Lögberg - 14.01.1926, Blaðsíða 2

Bls. 2.
LÖGRERG FIMTUDAGIKN,
14. JANÚAR 1926.
Bezta meðalið semhún
hafði reynt.
Það segir Mrs. I. Charbonneau um
Dodd’s Kidney Pills.
Kona ein í Ontario er mjög áhuga-
söm og gefur álit sitt á Dodd’s
Kidney Pills.
Ottawa, Ont., 11. jan — ‘4Mér
var ilt í öllum líkamanum,” segir
Miss Miss Chrbonneau. sem býr
að 304 Wilbrod Street.
“Eg hafði höfuðverk og ,bak-
verk; fæturnir eins og úr blýi, og
eg sá ekki vel. Eg var alt af
þreytt. Vinur, sem reynt hafði
Dodd’s Kidney Pills, 'sagði mér
að reyna þær. Eg tók þrjár öskj;
gr og þær gerðu mig að nýrri
manneskiu. Mér leið betur eftir
yrstu ðskiurnar og hefir liðið a,-
gætlega alt af síðan. Dodd’s Kid,-
ney Pills eru áreiðanlega bezta
meðalið. sem eg hefi reynt. og eg
mæli hiklaust með beim við alla,
sem hafa óhrauét nýru.”
Það er eftirtektarvert, að fólk.
sem reynt hefir Dodd’s Kidney
Pills, mælir sterklega með þeim
við aðra. Þannig er það, að Dodd's
Kidney Pills hafa náð áliti um
víða veröld og halda því.
__
Þrjár nýjar o* nýlegar
bœkur.
Eftir Jón Einarsson.
III.
Tíbrá, ijóömæli eftir Pétur Sig-
urðs-on. Winnipeg. 1925.
Þessi ljóSmæli eru að þvi leyri
ólík .fjöldanum öllurti af kvæða-
söfnum nútimans, hinum islenzku,
aS þau eru, sem heild, umbota-ljóð.
Þarf þvi ekki að taka það fram, að
hér er ekki neitt á boðstólum, sem
er siðspillandi á nokkurn hátt. —
Bókin er í þægilegu 8-bl. broti, 260
bls.; pappir all-góður, þó ekki' of
skjallahvitur til þjægjilegs lesturs,
stíll góður óg búningur frá prent-
smiðjunni yfirleitt góður. Ei'nnig
gætir þess, þegar opnuð er bókin,
að höf. hefir ekki hugsað sér, að
selja ’mönnum pappir eingöngu.
Hér er ekki Iátin duga ein léleg
ferskeytla á siðu, eins og títt á sér
stað í öðrum ljóðaþókum. Hér er
mönnum útmælt í mæli þeim, sem
er “troðinn, skekinn og fleytifulí-
ur” — engin nánasar útlát í við-
skiftunum.—Allgóð mynd af höf-
undinum er framan við bókina. —
Fer mér þó hér eins og við mynd
Jóns Runólfssonar, að betur lizt
"mér á manninn sjálfan en mynd-
ina.
Þeir, sem lesa Lögberg, eða á
annart hátt hafa kynst séra Pétri
Sigurðssyni, vita, að hann er einn
af okkar ötulustu trúmála starfs-
mönum: sí-ritandi, sí-yrkjandi, og
alt, sem frá hans penna fer, miðar
að umbóta takmarkinu. Þrátt fyr-
ir veiklaða heilsu, beitir hann sér í
broddi fylkingar, með 12-álna sverð-
inu sinu. eins og riddararnir í göm’u
sögunum okkar, ber því á báðar
hendur og hættir til að likjast
köppum þeim, er á kom berserks-
gangur á þeirri tíð. er slíkt var
móðins.
