Lögberg - 15.03.1923, Blaðsíða 2

BIs. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN MARCH 15. 1923.
Sjö ára þjáningar
Höfuðvcrkur og meltingarleysi
lœknað með “Fruit-a-tives”
Heimsfrægt ávaxtalyf.
Firs o ■ Jrúsunúir annára
’oanna gera, reyndi Mr. Albert
Varner frá Buckingiham, P. Q.
fjölda meðala, en ekkert þeirra
sýndht að koma að noi'kru veru-
legu haldi.
Loks ráðlaj'ði vinur minn einn
“Frit-a-cives’ O' nú ei eg orðinn
heiil hcilsi..
“f sjö ár þjáðist eg af höíuo-
verk og meltingarleysi. Maginn
þandist út af gasólgu og iðug-
lega fék keg velgjuköst. Lo>ks
reyndi eg “Fruit-a-tives” og það
merka ávaxtalyf kom mér til
heilsu.”
50c. hylkið, 6 fyrir $2,50,
reynsluskerfur 25c. Fæst hjá öll-
um lyfsölum eða beint frá “Fruit-
a-tives Limíted, Ottawa, Ont.
Vínbannsmálið.
Á dagskrá er naumast annað
mál stærra en vínbannið. pað
hefir nú náð til flestra þjóða, þó
ekki ihafi enn afgreitt það nema
fáar þjóðir.
Málið er hagfræðilegt stórmái.
vínverzlun, er stjórnin reki sjálf,
eins og i BritiSh Columbia. öfl-
ug samtök hafa þegar verið gerð
af hálfu andbanninga. Nefnir
félag þeirra sig “Moderation
League” (ihófdrykkju-bandalag).
Búist er við hinum snarpasta bar-
daga milli bannmanna og ard-
banninga. Er það mál tímabært
til umræðu nú. pað er skylda
allra atkvæðisbærra manna og
kvenna, að gera sér stórmál þetta
ljóst, ræða um það með sanngirni
og greiða atkvæði um (það með
samvizkusemi.
peir sem gegn vínlbanninu
standa skiftast í þrjá flokka.
Teljum vér til fyrsta flokks þá
alla, sem hafa víngerð að atvinnu
og vínsala, sem stórfé hafa grætt
á áfenginu. Af skiljanlegum á-
stæðum mega þeir ekki sjá af gæs-
inni, sem gUlleggjunum verpir í
kjöltu þeirra. í öðrum flokki telj-
um vér þá drykkjumenn, sern
langar í sopann og telja það rang-
læti gegn persónulegu sjálfstæði
sínu og frelsi að útiloka vínið.
pó eru ekki svo fáir drykkfeldir
menn, sem þakklátir eru fyrir
það, að vínið er tekið hurt, svo
þeir síður hrasi, og eru þeir á-
kveðnir bannmenn. í þriðja flokki
eru þeir hinir mörgu, sem einlæg-
lega trúa því að víndrykkja yrði
bæði minni og óskaðvænlegri með
vínsölu af hálfu stjórnarinnar,
heldur en er með vínbanni. pó
margir séu í þessum flokki, sem
En það er einnig siðfræðilegt
stórmál. Frá siðferðilegu sjónar-| telja sjálfum sér og öðrum trú
miði ber kirkjunni skylda til að' um, að þeir séu á móti vínbanniim
skifta sér af málinu. Og kristn-; af þessari ástæðu og öðrum gó -
um mönnum ber að íhuga málið j um hvötum, þá er iþað nú í raun-
inní löngun þeirra sjálfra í vín,
sem ræður. Enginn vafi er þó á
íslend- því að margir strang-heiðarlegir
' og einlægir menn eru á móti vín-
með siðferðis-hugsjónir kristin-
dómsins fyrir augum.
Vlínbanns-málið kemur
ingum meir en litið við,
vegna:
þess hvernig ástatt er í löndum banni, og vakir ekki annað fyrir
þeim, sem þeir byggja, eða eiga | þeim en gott, Við þá góðu bræð-
heima í. Vínbannslög gengu í
gildi á ættjörð íslendinga fyr en
hjál öðrum þjóðum.
ur viljum vér gj^irnan ræða málið.
