Lögberg - 24.04.1924, Page 4

Lögberg - 24.04.1924, Page 4
BLs. 4 6 LC<crBERG, FIMTUDAGINN 24. APRÍL. 1924. erg Gefið út hvem Fimtudag af Tlie Cal- ambia Press, Ltd., (Cor. Sargent Ave. & Toronto Str.. Winnipeg, Man. Talaimart N-6327 og N-6328 JÓN J. BILDFELL, Editor Utanáskríft til blaSains: THE COIUMBIA PRESS, Ltd., Box 3l7í, Wlnnipeg. Utanáekríft ritstjórans: EOiTOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, Man. The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press, Limited, in the Columbia Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba. Sumarkoma. í dag er «umardagurinn fyrsti. Veturinn, sem vanalega er haröur á þessum stöðvum, en sem í betta sinn hefir veriö óvanalega mildur, er liðinn, en fram- undan liggur tíö upprisu og yndisleika í náttúrunni. Frostin og kuldarnir hafa orðið að víkja fyrir hækk- andi og vermandi sól. Byljirnir fyrir blíöviðri sum- arsins. Hin löngu og dimmu vetrarkvöld fyrir hækk- andi degi. ísarnir bráðna og elfur og lækir hoppa tálmanalaust, syngjandí til sjávar. Snjóblæjan, sem þakið hefir holt hæðir og engi, þiðnar fyrir blíð-brosi sumarsólarinnar. Líf náttúrunnar, sem vetrarfrostin höfðu eyðilagt og læst í hdjarbönd sín, rís upp í nýrri fegurð, með nýjum krafti frá þeim lægstu líftegund- um, sem náttúran framleiðir til þeirrar æðstu og fullkomnustu, sem hún elur á brjóstum sér — Sumarið er upprisuhátið ársins. Vér stöndum á timamótum hins kalda vetrar og hins fagra og blíða sumars. Aö baki okkar liggja fannbreiður og ísþök. Framund- an engi og akrar, þar sem grasið vaggar sér í blæ- vindi sumarsins og blómin blika á móti sólu, þar sem kornið iðar á ökrunum og öxin svigna undir þunga þeim, sem seðja á miljónir manna. Að baki okkar liggur þunganiður vetrarvindanna en framundan söngur sumarfuglanna og ylmþvður andvari sumarsins í limi trjánna. Að baki okkar liggur imynd dauðans, framundan lifið og upprisan. Arið hverja einustu sumarkomu í náttúrumö sjá- um vér þessi sömu fyrirbrigði, finnum sama ylinn, er- um vottar að sömu upprisunni, hrifnir af sömu feg- urðinni og sama unaðartilfinningin fyllir sál vora. Menn horfa hugfangnir á þessa fegurð sumarsins og vita að hún er sönn, en skilja hana þó ekki. Menn halla þreyttir höfði sínu í skaut hins yndisfagra sumars en finna þó ekki hvíld. Hið unaðsrika sumar nreð allri sinni fegurð og órjúfanlega upprisulögmáli getur ekki friðað hið und nrsamlega mannshjarta. Sumarið getur glatt það og vermt en það getur aldrei svarað hinni eilífu spurningu þess, sem hvað ákveðnast kemur fram með hinni marg- víslegu upprisu í náttúrunnar, sem sumrinu fylgir fyrir sjónum. “Hvað ér eg?” Menn hafa aldrei fundið þrá sinni fullnægju í sumri náttúrunnar. Þar er margt til að dáðst að, helst alt, en í því hafa menn aldrei getað fundið svar við þessari spurningu sinni og það fyrir þá sök, að svarið er ekki þar að finna. Það getur verið ylríkt sumar umhverfis menn í náttúrunni, þó vetur sé í sál þeirra og þvi. er sumar- koman í náttúrunni, aðeins bending til mannanna og mannanna- barna um, að ef líf þeirra á ekki að vera endalató vetur, þá verður að vera þar sumarkoma, sem breytir því á sama hátt og sumarkoman breytir veldi vetrarins. Þegar vér nú stöndum á mótum hins liðna vetrar og sumarsins komandi og horfum yfir.líf vort mann- anna, verða þá mikil sumarmót fyrir sjónum vorum? Liggur ekki