og
Hansínu Hermannis og læknisins
í “Allar leiðir enda ekki í Róm”.
Vonandi eru þar heima margir
slíkir ljósberar, er með samtökum
fá unnið bug á vogestum þeim, er
ljósri ihendi”; eða að þeir blundi á inn í landið sækja í gerfum nýtdzk-
snjóskýja ibólstrum lí faðmi “Sig- unnar margvíslegu, sem heimurinn
rúnar” með Bjarna, — sussu nei, þjáist af á þessum "síðustu og
slíkt er alt of “hlutrænt” og jarð- verstu tímum.”
bundið hinum nýju skáldum. Hugnæmari er mynd sú, sem Guð-
peirra “hugræni” skáldflákur brun- rún Finnsdóttir bregður upp í
ar í vafurlogum ofar öllu þessu 3ögU sinni “Landskuid.” par birt-
lága og litilsiiglda, sm þeir Bjarni ist |sl. manndómur í sínum bezta
cg Jónas, Steingrímur og Matthí- búningi. Einar, hetjan unga, kýs
as, Gröndal og Grímur bundu ljóð I heldur .að sjá af unnustunni, sem
'sín við. Nokkrar vlsur eftir þrjú Uann tílskar út af lífinu, en að
hinna yngri skálda kemur höf. með bregðast kalli skyldunnar—neyð-
máli sínu til sönnunar, og geta arópi kjörlandsins góða. Og Sig-
lesendur sjálfir dæmt um hvort fríður, sönn dóttir frægra mæðra
“hugrænan” sú ilyfti sálum þeirra frá fornri sögutíð íslands, hrekk-
í hærra veldi og veitir þeim meiri UT með biæðandi ihjarta frá þeim
unað en sumir þeir gimsteinar, er manni, er hún nýlega hafði heitið
gömlu skálldin létu þjóð sinni eft- æfilangri fylgd, er hún kemlst að
ir í arf. Hvort þessari “nýju því, að hann heflir afráðið að fara
stefnu” teklst að seiða hugi ísl. al- í striðið, ganga braut hermanns-
þýðu með sér lí gandTeiðarförina ins, sem hún fyrirlítur af heilum
suður um sól og austur um mána, hug, — og þó verður hún að játa
er nú eftir að vita. par er ekki fyrir sjálfri sér og hinni öldruðu
um annað að gera, en bíða átekta vinkonu þeirra Einars, að virðing
og halda sér við ‘Ihlutrænuna” hennar fyrir honum hefði fengið
þangað til “hugrænu”-gusturinn banasár, ef hann ggn betri vitund
nýi hrífur marin með sér. — Ef hefði látið að orðu.m hennar og
til villl eru þessir “Lausu drættir setið heima. Fáar munu þær ís-
Jóns Björnssonar svo “hugrænir lenzkar meyjar ihér, sem ekki hefðu
að þeir fara fyrir ofan og neðan heldur viljað með Sigfríði og
garð hjá jarðbundnum og lágfleyg- “StúHkunni í kotinu” ganga um val
um almúgamönnum, eins og mér inn “unz myrikrið huldi rauða” og
og mínum og likum. Ekki er samt syrgja 'hjartans vininn sinn þar “í
ohugsandi, að koma megi okkur til sjöfa-lt ihundrað ár”, en að vita
að trúa því, að þetta sé alt sam- hann .heilan á húfi 4 sveit lið-
an mikill skátdskapur, þótt við — hlaupa og raggeita. Og allf.lest-
eða af því að við skiljum það aT mæðurnar vestur-'íslenzku
ekki, frekar en flest ljóðin hjá mundu að minni hyggju, þótt
þeirra Stephans og Einars. hjartað að sjálfsögðu væri flak-
Fernir ljóðaflokkar eru í heft- andi í sárum eftir sonamissinn
inu: prjú kvæði eftir Guttorm J. eða þjáð af ‘kvíða yfir örlögum son-
Guttormsson, og er síðasta vísan anna elskuðu í ófriðareldinum
þar—“Úr jarðnesku”—svona:
“Að vekja aðdáun hinna háu
með hálfri vílsu, er unt þeim smáu.