Hér skulu nú taldar og svo at-
En nú hefir! hugaðar ástæður þær, er and-
smá-þjóðin íslenzka verið kúguð
til þess af eriendu viðskifta-valdi
að stinga lögum sínum undir stól
banningar færa fyrir máli sínu:
1. Fyrir vímbannið verður land-
sjóður fyrir miklu tapi. 2. ólög-
í bili./ Hefir iþað valdið hneyskli j leg og skaðleg vánsala á sér stað
víða um heim og umtali, sem ef til j vegna vínbannsins. 3. Læknar
vill hefir nokkra þýðingu. Með- ’ nota bannlögin til að auðga sjálfr
ferð Spánverja á íslendingum J sig, á sölu lyfseðla til vínkaupa.
hefir komið því spursmáli á dag- 4. Vegna vínbannsins drekkt
skrá hjá öðrum þjóðum, hversu
langt eigi að leyfa stærri þjóð-
um að ganga í því, að beita vilja
smærri þjóða ofbeldi, hvort held-
ur er með vopnum eða verzlunar-
ofriki. Keraur þá til greina ekki
einungis nytsemi iaganna fyrir
þjóðina, sem þau lög hefir sett
sjálfri sér, heldur einnig það meg-
in mái, hvort smáþjóðirnar megj
ráða sér sjálfar, eða þær skuli of-
urseldar hnefavakli þeirra, sem
meira hafa bolmagn.
f Bandarílgum er vínbann um
Iand alt. Var það gert að als-
herjariögum með stjórnarskrár-
á'kvæði, og er það hinn átjándi
viðaukr við hina upprunalegu
stjórnarskrá Bandarikja. Vín-
bannslög Bandaríkja eru nefnd
Vo’l8tead-lög, eftir þingmanni
þeim, er sagði þau fram á aiþingi
Bandamanna. Var Mr. Volstead
einn af fulltrúum Minnesota-rík-
is og þingmaður fyrir það kjör-
dæsmi ríkisins, sem íslendingar
búa í. Hefir Volstead verið þing-
maður þeirra um langt skeið, en
lætur nú af þingmensku um
þetta leyti. Nokkrar tilraynir
hafa þegar verið gerðar til þess,
að fá banrilögin úr giidi numin,
og hefir þvú móli hreyft verið á
sumum fylkis-þingum; en engin
líkindi eru til þess, a« þau lög
verði nokkum tíma úr gildi num-
in í Bandaríkjum.
í Canada er vínbann í öllum
fylkjum sambandsins nema tveim-
ur: Quebec og British Colurobia.
í Quebec hefir þó vinaala ver-
ið bönnuð með héraðslögum
(local option) í miklum hluta
fylkisins. Er það aðallega í stór-
borgum fylkisins, að vínsala helzt
við, og eru þær borgir svo sem
griðastaðir og heilög vé fjölda
Bacchus-trúar-manna í Ameríku.
í British^ Columbia er vínverzlan
rekin af fylkisstjóminni sjálfri
('government controfl). Vinbann
komst þar á 1917, en var úr gildi
numið fyrir tveim árum. Nú hef-
ir þessi stjórnarverzlun staðið
síðan og mælist all-misjafnt fyrir.
Verður að því vikið síðar í ritgerð
þessari.
í Manitoba hefir vínsalan vevið
bönnuð með lögum síðan 1. júní
1916 en innflutningur víns sið-
an 1. febr 1921. En nú hefir fylk-
isþing ákveið, að atkvæðagreiðsli
skuli fara fram í fylkinu á næsta
vori um það, hvort vínbannslögin
skuli upphafin og í staðinn koma
menn margskonar ólyfjan, víninu
verri. 5. Glæpum og lögbrotum
fjölgar fyrir vínbannið.
Nú skal færa rök að því, að
þessar mótbárur gegn vínbanninu
styðjast ekki við sannleikann.
Fjártjón ríkisins.
rli/rmfl Þú *erlr pnf:a “i-
rUJLLIrlfl raun flt < biainn
Li nveS þvf aS nota
Dr. Chase’a Ointment við Kczema
o* oSxum húðejúkdómum. J>a8
græCir undir eins alt þesskonar. Kin
askja til reynslu af Dr. Chase'3 Oint-
ment »end frl gegn 2c frtmerki, ef
na£n Þeeaa blaBs er nefnt. 60c. askj-
an I ðllum lyfjabúBum, eða frá. Kd-
tnanson, Mates & Co., Dtd., Toronto.
pað sem tapast efnalega við af-
nám vínsölunnar, eru tekjur þær,
sem ríkið hafði af vínsöluleyfum,
og það, sem græðast kann á vln-
verzlun stjórnarinnar.
pað, sem aftur vegur upp á
móti þessum tekjum, er kostnað-
ur sá, sem aukin löggæsla hefir í
för með sér, hvar svo sem vín-
verzlun á sér stað, og viðhalds-
kostnaður dómstóla, fangelsa, fá-
tæitfahæla o. s. frv.; er sá kostn-
aður er ávalt margfalt meiri þ-tr,
• em vinsala á sér stað.
