Lögberg


Lögberg - 01.10.1925, Qupperneq 5

Lögberg - 01.10.1925, Qupperneq 5
LÖGBERG FIMTUDAGINN, i. OKTÓBER 1925. Bl». » W. dodds \ Dodds nýrnapillur eru besta nýrnaffleðaiið. Lækna og gigt 'bak- verk, ihjartabilun, þvagteppu og önnur veikindi, sem stafa frá nýr unum. — Dodd’s Kidney Pilla kosta 50c askjan eða sex öskjur fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm 'lyf- sölum eða frá The Dodd's Medi- cine Company, Toronto, Canada. Minnisvarðinn er stofnaður. Samkvæmt þessari minni skoðun færÖi eg minnisvarðamálefnið til íhugunar á kirkjuþingi nú fyrir nokkrum árum síöan og hefir því hið Lúterska kirkjufélag ’reist niinnisvarÖann, meÖ því að stofna sjóð, með nafninu, brautryöjenda- sjóöur fPathfinders’ FundJ. Eins og nafnið skýrir er hann i minnig landnemanna á Gimli 1875 og skal vera styrktarsjóður gamalmenna- hælisins Betel. Með þessum styrkt- arsjóð er sílifandi minning land- nemanna viðhaldið og hjúkrun og kærleiki veittur hinum þurfandi eftirkomepdum þeirra. Það er mín skoðun ao íslendingar hafi með þessu reist hínn besta minnisvarða og að þeir sýni landnemunum hinn • mesta heiður með því að styrkja hann með drengskap og dáö, þvi hvaö margir steingjörvingar og minnisvarðar, sem yrðu reistir, væri þessi minnisvarði, sem nú ér reistur, hinn þarfasti og varanleg- asti áf þeim öllum. í von um aS fólk taki þetta til alvarlegrar íhug- unar og heiðri landnemana og styrki Betel meS því aS styrkja þennari stofnaSa minnis'varða sjóS, og með velvild til allra, hvort sem þeir eru með eSa móti minni skoð- un tók eg pennann í hönd og legg hann nú frá mér aftur. \ u, Stephen Eyjólfson. þaö fram, að þetta er hugsýn mín og bið heiSursgestinn að leiSrétta villur þær, sem á kunna að verSa. Eg sé Helga Ásbjörnsson fyrst, sem dreng, á fermingaraldri. Mér kemur hann þar fyrir sjónir, sem framgjant, trúhneigt ungmenni, sem verSur fyrir sterkum áhrifum frá pesíinum, sem fermdi hann. En forlögin létu ekki þann draum rætast. Fátæktir, sem svo margt námfúst ungmenni hefir borið út á gaddinn, stóS þversum á veginum annarsvegar, og skilningsleysi fólks- j ins hingsvegar sá ekki, að þessi iS, að kaupendur og seljendur tapa báðir í einum atvinnuvegi, þá álít eg að sé kominn txmi til að leggja þá grein niSur, taka upp, aSra at- vinnugrein, er líkindi væru til að borgaði sig betur. Samgöngufæri höfum við hér góð aS sunirinu og auðvitaS að vetrinum líkaþþar sem alt er fros- ið, láð og lögur. Hérlendra fólks- flutnings bátar frá Selkirk, einn og tveir á hverjum degi. ViS getum fariS héSan frá Mikley að kveld- inu og til Winnipeg, og útréttað það sem viS þurfum, og komið til bafta næsta kvöld, og köllum viS það hér býsna gott, þar sem engai . „ ^ . , jámbraut er að ræða héSan. A{t.