Lögberg - 05.03.1925, Page 5

LÖGBERG, l1 IMTUL>AGINN, 5. MARZ 1925.
1
Bls. 5
Dodds nýrnapillur eru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt 'bak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm lyf-
sölum eða frá The Dodd’s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
handverk, eða eitthvað það, sem
hefir hagfræðislega hugsun í för
með sér. Iðjuleysi getur komið
rniklu illu til leiðar, þessvegna álit
eg að það sé eins stórt spursmál —
ef ekki stærra — að ungmennin
séu látin læra að vinna, eins vel og
mentast, en það virðist efst á blaði
hjá flestum foreldrum, að bók-
mentir séu aðallega skilyrði fyrir
tíinanlegri og eilifri velferð hinn-
ar uppvaxandi kynslóðar að ganga
9 mánuði árlega á alþýðuskcla,
miðskóla og háskóla. Tíminn greið-
ir úr þessari gátu eins og öllu öðru.
Mentamál þessa ríkis verða ekki
útkljáð á þessu þingi. Skattgjald-
endur verða sjálfir að komast að
einhverri niðurstöðu, hvað mikla
byrði þeir vilja bera, og 'hvað mikla
byrði þeir treysta sér til að bera.
Einn hlutur er auðskilinn og það
er, að úgjöldin ættu ekki að hækka
fram úr því, sem nú er — Nú er
komið; nóg að sinni. Nú er því að
ætlan minni mál til að búast brott,
sagði Kr. sál. Jónsson. Mentamála-
leikur þessa ríkis er nú kominn í
algleyming og fólk yfirleitt ætti að
vera ánægt með það sem er, án
þess að hækka skólaskattinn meira.
Enn þá.eitt, sem tekið hefir nokk
urn tima, er hvort við ættum að
skipa alifuglaþjófum á bekk með
hestaþjófum. Verkið það sama,
munurinn aðeins sá að hesturinn er
stærri, en báðar skepnurnar hafa
sama rétt á sér og eigendumir hafa
líka sama rétt, að eiga það sem
þeir eiga. Hestaþjófahegning i
þessu landi er 30 ár; en niðurstað-
án varð sú, að gefa alifulgaþjófum
6 ár.. —
Töluverður tími gekk í það,
hvort leyfa skyldi sölu á cigarett-
um í N. Dak. niðurstaðan varð sú,
að cigarettusala byrjar aftur 1.
apríl þetta ár, eftir 9 ára lagalegt
forboð, en þau lög voru troðin
undir fótum daglega, svo bannið
var numið úr lögum með miklum
meiri hluta í báðum málstofum Það
var þjarkað töluvert um að fæ'kka
þingmönnum, en meiri hluti af
þeim virtist ekki vilja það, eða með
öðmm orðum, þeim kom ekki sam-
an um hvar og hvemig sá niður-
skurður skyldi verða framinn. All-
ir virtust kannast við að 162 þing-
menn væri meira en nauðsynlega
þyrfti fyrir ríki, sem, hefir aðeins
þrjá fjórðu úr miljón af íbúum.
Maqitoba hefir yfir 1,000,000 en að
eins 60 þingmenn. Verkið nokkurn
veginn það sama og því skyldum
við þá þurfa 100 fleiri. — Eg liefi
ekki tíma til að skrifa meira í petta
skifti, en ef til vill sendi' eg ykkur
fáeinar linur í þinglok.
Paul Johnson.
og langvinn farsótt og að hún sjatni
á einum stað, þar sem hún hefir ver-
ið viðurloða um langt skeið en kunni
þá jafnframt að aukast á föðrum.
Hvaö sem um þetta má segja, er hitt
víst, að veikin er yfir höfuð í engri
rénun, heldur fremur þvert á rnóti.
Verður því ástandið alvarlegra með
hverju ári sem líður.
Sjúkrahúsið á Akureyri.
Aðsókn berklaveikra að sjíúkra-
húsinu hér á Akureyri fer stöðugt
vaxandi. Nú munu vera þar um
40 berklasjúklingar. Berklavarn-
arlögin eða viss ákvæði þeirra valda
þessari aðsókn. Menn sækjast eft"
ir að fá létt af sér einhverju af
gjaldabyrðinni, sem sjúkdómurinn
veldur. Nokkrir þessara sjúklinga
þjást af lungnaberklum og þarfnast
hælisvistar, en fá ekki fyr en seint
og síðarmeir vegna þrengsla á Víf-
ilsstöðum.