enn isþak óvildarinnar yfir orðum og gjörðum mannanna? Er ekki hver höndin upp á móti annari í tilraunum þeirra til þess, sem betur má fara ? Sjást þess mikil merki enn, að ylgeislar bróður- kærleikans hafi náð til hjartna þeirra? Því miður virðist oss að þar sé um litinn sumarvott að ræða, og dregur það ekki alllítið úr fögnuði manna út af sum- arkomunni í náttúrunni. Því þó sumarkoman í nátt- úrunni sé yndisleg, þá er þó yndislegra, þegar hjarta og sál mannanna opnast fyrir því fegursta, sem lífið hefir að bjóða — fyrir hinum fegurstu dygðum lífs- ins, því þá kemst mannssálin í samband við það, sem henni er æðra og getur notið styrks þess, sem hún þarfnast til þroskunar og hvíldar þeirrar, sem hún þráir — þegar menn í allri einlægni og í sakleysi sál- ar sinnar geta sagt með snillingnum: “Eg elska rétt- lætið, sannleikurinn er hin innri og ytri fegurð mannanna. Dygð, eg er þér helgaður, hjálpa þú mér og tak mig í þjónustu þína, þér vil eg þjóna á degi og nóttu, í smáu sem stóru, svo að eg verði ekki aðeins dygðugur heldur dygðin sjálf.” Um leið og vér ósk- um öUum íslendingum gleðislegs sumars, þá óskum vér að það megi verða sumarboði sálum þeirra allra svo þar eins og í náttúrunni megi verða dýrölegt sumar. Samvinna við ísland og ritstjóri Heimskringlu. Kunningi vor, ritstjóri Heimskringlu finnur á- stæðu til að hirta oss fyrir ummæli vor í sambandi við grein þá, er hann reit i blað sitt nýlega og minnist á 1 jóðahækurnar fjórar, eða fimm, sem mönnum á ís- landi hefðu verið sendar til umsagnar og þeirra svo aldei verið minst og segir að það sé rangt hjá oss, að slíkt beri vott um nokkra lítilsvirðingu, heldur sé það blátt áfram gleymska og hugsunarleysi. Finst ritstjóra Heimskringlu það ekki vera nokkuð leinkennilegf hugsunarleysi, að þeir þarna heima skuli muna eftir að minnast opinberlega á allan þann urmul af bók- um, sem út eru gefnar heima, en að þeir endilega þurfa að gleyma þessum bókum, sem þeim eru sendar frá íslendingum í Vesturheimi, eins og hann segir að þeir hafi gert, sem vér erum þó ekki alveg vissir um, að sé með öllu rétt, og það eftir að búið var að senda sumar þeirra tvisvar til sumra mannanna? Finst rit- stjóranum það ekki líka nokkuð einkennilegt hugsun- arleysi, að þegar ekki alls fyrir löngu var samin og birt skrá yfir öll blöð, sem gefin hafa verið út meðal íslendinga, að þá gleymast blöðin, sem gefin hafa verið og gefin eru út á meðal Vestur-íslendinga alveg? Mikið einstaklega mega íslendingar heima á ættjörðinni vera orðnir hugsuarlausir alt í einu. Kunningi vor ritstjórinn segir, að það sé fjarstæða ein að þetta geti verið sprottið af lítilsvirðingu fyrir þessari bókmentaviðleitni vorri Vestijr-fslendinga og oss sjálfum, þvi hann segist ekki vita til þess, að sú hugsun — lítilsvirðingarhugsun hafi verið látin í ljósi heiman að í þau tuttugu ár, sem hann hafi lifað eftir að hann komst nokkurvegin til vits og ára og hætir við “vér efumst ura að hún hafi nokkurtíma verið hugs- uð”. Vér vitum ekki hvað mikið menn kunna að leggja mikið upp úr þessum efa hans, en einhvernvegin er það nú samt svo, að oss finst hann ekki veigamikil sönnun. Ritstjóranum finst að við höfum spilt fyrir samvinnu og samúðarhugsjón á milli fslands ýlíklega fslendinga heimaý og vor, með “klám-höggum” þeim, sem vér eigum að hafa greitt sumum þeirra. Þetta orð “Jdám- högg” er dálítið einkennil. orð og meinar að herja menn um lendar og sjáum vér ekki, ef 'hér er um slíka hirþ- ingu að ræða, sem ritstjórinn heldur fram, að annar staður líkamans hefði verið heppilegri. Annars erum vér oss ekki meðvitandi að .hafa haft aðra óhæfu í frammi gagnvart bræðrum vorum og systrum heima en að segja meiningu vora beint og hispurslaust og til þess viljum vér hafa rétt, hvort þeir eða aðrir eiga í hlut og ef slíkt á að valda vináttuslitum þá verður það svo að vera, því vér seljum ekki sjálfsvirðing vora fyrir vináttu neins, eða neinna. Annars trúum vér því laust, að 'bræður vorir heima beri meiri virðingu fyrir oss, þó vér skriðum við fætur þeirra, en þó að vér höldum uppi heiðri vorum og málstað eins og íslensk- um mönnum sæmir, hvar sem þeir eru. Lopinn teygður. Enn þá heldur séra Rögnvaldur áfram að teygja lopanní Hleimskringlu þó á honum sé nú orðið ekki all- litið af bláþráðum, sem naumast geta reynst hald- góðir og rríun prestinum sjálfum vera það ljóst ekki síður en þeim öðrum, sem lopann athuga. Meiri hluti af máli hans í siðustu Heimskringlu er um efni, sem deilumáli því, sem um hefir Verið að ræða á milli ristjóra Ivögbergs og hans kemur ekki minstu vitund við og ætlar prestur sér víst að fylla upp í eyður verðleikanna með því, þó eru nokkur atriði í síðustu grein hans, sem vér þurfum að athuga og sem snerta málefni það eða málefni þau, sem vér ræddum um og gjörum vér það ekki sökum þess, að vér höf- um neina von um að hann fáist til þess að leiðrétta missagnir sinar, heldur til þess að missagnir þær, sem um er að ræða, séu ekki leiddar fram hjá sér mótmæla- laust., Ekki vill séra Rögnvaldur kannast við að konur kvenfélags Fyrsta lúterska safnaðar í Winnipeg eigi upptökin að gamalmennaheimilismálinu. heldur að það séu Unitarar. Ekki vill hann samt taka hugmynd þá með öllu frá kvenfélaginu, segir að það hafi vakað fyrir þeim að hefja fjársamskot til þess að koma upp hæli fyrir öreiga gamla menn í Fyrsta lúterska söfn- uðinum, en ekki almennt hæli, þarna fer séra Rögn- valdur annaðhvort vísvitandi, eða af vanþekkingu rangt með og því til sönnunar birtum vér orðréttan útdrátt úr fundargjörðum kvenfélagsins í sambandi við þetta mál, sem væntanlega er nóg sönnun fyrir þvi, hvað fyrir konu þeirri vakti, sem hugmyndina um gamalmennahælið átti, kvenfélagskonum og ölí- um þeim, sem geta litið á málið með óbrjálaðri skyn- semi. Fundargjörð 24. nóv. 1904. “Þar næst kom for- seti (frú Lára Bjarnasoný með mál fyrir fundinn, var það viðvíkjandi því, hvort ekki mundi tími kominn til að fara að hugsa um að mynda byrjun til sjóðs fyrir stofnun handa fátækum og heimilislausifm gam’al- mennum. Engar urðu umræður í málinu, en ákvarð- að var að taka það til umræðu eftir nýjár. Mál þetta var ekki alveg nýtt, þar sem forseti vakti máls á því fyrir 3 árum síðan. Fundargjörð kvenfélagsins frá 8 marz 1909; Tillaga frá Mrs. Láru Bjarnason um að félagið myndi sjóð til munaðarleysingjastofnunar og sam- þykt í einu hljóði að byrja þann sjóð nú strax með $50.00.” í fundargjörningum félagsins frá þvi fyrst að gamalmennaheimilis hugmyndinni er hreyft og þar til að það mál og sjóður sá, sem til var, er afhentur kirkjufélaginu, er ekki með einu orði minst á að binda eigi heimilisvist á þessu fyrirhugaða gamal- mennaheimili við neinn sérstakanrt félagsskap, eða