\^knm^W var ætlaður t,l þess af ur er öðru máli að skifta með vegi' forsjoninm ao verða prestur. kunni ekki mál hérlendra manna) landsmálum upp á síðkastiS, að^nokkra viðreisnar von. Alt fram og hafði ekki tækifæri til þess asjeigi nxuni langt aS bíSa gagngerðr- aS síSustu árum hefir mikill hluti læra það neitt líkt því og landar Hljóð frá Mikley. Hecla, Man., 17. sept. 1925. HeiðraSa Lögberg! ÞaS er ekki oft, sem heyrist í dálkum þínurn ihin hrópandi rödd úr eyðimörkinni, eSa með öðrum orSum sagt, frá Mikley eða Mikl- eyingum. Ekki svo að skilja, aS við séum ekki ljóslifandi og fylgjum tímanum töluvert vel aS surnu leyti. ViS erum stuttstígir í framfara áttina. Það er eins og alt ætli aS kafna í eilífri matar- hugsun fyrir-xpunn og maga, og þykir gott þegar hægt er að láta endana mætast. ^ En þrátt fyrir alt, þá held eg'að Mikleyingum líSi heldur vel, hafi að bíta og brenna, eins og sagt er; engir ríkir, fáir fátækir, heldur hafa sitt afskamtað uppedi, eins og sagt er um manninn í stóru bók- inni. Það er sagt, aS hverju bygSarlagi hafi hlotnast einn eða tveir dríf- andi menn, sem geti annast áhuga- málefni bygSarinnar, hverju nafni sem þau nefnast og á hvaSa svið- unx sem er, en eg er hræddur um, að Mikfey hafi orðiS út undan í þeim skiftum faumingja Mikleyý. Hér er ein síandandi verzlun, eign GhriS Tómassonar, lipur og góSur drengur, eins og hann á kyn til. Lánar- og líður meira en geta leyf- ir oft og tíðum, hefir á hendi fles't- ar nauSsynjar fólks. Ekki býst eg við aÖ hann sé dýrseldari aS hlut- föllum en aðrar verzlanir út í frá, \xoriS samax> viS inn- og útflutn- ingp kostnaS á vörunum. Þeir selja allir eins dýrt og þeir þora, og kaupa allir eins ódýrt og þeir geta, eða það finst fólkinu svona sín á rnilli. .MSkóla ihöfum við hér, tveggja herbergja skóla, stórt og myndar legt hús, bygt fyrir þremur árum siðan; kostaði víst fleiri þúsundir og þótti sxlmum þaS vera æjiS þungur baggi að lyfta fyrir ekki fleiri gjaldendur innan skólahér-; aSsins, kringunx þrjátíu býli. En hvað skal segja, á þessum menning- ar og menta tímum? Nú á öll upp- vaxandi kynslóS að verSa háskóla- kennarar, prófessoraf, bankastjór- ar, lögmenn, læknar, prestar, og hver ,veit ihvað, en þeir lélegustu sjálfsagt bændur, til þess að (halcta líftórunni í öllu saman. Fiskiverzlanir eru hér tvær og hafa þær frystihús báðar, höndla frosinn fisk og þíSan,. pakkaðan í ís, og senda í burtu jafnóSum og hann fiskast. ASra hefir Chris. Tórfiasson, en hina þeir Siguf- geirssynir, yngri. Svo eru fleiri h’ér, sem kaupa fisk, pakka og senda i burtu. FiskiveiSarnar eru orðnar hér /yfir það .heila óaröberandi at vinnuvegur. Fiskurinn er að ganga til þurðar í vatninu, verðið lágt en neta útvegur dýr, og ef það kemur fyrir tímabil, aS þaö fiskist nokkuð að mun, þá vill helzt enginn kaupa fisk, svo fiski- maSurinn verSur aS taka við því sem honum er fengið, og í flestum hér á landi; auðvitað höfum viS góðan akveg bæöi fyrir “team” og bifreiðir meS fram endilangri bygðinni, fjórtán mílur, tilbúinn mestmegnis af náttúrunnar hendi. Við erum engir vegabótamenn, Mikleyingar, enda sýnir þaö sig, því eftir fjörutíu ára bygð hér á eynni, höfuð viS ekki faðmslangan vegarspotta, af upphækkuðum vegi, en nóg af foræSum, og höfum við þó oft í liSinni tíð haft töluverðar fjárveitingar til vega'bóta á eynni frá fylkis- og sveitar-stjórnum; en það hefir atvikast svo, aö þaS fé hefir rnest megnis gengið til baka, og auSvitað vegurinn staðið í staS; svo er skelt allri skuldinni á hlut- dræga sveitarstjórn og áhugalaus- an og ónýtan meðráðanda. . 