Gerð þessa húss er ólík því, sem
vera ætti um sjúkrahús. Síst er
það sniðið fyrir lungnaberklasjúk-
linga. í húsinu nýtur aðeins morg-
unsólar ekki nema í tveim litlum
stofum í suðurenda og í einni, sem
hefir vestursól. Aftur er þar sól-
rikur gangur og þar munu vera ein-
hverjir sólríkustu kamrar, sem vfcl
er á- Svipað er háttað um gerð
þessa húss eins og Gagnfræðaskól-
ans. Byggingameistarinn hefir
ekki kunnað að hugsa öðruvísi en
skakt, er hann afréði gerð þeirra
húsa. Hann hefir hugsað um auga
fetfðamannsins, sem kærni inn á
höfnina en ekki um líkams og sálar-
velferð óborinna kynslóða. Hann
hefir hugsað mest um það að “and-
litið’’ snéri í rétta átt og gæfi bænum
I
svip. >
Af þessum ástæðum auk gífurlegr-
ar aðsóknar að hjúkrahúsinu af
sjúklingum með margvíslega sjúk-
dóma, er ekki hægt að gera ráð fyr-
ir, að berklasjúklingar geti notið
þar þeirra skilyrða er nauðsynleg
eru og heilsuhæli veita.
Heilsuhæli Norðurlands
Berklai'cikin■
Berklaveikin er einhver skæöasti
sjúkdómur, sem þjóðin hefir við að
stríða. Lungnabólga er viðlika
mannskæð. Krabbi er einnig geig-
vænlegur og venju|ega ólæknandi
sjúkdómur. En engin sjúkdómur
gerir þvilíkan usla í æskulifi þjóð-
arinnar, sem tæringin gerir. A
hverjum tíma er fjöldi fólks á blóma
skeiði lífsins farlama árum saman
af völdum þessa sjúkdóms. Hún
leggur marga í gröfina á miðjunt
aldri. Aðrir dragast með bilaða
krafta jafnvel fram á elliár. Marg-
ir vinna sigur, því betur, enda niundi
um sneiðast í liðinu, ef svo væri
ekki, því eftir kenningum lækna
smitast af sjúkdómi þessum því nær
hvert mannsbarn . og fjöldi sýkist
tn á lágu stigi. Tiltölulega fáir
af þeim, sem komast í verulega
hættu fyrir áhlaupi veikinnar, verða
henni að bráð. Samt eru þeir alt
of margir.
Sjúkdómur þessi verður mjog
skelfilegur í meðvitundj þeirra
manna ,sem hafa ef til vill árum
saman átt ástvini sína i klóm hans
og séð hann smám saman ná fastari
og fastari tökum. Munu fáir
vilja að börnum þeirra og næstu
kynslóðum sé með léttúð eða tóm
Iæti sköpuð svipuð örlög.
Berklaveikin er .misjafnlega mik
ið útbreidd í hinum ýmsu landshlut
um- Sumir læknar vilja telja, að
hún fari ýfir eins og mjög hægfara
Dýr bið.
Að dómi lækna og þeirra er til
þekkja er fljót hjálp höfuðskilyrði
fyrir berklalækningu. Sjúkdóms-
aðkenning getur orðið að óviðráðan-
legum sjúkdómi ef sjúklingurinn býr
við óhentug skilyrði og er vankunn-
andi um rétta meðferð á sjálfum sér.
Þetta tvent eiga heilsuhæli að veita.
Bestu skilyrði til mótstöðu og lækn-
ingar, sem á verður kosið og fræðslu
og aga il réttrar sjúkrameðferðar.
Eins og nú er háttað i landinu,
þurfa mjög margir sjúklingar að
bíða jafnvel mánuðum sarnan í
heimahúsum eða ófullkomnum sjúkra
húsum eftir því að sjúkrarúm losni
á Vífilstöðum. Þessi bið veldur
vitanlega aúkinni sýkingarhættu,
mögnun sjúkdómsins og hún getur
kostað marga lifið. Sú bið getur
því orðið dýr og dýrari en heilsu-
hæli-
Bcrklavaniarlögin.
Lög um varnir gegn bertklaveiki
eru sett, til þess að vinna bug á
þessum 9kæða sjúkdómi. Höfuð til-
gangur laganna er sá, að einangra
sjúkdóminn og koma þannig í veg
fyrir sýkingarhættu. Nú mun það
vera samhljóða álit lækna, að börnin
séu afar næm fyrir smitun af þess
um sjúkdómi. Börn og smithætt-
ur sjúklingur rnega því ekki vera
saman á heimili, og við það eru
lögin einkum miðuð. En þetta er
óframkvæmanlegt, nenta ríkið sjái
berklaveikum mönnum fyrir dvalar-
stað. Ríkið eyðir nú að sögn um
ntiljón króna, til framkvæmda þess-
urn lögunt, án þess að þau séu nema
að litlu leyti framkvæmd vegna
skorts á heilsuhælum. Hér hafa
verið sett mikilsvarðandi lög og þau
tekin til framkvæmda áður en grund-
völlur þeirra varð til eða skilyrðin
fyrir því, að þau gætu orðið fram-
kvæmd. Þess vegna verður fram-
kvæmdin ýmist alls engin eða dýrt og
ófullnægjandi kák. Allir sjá að
óviturlegt er að fyrirskipa að skilja
skuli að börn og berklaveika menn,
án þess um leið að sjá fyrir þvi, að
það sé hægt Oft vill svo verða,
að rniklu fé er eytt til litilla nota, af
því aÖ þá viÖbot skortir, scm try^^
ir það að öll eyöslan komi að fylúi
notum- Svo er hér hátað. Ef
þing og stjórn brestur ekki hug til
þess að halda uppi baráttunni gegn
þessu þjóðarböli, verður að haga
baráttunni iþannig, að einhverjar
Híkur séu til þess, að fórnir ríkisins
komi að notum.