Kv^unum er skift i sjö flokka,
þannig; Sálmar og andleg ljóð,
Eftirmæli, Ástarljóð. Tækifæris-
kvæði, Áramótakvæði, , Bindindis-
Ijóð og Ýmisleg kvæði. ÖIl þessi
Ijóð eru i einu orði sagt áhugaljóð
og hafa því nálega . öTI talsverða
kosti vegna þess, að þau eru um
Ieið tilgangsljóð. Of mörg þeirra
hafa of fljótfærnislegan ytri fra-
gang. Séra Pétur er fjörmaður
með afbrigðum — þegar um mann
í hans stöðu er að ræða. Hann er
einn af þeim of fámenna flokki, sem
ekki ahtur sjalfan sig að vera í
heiminn sendan eingöngu til þess,
að svna sig og sjá aðra, og mega
því slæpast og slarka eða á annan
hátt “drepa fímann” fyrir sér og
öðrum. Mér finst æfinlega, að eg
geti fyrirgefið verkamanni, sem
hamast og aldrei finst hann geta
unnið hálft við það, sem hann vildi
geta afkastað. þegar hann er að
vinna öðrum í hag, þótt nokkrar
misfellur kunni að verða fundnar
á verkinu. Slæpingarnir, þeir, er
engu nenna og æ Jifa á annara
sveita, sem eg hefi þvngri hug til.
Vegna þess, að mér þykir hálf
vænt um Mr."Sigurðsson. sem á-
hugafullan starfsrrfann, hefði eg
óskað að hann hefði tekið sér mán-
aðartíma lengri til að búa rióð sín
því betur undir prentun. Honum
er létt um kveðandi, létt um hugs'-
un. en er of fljóthuga til þess að
na sem allra beztum tökum á orða-
vah og framsetningu. Þetta bera
Ijóðin með sér: fjörið, vinnukapp
ið, blóðið ólgandi í æðunum; æsk-
ima. sem um leið og hún er að
kveðja vin sinp síðasta brosi, vinn-
ur næstum yfir sig til þess að búa
því betur í haginn fyrir tímann, sem
á eftir fer, þegar hönd og hugur
Iinar tökum og hærur grána.
Liðlega rítaður'formáli er fyrir
bókinni, og mega ekki lesendur
hlaupa fram hjá honum.
Mjög mörg góð hugtök eru í
Salmakaflanum, baeði sem þýðing-
ar og frumljóðan. Eru hér og text-
ar góðir fyrir ýms fögur sönglög,
sem æskileg væru til upptöku i
flokk íslenzkra hljóma. Málgalla
t
þá, er finna má í bókinni á ýmsum
stöðum, myndi höf. að sjálfsögðu
laga, ef bókin yrði prentuð í annað
sinn. Einnig tel eg víst, að hann
gæti hins sama framvegis í nýjum
Ijóðum sinum.
Mjög óviðfeldið er það, "þegar
sálmar, sem manni annars geðjast
mjög vel að, enda með versi af ó-
líkurn stuðlafallanda eða kveðandi,
eða ef vers þannig “rímað” fellur
inn á milli samhentra stef ja, t. a. ni
eins og á bls. 19 og víðar.
Nokkuð víða hefði farið betur
að skifta sálmum og fjölga fyrir-
sögnum vegna efnisbreytinga, t.a.m.
í “Öllu fegurri” fbls. nj; síðasta
versið þar annars efnis. Sömuleið-
is í “Þroskaþrá”, bls. 40, sem er
lagleg mannkosta bæn; þar er ,ann-
að efni i siðasta erindi, en í aðal-
ljóðinu. Tvær siðustu visurnar á
bls. 28 ihefðu ef til vill átt betur
heima i síðasta flokknum ('tæki-
færisljóðunumj.