2. ágúst síSastl. héldu sunnu- dagsskóta nenyindur Mr. Helga Ás- björnssonar honum myndarlegt samsæti í suður samkomusal bygS- arinnar, eftir hádegi. Var uppi fótur og fit á öllu hér, alt var á ferð ,og flugi á landi og vatni; gas- olínbatarnir strokuðu meS fram ströndinni, bifreiðar á harða flugi á brautinni, hestar brokkandi, með kærustupör og giftar persónur, og hestavagnar meS alls konar fólkl, ungu og gömlu, alt saman skraut klætt og vel á sig komiÖ, og alt stefndi að sama staS. Mr. Ásbjörnsson var sóttur heim til sín á 'bifreiS og ekiS með hann á fundarstaðinn. þar tók for- seti dagsins, M. J. Doll, á móti heið- urgestinum og leiddi til sætis, og eftir að allir höfðu tekið sæti, hófst skemtiskráin. Forsetinn tilkynti fólkinu í hvaSa tilgangi samsætið væri, aS sunnudagsskóla nemendur H. Ás'björnssonar hefðu komiS sér saman um að helga Mr. Ás- björnssyni örlitla stund af tíma sinum og gleðjast rneð honum. ÞaS væri ekki nema lítill viðurkenning- arvottur fyrir allan þann tíma, er hann væri búinn að helga þeim i þarfir þeirra og kristilegs^ málefn- is i um eða yfir þrjátíu ára tíma- bil, að Iþvi búnu var sunginn salm- urinn “Ó þá'náð að eiga Jesúm" RæSur héldu Mr. Jónas Stefánsson frá Kaldibak, og Mr. Pétur Bjarna- son, góðar og vel .viðeigandi ræður. Af vel æfðum söngflokk var sung- iS fjöldi a'f íslenskum, gömlum og góöum kvæðum. Að þvi búnu af- henti forsetinn Mr. Ásbjörnssyni dálitla peningagjöf frá sunnudags- skólanemendum hans, og sagði for- seti um leið aS það væri engin gjöf eSa borgun fyrir starf hans, þvi þaS værí ekki hægt og baS hann aS fyrirgefa hvaS þaS væri lítið og vonaðist eftir aS _ hann skildi til- ganginn. Að því Ibunu stóð Mr. H. Ásbjörnsson upp og þakkaöi skóla- nemendum fyrir gjöfina með fáum en vel völdum orðum, aS endingu voru rausnarlegar veitingar fram- reiddar og ofan i sig látnar. Allir fóru heim glaðir og ánægðir og einn gamall maður, áttatíu og fimm ára aö aldri h'afSi á orSi að þetta hefði verið sú besta skemtun, sem hann heföi verið aönjótandi síSan hann hefði komið í þetta land. Það eru hörö kjör, að sjá dýr- mætasta draunxinn deyja, — og þó verSa það forlög flestra þeirra drauma, sem engin skilyrði eru fyr- ,ir höndum að uppfylla eins og hér átti sér staö. En Helgi Ásbjörnsson hét því, þrátt fyrir það, þó aö hann ekki gæti lært til prests, aS æskudraum- urinn, sem forsjónin hafði ætla^t til að rættist, skildi ekki deyja. . ViS vitum það öll, að H. Ás- björnsson er einn af frumbyggjum þessarar eyjar. ViS vitum einnig að æfikjör hans hafa verið örSug, orSugri en flestra annara fjöl- skyldumanna, sökunx vanheilsu kor^ unnar hans sálugu. Þó hefir hann alt af verið sjálfbjarga maSur á sviði efnahagsins og kom börnum sínum sómasamlega til manndóms. Þetta útaf fyrir sig er grettistak, sem margur maðurinn hefir hnigið