gætum árangri orðið notað til upp-
hitunar á híbýlum manna. Má
benda á Álafossverksmiðjuna og
Laugaskólann. Á síðara staðnum
var þetta gert á síðastliðnu ári og
hepnaðist Bábærlega vel- Vatnið
í Iauginni er 56 gráður og kólnar um
1 gráðu á talsvert langri leiðslu.
Vantið er svo mikið að unt er að
nota það látlaust til allrar upphitun-
ar, svo sem böðunar, þvotta og mat-
reiðslu. Hiklaust má gera ráð fyr-
ir að sparnaður við notkun lauga-
vatnsins í slíku húsi sem í fyrirhug-
uðu heilsuhæli, nemi alt að 4000 ár-
lega meðan kolaverð helst svipað og
nú er og þegar talið er með' kola-
flutningur frá höfn og kyndari. Sú
upphæð er 5% vextir af 80,000 kr.
.höfuðstól. Sli'kur auður liggur í
laugom okkar og hverum, þar sem
komið verður við hagnýtingu þeirra.
Þjóðin ætti ekki að sjá sér fært að
láta þann auð liggja óhagnýtan. Því
síður getur hún verið án þeirrar
miklu óbeinu gæða, sem notkun
laugavatnsins fylgja fyrir sjúka og
heilbrigða.
Nú eru mjög miklar líkur til og
næstum því vissa, að unt er að fá á-
gætan stað hér í Eyjafirði, þar sem
unt er að koma vð laugahitun á ó-
dýrari hátt en Þingeyrum var unt í
skóJanum á Laugum og auk þess að
fá raforku úr rafveitunni á Munka-
þverá. Hvorttveggja myndi að
líkindum fást með vildarkjörum. Að
svo stöddu verður ekkert um þetta
fullyrt, en framkvæmdir í þessu
máli velta vianlega á því að þetta
fáist hvorttveggja.
H eilsuhœiissjóðurinn-
Nú er Heilsuhælissjóður Norð-
lendinga orðinn um eða yfir 100
þús. gr., þegar taíin eru með ógreidd
fjárloforð. Sjóðurinn hefir vax-
ið lítið síðustu áin. Það hefir
farið um hann eins og flest annað,
fyrsta áhlaupið hefir orðið dvjúgt,
en síðan dofnað yfir málinu. Eina
félagið, sem hefir alt til þessa dags
unnið stöðugt að málinu er U. M.
F. Akureyrar. Alls mun það vera
'búið að safna í sjóðinn um 11,000
kr., þegar vextir eru taldir með.
Önnur félög og einstaklingar hafa
og safnað miklu fé- En vænta má
samkvæmt þjóðlegri reynslu, að þvi1
meir taki hitann úr þessu fjársöfn-
lunar máli, sem framkvæmdir' eru
lengur dregnar. Til eru menn,
sem líta þetta mál velþóknunaraug-
um og eru mrkilsmegandi, en sem
hafa eigi trú á ófyrirsjáanlegr bið
og viljá fá að sjá hugsjón Norðlend-
inga rætast.
Lauslega áætlað, er gert ráð fyrir,
að eigi yrði unt að byggja fyrir
minna en 200 þús. kr. Yrði þvi að
krefjast þess að ríkissjóður legði
fram fé til helminga á móti sjóðnum
eða um 100 þús. kr. Er trsrt ráð fyr-
ir þvi, að fyrir það f: eð.a litlu
meira, sé unt að byggja hæli fyrir
um 30 sjúklinga og læknisbústað í
hælinu.
—Dagpir 22. jan. ,
Legukostnaður sjúklinga.
Legukostnaður sjúklinga á sjúkra-
húsum landsins er yfirleitt mjög hár.