“Bftirmæla” flokkurinn er víða
mjög góður, borinn saman við þess
kyns ljóð, sem venjan heldur að
vitum manna. En eg held, að
skáldin gætu ort annað þarfara,
annað, sem fleiri læsu, næmu og
gleddust af, en hinar venjulegustu
útgáfur slikra ljóða. Það eru sér-
staklega þeir einir, sem í hlut eiga,
sem nokkuð sinna þeim kvæðum —
j>au eru hlutdðeiganda Ijóð. Vitan-
lega á vel við að kveða fagurlega
eftir börn og þá, sem unnijj hafa
þörf verk meðbræðrum sínum í
hag. En það liggur æði nærri, að
hiS viðkvæmasta og bezta, sem sú
tegund Ijóða hefir að geyma, sé
sumum aðstandentium of helg
minning til þess, að þvi sé slept i'H
í dómhring almennings. Sárt er
oft að sjá 5 ljóðum ]>eim, hve miklu
er hrúgað þar saman af óhugsuðu
rugli og markleysu-hjali. Endrum
og ei'rts vill.þó til, að manni verður
]>að, að brosa að hugsun “skálds-
ins.” Minnist eg i þ*í sambandi
eftirmæla nokkurra, er komu fyrir
mörgum árum út í öðru íslenzka
blaðinu i Winnipeg. Ljóðið var
kveðið í nafni stúlku, en eftir ný-
dána konu, sem var ljósmóðir
stúlkunnar og fjölmargra annara
góðra. barna. Var hinni framliðnu
færð sérstök þökk og mörg loí-
dýrðarorð sérstaklega fyrir það,
hve óbrigðul þölinmæði hennar æ-
tið var' “þegar hún sat við sólar-
lífsins dyr”, bíðandi eftir því, að
“nýft afkvæmi yrði í heiminn fætt”.
‘“Herör”, bls. 7 og 8, er ljóðraun
og hugrekkis-mál tengt í hugðnæmt
samblendi, næsta ólíkt að efni og
eðli Sjóferðar-fargani Þorsteins
Erlingssonar. “Til Guðs, minnar
fagnandi gleði” bls. 8 er stórt og á-
hrifamikið kvæði. “Liðin nótt”
bls. -12 er mjög viðfeldinn páska-
sálmur. Á bls. 15, II. 1. a. n. er
höfuðstafur i fyrsta atkvæði, sem
ætti að vera í öðru atkvæði. Bls.
22, 3. 1. a. o. er, samkvæmt rím-
falli, skökk áherzla á seinaipta orð-
mu, þ.e.a. skilja svo, að rímsæti
Jiannig settu hefir 4-atkvæða orð
ekki áherzlu á öðru atkvæöi að
r y
rettu lagi.
“Steinar, seni tala’/j bls. 23, stórt
frumkristniljóð, hefir, því miður,
smá - búningsgalla. “Fagnaðar-
húrrin og hróp” fer mjög illa í
iafn “tragisku” máli og hér er um
/áð ræða. Þar að auki er “húrr”
ekki islenzkt orð, né neinstaðar
viðfeldið í helgiljóði. Niunda er-
indi hefir breyttan rímfallanda, án
þess að vera merkt aðgreiningar-
strikum. Síðasta ljóðlina á bls. 27
fellur ekki vel í eyra né lestur.
Þrjár síðustu vísur kvæðisins eru
annars efnis en kvæðið sjálft, og ó-
samkynja hver annari að nokkrú.
Vísurnar eru mjög laglegar, én
ættu að vera sér settar, hver með
sinni fyrirsögn. 3
“Ilrópið” bls. 34, er ljóðflokkur
tilkomumikíll að hugsun en í stöku
stöðum með misfellum á búningi.
Kaflinn “Ástarljóð,” er eigin
lega ólíkur venjulegum ástarljóðum
að því leyti, að þau eru kveðin mest
til einginkonu og barna og eru um
Ieið heimilisljóð, víða mjög viðfeld-
in og hugðnæm. Kaflinn “Tækifær
iskvæði” byrjar á stuttu, mjög vel
viðeigandi og laglegu kvæði til hins
góðkunna læknis B. J. Brandssonar
'j W5nnipeg. Nokkuð er kvæðaflokk-
ur þessi ýmislegs efnis og viða mjög
vel kveðinn, en búningsgallar á
stökp stöðum. Viða færi betur að
hafa fyrirsagnir fyrir stökum vís-
um ög versum, sem hér eru að-
greind með strikum aðeins.