Með tölustöfum verður líklega
erfitt að sýna, hvor þessara
dálka fær stærri tölurnar. En
allir sanngjarnir menn munu við
það kannast, að fjárhagur ríkis-
ins sjálfs fari eftir efnalegri vel-
megu íbúanna. Verður þá
spursmálið það eitt, hvort vín-
sala eða vínbann sé fjárhagslega
affarasælla fyrir almenning. Sé
það sýnt og sannað, að efnaleg-a
líði borgurum TÍkisins betur fyrir
bannlögin, þá er óbeinlínis sann-
að, að fjárhagur ríkisins er betri
og tekjur landsjóðs meiri neð
því fyrirkomu'lagi. Og verður
þá lítið úr mótmælum andbann-
inga.
Lítum á Bandariki.
Forseta Bandaríkja ætti að
vera til þess trúandi, að tala fyr
ir hönd þjóðarinnar.
Harding forseti hefir alveg ný-
skeð gert þá yfirlýsingu, sem
hér fer á eftir:
“í öllum pörtum landsins hafa
nú menn og konur átt kost á því
að meta gildi vínbannsins. Og
allir vita, að hvarvetna gengur
skuldalúkning nú greiðara cn
áður. Menn leggja heimilinu
til fé það, sem þeir áður eydlu
á vínsöluhúsunum. i Fjölskyld-
ur manna hafa betra fæði og
betri klæði en áður var. Og
meira fé er nú Iagt inn i spari-
banka en áður. Vínverzlanin
var skæðasti óvinur margs þess,
sem dýrmætast er þjóðinni.”
Svo tekið sé dæmi af ein-
hvcrju sérstöku ríki innan Banda-
r’kja, skal vitnað til Ohio, sem
er eitt með stærri ríkjunum og
ekki fjarri miðbiki lnadsins. Co-
vernor Davis, ríkisstjóri í Ohio,
vefir nýlega skýrt frá því opin-
berlega, að nú sé fyrirliggjandi í
ríkissjóoi 15 nTljónir doillara. En
4 sept. 1920-, jdi það leyti að
bannlögin gengu í gildi, var
sjóðþuið ríkisins $109,5óc. pað
lítur ekki út fyrir að það ríki
hafi ianað á vínbanninu. Skýrsl-
ur sýna, að í Ohio var árl. varið
110 miljónum dollara til vín-
Ikaupa >: jpinberum vinsölubúð-
um. Af því var borgað í ri'k-
issjóð 6 miljón doll., en svo mik-
inn kostnað hafði ríkið af vínsöl-
unni, beinlínis og óbeinlínis, að
ríkið leið stóran skaða á hverju
ári.
Að velmegun almennings hafi
vaxið hlutfallslega líkt í öðrum
fylkjum Bandaríikja, má sjá af
því, að í North-Carolina margfald-
aðist fé í sparibönkum átta sinn-
um fyrsta ár vínbannsins, og í
Wisconsin óx fé í spariibönkum um
26 per cent fyrsta árið, — svo tek-
ið sé dæmi jafnt sunnan- og norð-
anlands.
Svo komum við til Canada.
Líklega er sanngjarnast að fara
sem mest eftir því, sem læra má
af sex ára reynslu Ontario fýlkis,
því þar eru afleiðingar vínbanns-
ins einr.a ljósastar orðnar.
Formaður stjórniru.nar í Ont-
ario, Mr. Drury, hefir lýst þvi yfir
mjög ákveðið, og staðfest um-
mæli sín með skýrslum hagstof-
unnar, að fjárhagslega, eigi síð-
ur en siðferðilega og menning-
arlega, 'hafi ríkið stórgrætt á vín-
banninu.
Ef til vill gildir það þó meira en
vitnisburður forsætisráðherrans,
sem helztu fésýslumenn í Toronto
hafa lagt til þessa máls. Toronto
borg er miðstöð viðskiftalífsins í
Canda, og vilji maður þreifa á
slagæð viðskiftalífsins, verður
maður að koma ti'l Toronto Ný-
verið hafa um þrjátíu aðalleiðtog-
ar verzlunarsambandsins (Board
of Trade) í Toronto lýst yfir því
áliti slnu, að vínbannið sé fjár-
hagslega landinubinn mesti bjarg-
vættur. Vitnisburður þessara
stórmenna iðnaðar og viðskífta-
lífsins í Ontario sannar, að vín-
bannið hafi haft í för með sér það
sem nú segir:
1. Smásölu og heildsölu verzl-
un hefir aukist; meira er keypt
fyrir peninga út á hönd; meiri eft-
irspurn er eftir vörum af betra
tagi.