Ríkissjóður greiðir meginhlutann af
þeim kostnaði berklasjúklijiga og
sýslusjóðir afganginn Hvorki
'‘íkissjóður né sýslusjóðir geta á
neinn hátt haft áhrrf á þaitn kostnað
heldur verða að greiða eins og upp
er sett. Það er því mjög mikil á
stæða fyrir þjóðina að gera ráðstaf-
anir til þess að legukostnaður sjúkl-
inganna lækki. Með því að fá þeim
ódýrari vist, en sem þð gæti orðið
betri, myndi það fé, er varið yrði til
byggingar heilsuhælis hér á Norður-
landi, sparast með lægri sjúkra-
kostnaði í framtíðinni. Rökin fyr-
ir þessu eru þau, að hér nyrðra
vcitist fé til slikrar byggingar.
Fágat aðstaða.
Alþing Islands.
hingsetning.
Alþingi var sett i gæ.r, eins og til
stóð. Sú athöfn hófst með þvi, að
Alþingismenn komu þar laust fyrir
kl. eitt saman í þinghúsinu, og
gengu þaðan i dómkirkjuna til þess
að vera við guðsþjónustu Þar
‘prédikaði Magnús Jónsson dócent,
og fer hér á eftir útdrátur úr ræðu
hans.
Textinn var: 1 Pjet. 3, 16—17,
Hafið góða samvizku, til þess að
þeir, sem lasta góða' hegðun yðar,
sem kristinna manna, verði sér til
skammar í þvi, sem þeir niæla gegn
yður. Þvi það er betra, ef guð
vill svo vera láta, að þér líðið fyrir
að breyta vel, heldur en að breyta
illa.
Við setningu alþingis er nokkur á-
stæða til þess, sagði ræðumaður, að
athuga þessi orð um hina ómildu
dórna, og það, hvernig bregðast á
við þeim. Dómarnir geta átt sér
tvennar orsakir, Þeir geta verið
sprottnir af rógslöffigun og dóms-
sýki þeirra, sem þá kveða upp, án
saka þess sem fyrir verður. “Það
eru til menn, sem safna i illvirkja-
sjóð sinn eins og kirkjan einu sinni
safnaði í góðverkasjóð.” En dóm-
arnir eru lika oft sprotnir af þvi, að
hegðan sú, sent dæmd er, er vond.
En oftast mun hvorttveggja valda.
Sá, sem fyrir ómildum dómum verð-
ur, á því að athuga sjálfan sig vand-
lega, hvort ekki sé hjá honum eitt--
hvað, sem miður fari.
Alþigi verður fyrir þungum á-
fellisdómum. “Varla heyrist
nokkur maður leggja því liðsyrði,
sem þar er gert.” Er þetta þvi
undarlegra, sem alþingi er ekkert
annað en þjóðin sjálf, og hún er því
að dæma sjálfa sig með þessu. Henni
]Tst ekki betur en þetta á sjálfa sig,
þegar hún sér ’sig með annara aug-
um.
En er þá alþingi saklaust? Því
fer vafalaust fjarri. Jafnvel innan
þingsins er of mikið af dómssýki og
því, að andstæðingar eigna hvor
öðrum lélegar hvatir. Slika dóma
ættu fulltrúarnir að leggja niður með
öllu og berjast eingöngu með heið-
arlegum vopnum. En við áfellis-
dómunum utan frá eiga fulltrúarnir
að snúast svo sem í textanum stend-
ur, að láta þá verða ranga. Og það
gera þeir, ef þeir hafa það góða ráð,
að kappkosta jafnan að hafa góða
unnið starf. Og styrkinn til þess
fá menn frá fastri einbelttri trú á
þann, sem hefir gert hæsta kröfu
til mannanna, þá, að þeir skuli vera
heilagir eins og hann er heilagur.
Sagði ræðumaður þá að lokum, að
reynslan og sagan sýndu, að trúleysi
og siðspilling væri rotnunar og fúa-
jlettir í hverju þjóðfélagi og væru
fyrirboðar endaloka þeirrar þjóðar.
Væri því vonandi að þeir fúablettir
áæust ekki á vorri þjóð eða hénnar
fulltrúum.
Að guðsþjónustu lokinni komu
þingmenn saman í neðri deildarsal
alþingis, og þar setti forsætisráð-
herra þingið, en þingmenn hrópuðu
nífalt “húrra” fyrir konungi vörum,
þegar forsætisráðherra hafði sett
þingið.
Embœttismenn þingsins.
Vortj þá kosnir emlwetismenn
þingsins — fyrst forseti sameinaðs
þings, og hlaut kosningu:
Jóhannes Jóhannesson með 20
atkv.
Sigurður Eggerz fékk 5 atkv.
Auðir seðlar voru )6.
Varforseti s. þ. var kosinn: ,
Þórarinn Jónsson með 18 atkv.
Jón Sigurðsson fékk 1 atkv.
22 seðlar voru auðir.
Skrifarar s. þ voru kosnir:
Jón Auðunn Jónssop og
Ingólfur Bjarnason.
Neðri deild.