En engum er fært í alheims ríki,
að yrkja svo þeim heimsku líki.”
pá er “Vordraumur” eftir porska-
bít, einkar hugnæm minningar-
Ijóð um bernskustöðvar þeirra, er
hræðilega, taka undir með Ingi.
björgu Ólafsson, vinkonu Einars:
'Af því íslendingar voru menn,
Sigfríður, þá bjóða þeir nú þessu
landi líf sitt og limu, þegar því
liggur1 á liðveizlu, landinu, sem
tók þeim opnum örmum, þegar þeir
áttu lítils úrkosta. pað er land-
stállpaðir eða fullorðnir fóru að | skuldin, sem þeir gjalda Canada,
heiman. Skáldið segir:
“Hvernig annars œttu þeir að
gleyma
unun þeirri, er vorið ibirtir heima?
Alt, sem hugvíl hrtíkur,
ihugians rósemd vekur,
iífsins drottinn dag hvern end-
urtekur.
af því þeir eru menn.” — pesisi
stutta og vel sagða saga Guðrúnar
Finnsdóttur er vissulega sannari
| mynd af hugsunarihætti Vestur-
íslendinga, hvað þátttöku þeirra
i stríðinu snertir, heldur en hin
sérgæðingslega oig einlhliða skugga
mynd vígslóðarinnar, sem “stór-
pá mun smölunum gömlu hlýna s^^ld og kærleikspostular” hafa
um hjartarætur raeð skáldinu, er kastað « sögutjaid vort með svo
“Sauðféð hátt í hlíðum dreifist
grænum,
hóandi fer smalinn upp frá
bænum.
Hópast hjörð um brekkur.
Hlleypur á eftir flekkur.
mikllum fjálgleik
Æfintýrin fjögur eftir Fedor
Sologub hinn rússneska í þýðingu
Einars P. Jónssonar, eru sannar
myndir ýmsra hliða mannlífsins á
skáldlegu .líkingarmáli. pær ættu
undir neðlsta stallinum er sttíkk- menn að lesa með athygli.
ur” pá er að eins að minnast með
Og flestir munu taka undir með fáum orðum á eina af hinum að-
porskabít, er hann mælir af gnægð sendu greinum, sem Timaritið
hjartans: flytur 1 þetta sinn. pað er hin
“Gaman væri’ að vera einu sinni veigamikla og snjalla ritgerð
vors í blíðu heima’ á ættjörðinni: hljómfræðingsins enska og fræga,
Hlýða á svanahljóma. Percy Aldridge Grainger. I Grein
Horfa á kvöHdin ljóma. sú, “pýðing ísilenzkrar tungu,” er
Finna ilminn angansætra blóma.” rituð sérstaklega fyrir tímaritið
Jakobína Joihnsön, ská'Idkonan og birtist þar í þýðingu ritstjórans,
íslenzka í Sattle, leggur ritinu til séra Rögnv. Péturssonar. Stóryrt
þrenn ljóð frumort, hvert öðru og ákveðin er grein þessi, og eng-
hugnæmara. Áður er Jakolbína inn þarf að ganga þess dulinn hvað
ibezt þekt fyrir þýðingar ýmsra höf. vill tútka með ritgerð sinni,
fegurstu ljóða vorra á enska tungu er hann byrjar svona:: “Eg vil
og sem henni að ýmsra dómi hefir láta skipa íslenzkri tungu og bók-
tekist allvtíl, jafnvel ágætlega mentum sæti við hverja einustu
stundum. prátt .fyrir heimilis- mentastofnun í hinum enskumæi-
annir og fátækt hefir kona þessi andi heimi, og eg vil láta hana
orðið einna fyrst til að túilka hér I sitja í fyrirrúmi fyrir hinum
íslenzk Ijóð á tungu þessa lands. “dauðu” tungumálum, svo sem
En það er nú einmitt nokkur hluti grísku og latínu, og hinum nýju
þess arfs, sem vér vonum að eftir málum, svo sem þýzku, frönsku,
oss sjáist hér í vestrinu. ítölsku, spönsku, osjfrv.” — Svo
Að lokum eru “Nokkur kvæði og skýrir höf. frá hinum persónulegu
kvæðabrot” eftir dr. Björn heit. ástæðum sínum fyrir þessari ósk,
Bjarnarson frá Viðfirði, einn hinn áður en hann fer að ræða um gildi
efndlegasta ungra mentamanna ís- ísl. tungu og bókmenta sérstaklega
lands, er heilsleysið laigði í gröf- fyrir hinn engil-saxneskaþjóðbálk.