2. Aukin reglusemi verka-
manna, stundvísi og iðjusemi; og
fyrir þær sakir meira kaup verka-
manna og meiri arður iðnaðar-
stofnana.
3. Meiri atvinna og betur
borguð; meiri varkárni og færri
slys; Mfskjör verkafólksins mikið
viðunanlegri.
4. Leiga og skattur greið-
legar borgað; handverksmenn
reisa sjálfir eða kaupa íbúðarhús.
5. Heimilislíf betra; verka-
laun, sem áður var varið til vín
kaupa, ganga nú til heimilio-
þarfa; fjölskyldulífið er farsælla
6. Innstæða í sparibönkum
hefir vaxið; fé sem áður var haft
til svalls á knæpum, er nú varið
til verzlunar og viðskifta.
7. Mentaskólar og háskólar
betur sóttir; heilsufar og siðferði
námsmanna mun betra.
8. Drykkjuskapur hefir mink-
að og glæpum fækkað; unt hefir
verið að koma við umbótum á
sikipulagi hegningarhúsa.
9. Fátækt og önbirgð hefir
minkað; siðspilling og óskírlífi
farið þverrandi; siða'bótastarf náð
fram að ganga.
10. Heilsufar almennings hef-
ir batnað; manndauði minni; færri
slys; meira hreinlæti og því
minni útbreiðsla næmra sjúk-
dóma.
Aætlað er að í Ontario hafi
áður 60 milj. doll. verið varið
til vínkaupa. Nú gengur það
til annara þarfa og eykur á vel-
lían borgaranna.
Frá þessu sjónarmiði séð, verður
varia annað ályktað, en að vín-
bannið borgi sig í Ontario, og ó-
efað er reynslan svipuð í öðrum
fylkjum í Canada, þar sem vín-
bannið hefir náð sér niðri.
Eh hvað segir British Colnm-
bia og stjórnin þar, sem verzlar
með brennivín? Hvað græðir
ríkissjóður þar á vínsölunni?
Skýrslur sýna að árið sem leið
var 'í British Columbia vín selt
fyrir 12 milljón doli., á lögleg-
an hátt. Sjálfur dómsmála-
stjórinn lætur þess getið, að
minsta kosti annað eins 'hafi þar
selt verið ólögega, þrátt fyrir
“Govermer.t Control.” Langmest
af öllu iþessu fé fer burt úr fylft-
inu, því vínið er aðflutt að mestu
leyti. Verður þá öllum þessum
miljónum minna að kaupa fyrir
daglegt brauð og standa I skilum
við ríkissjóð. Við það skal þó
kannast, að ríkissjóður í British
Columbia græddi 2V2 milf. doll.
á vínverzlun sinni á árinu. paö
er álitleg upphæð. En baggi
fylgdi skammrifi: stjórnrækslu-
kostnaðurinn hækkar unr 3 milj.
doll., við vínverzlunar-farganið.
Svo tapið nemur V2 milj. doll. Að
einu leyti græddi þó British Col-
umbia á vínverzlun sinni. Hún
græddi þúsundir glæpamanna.
Síðasta ár vínbannsins í B C.,
voru 845 teknir fastir fyrir
glæpi; næsta ár, fyrsta ár vín-‘
RICH IN VITAMINES
MAKE PERFECT BREAD
verzlunarinnar, voru 1,809 glæpa-
menn hneptir í fangölsi.
Manitoba á að velja um hlut-
skifti Ontario eða Britisih Colum-
bia. Á hvort fyrirkomulagið
lízt hagsýnum mönnum betur?
Launaala (Bootlegging).
Andbanningar hafa gert há-
reysti mikið út úr launsölu
brennivíns. Engum dettur í
hug að neita því, að bannlögin
eru víða fótum troðin. Ólevfi-
leg vínsala er sem stendur þjóð-
arskömm. Og ef til vill æpa
þeir hæst um lagabrotin, sen^
sjálfir brjóta mest. Alt er
reynt til að gera bannlögin óvin-
sæl. Óefað er bannlögunum,
sérstaklega í Manitoba, að ýmsu
leyti ábótavant; þau þarf að laga.