Þá komu saman efri og neðri
deild þingsins, og voru embættis-
menn kosnir þar. ,
Forseti n. d. var kosinn:
Benedikt Sveinsson með 27 shlj.
atkv. ,
1. varaforseti var kosinn:
Þorleifur Jónsson með 14 atkv.
Jon A. Jónsson fékk 12 atkv.
1 seðill var auður.
2. varaforseti var kosinn:
Pétur Ottésen með 12 atkv
Bjarni Jónssoij frá Vogi í“kk 8
atkv. •
7 seðlar auðir.
Sknfarar í n. d- voru kosnir:
Magnús Jónsson og
Yrvggvi 'Þórhallsson.
Efri deild.
Forseti var kosinn:
Halldór Steinsson með 8 atkvæðum
6 seðlar voru auðir.
1. varaforseti var kosinn:
Eggert Pálsson með 8 atkv.
6 seðlar auðir.
2- varaforseti var kosinn:
Ingibjörg H. Bjarnason með sjö
atkvæðum.
Jóhann Jósefsson fékk 1 atkv.
6 seðlar auðir.
Að þvi loknu var þingfundum
slitið.
Næsti fundur verður á morgun kl
’l og verður þá kosið í fastanefndir
og lögð fram stjórnarfrumvörp.
Starfsmenn alþingis.
Forsétar hafa ráðið starfsmenn,al
þingis svo sem hér segir:
iSkrifstofan og prófarkalestur : _
Pétur Lárusson, Pétur Sigurðsson
Theödora Thoróddsen.
SkjalaVarslá:
Kristján Kristjánsson.
Lestrarsalsgæsla:
yðlafía Einarsdóttir, Pétrina Jónsdótt-
ir, sinn hálfan daginn hvor.
Innanþingsskrifarar:
Teknir strax: Einar Sæmundsen
Magnús Björnsson, Tómas Jónsson
Jóhann Hjörleifsson.
Teknir síðar eftir þörfum:
Hélgi Tryggvason, Magnús, Ás-
geirsson, Gunnar Árnason, Þorkell
Jóhannesson, Tómas Guðmundsson.
Loks verða enn síðar, þegar þörf
verður á, teknir alt að fimm mönn-
um í viðbót, úr flokki þeirra er sótt
hafa þegar um starfið, að undan-
gengnu prófi, sem auglýst verður
síðar.
Dyra og pallavarsla:
Árni Bjarnason, Þorlákur Davíðs-
son, Páll Lárusson, Halldór Þórðar-
Finnmerkurbúum og ýmsum oðr-
um, þykir það undarlegt ráðlag af
þingi og stjórn Noregs, að eyða 10
innum meira fé til “smyglaravarna”
við strendur landsins, en til verndar
auðlindum hafsins og atvinnuvegum
fólksins þar norður frá. Vísir,
son.
Símavarsla:
Ingibjörg Jónsdóttir, Ingibjörg
Pétursdóttir, sinn hálfan daginn hvor
Þingsveinar:
Magnús Sigurðsson, Tómas Magn-
ússon, Þorsteinn Egilsson, Erlingur
Ólafsson, Magnús Biering.
Landhelgisveiðar.
Reynsla er nú fengin fyrir því hér samvizku, því góða samvizku hefir
að eins einn góður maður eftir vel
í norskum blöðum er nú mjög
kvartað undan yfirgangi og land-
helgiveiðum erlendra botnvörpunga
við strendur Finnmerkur.
Norðmenn hafa að undanfömu
haft þarna að eins eitt skip til
strandvarna, og þykir nú sýnt, að
það sé öldungis -ófullnægjandi. Lög-
brjótarnir gera stöðugt hver öðrum
viðvart um ferðalög eftirlitsskips-
ins, og getur þá jafnan mikill þorri
skipanna hafst við í landhelginni og
fiskað þar að vild sinni í ró og næði.
Grunur leikur og á því, að skipin
hafi stöðugt samband við n;enti í
landi og fái þaðan glöggar fregnir
og leiðbeiningar urn alt er þau vilja.
Þykir mönnum norður þar hart
undir þessu að búa, svo sem von er
til, og heimta, að landhelgi9gæslan
sé aukin. Segja svo þeir, er gerst
mega um það vita, Finnmerkurbúar
sjálfir, að ekki verði með neinu móti
'komist af með minna en þrjú
strandgæsluskip þar nyðra, á svæði
því, sem einu skipi hefir verið ætl-
áð að hafa til yfirsóknar áður. —
Talið er æskilegast, að strandvarn-
arskin sé af líkri gerð og botnvörp-
ungar, en skipverjar hraustir menn
og harðfengir, sem ekki þurfi oft
að leita hafnar til hvíklar og hress
ingar, þó að á móti blási.
Opið bréf frá California
Heiðraði herra ritstjóri!
í dag er rigning hér hjá oss, nokk-
uð sem öllum fellur vel, því af henni
er helst of lítið í Suður California.