ina of snemma, landi og þjóð til Grein þessi á þáð sannarlega skil-
óbætanlegs tjóns. Kvæðin öll eru ið, að Vestur-íslendingar lesi hana
hvert öðru dýrri periur, segja með gaumgæfni sér til þjóðernis-
ljóðhagir menn. legrar styrkingar, og þó einkum
prjár sögur eru í ribinu að þessu þeir, er kappkosta að gleyma sem
sinni, tvær eftir Arnrúnu frá Felli, | fyrst öilu þvi, sem ísienzkt er.
lifandi myndir af “lífinu í Reykja-
vík” edns og það nú er, .síðan hin
nýja “menning” með bíó og “fox
trot” komst þar í algleyming. Séu
myndir þessar sannar, er höfuð-
staður íslands sannarlega kominn
á lagið það, feem sungið er í þröng-
hverfum og mjóstrætum stórborg-
anna erlendu; virðist þar sannast
ísl. málsiháitturinn, að “sjaldan
lætr sá betur, sem eftir hermir.”
Vlíst mundi Bjarni, sæi hann nú
þssa hrygðarmynd, kveða með
nýjum eldmóði til “Nafnkunna
landsins, sem lífið oss veitti”:
“Ef læpuskaps ódygðir eykjum
með flæða
út yfir haf vilja læðast þér að,
imeð geigvænm logbröndum
Heklu þær hræða
hratt skaltu aftur að snáfa af
stað.”
Jóni Thoroddsen,— jafnvel ekki í. M ■ ,
draumí—, “í fögrum dall Ihjá fjalla |petta e,ru V1fU.lega hrygðarmyndir,
bláum straumi” til að líta mynd I skllja að eins eftir sársau'ka í
unnustunnar, né heldur hlusta! hjortum allra þjóðernisvina aust-
þeir á klið golunnar eða líta inn í an nafs og vestan> sem mildast
“guðs góða heim” með Jónasi eftir ogn fyrir Seislaibrot >au er Arn-
Ekki væri þá ólíklegt, að einhver
siíkur “spekingur” roðnaði í kinn,
er hann bæri saman sinnuleysi sitt
við eldmóð hins heiðraða höfund-
ar, Engil-Saxans Percy Aldridge
Graingers. — Pýðingin þræðir að
sjálfsögðu efni frumgreinarinn-
ar ensku, þó húri að minni hyggju
beri þess allvíða Ijós merki, hve
erfitt er að snúa einu máli á annað,
sé að öllu leyti fylgt þeirri reglu,
að láta blæ og orða'lag frummáls-
ins halda sér í þýðingunni. Til
slíks þarf víst meiri sniiili og tíma,
en þýðandi þessarar greinar á ef
til vill yfir að ráða.
Um höfund ofannefndrar grein-
ar ritar R. P. all-langt mál og fylg-
ir mynd af P. A. Grainger þar með.
Svipur 'þessa einkennilega og gáfu-
lega merkismanns ber það ljóslega
með sér, af hvaða bergi hann sé
brotinn, Vissi maður ekki um
þjóðerni hans, mundi manni strax
detta í hug að hann væri Norð-
maður — og Engil-Saxi er hann
áreiðanlega, þótt fæddur sé á suð-
urhveli jarðar, alla leið austur í
Ástralíu.
Um "Nýlátna merkismenn á ís-
landi,” þá Matt. Joohumsson, Jón
sagnfræðing Aðils og Jón prófast
Jónsson í Stafafelli, ritar R. P.
nokkurt mál og fylgir því mynd
hins fyrstnfnda. — pá er stutt
ritgerð (með mynd) m séra Kjart-
an Helgason, “Fulltrúa Fjallkon-
unnar,” einnlg eftir ritstjórann.
Lengsta ritgerðin í Tímaritinu
að þessu sinni er sú um “pjóð-
ræknissamtök íslendinga í Vestur-
heirni” eftir Rögnv. Pétursson.
pað, sem nú birtist, er annar kafli
sögunnar um félagsleg samtök vor
Ihér vestra frá fyrstu tíð. Fyrsti
kaflinn kom í Tímaritinu í fyrra,
og framlhalds er von í næsta hefti.