Og löggæzlan er ófullkomin; hana
þarf að bæta. Óvíst er þó, að
happasælast sé að beita lögunum
miskunarlaust, nema við skrið-
dýrin, sem skríða inn um hverja
smugu, þar sem þeir vita ein-
hvern veikan fyrir, till þess að
koma út í hann brennivíni fyrir
ærna peninga, og þá, sem sitja
fyrir unglingunum til að tál-
draga þá, og ná út úr þeim
hverjum eyri. pau skriðkvikind:
eiga enga miskun skilið.
iHins vegar sæmir það ekki
skynsömum mönnum, að vanstill-
ast 'þó ekki vinnist alt í einum
rykík. Bindindismönnum hefir
aldrei komið til hugar, að lög
megi gefa út að morgni og um
ihádegi sé ibrennivíns-ástríðan
horfin. Börn eru ekki vanin
af brjósti á einni stundu, og
drykkjumenn losna eikki á auga-
bragði við sína ömurlegu ástríðu.
Og meðan ástríðan er, hafa ein-
bverjir alt af ráð til að svala
henni. pað má ekki búast við
því heildur, að margra alda
heimsku verði útrýmt úr hugsun-
arhætti manna á einu, ári eða
tveimur. pað þarf að ætla
bannlögunum að minsta kosti
heilan mannsaldur þar til tak-
marki þeirra er náð. pað eru
mörg lög miklu eldri, sem sífelt
er verið að brjóta. pað eru t. d.
dæmis æfagömul lög, sem segja:
“þú skalt ekki stela,” og þó eru
menn altaf að stela, og sumir
borgarar kunna að fara svo
meistarálega í kringum þessi
gömlu lög, að þeir búa í höllum
og aka fi bifreiðum þar sem aðrir,
sem minna brutu, en ekki kunnu
að fela, sitja í fangelsi. Og þó
myndast ekkert “hófstuldarfélag”
til þess, að fá bannlögin gegn
þjófnaði numin úr gildi, af hei-
lagrj vandlætingarsemi yfir því,
hve mikið þau séu brotin.
En þó bannlögin geti ekki sam-
stundis afnumið alla áfengis-
nautn í landinu, þá sýnir það
reynslan, að þar sem þau hafa
verulega náð sép niðri, er vín-
nautn mörgum sinnum minni, og
skilyrði er fengið fyrir því, að
geta smám saman útrýmt of-
drykkjunni, ef menn hafa þo’in
ntæði og úthald, þó margir erf-
iðleikar séu fyrst í stað.
En þar sem um það er að ræða,
að láta í staðinn fyrir vínbar.rið
koma vínverzlun stjórnarinnar,
þá þarf enginn að ímynda sér, að
með því verði komið í veg fyrir
launsölu, og er reynslan þegar
fengin fyrir því.
Lítum enn til British Columbia.
pað fýlki hefir þrátt fyrir sír.a
stjórnarvernd GGoverment Con-
trol) hlotið nafnið* Vínsmygla
Pardís (Bootleggers Paradise).
Nafnið var fylkinu fyrst gefið af
einu aðal-stjórnarblaðinu í B. C.,
“Vancouver World”, í ritstjórn-
argrein 9. nóv. s. 1., þar sem farið
er þeim hörðustu orðum, sem vér
minnumst að hafa lesið- um á-
standið þar vestra. Er þar
sagt að British Columbia sé
orðin miðstöð alls lögleysis.
Kemur það heim og saman við
ummæli dómsmálastjórans sjálfs.
“Hófdrykkju-sambandið” í B.
C. hafði lofað því, að ef bann-
lögin væru numin úr gildi og
stjórnin tæki vínsöluna að sér,
þá skyldi engin launsala lengur
eiga sér stað, launsalan væri af-
kvæmi ibannlaganna. En hvern-
ig fór? par sem áður var einn
smygill, eru nú vínsmyglar í
tugavís. Ráðherrann H. H.
Stevens ferðaðist um þvera og
endilanga Britisih Coilumbia, og í
ræðu er hann flutti í Vancouvcr
10. okt. s. 1., fórust honum orð á
þessa leið: “Ekkert er til í
sögu fylkisins fyrir 1920, sem
kemst í hálfkvisti við þá svik-
samlegu og glæpsamlegu laun-
sölu víns, sem tíðkat nú í dag
Um alt ríkið má reka slóð ótal
glæpa, sem vinsalan veldur.”
Hann sagði dæmi af því, að mað-
ur hefði á einum mánuði fengið
96 tunnur af öli, og annar 169
tunnur á jafnstuttum tíma. Hann
sagði og frá því, að kona ein
hefði höfðað mál á hendur manni
nokkrum, sem ihafði verið í fé-
lagi við hana um leyniverzlun á
brennivíni, og hún hefði krafist
þess, að dómstólarnir dæmdu sér
18,000 doll., sem hennar skerf af
gróðanum í 15 mánuði. Ekki er
að furða þó B. C. ss nefnd
“Baradís vínsmyglanna.”