Eg vildi að eg gæti sent þér helzt
góðar fréttir, en því er ekki að
heilsa, alt er þó heldur vel viðun-
andi og sérstaklega þó veðrið. At-
vinnumálin eru aftur á móti ekki
eins álitleg á þessum tíma, þúsundir
fá ekki vinnu og kaupgjaldið heíir
lækkað að mun. íslendingar hafa
yfirleitt ekki yfir neinu að kvarta að
e? hygg, en af þeim mun vera hér
tser 300. Þeir hafa hér félags-
skap sem ætlað er að vinna að vel-
ferð og samúð ísl. Góð og göfug
hugsjón, sem hefir nú þe’gar borið
ávöxt á ýmsan hátt. En þrátt fyrir
daufa atvinnu streymir þráfalt
inn bæði fólk og fé, svo að gistihús-
in eru alt af full af iðjulausu fólki
og bankarnir af iðjulausu fé. Há-
bölfað ástand en eðlilegt eins og til-
hagar, ofmikið borist á ('etiðj á síð-
ustu árum, þar af leiðandi “consti-
pation” ameriska, “stoppelse” danska,
meltingarleysi ísllenzka. Nú hvfeð
lengi sem það varir. Trú mín er
að ekki líði langur timi þar til að
breytist til batnaðar, þó hættan auð-
vitað sé sú, að fólk að austan komi
hér inn helst til ótt að leita atvinnu,
eins og átt hefir sér stað þessi síð-
ustu ár. Það er nú hvort sem er
.fullsannað, að þeir sem það reyna,
geta ekki með öllum ýnum lygum og
.rógburði hnekt þeim sannleik, að
Kyrrahafsströndin er bezti partur
þessa lands þegar alt er tekið til
greina , og á meiri framtíð í vænd-
um en nokkur annar, og að fólks-
fjöldinn mun aukast óðar hér en
nokkurstaðar annarstaðar i Banda-
ríkj.unum • eða Canada, ef ekkert ó-
vænt kemur fyrir á komandi árum.
Það er einnig flestum ljóst, að allir
þeir sem reyna að níða Kyrrahafs-
ströndina gjöra það af eigingimi
fremur en af þekkingu, eða þekking-
arleysi, þeir eru yfirleitt svo settir
að þeir eins og lúsin, lifa á likama
annara og eru þeir hræddir um að
tekjprnar rýrni ef fólkinu fækkar i
kringum þá. “Agent” fyrir Cali-
fornia er einhver vís að segja, það
verður að hafa það, eg vil heldur
vera kallaður “agent” og vera á hlið
sannleikans, heldur en að fylla flokk
rógbera eða lygara, enn hvað sem
öllu þessu líður, vil eg ráðleggja öllu
þessu fólki seni á það hyggur að
flytja til Kyrrahafsstrandar í ná-
lægri framtíð, að taka til greina vel
allar kringumstæður og flasa ekki að
neinu því líku á meðan sakir standa
eins og nú. Sérstaklega vil eg
vara alla þá, sem enga iðn kunna,
að búast við að mæta þeirri sterk-
ustu samkepni sem til er í öllum
verknaði hér á allri ströndinni, því
eins og öllum getur skilist 'koma hcr
inn daglega þaulvanir menn í öllum
verknaði til að leita vinnu og öll
Kyrrahafsströndin er því komin á
að hafna öllum þeim, sem ekki ná
hámarki á meðan úr eins miklu er
að velja eins og nú er.
Il.la falla mér ummæli Lögbergs
nýlega, fyrirsögn: “btríðsandi” s“.n
er rangt, því þar er um engan stríðs-
anda að ræða, heldur sjálfsvörn. Ef
það er satt að Japan smíði 500 fhig-
vélar á mánuði og England og Frakk-.
land fjölda margar líka, en Banda-
rikin eiga að eins fáar nothæfar, og
hafi engar í smíðum, þá hafa Hearst una
blöðin fulla ástæðu til að benda á
hættuna. Enginn mun búast við
árás frá Englandi eða Frökkum enn,
Jöpum ætti ekki að trúa, sízt nú,
þegar sú þjóð er reið við Banda-
ríkin út af innflutnings lögunum síð-
ustu, og sist mætti lá Kyrrahafs-
strandar búum þó þeim kynni að
standa stuggur að hugsa til þess
mikla flota, og drápsvélanna hinu-
megin við hafið, ekki síst þar engin
vörn er væntanleg frá stjórninni hér,
ef árás skyldi verða gjörð. Þá
mundu líf og eignir- hér verða i
stórri hættu. Þessu halda Hearst
blöðin frain og engu öðru, og það
virðist nokkuð út í hött, að finna að
þeirri skoðun. Svo er Ingólfs-
málið ykkar okkur stórt umhugsunar
efni fyrir mér og ef til vill fleirum,
því á því eru margar hliðar. Eg sagði
þeim, sem vildu fá dal hjá mér í
þann sjóð, að mín afstaða væri sú,
að þeir væru hér í “geitarhúsi að
leitast ullar,” því eg væri sannfærð-
ur um að harm sem sannað yrði á
að hefði drepið viljandi ætti að vera
drepinn, ekki í hefndarskyni eins og
þeir orðuðu það, heldur fyrir nauð-
syn á að þurfa ekki að kosta offjár
til að halda við lýði öllum þeim
þeirra eru þessi: Eiga íslendingar
æfinlega að skjóta saman fé til að
breyta dómum dómstóla þegar ís-
lendingur er fundinn sekur um morð ?