“Bindindisljóðn” eru e. t-^v. litil-
fjörlegasti Ijóðabálkurjnn í bókinni.
Er þó sumt í þeim vel sagt og óef-
að alt eðlilegt, en málið er ekki
nógu vel valið, of mikið af stórum
orðum, sem stundum hættir við að
hafa önnur áhrif á lesendhr og á
áhlýðendur en til var ætlast.
vSiðasti kaflinn “Ýmisleg kyæði”
er viða mjög vel kveðinn. Erindið
“Bak við tjöldin” er þannig:
“Ef eg gæti bara brotið
liöndin, sem að halda mér,
þeirrar sjórtar sjálfur notið,
sem á bak við tjöldin er, —
Lyft mér yfir efnisgeiminn
inn á hugans draumalönd,
skoðað allan andaheiminn
og frumleikans sifjabönd.”
Eftir að hafa lesið þetta laglega
vers, myndu sumir spyrja: Hvað
þá? En væri köllunarmerki sett
við enda ljóðsins væri það um leið
gert óháð úrlausnarmáli og vikið
yfir í hrópunarákvæði ]('exclama-
tionj.
Lagleg vísa er þessi á bls. 204
en fyrirsagnarlaus:
“Suður og upp í sólar átt
sækir guði borinn andi,
upp í ljóssins himinn hátt —
heim að sínu feðra landi.”
“Tískutrúar guðinn” bls. bls. 207
fer beint í ákveðna átt:
“Vorra tíma heimspekingar hafa
'himna drottni gefið annað nafn;
en mikið urðu þeir til þess.að grafa,
þýðáj lesa •fornmenjanna safn.
“orkulind” og “lífsinskjarni” heitir
sá lýða guð, sem tízkan boðar þér.
og hvernig sem þú, bróðir góði,
breytir,
þá býður þessi guð þér náð hjá sér.”
Stakan “Vondur, verri, verstur”
bls. 228 er ef til vill óheppilegasla
stakan í tókinni eftir venjulegum
hugsunarreglum að dæma. Hugs-
unin óefað færst á víxl í tveimur
siðari ilsku liðunum.
Nokkuð* viða á þessi stáka við.
bls. 250:
Regingsleg sál
nieð rembings gífuryrði
og ramflókið mál,
er harla lítils virði.”
Þetta er einhver veraldlegasta
visan í bókinni, bls. 250.
“Ykkur þarf að koma á Klepp
kjaftásum, sem aldrei þagna
Eflaust þar þið eigið hrepp
ykkur . sem að best má ganga.
Fcrskeytlur eru annars mjög fá-
ar í bókinni og grunar mig þó, að
eitthvað hafi höf. átt til af þeim.
Hefði tími leyft, myndi eg hafa
bent á ýmsa parta kvæðanná og
efni þeirra, þar sem mestan kjarna
er að finna, og tilþrifii} eru heppi-
legust, en hér verður, að þvi leyti
staðar að nema. Aðeins vildi eg
benda á að margt er hér stefið, sem
vel er þess vert að unglingar og eigi
siður hinir eldri kynnu. Hugsunin
miðar yfirleitt öll í áttina þá, er að
lagfæripgu lýtur á hugsunarhætti
samtíðarinnar, viða mjög vel fram-
sett.
Taka mætt eg fram því, sem fjöl-
mörg af skáldunpm okkar annað
tveg?ja ekkí vita, eða, sem líklegra
ætti að telja, ekki kæra sig'um að um'
taka tillit til, n. 1. þess hve oft fer
illa á því í tvíliðsljóði f'trokkaiskuin
hættij að brúka þriggja atkvæða
orð og jafnvel í vissum sambönd-
um fjögurra liða orð, þrátt fyrir
það þótt fjögra atkvæða orðin séu
tvískiftileg (trokkeisk) í raun og
veru. Það, sem sum skáldin gor-
geirslega halda fram, eða sýna yfir-
leitt í ljóðum sínum að bnningur
ljóða sé í rauninni lítilsvirði, er
staðhæfing, sem ekki væri svara-
verð, ef hún hefði ekki illar afleið-
ingar í skyldleik við íslenzkt mál.