í vínsölubúðum stjórnarinnnr
geta menn keypt ótakmarkaðar
birgðir af víni og látið flytja þær
heim til sín. En heimili mnnna
er næstum hvar þar, sem maður
hengir upp hattinn sinn. Leigi
maður sér herbergi til einnv*
nætur í hóteli, þá er þar heimili
manns, og þangað getur maður
látið stjórnina aka til sín br nni-
víni svo ámum skiftir, safnað
svo að sér kunningjum ,og miðlað
þeim af nægtum sínum, “fyrir
góð orð og betaling.” Enda
kvarta sjálfir gestgjafarnir um
það, að flest herbergi húsa sinna
verði að vínsölukrám og fái þeir
ekki við það ráðið. pá mynd-
ast og allskonar “klúbbar” og
er þangað flutt stjórnarbrenni-
vín á klyfberum. Safnasv “fé-
lagarnir” þangað eins og eicir að
hræi og láta svo skift eða í bróð-
erni njóta. Nær 300 slíkir
klúbbar kvað vera í Vancouver.
Má geta nærri, hversu auðvelt
verður fyrir smyglana að ná
sjálfu stjór'ar brennivíninu.
blanda dálítið mjöðinn, og pranga
svo dropanum út um sveitir dýr-
um dómum. Eins og fyr var
sagt, kannast sjálfir valdhafarn ■
ir í British Columbia við það, að
stjórnin ráði þar ekki yfir helm-
ingi vínsölunnar, þrátt fyrir siti
dýrmæta control.
Lyfseðlar læknanna.
Andbanningar láta mikið yfir
þvfi, hversu læknarnir noti bann-
lögin sjálfum sér í hag. Má
vera að nokkur ástæða hafi verið
til að fárast yfir því meðan lækn-
ar höfðu ótakmarkað vald til að
selja mönnum seðla, sem farið var
með í lyfjabúðir og fengið brenni
vín út á. Nokkur dæmi eru til
þess, að læknar misbuðu sinni
göfugu embættisköllun og auðg
uðu sjálfa sig með slíkri vínverzl-
un. En þeir fyrirgerðu venju-
lega með því allri virðingu em-
bættisbræðra sinna og höfðu að
lokum skaða og skömm fyrir.
Síðan lögunum var breytt, "r
tækifæri læknanna orðið tiltölu-
lega lítið tiil þess að halda mönn-
um við áfengisnautn, þó þeir
vildu.
Samkvæmt þeim lögum, sem nú
gilda í Manitoba, hefir hver
læknir heimild til að láta úti 100
vínseðJa á hverjum mánuði. Eng-
i) n vínseðill má hljóða upp á
meira en 12 únzur sterks víns.
Eyfubiöð sín fá læknarnir ihjá
8tjórninni einu sinni í mánuði, ef
þeir vilja. Skýrslurnar sýna að
á tímabilinu 1. des. 1921 til 1. á-
gúst 1922 — níu mánuðum —
vitjuðu 107 læknar slíkra seðla til
stjórnarinnar að eins einu sinni,
58 tvisvar, 32 þrisvar o. s. frv.,
en einungis 48 læknar þurftu á
vínseðlum að halda í hverjum
mánuði. Samiais notuðu lækn-
ar einungis 36 per cent af vín-
seðlum þeim, er þeir áttu kost á
að nota. Og þegar þess er gætt,
að langmest er áfengi það, ^em
keypt er út á vínseðla lækna,
notað á sjúkrahúsum, verður
naumast ályktað, að mjög mikil
óleyfileg vínkaup hafi átt sér
stað fyrir tilstilli læknanna.
Enda reiknast svo til, að vín það,
sem lyfjabúðir hafa látið úti
eftir fyrirmælum lækna, nemi
sama sem belmingi eins per cent
af víni því, sem í landinu var selt
árlega áður en bannlögin komu.
Afarhættuleg getur því varla
vínsala læknanna talist í saman-
burði við það, sem maður hefir
átt að venjast.
par sem svo þráfaldlega er
vitnað til lækna, er um vínbanns-
málið ræðir, þá skal það hér í
frásögn fært, að árið 1919 gerði
blaðið The Pioneer fyrirspurn til
meir en 500 lækna í Ontario, um
álit þeirra á nytsemi eða skað-
semi víns. Spurningar blaðs-
ins og svör læknanna fara hér á
eftir:
I. Álítið þc»’ að önnur lyf megi
nota í stað Alcohols, sem að
sama liði verði? — Já sögðu 376,
en nei 149.