Eiga allir aðrir þjóðflokkar að fylgja
sömu reglu þegar þeirra þjóðar
menn verða fyrir sama óláni ? Mundi
þetta hafa góð eða ill áhrif á mann-
félagið í heild sinni? Hafa íslend-
ingar áunnið sér heiður og álit
manna af öðrum þjóðum eða hafa
þeir með þessu, rýrt álit sitt? Hafa
dómstólar í Cánada ekki rýrnað í á-
liti alls heims með því að taka tii
greina þessa kröfu íslendinga í þetta
skifti? Mundu þeir gjöra það oft ?
Er hægt að bera traust til svona
lagaðra dóma? Hvort er þá hægt að
flýja? Múnu almenn samskot duga
oftar ? Og margt fleira vaknar,
það með líka, hvort Ingólfur sé bet-
j ur geymdur í æfilöngu fangelsi, helu-
' ur enn undir fyrsta dóm Að end-
ingu þið Sigfús, að eins eitt orð: Eg
kyntist Sigfúsi lítillega í haust er
leið og verð að játa að mér féll mað-
urinn mjög vel, þykir þvi fyrir að
vita að ha’nn hefir opinberlega gjört
sig sekan um það sem óhætt er að
kalla ókurteisi, hroka, og sjálfshól,
sem alt er ljótt, og fer öllum illa, en
einkum þó mentuðum mönnum, hann
hefir þvi brugðist vonum mínum svo
mikið um mentun og ritstjóra hæfi
þetta getað veriö mikið.
Þeir unglingar sem brutuSt 'inli
i skúrana, tilheyrðu ekki félagsskapn-
leika hans eða um mentunarleysi og
heimsku þina ætla eg ekki að minn- um' Þelr voru tvelr'
ast frá mínu §j ónarmiði, það er að
eins hans kaupenda að gjöra fyrir
sig. En munið drengir að “klikk-
ur” þrífast betur í Wiitnipeg en út
um land þar sem blöðin eru keypt og
lesin mest, svo að teygja skinnbótina
of mikið getur orðið hlæilegt eins
og forðum, ef til vill hættulegt líka.
S’. Th.
Þjófnaðarmá!.
Unglingar á aldrinum 12-16 ára
hafa með sér félagsskap til þess
að stela. '
Laust eftir áramótin síðtistu fór
að bera nokkuð á hnupli hér i
Rvík. Peningar hurfu úr vösum
á fötum og svo framvegis. Þegar
leið fram á mánuðinn fór enn meira
að bera á þessu hnupli. Þá fóru
að hverfa tómar olíutunnur fúr tréj
úr portum og frá húsum.
Hinn 21. þ. m. (rokdaginnf fóru
þjófnaðir að verða aIl alvarlegir.
Þ'ann dág um kveldið var Ibrotisjt
inn í 7 skúra, sem eru niður við sjó-
inn hjá Nýborg. Eru skúrar notaðir
af róðrarmönnum héðan úr bænum,
þeir geyma þar veiðarfæri og beita
þar^ inni o. s. frv. Gengið var á
röðina á skúrum þessum þann 21.
þ. m. og brotist inn í hvern af öðr-
um. Þaðan var stolið blýsöikkum
og færum.
Lögreglan visi frá byrjun að hér
mnndu unglingar vera á ferðinni.
Allar aðfarir við þjófnaðinn bentu á
að svo væri. Það hefir Hka sann-
ast. Löggæzlan hefir nú komist
fvrir þessi þjófnaðarmál, og eru það
eingöngu unglingar á aldrinum frá
12-16 ára, sem er.u valdir að þeim.
Unglingámir, sem hafa verið að
fara inn í hús og stela peningum það-
an, hafa með sér félagsskap í þessu
skyni. Þeir munu vera um 8 alls,
sem eru i þessum hóp. Or þeirra
hóp voru einnig þeir unglingar, sem
hafa stolið olíutunnunum. Hið
háa verð á þessum tuninum, sem nú
er, síðan farið var að flytja inn olí*
una í stáltunnum, hefir freistað ung-
linganna. Þeir gátu fengið 16 kr.
fyrir hverja tunnu. Einnig hafa
unglingar þessir játað að hafa stolið
kolum úr kolabyngjum, og seldu á
kaffihúsin “Fjallkonuna” og “öld'
hér í bænum. Varla hefir
Hér er alvarlegt mál á ferðinni,
sem það opinbera verður að láta til
sín taka. Unglingar hafa með sér fé-
lagsskap i því augnamiði að stela.