undir, áður en hann hefir getaS lypt, því á þá hæS, sem þörfin krefur. x En sökum þess'aS þetta er skilda hvers manns, fer eg ekki lengra út í það mál hér þó að margt mætti um þaS segja. Þaö ef gamalt mál, að sá maður, sem gerir skildu sína sé nýtur borg- ari og góður drengur. En fyrir utan svið skyldunnar er annaS svið, sem fáir hafa vilja né orku til aS leggja út á, — þaS er það svið, þegar maSurinn gerir meira en skyldan býður, — en einmitjt þar þroskast ágæti mannsins fyrst. Eg get skýrt þetta með jx’eirri samlíking aS jafna skyldunni við fagra en blómlausa jurt, sem fyrst fær blóm krónu, þegar maðurinn gerir meira en skyldan býSur. Eg gat þess hér að framan aS Helgi Ásbjörnsson hefði heitið þvi aS stærsti æskudraumurinn skyldi ekki deyja þó aS hann ekki gæti ræst á þann hátt, sem hann þráði mest, og þá er eg kominn að orsökr inni fyrir því, aÖ hann er heiSrað- ur hér í dag. Mikley er alt af út úr aSal- straumum méhningarinnar; það gerir afstaða hennar. En fyrir 25— 30 árum var hún þó svo mikið meira út úr en nú aS ekki er saman- berandi. Á *fyrstu árunum hér, var þaS fólk, sem hér settist að, í margri merkingu útilegumenn. þess, sem settust aS á meginland- inu. — Ástæðan var hvað það var afskekt — þaö var slitiÖ úr tengsl- um viS sitt eigið land og þjóS. — í stuttu máli, það var eins og allar andlegar lindir væru stýflaðar frá aS renna til þessara fáu útlendinga, sem hér voru af íslensku bergi brotnir. En þrátt fyrir það, var fs- lendingseðlið sjálfu sér samkvæmt eins og endranær. Fólkið hefir efa- laust óskaS aS börn þess lærðu aS lesa móðurmál sitt og þekkja helstu atriði í trúarbrögðum feðra sinna. En þá kom sá örðugleiki, að lífs- barátta frumbyggjanna fyrir dag- legum þörfum var svo hörö, að enginn timi var afgangs til kenslu. Þá var þa.S, aS snemma á þeim tíma hóf Helgi sunnudags kenslu sína og hefir haldiö henni uppi — hefir mér verið sagt — í 25—30 ár. Meiri hlutinn af öllu yngra fólki þessarar eyjar hefir að meira eða minna leyti lærtað lesa islensku og fengið helstu undirstöðuatriði i kristnum fræðum ihjá Helga. Og heyrt hefi eg kunnuga menn segja aS nxargir hefSu veriö ólæsir og heiSnir hér, ef Helgi Ásbjörnsson hefði ekki verið. Þetta er mikið og veglegt æfi- starf. En þó vex hverjúm manni það margfalt i augum á þessari j kaupskaparöld að heiðursgesturinn | hérna í dag hefir gert þetta fyrir enga iborgun. Þetta minnir ekki á kennara nútímans, þeir fá allir sín laun. Ekki heldur á prestana, þeir taka einnig sín laun. Eg veit hvað- an Helgi hefir sina fyrirmynd. Hún er frá meistaranum mikla, senx geSri gott og kendi fyrir alls ekki neitt. ÁSalmælikvarSi á fjjldi hvers mann er hve miklu hann getur fórh- að, án þess að spyrja úm laun. Það er þetta, sem gerir svo bjart um heiðursgestinn, sem á skilið ást og virðing allra Mikleyinga. Það er þetta, sem eg hafði i huga þegar eg sagöi að Helgi Ásbjörnsson hefSi heitið því að láta ekki æsku- drauminn déyja, þótt hann ekki gæti orSið prestur. Það er þetta, sem gerir st’órf hans jafnvel veg- legri en störf prestanna. Og