Að sjálfsögðu ætlast höf. ekki til,
að á þessa ritsmíð hans sé litið
nema sem ágrip af landnámssögu
vorri hér vestra, segir enda, sem
skiljanlegt er, skýrast frá þeirri
hlið starfseminnar, sem Ihonum er
kunnust og framkvæmd var af
andlegum bræðrum hans og systr-
um. Getur þetta því orðið nothæf-
ur leiðarvísir fyrir þann eða þá,
sem seinna að sjáifsögðu rita ó-
(hlutdræga landnámssögu Vestur-
íslendinga. Heimildir höf. eru víða
teknar úr prentuðu máli frá fyrri
árum, og mega því í aðal-atriðum
sjálfsagt teljast réttar. Hvort
hægt sé að segja slikt um ýmsar
munnmæla heimildir, er höf. virð-
ist stundum færa sér í nyt, skal
ekki dæmt hér. Á eina missögn,
sem að vísu er í sjáifu sér mein-
laus, skal þó bent. par er að ræða
um enskan eiginmann íslenzkrar
konu; segir höf. að hann hafi um
mörg ár verið fréttaritari eins
stórblaðsins Ihér í Winnipeg, og
hafi lært af konu sinni að lesa og
jafnvel tala ísl. tungu ptítta er
Ibrosleg klausa í augum ailra þeirra
hér í Winnipeg, er til þekkja, og
þeij eru ijjargir. Maður sá er hér
um ræðir, kom víst aidrei nálægt
iblaðamensku hér í bæ, en var póst-
þjónn um mörg ár, og íslenku orð-
gnóttina Englendingsins þess gæti
höf. líklega talið á fingrum sér. —
Á þetta annars ómerkilega atriði
er hér bent því til sönnunar hve
varasamt getur verið, þegar rita
skal sannar sögur, að reiða sig um
of á minnið. En þegar reisa skal
stórihýsi, er um að gera að undir-
staðan sé Óbrotgjörn
Að endingu finn eg mig knúðan
til að benda á mjög einkennilega
frásögn hins heiðraða höf., þar sem
hann er að tala um æfistarf séra
Jóns heit. Bjarnasonar. Eftir að
hafa viðurkent að verðieikum starf-
semi þess ágæta Vestui--íslendings
í þarfir þjóðernis O'g fleira, kem-
ur ihöf. með þessa klausu: “Prédik.
unarstí'l kirkjunnar íslenzku breyt-
ir hann (J.B.) svo, að jöfnum hönd-
um dregur hann fram dæmin til
útskýringar umtalsefni sínu úr ís-
lendingasögum sem úr ritning-
unni, og má vafasamt teljast, að
eigi hafi hann álitið íslendinga-
sögurnar jafn-helgar frásögnum
gamla testamentisins.” — Eg hefi
lesið þessa klausu margsinnis, og
er þó ekki viss um að eg skilji
Ihana. Eg á bágt með að átta mig
á því, hvernig mentaður samtiðar-
maður séra J. B. getur hafa kom-
ist að þeirri iðurstöðu, sem tilfærð
ummæli benda á: að séra J. B.
hafi álitið íslendingasögurnar
jafn-ihelgar bókum gamla testa-
mentisins. Fyrir þeim, sem kunn-
ugir eru Guðspjallamálum og öðr-
um ritum trúarlegs efnis eftir séra
J. B., er þetta brosleg meinloka,
sem naumast er svara verð. Og
frá þeirra sjónarmiði iýsir þetta
að eins undarlegri fáfræði höf. á
efninu, sem Ihann ræðir um, eða
um meinlokuna þessa má tilfæra
ísl. málsháttinn, að “Svo mæla
börn sem vilja.” Hinn heiðraði
höf. hefir komist hér í sömu ó-
göngur og ýmsir aðrir, er rætt
hafa um séra J. B. látinn, að geta
ekki samrýmt hina bjargföstu trú
hans á helgiritum bitblíunnar við
hina frjálsmannUegu framsetning
hans á því máli í ræðustól og lík
ingar úr ísl. skáldskap fornum og
nýjum. Að vera íhaldssamur og
frjálslyndur í senn, án þess að
ihvort reki sig á annað, er fárra
meðfæri. En þá list kuni séra
Jón Bjarnason allra manna bezt
eg hefi komið á, og af því að efn-
iaskrá sú, sem um var rætt, snerti
svo tiilfinningar mínar, get eg ekki
stilt mig um, að fara þar um
nokkrum orðum í þakklætisskyni
til ykkar fyrir þjóðræknina og alla
þá hjálp, sem þið hafið veitt Aust-
ur-íslendingum og sem þurft hef-
ir til framúr skarandi dugnað og
drengiyndi til að framkvæma slík
stórvirki. pegar eg sat undir
ræðum heiðraðra ræðumanna, sem
gengu út á að styrkja sem sam-
bandi ðá millli Austur- og Veistur-
íslendinga í nútíð og framtíð, með
því að setja upp skóla þar sem að
íslenzka yrði kend og íslenzkar
fræðibækur hafðar um hönd, datt
mér í hug að óska, að þjóðernis-
strengirnir milli Canada og ís-
lands væru orðnir svo sterkir, að
eg gæti gengið þurrum fótum á
þeim til íslands í vor En hvað var
eg að hugsa um, eruð þið ekki bún.