meðlimi neins sérstaks félags og hefir heldur aldrei verið gert. En hvers vegna að séra Rögnvaldur er að reyna að sölsa þessa hugmynd undir sinn félagsskap, og rangfæra fyrirætlanir kvenna þeirra, sem áreiðan- lega og ómótmælanlega eiga hugmyndina og mest allra hafa lagt i sölurnar fyrir þá stofnun fyr og síð- ar, er oss óskiljanlegt. Ekki er séra Rögnvaldur ánægður með sönunnar- gögn þau, er vér færðum fyrir þeirri staðhæfing vorri að Heimskringla hafi þegið fé af stjórninni í'Ottawa 1887 — finst þau ekki mikils virði sökum þess að þau eru tekin upp úr Lögbergi. I því máli er ekki nema um tvent að ræða, annað hvort er þýðingin sönn, og ef hún er það, þá er hún fullnaðarsönnun, eða þá að hún er fölsuð af ritstjóra blaðsins, seni þá var, Einari H. Kvaran eins og Rögnvaldur prestur er að gefa i skyn og þá er hún líka einskis virði. En í öll þau ár, sem Einar H. Kvaran var ritstjóri Lögbergs varð enginn maður til þess að bera honum slíkt ódæði á brýn og allir þeir, sem þektu hann vissu og vita, og þar á meðal presturinn sjálfur, að hann gji’irði sig aldrei sekann um slíkt og til þess nú að reka þessa svívirðilegu og lúalegu aðdróttun ofan í prestinn, þá skulum vér við fyrstu hentugleika birta þennan kafla skýrslunnar á frummálinu svo að ihann geti speglað sig í sínum eigin ósannindum og lubbaskap. En er Rögnvaldur prestur að reyna að draga menn og konur á tálar í sambandi við minningarrit íslenskra hermanna bæði að því er prentunartilboð Columbia Press snertir og eins um pappírinn í bókinni. Vér erum marg búnir að sýna fram á að staðhæfingar prestsins í sambandi við fjárdráttartilraunir Columbia Press frá Jóns Sigurðssonar félaginu um fram prent- unar sannverð bókarinnar, eða verð það, sem bókarút- gáfan kostaði það, eru tilhæfulausar og ósannar og sjálfur er hann orðinn tvisaga eða margsaga í sambandi upphæðir þær, sem hann á ýmsum tímum hefir sagt að Colunibia Press hafi ætlað sér að hafa af; Jóns Sigurðssonar félaginu, svo hvorki hann sjálfur né heldur aðrir geta áttað sig á því, hverju að helst er að trúa af þvi sem að hann hefir látið út úr sér i þvi sambandi. Sama er að segja um pappírinn i bókinni, það mál hefir hann verið og er að reyna að flækja í síðustu grein sinni svo, að menn skilja hvorki upp né niður í því. Bréf það sem hann frá John Martin & Co., birtir í síðustu Heimskringlu sannar ekkert um þyngd pappirsins í bókinni, það sannar aðeins að Viking Press keypti 39 ríms, að stærð þeirra var 32x44 og að þyngd hvers ríms var 120 pund og sett fram aðeins til þess að villa mönnum sjón- ir. Séra Rögnvaldur segir að vér vitum að pappír sé mældur eftir stærðum. Satt er það, að það er mismun- andi mál á mismundandi pappírsstærðum. En séra Rögnvaldur veit, eða ætti að vita, að “standard weight“ allra stærða er sú sama, þegar um sömu teg- und af pappír er að ræða, þannig, að rím, sem er 25x3&> 28x42 og 32x44 eins og á sér stað með pappírs- tegund þá. sem í minningarritinu er, er alt saman 80 punda pappir hvað svo sem stærð rímanna líður, eins og eftirfylgandi bréf sýnir og sannar: Winnipeg, April 22, 1924. To whom it may concern:— We have inspected the paper in the book entitled “Alinningarrrit íslenskra Hermanna” and find same is printed on our White Suede Coated Book 32x44 — 120 pounds to the ream of 500 sheets, which is the same standard substance weight as 25x38 — 80 pounds to 500 sheets. John Martin Paper Co. Limited. per Richard Hillier. Og til þess að ganga enn betur úr skugga' meö vigtina á þessum tveimur pappírsstærðum 32x44 — 120 punda rím, og 25x38 — 80 punda rím, sem hér er um að ræða, létum vér vigta þær báðar og skýrir eftirfarandi bréf sig sjálft. I University of Manitoba, Winnipeg, Canada. April 22nd. 1924. To whom it may concern: This is to certify, that I have weighed two samples of paper each measuring 26.8 cms by 39.6 cms. Sample I was taken out of Minningarrit íslenskra Hermanna and sample II was cut from a sheet of Suede Coated Book paper 25” by 38” so that sample II was the same size as sample I. The weights found were as follows: Sample I. 12.48 grams Sample II. I2-37 grams From which it is seen, that sample II is lighter than sample I by less than 1% S. G. Lifpsett. Instructor in Chemistry Finst nú ekki séra Rögvaldi að hann hefði mátt bíða með að lýsa ritstjóra Lögbergs ósannindamann í þessu pappírsmáli? Vér erum nauðbeygðir til þess að vísa þeirri yfirlýsingu hans heim aftur og láta skömm- ina skella þar sem hún á heima. Um það hve niikill pappír hafi farið í bókina er ekki til neins að deila. Það eru 161/2 örk í hverri bók og bækurnar voru þúsund og er því það dæmi svo auð- velt að hver, sem vill getur reiknað það, 16^x1000= 16500 arkir í öllum' bókunum, þegar þeirri tölu er deilt með 500 sem er tala arkanna í hverju rími þó fær mað- ur33, sem er tala rímanna, sem eru í öllum bókunum. Það stendur þvi á sama hvað mikinn pappír Viking Press keypti, því í bókunum er hvorki meira né heldur minna en að framan er sagt áður en 2% eru tekin af fyrir vanhöldum. Séra Rögnvaldur læst furða sig á að vér skyldum fara að gera hið kirkjulega starf hans á meða! Vestur- Islendinga að umtalsefni og sjáum vér ekki hvers- vegna hann gjörir það, oss. finstiað það sé engin á- stæða til þess, því hann getur naumast ætlast til þess, að hann fái óáreittur að velta sér yfir og svívirða menn og málefni án þess að á móti sé mælt og hann veit sjálfur og allir, sem mál hans hafa lesið í þessari deilu, að hann hefir gert það frá byrjun tii enda. Því þá að æðrast? Þér hefir prestur góður verið út- deilt því, sem þú hefir átt skilið og verk þín bera ó- mótmælanlega vitni ,um og hvorki þú né aðrir hafa getað eða getið hrakið. Ekki er gott að sjá hvaða þýðingu vitnisburðir Guðmundar Grímssonar og Þorláks Þorfinnssonar hafa fyrir málstað prestsins í sambandi við útför þá á Mountain, sem hann mintist á, þeir staðfesta báð- ir, að það voru ekki aðstandendur hins látna, sem neit- að var um kirkjuna, eða vísað út úr henni með lík lát- ins vinar, heldur Rögnvaldi presti og geta þeir, sem vilja láð séra Hans Thorgrímssyni það og fulltrúum þeim, sem í hlut áttu og ef mönnum finst það þung sök að leyfa ekki Rögnvaldi presti Péturssyni inn í kirkjii kristins safnaðar til þcss að boða Unitara-trú sina, þá er það sök prestsins, sem hlut átti að máli og embættismanna þess eina safnaðar og það aðeins fárra þeirra—eins eða tveggja manna, eftir vitnis- hurði hr. Þorláks þorfinnssonar, en ekki kirkjufélags- ins. Þessi deila er orðin langt mál, og hefir farið mjög fram hjá hinu upphaflega umtalsefni. Séra Rögnvald- ur hefir staðhæft margt i henni, er hann hefir ekki sýnt lit á að sanna svo sem, að Lögberg hafi verið selt til Calders ráðherra frá