COPENHAGEN
Þetta er tóbaks-askjan seml
hefir að innihalda heimsing
bezta munntóbpk.
Munntóbak
Búið til úr hin-
um beztu. elstu,
safa - mestu tó-
baks blöðum, er
ábyrgst að vera
algjörlega hreint
Hjá öllum tóbakssölum
2. Álítið þér að sá maður,
sem alls ekki neytir víns, standi
betur að vági en hófdrýkkjumað-
ur (a) að umflýja sjúkdóma?
Já sögðu 453, nei sögðu 77; (b)
að lifa af sjúkdóma og slys? Ja
sögðu 463, nei sögðu 51.
3. Er það skoðun yðar, að
reglubundin notkun ölfanga sé
a) heilsusamleg? Já sögðu 29,
nei, sögðu 472; (b) óskaðvænleg?
Já sögðu 55, nei sögðu 422; (c)
skaðleg? Já sögðu 443, nei sögðu
56.
4. Er það álit yðar, að vín-
banns'lögin eins og iþau eru í Ont-
ario, hafi haft heillavænleg á-
hrif í umdæmi yðar, að því er hcil-
brigði snertir? Já sögðu 438, ne:
sögðu 56.
Af þessu má nokkuð ráða á hverja
sveifina að læknar landsins hall-
ast, er um vínbann eða vínsölu
er að ræða.
Ólyfjan og eiturlyf.
Óvinir vín'bannsins halda því
fram, að nú drekki menn alls-
konar ólyfjan í síað víns og notk-
un eiturlyfja fari mjög í vöxt,
svo heilsa og 'líf almennings sé
í veði.
Ekki er því að neita, að eftir
er vínbannið kom, tóku ýmsir það
ráð, að búa sér til brennivín
sjálfir. Ganga margar sögur
og spaugilegar af þeim, sem skör-
uðu fram úr öðrum við víngerC-
ina. Homebrew nefna menn
guðaveigar þá, sem gerðar eru
heima fyrir og seldar í nágrenn-
inu. “Nota flest í nauðum
skal,” hugsuðu menn framan af
og báru “ihomebrew”-brúsann að
vörum sér. Leiddi^ það þráfald-
lega til innbyrðis óeirða og margs-
konar meina. En reynslan hef-
ir nú sannað, að menn þreytast á
þessu sulli fljótlega og smásam-
an hættir að mestu leyti home-
brew-iðnaðurinn. Hann full-
nægir hvorki drykkjumönnum né
dánumönnum til lengdar. Eft-
ir er sull þetta hefir orðið nokíkr-
um mönnum að bana í hverri
bygð, fær það óorð á sig, að menn
hæöta að búa það til víast hvar.
Undantekningar eru að sönnu í
bygðum sumra aðkomnu þjóó-
flokkanna frá Suður- og enda
Mið-Evrópu. pað fólk er því
vant frá heimalöndum sínum, a'ð
búa sér til slík vínföng og verð-
ur síður meint af en öðrum.
Ekki má maður ætla, að brenni-
vínsverzlun stjórnarinnar taki
fyrir ól-öglega víngerð. Síður
en svo. pað sannar British
Columbia, eins og margt annaC,
sem andbanningum kemur illa..
Síðan í júní 1921 'hafa í 'borginni
Vancouver verið gerð upptæk 12
víngerðar verkstæði (Stills) og i
tollheimtu umdæmi Vancouver
hafa fundist 26 leynileg brenni-
vins vericstæði, sem sektuð hafa
verið fyrir tilbúning honrebrew.
pá er að minnast á notkun eit-
urlyfja (Opíum, Cocaine, Morp-
hine), sem andbanningar segja að
farið hafi í vöxt með vínbann-
inu. Sanngjarnt ætti að vera
að láta skýrslur stjórnarinr.ar
segja til um það.
Samkvæmt skýrslu, sem Hon.
dr. Beland lagði fram á alþingi
Canada 19. maí s. 1., höfðu brot
á lögum um sölu eiturlyfja þess-
ara árið sem leið skifst milli
fylkjanna á þessa leið:
Bitish Columlbia, íbúatal, 524,-
582, brot 315.
Alberta, ibúatal 588,454, brot
91.
Saskátcbewan, íbúatal 757,510,
brot 88.
Manitoba, íbúatal, 610,118,
brot 15.
Ontario, ibúatal, 2,933,662, brot
66.
New Brunswick, íbúatal, 387,-
876, brot 14.
Nova Scotia, íbúatal, 523,837
brot 8.