ir að leggja strengina í félagi við
okkur Aubtur-lalendinga? Jú
sannarlega eruð þið búnir að því,
og á þeim strengjum 'komst eg
þurrum fótum lí hauist til ykkar og
með ykkur sumum ti'l þessa
lands, sem að mig hefir lengi lang-
að til að sjá. Strengir þeir, sem
að þið lögðuð með hluttöku í Eim-
skipafélginu, hefir gjört okkur ó-
metanlegt gagn, þvií að við hefðum
verið illa staddir á stríðstímanum,
hefðum við ekki haft það. Fyrir
þesisa miklu Ihjálp ykkar þakka eg
ykkur innilega, otg eg veit, að næst-
um hver einasti Islendingur muni
vera ykkur mjög þakkl'átur fyrrr
liðveizluna.
Liklega hefði eg aldrei Hagt út í
að
hefði ekki getað farið ihana á ís-
lenzku skipunum. Mér leið ágæt-
lega vel á Lagarfossi; skipið
reyndist vel, og-f^nþegar á því og
su'mir skipsmenn, gjörðu mér allt
til gleði og þæginda, sem unt var.
Sénstaklega minnist eg á Árna
Eggertsson því að Ihann vann svo
mikið verk fyrir farþegana, þegar
til Montreal kom, og verið var að
skifta um skip og vagna; frá
morgni til kvölds vann 'hann fyrir
oikkur og skildi ekki við okkur, fyr
en hann vissi, að allir voru búnir
að fá rúm og alt var í bezta lagi, er
við þurfum með. Alt gjörði hann
þetta og tók ekki eitt cent fyrir.
pað er einmála rómur heima á
Fróni: ef þú hefir Árna Eggerts-
son með þér, þá ert þú ekki á
flæ&iskeri staddur. Sú var líka
reynslan hjá okkur, sem komum
að heiman með honum í haust.
Mér kom það því mjöig undar-
lega fyrir. þegar eg sá f blaði, að
einn að mér finst ósanngjarn ná-
ungi, fór að ásaka Árna fyrir
frammistöðu hans fyrir 'þá menn,
sem heim voru að fara með sama
skipi og við komum með. En Árni
er svo vtíl þektur hjá íslendingum,
að það mun fremur Vera þeim til
blekkingar, sem gjöra það, en hon-
um, enda væri ihonum ilia launað-
ur sinn framúrskarandi dugnað-
ur og góð framkoma, ef að það
væri gert, eins og hann hefir alt
af reynst okkur vel. Eftir að Ámi
slepti af okkur sinni verndarhendi
gekk okkur ferðin vtíl til Winni-
peg. Margir þjóðrækniismenn voru
þá staddir á járnibrautarstöðinni
og ©ftir örfáar miínútur voru þeir
búnir að hirða allan hópinn og fara
með hann heim til sín.
Og eg get naumast með orð-
um útlistað hversu yndislegar
voru viðitökurnar hvað mig snerti,
hjá vinum mínum og kunningjum
cg öllum íslendingum, sem eg hefi
komið til. peir hafa allir borið
mig svo á örmum sínum og greitt
svo vel götu mína, hvert sem eg
hefi farið.
Eg hefi ferðast um þesisar bygð-
ír: Leslie, Foam Lake, Elfros, Bre-
denbury, Churohbridge, Lundar,
Árborg og Selkirk. Eg hefi ritað
nöfn þeirra manna, sem eg hefi
komið til, í vasabók mína, með
svörtu letri, en í huga mínum og
hjarta standa þau með gullnum
stöfum, sem að aldrei geta af num-
ist, því að þau veita mér svo mikla
gleði og ánægju í endurminning-
unni um samfundi við ykkur.