Regina árið 1917. Að Columbia Press hafi verið að sjúga út landsins fé á meðan að aðrir börðust. Að Jón Bíldfell hafi narrrað fé út úr Vestur-íslendingum í Minningars. Dr.Jóns Bjarnason- ar með því að segja þeim að Dr. Guðmundur Finn- bogason væri ráðinn kennari við Jóns Bjarnsonar skóla. Að mönnum hafi verið hótað stefnum í sam- bandi við loforð sin í Minningarsjóðinn. Að safnaðar- nefndin i fyrsta lút. söfnuði í Winnipeg hafi neitað að leyfa utan kirkjufélagspresti nýlega að tala yfir leyfum liðins manns í Fyrstu lút. kirkjunni. Að utar.- kirkjufélags presti (séra RögnvaldiJ hafi af hálfu kirkjufélagsins verið meinað að leggja blóm á lík- kistu fólks, sem druknaði í Winnipegvatni og mæla yfir þeim nokkur orð í lútersku kirkjunni á Gimli á- samt fleiru. Vill nú ekki séra Rögnvaldur sýna lit á að sanna þessar ákærur sínar, taka þær aftur, eða þá að biðja velvirðingar á þessum ósóma eins og maður, áður en að hann fer lengra út í að svívirða menn og málefni? n Claudius Henry Johnson. Fæddur 4. febr. 1905 — dáinn 24. febr 1924. Undir nafni móður hans. I garði mínum greri um gullna morgun-stund einn fagurprúður fífill; ei fegri neinn á grund. Er hann mót himni brosti þá hló mér vonastrónd, eg sá úr sævi rísa við sjónhring fögur lönd. Ó, ljúft var þá að lifa og leika að draumum þeim, að svífa á vonavængjum, sem vorsins fugl um geim. En stutt var stundar-yndi, því stormur blés af sæ og braut minn fagra fífil og fól hann köldum snæ. Þá dökkva dró á himin og daggir urðu tár. í rústir hrundu hallir, hver dagur varð sem ár. Ó,' dapri grimmi dauði ei dugði nokkuð það, þó legði eg fífil fölvan í faðm — að hjartastað. Mér fanst svo fátækt lífið, hver fegurð aðeins hljóm, eg kysti kossi Jiinstum mitt kæra visna blóm. Þá blítt ’að eyrum bar mér úr blámans fjarska hljóm, sem englar sól-ljóð syngju í sumardilýum róm. “Huggastu móðir, sem harmar, himin á bros fyrir tár. finnurðu’ ei angandi ilmblæ anda þér hlýlega um brár? Ársól fer eldi um löndin; upprisutími í hönd; lifið, sem lagðist í dróma lifnar um dali og strönd. Heyrirðu’ ei hljóma í lofti hreimþýðan vorboða söng, blíðróma berast dali, bergmála skóganna göng? Sérðu eigi rósirnar rauðu rísa úr vetrarins gröf? Lifsins og sumarsins sigur, sólgeislar rita um höf.” Sú röcld mér fróun færði. mér fæddist von á ný, en dökkvan dró af himní og dagur gvlti ský. Eg eygði annað meira úr ægi rísa lönd, minn fagra fífil leit eg þar fegra nýja strönd. Riclx. Beck. SPARAÐ FÉ SA.FNAR FÉ Ef þér hafið ekki þegar Sparisjóðsreikning’, þá getið þér ekki breytt liygKÍlegar, en að leggja pcninga yðar inii á eitthvert af vor- um na'stii falliúum. ])ar biða þeir yðar, þegar réttl tíminn kemur til að nota þá yður til sem mests hagnaðar. Union Bank of Canada liefir starfað £ 58 ár og hefir á þeim tima komið upp 345 útibúum frá strönd til strandar. Vér bjóðum yður lipra og ábyggilega afgreiðsln, hvort sem þér gerið mikil eða lítil viðskifti. Vér hjóðum yður að heimsækja vort noesta f'tibó, ráðsmaðtirinn og stJtrfsmenn lians. miimi finna sér ljúft og skylt að leiðbeina yður. ÚTTBÚ VOR ERC A Sargent Ave. og Sherbrooke Osbome og Corydon Ave. Portago. Ave. og Arlington I,ogan Ave og Sherbrooke 491 Portage Ave. og 9 önnttr útibú í AVinnipeg AÐABSKREFSTOFA: UNION BANK OF CANADA MAIN and WIBIJAM — — WINNIPEG

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.