Allir eru unglingar þessir svo ungir
að enn geta þeir orðið nýtir borgar-
ar í þjóðfélaginu. En það verður
ekki meö því að refsa þeim, enda
ekki hægt með þá, sem ekki hafa
náð lögaldri sakamanna. Það
opinbera verður að taka þessa ung-
linga að sér, og koma þeim fyrir á
góðum heimilum til sveita. Bér í
borginni mega þeir ekki vera leng-
ur, síst þar sem hér er um að ræða
unglinga, sem áður hafa gerst seklr
um þjófnað, en svo er um suma af
þessum.—Morgunbl
Aldarafmsli.
hins norræna fornfrœðafélags.
Eins og getið var um hér í blað-
inu, átti félag þetta aldarafmæli í
gær.
I tilefni af þessu lagði Matthías
Þórðarson þjóðminjavörður, blóm-
sveig á leiði dr. Sveinbjarnar Eg-
ilssonar. Var það gert að tilhlut-
un félagsstjórnarinnar.
Þeir, sem vildu vera viðstaddir at-
höfn þessa, komu saman i anddyri
Háskólans kl. 11,30 í gær. Þar komu
meðal annars kennarar Fræðadeild-
ar, landsbókavörður, þjóðskjalavörð-
ur, nemendur í fræðadeild háskól-
ans o. m. fl. Sig. Nordal flutti stutta
ræðu við grafreitinn. Mintist hann
á tildrögin að stofnun félagsins.
Stofnendur þess voru helztir: Rask,
Rafn, Þorgeir Guðmundsson og dr.
’Sveinbjörn Egilsson. Fór *Nor-
dal nokkrum orðum um starfsemi
félagsins alment; mintist á, hve vel
félaginu hefði verið tekið hér á
landi. Félagsmenn hefðu verið
hér afarmargir, svo margir, að fé-
lagsskráin frá fyrri árum þess, minti
á félagatal Bókmentafélagsins nú.
Lýsti Nordal því næst í fám orðum
hinum geysimiklu .afrekum dr. Svein-
bjarnar, m. a. orðabókinni miklu yf-
ir skáldskaparmálið, og gat um, hve
fjölhæfur Sveinbjöra hefði verið,
þar sem hann var alt í senn: skóla-
kennari, vísindamaður og þýðandi
klassiskra rita fyrir alþýðuhæfi
Hugæm stemming hvíldi ýfir
hrímhvítum. Ikirkjugarðinum í
skammdegissóJinni, meðan þessi ó-
brotna minningarathöfn fór fram-
—Morgunblaðið 29. jan 1925.
fjölda af morðingjum, sem nú fylla
fangahúsin, og seni fer sífjölgandi
eftir því er árin líða, og að dómstólar
hverrar þjóðar væru þeir einu, sem
gætu gjört út um sekt eða sýknu
hvers sem kærður er um að hafa
framið glæpaverk, og að fólkið ætti
að treysta ,upp á þá í þeim sökum.
Ekki detur mér í hug að sjá ofsjón-
um yfir æfilöngu fangelsi fyrir
þenna ólánslanda, í stað lifláts. Ekki
gjöri eg heldur lítið úr gjörðum
H'jálmars A. Bergmanns, og síst af
öllu vil eg bregða skugga á undir-
tektir þessa fjölda íslendinga, sem
gáfu fé í þessu máli. En svo
koma upp ýms spursmál sem hvor
verður að svara fyrir sig. Sum
Utvegun vinnufólks
Sökum sérstaks undirbúnings og aðstöðu, getum vér nú fullnægt
sanngjörnum eftirspurnum eftir
Vinmtfólki til sveita frá
Þýzkalandi
Ungverjalandi
Póllandi
og öðrum löndum Mið-Evrópu.
Sé óskað eftir brezku eða skandinavisku fólki, þá látið oss vita.
hvort þér getið ekki veitt fólki annars staðar frá viðtöku, ef
ekki fæst fólk af þvi þjóðerni, er þér helzt óskið.
Finnið næsta umboðsmann vorn, eða skrifið á yðar eigin máli til
DAN. M. JOHNSON
Western Manager
Colonization and Development Department
CANADIAN NATIONAL RAII.WAYS
Room ioo, Union Station, Winnipeg.
Phone A 1355-6
Drumheller Kol-Vidur-Coke
Bowman, McKenzie Coal Co.Ltd.
Office og Yard:
666 iHenry Ave.