Pað g'leður mig að flestum, sem
Gullmolar fyrir látunsplötur.
Stuttu orðin, lipur, létt,
l'jóðin prýða beztu,
þeim úr penna renna rétt
reynir snild á mestu.
Auðugt með þeim íslenzkt mál
okkar fegrar sögur,
eru þýð, en sterk sem stál,
Isnjöll og hrein og fögur.
Göfug, norræn, goðborin,
gu'Ilkorn vorrar tungu,
hreimfagurt fyr hirðskáldin
háþt og snjalt þau sungu.
Enn í lipri Ijóðagerð
þau Mkt og perlur glansa,
við hugsanir á fleygingsferð
fagurlega dansa.
Perlu skæra skrúði því
skáldin okkar beztu
Ihátíðlega hjúpa 4
hugsjónirnar mestu.
Vort eldgamla móðurmál,
mitt er yndi að tína
til að glœða og gleðja sál
gullmolana þína.
Fargað er nú þeim fjársjóðum
fyrir látúns plötur,
skift þeim fagra skrúðanum
ensk' fyrir striga tötur.
Geo. Peterson.
--------o---------
Svenska myndin fræga.
Gjöf til BeteL pjóðræknisfélag-
ið Framtíðin, Silver Bay, ágóði af
samkomu haldin fyrir Betel ?28,07
S. Árnason, forseti. O. Thorla-
cius, fðhirðir.
Hinrik Gíslason, Churcíhibrídge,
1 áheit $25,00.
I pökk fyrir gjafirnar.
J. Jóhannesson,
675 McDermot Ave.
Þunf er eftirreif in Elli 'minn.
Fyrsta sýningin verður miðviku.
daginn 6. apríl.
Menn hafa beðið með óþreyju
eftir sýning þessarar frægu
og fögru kvikmyndar “The Woman
He Chose,’ sem bygð er á sann-
fara þessa skemtiferð, ef eg sögulegum útdrætti úr bókinni
heimsfrægu eftir Selmu Lagerlöf.
“The Girl from the Marsh Croft.”
Nú verður myndin bráðum sýnd
eins og sjá má af auglýsingunni
hér í blaðinu. Nöfnin á sögu-
hetjunum eru íslenzk, en þær heita
Guðmundur og Helga. Efnið í
kvikmyndaleik þessum er of marg-
brotið og flókið til þess að hægt
sé að lýsa því gerla í stuttri blaða-
grein, enda er sjón sögu ríkari og
þess vegna er viturlegast fyrir
fólk, að kynna sér myndina og
gildi 'hennar með eigin augum.
pað er enginn óhroði, sem Selma
Lagerlöf iber á borð fyrir almenn-
ing í ritum sínum, hún er viður-
kend sem einn allra bezti núlif-
andi rithöfundur og leikararnir
sem myndina sýna einnig viður-
kendir þeir, beztu í allri SvSþjóð.
Landslagsmyndirnar eru heillandi
— talandi vottur um Norðurlanda.
dýrðina óviðjafnanlegu og má
svo að orði kveða að hvert sýning-
arsvið sé heill heimur töfrafeg-
urðar. Athugið vandlega aug-
lýsinguna í þessu númeri Lög-
bergs og því næsta.
pótt dálkar Lögbergs séu marg-
ir og langir, fer eg að efast um að
þetta rább mitt fái húsrúm þar,
því það er nú orðið miklu meira að
vöxtum en vera ætti. par sem
þetta er aðallega skrifað til að
vekja að nýju athygli ísl. lesenda á
hinu ágæta riti pjóðræknisfélags-
ins, þá er tilganginum náð ef það
gæti orðið til þess að nokkur fleiri
eintök yrðu seld af riiinu en ann-
ars mundi. En inn á hvert ein-
asta íslenkt heimili hér ætti það
að komast.
S. Sigurjónsson.
-------o--------
Skemtileg samkoma.
Á þjóðræknisdeildar fundi 22.
febr. síðastl., veittist mér sú á-
nægja að vera staddur; það fanst
mér 8ú skemtilegast samkoma, sem
Yfir þyrstur þaustu vé
þitt var tvistað minni
svo þig lysti koma á kné
karli í fyrsta sinni.
Sök mér vógstu svo felda
svona slóstu á munninn
ihún er fóstur fávita
flagðs úr ibrjósti runnin.