Prince Edward Island, Ibúatal,
88,615, brot 0.
Quebec, ibúatal, 2,361,199, brot
237.
Af 834 lagabrotum gerast 552
í þeim fylkjum, þar sem ekki er
vínbann, en einungis 282 i þeim
sjö fylkjum, þar sem vínbann
er. Sanngjarnt er að taka
til greina, að í B. C., er fjöldi
Kínverja, sem aílra manna eru
hneigðastir fyrir ópíum. En
þá er að bera saman Quebec og
Ontario, og sézt það greinilega
að vínsala og nautn eiturlyfja
fylgist að.
Glæpir.
Reynt 'hefir verið ti að telja
mönnum trú um, að vínbann
hafi verið orsök þess, að glæpum
hafi fjölgað. Er það hin mesta
fjarstæða. Ef litið er á ástand
heimsins yfirleitt. þá verður að
viðurkenna, að ástandið er alt
annað en glæsi'legt. Að loknu
stríði var alt í molum. Hernað-
urinn hafði lamað velsæmistil-
finning og siðferðismeðvitund al-
inenn’ngs. Erviðii timar í ölluri
skilningi hafa gengið yfir heim-
inn hin síðustu ár. Hjá því gat
ekki farið, að glæpaöld fylgdi
stríðsöldinni. En óvit er að
ætla, að ástandið sé ibetra, þar
sem brennivín situr í öndvegi, en
i bannlöndunum. Sannleik-
urinn er, að bann'löndin hafa um-
flúið glæpaöld þessa margfalt
fremur en brennivínslöndin.
Vér höfum við hendma skýlsi-
ur úr Bandaríkjunum, sem bera
það með sér, að hvarvetna iþar
sem vínbannið hefir náð að láta
til sin taka, hefir glæpum fækk-
: ð næstum ótrúlega niikið. En
nú skal halda sér eingöngu að
hagstofu skýrslum Canada.
Til saman burðar skulu tekin
árin 1914 og 1921. prátt fyrir
aukna íbúatölu og þrátt fyrir
stríðið og "glæpaöldina”, hefir
glæpum þó farið fækkandi í Can-
ada. ÁriC 1914 voru samkvæmt
dómstólaskýrslum, drýgðir 161,-
597 glæpir i Canada, en árið 1921
teljast þeir 167,074. Ef það er
athugað, að talin eru 'hér öll
brot á bæjar- og héraðslögum um
mótor-vagna og önnur flutnings-
færi, og það tekið til greina, að
þau smábrot eru margfalt fleiri
síðara árið, en hið fyrra, þá er í
rauninni munurinn miklu melri.
Ef dregin eru frá bíllaga brotin
bæði árin, þá verður munurinn
44,532. prátt fyrir það, að í-
búatala landsins 'hefir hækkað á
þessum sjö árum un» meira en
miljón, þá hefir þó tala glæpa
lækkað svona mikið, og aðallega
fækkað þau árin, sem vínbannið
hefir verði í gildi.
Árið 1914 voru i Canada 60,607
menn dæmdir fyrir drykkjuskap
(drunkeness) en árið 1921 34,362.
Um aðra glæpi, sem mest elga
Framh. á 7. blfi.
Eg er svo þreytt.
p reyta er afleiBing eitrunar I
blBinu. Svo þegar nýrunum mia-
tekst a8 hreinsa blútSiB, vertiur
fyrsta afleiBingin verkur I bak-
inu og sársauki.
Nýrnasjúkdómar, sem vanrækt-
ir eru, leiBa til öútmálanlegra
gigtarkvala, sem stundum snú-
ast upp í Bright’s sjúkdöm.
Starf nýrnanna er lagfært und-
ir eins meB notkun Dr. Chase’s
J^idney-Liver Piills, bezta nýrna-
og lifrarmeBalsins, sem enn hefir
þekst.
Mrs. John Ireland, R. R. No. 2,
King, Ont., skrifar:
“Kg þjáBist árum saman af höf-
uBverk og manleysi. Kg reyndi
fjölda lyfja án nokkurs árangurs,
þar til Dr. Chase’s Kidney-Liver
Pills komu til sögunnar. Mér fór
þá undir eins aB batna, og t sann-
leika sagt finst mér eg aldrel geta
veriB nógu þakklát Dr. Chase’s
meBulum, og aldrel geta mælt
nógu ve4 meB þeim viB aBra.”
Dr. Chase’s Kidney-Liver Pllls,
ein pilla t etnu, 25 cent hylkiB hjá
öllum lyfsölum eBa frá Kdmanson,
Bates and Co., Ltd„ Toronto.