það er þetta, sem eg veit að verður í mt'nn- um haft og sagt frá löngu eftir að hann er sjálfur til grafar genginn. Lengi lifi Helgi Ásbjörnsson! til þess aS kenna börnum Mikleyinga, því að eg sé það í þessu samsæti, aS fólkið er vaknað og þolir ekki leng- ar breytingar á stjórnarfari þar dönsku þjóSarinnar JifaÖ í þeirri vestra. Augu Dana opnast æ meir; sæ]u villutrú, að á Grænlandi væri íyT}L i hreinasta “Eskimóa Paradís” und- ir verndarvængjum einokunarinn- líkindum vera “something rotten í hinni 150 ára gömlu einokunar- stjóm “Hinnar konunglegu Græn- landsverzlunar”. Enda er eigi ó- líklegt, aS farnir séu aS fúna sumir* máttarviðirnir í þeim hjalli. „„ t?„, : Og vist er um það, aö danska I xn___.vx.r____ 1:1___ ar og Grænlandsstjórnar. Þar stæði góðir danskir menn eins og “Kerub meS sveipandi sverði” og bægöu frá Grænlandi synd og sjúk- stjórnin lætur sér eigi framar nægja moum fyrir öllum þörfum líkama En . . . , ,,T ,1 . . \, og sálar á föðurlegasta hátt hmar vetijulegu Indberetmnger , ^ ,hafa í)anir sjálfir klmist aö þvi ^ Grænlandsstjorninni í fyrra, smámsamaIlj ^ ástandiö á Gr£m f°r hei11 h°Pur Hkisþmgxnannajiandi er ekki glæsilegt. Syndin er meðal þeu ra, komin inn para<lis. MeSal ann- Það var full- ror riauge, t j rikisþmginu danska í fyrra, aS Grænlands 1 a: „r r__________ j ara danskar syndir. þangað vestur, og voru allmargir andstæðingar einok- unarinnar. Og í sumar fór Hauge innaprikisráöherra til mes “Haxxs Egede”. rvvaosr naiu. einn einasti Skrælingi af hreinu ó. af sjalfssyn ætla að kynna ser blönduðu ,blóði. ÞSeir séu k’ krmgumstæður allar og framtxSar-: blendingar allir saman. Og reynsl- Svl 1 'Pai vcNra----------------an virðist sýna, að þessi nýja þjóS á Vestur-Grænlandi sé eigi framar Öllum ihugsandi mönnum í Dan- mörku er nú að verða það ljóst —- á elleftu stundu — að á Grænlandi þarf fljótrar og gagngerSrar breyt- sé engin kostaþióS, eins og heldur eigi ér viS aS bxxast í fyrstu aétt- liðum, hvað sem síöar kann að veröa. Þeir eru hvorki Eskimóar ingar við, í öllúm atvinnuvegum og né Dani?, óg geta þvi hvorki hald- lifnaSarháttum, ef þjóðin á aö eiga ið áfram atvinnuháttum Græn- Kjörkaup á Eldivið Vér höfum um 3G0 cords þurrum og af meðal stærð Tamarack - Pine Spruce Poplar n Slaps SIejts í stóarlengd hálft Talsími að deginum TH0RKELSS0N af ágætum eldivið, ófúnum, til sölu. - $8.50 per cord - $7.00 “ “ - $7.00 “ “ - $6.50 « “ - $6.00 “ “ cord $4.00 Millwood $3.C0 A2191. KveIdinA7224 Box Manufacturer M. J. Doll. ur aö hann geri það fyrir ekki neitt> Jónas Stefánsson. frá Kaldbak. Grænland. 1. Það mun sæmilega ljóst FólkiS þeim, er fylgjast með í öllum Græn- KOL! KOL! KOL! ROSEDALE KOPPERS AMERICAN SOURIS DRUMHELLER COKE HARD LUMP Thos. Jackson & Sons COAL—COKE—WOOD 4 370 Colony Street Eigið Talsímakerfi: B 62-63-64 rRfÁ SI|AM SAUNDERS ALSKONAR LUMP COAL CREEK VIDUR Ræ ða haldin í samsceti, Sem Mikleyingar héldu Helga Asbjömssy.n 1. ág. '25 ÞaS gleður mig að'þrtta samsæti er haldið hér í dag Fyrir því eru tvær aðalástæSur. ör.nur er sú, að