Viltu hlera hverjum frá,
sem hlær að þér á parti?
troddu mér ei tærnar á
til má bera eg kvarti.
Varstu fullur, firtur sýn,
þá fórst að Ibulla í Ijóði?
brjóttu ei gullin barna mín
byrgð í fullum sjóði.
Veikur góður vilji þinn
var und bróður stakknum
háðs þér óður ihálfíbúinn
■hrökk af ljóða klakknum.
pú ert að missa manndóminn
meir en vissi Ihöndin
ein er vissa Elli minn
ekki kyssi eg vöndinn.
Tungunnar er tamning mist
tala meðal snjallra
henni var ei léð sú list
látast vera allra.
Vil eg létta varninginn
verði þér lí minni
ef mér frétta farminn þinn
færir öðru sinni.
Svo þú lærir Elli, af
öðrum krefja minna
ei skal færa kænu í kaf
kímnis stefja þinna.
Hvenær lundin heldur bráð
höggstað ekki spyr um
henni mundi reynast ráð
að ræsa skol frá dyrum.
Engin kvíða kunni önd
kæmi hríð af vesturströnd,
veðurtb'líðan baðar lönd
brosin þýð úr drottins hönd.
Yfir löndin, gnýpur, gil,
greip þá öndin vængja til
af Furðuströnd í fellibyl
fálmar hönd með látinn ýl.
Leið um storð með lesta hrað
ljóðaforði mest um það
bróður orð, er bezt ’ann kvað
blés á norðan vestanað.
Hlægir mig þitt hróðrar mald
hafið fyrir svanna
á endanum muntu uppálhald
ýfðu kerlinganna.
J. G. G.
Framkvæmdarstjórar og umboðsmenn er tala islenzku
ATHUGIÐ
MF.RCHANTS CASUALTY COMPANY
Skrifstofa: lOth Floor Electric R’y Chamberj, Winnipeg
STŒRSTA SLYSAÁB. FJELAG í CANADA
Skirteini vor veita styrk alla æfi, þeim er missa heilsu, annað
hvort af slysum eða veikindum.
Nær yfir sama sem alla sjúkdóma, að meðtðldum varandi
(chronic) sjúkdómum. — Vér tryggjum einnig bifreiðar gegn
slysum og eldi. Ábyrgðir greiddar tafarlaust. Lipur við-
skifti. Góð kjör boðin duglegum framkvæmdarstjórum og um-
boðsmönnum.
MAYBILT RADIATOR
Ef það springur af frosti, þá
látum vér ókeypis annað í
staðinn.
J R MAY & CO
Th® Radiator People
54 Sherbrooke St., Winnipeg
Standard IwmaldeHude KILLS
eg hefi komið til, mun líða fremur J
vel, og eg sé að framfarir eru
meiri hjá ykkur í ykkar frjósama
landi, en ihjá okkur heima. En
talsverðar framfarir hafa þó orð-
ið hjá okkur síðalstliðin 30 ár. Við
erum seinir til, en eg vona að við
komum með kútana á eftir og að
gamla landið okkar eigi góða fram-
tíð, þó að nú séu erfiðir tímar. Eg
óska og vona, að þjóðræknin auk-
ist og margfaldist og að hún verði
báðum löndunum til heilla.
Svo kveð eg ykkur, kæru land-
ar, og þakka ykkur öllum fyrir|
ykkar góð verk og óska ykkur|
góðrar framtíðar.
Sólbjartir geislar skína á mitt
hjarta,
sem alt af sýna mér dagana bjarta j
þá er dvaldi eg hjá ykkur í ókunnu
landi;
það launi ykkur guð, og hans
heilagur andi.
Ingólfur Guðmundsson.
SCTSYOUR CROPINVESTMENT
“Tryggið Uppskeruhagnað Yðar”
Ef þú vilt fá heilbrigða uppskeru, verðurðu að hafa
heilbrigt útsæði.
Sé fræið myglað — verður uppskeran sama og engin.
Notið Standard Formaldehyde aðferðina við fræið,
áður en því er sáð. Sú aðferð er einföld og ódýr — en
eina aðferðin þó, er trygt getur þér laun fyrir tíma þann
og erfiði, er þú hefir lagt í undirbúning uppskerunnar.
Kaupið 2 pd., 5 pd. eða 10 punda krukku í dag
Standard Chemical Co., Limited
WINNIPEG
MONTREAL TORONTO