eg er þess fullviss, að Helgi Ás- björnsson á viöurkehnirigu skilið' fram yfir flesta af öllum þeim fjölda, sem samskonar samsæti eru haldin fyrir nú á dögum. TThi á- stæðan er, alj Mikleyingar, meS samæsti þessu, sýna þann menning- arlega þroska, að þeir kunna aö meta andlega starfsemi. Síðan eg kom hingað suðxlr á eyjuna fyrir 6 árum, hefi eg oft séB heiðursgestinn okkar ganga eftir brautinni á sunnudögum með litla tösku í hendi, í sparifötunum, bein- vaxinn með fallegt göngulag, og þykka, síða skeggiS hvítt áf hærúm, sem fer svo vel, og gefur mannin- um ákveSið fræðimannsútlit. Og hann hefir mint mig á nöfn sumra frægra manna, sem skólasagan hef- ir skráð á spjöld sín með gullnu letri, svo aS þau féllu ekki i gleymsku. En um leið hefir skotið upp annari hugsun, sem útlit manns ins hefir einnig ákveðið' bent á: — að hann er prestur í anda og prest- ur í sjón — aðeins óvígður. Út úr þessum hugleiðingum hefi eg farið að hugsa um forlög þe6sa manns alt frá æsku-árum ihans. Hugurinn hefir dregið upp s'kyndi- mynd af Helga Ásbjörnssyni frá því að hann var barn og fram á 'þennan dag. Mig lang\r til þess aö tilfellum situr eftir með kostnað- bregða upp fyrir augu ykkar þeirri Tnn og tapið; og þegar svo er kom-mynd fáein augnablik. — Eg tek ; Hin Eina Hydro St e a m H e at ed BIFREIDA HREINSUNARSTOO i WINNIPEG Þar sem þér getið fengið bílinn yðar þveginn, það er að segja hreinsaðann og olíuborin'n á ör- stuttum tíma, meðan þér standið við, ef ’svo býður við að horfa, eða vér sendum áreiðanleg- an bílstjóra eftir bíl yðar og sendum yður hann til baka, á þeim tíma er þér œskið. Alt verk leyst af hendi af þaulvönum sérfrœðíngum. / Þessi bifreiða þvottastöð vor er á hentugum stað í miðboenum, á móti King og Rupert St., á bakvið McLaren hótelið. . \ Prairie City Oil Company Limited Laundry Phone N 8666 Head Oflice Phone A 6341 lendinga né tekið upp danska af- vinnuvegi, svo aö haldi komi. Móð- urfeður þessara nýju Grænlend- inga hafa veriö veiðimenn frá alda öðli. ">Iú er sú list þeirra í hraðri hnignun, og veiðis'kilyröin þegar þorrin. Hreindýrin eru sama sem liðin undir lok, og selveiðarn- ar fullnægja eigi framar lífsþörf- um ýþjóðarinna.r, — þrátt fyrir eða réttara sagt sökum einokunar- verzlunarinnar. Verða r.ú Græn- lendingar aö snúa sér að fiskiveiö- unx og kvikfjárrækt, og virðist hvorugt láta þeim vel, eins og við er að búast. Nú er þaö alvarlegur og vel- viljaður ásetningur rikisstjórnar- intiar dönsku, aö reyna aö ráðá biáða bót á þessum skakkaföllum í þjóðlífi Grænlendinga. Er einn liður í Iþví starfi landnám það. er nú fer fram i Scoresby-firði, en þangaö á að senda Eskimóa-fjöl- skyldur þær, sern nú eru á ísafirði og fara þaðan ásamt nývígðxim presti sínum, áleiðis til hinna rtyju heimkynna sinna.—Dagblað. Sýning úr leiknum “White Cargo.” á Walker leikhúsinu næstu viku. Alveg óviðjafnanlegur drykkur Sökum þess hve efni og útbúnaður er fuílkominn. Xievel Brewing Co. Limited St. Boniface Phones: N 1888 N 1178 i

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.