En að því er snertir höf. “Tíbrá”
þykist eg þess fullviss, að búnings-
yfirsjónirnar séu af fljótfærni
sprottnar eingöngu, og hefi því
mjög góða von um að. hann, sem nú
verandi fremur ungur m'aður, gæti
allrar prýði og hagkænsku við efn-
isröðun, orðaval og yfirleitt allan
búning ljóða sinna framvegis.
Hugsunin veit eg að muni og
breikka sjóndeildarsvið sitt eftir þri
sem árin fjölga.
Um efnisyfirlitið er svipað að
segja hér og það í “Þöglum leiftr-
um”, en vegna þess, að hér eru
fleiri flokkar en þar, ör ofurlitið
auðveldara að finna viss Ijóð, ef
leitandi man í hvaða flokki fyau áttu
heima.
Enn mætti drepa á eitt atriði.
sem mörgum góðum hagyrðingi
kemör að baga, en það er lcngd
kvœða. Sumum skáldum er svo
létt uni rim, að þau geta teygt og
togað efnið hversu lífTð sem það er.
alveg í það óendanlega og þó skilið
svo við verkið að hver stakan sé
annarf lík að gildi og allar við-
feldnar og lýtalausar. Samt fer hér
svo jafnan, að aðeins' sárfáir les-
endur lesa kvæðið alt. Engin löng
kvæði eiga jafn marga lesendur og
samkjmskvæðin, sem styttri eru.
Sumir byrja alls ekki á lpngu kvæði
en læsu og næmu efnið alt, ef þeir
sæu að ekki þyrfti langa yfirlega
við námið. Ein af hinum erfiðari
listum skáldanna er sú, að geta sagt
mkið 1 ferskeytlunni! Sú list er
fáum léð, jafnt i ræðu sem riti, það
væri næsta lítil listN þótt rímfimur
maður eins og Simon Ualaskáld
kvæði langa drápu urn Iitið efni.
En að kveða örstutt ljóð fult af
grunduðu viti er tiltölulega fárra
lag. Það þreytir og hugsun margra,
er kvæði lesa, ef efnið er of marg-
staglað hugsunin hin sama of oft
endurtekin. Fer arlíkt eigi vel í ó-
bundnu máii, en þó öllu miður í
ljóði. Ef löngu kvæði er skift í
fleiri hluta, verður hverju sérstök;;
4hersluatríði meiri gaumur gefinn
af lesendum, og áhrfin því tiltölu-
lega margfölduð. Hugsun, hávt-
festa ljóðs og máls, málval, sam-
band málshluta, framsetning og
búningur yfirleitt, eru nokkur at- Norðurlandi til Suðurlands og gist
riði þau, er eigi má sjónum af
hverfa ef list á að sýna í bundnu
máli.
Að endingu mætti eg ef til vi.l
benda sérstaklega trúhneigðu,
kristnu fólki á “Tíbrá,” sem þá af
nýrri ljóðabókum þeim, er hér hafa
komið út, sem mest gildi mætti til-
einka að þvi, er siðgæðilegt og
kristið mál áhrærir. Hér er ekki um
nein hálfvelju ljóð að ræða né hik
í framsetningu, en nispurslaust og
djarft með farið efni það, er fyrir
liggur í svipinn til umræðu og rím-
búnings.
Þjóðhátíðin
Reykjavík 1902 og V.-Is!endingar
Arið 1902 háldu Reykvíkingar
þjóðhátíð, sem siður er til fyr og
síðar.
Viðhöfn var mikil, sem vænta
mátti og margt manna viðstatt, bæði
hö(ðir^gja og alþýðu.
Skemtiskrá dagsins var skrúð-
ganga, söngvar, ræður, íþróttir
(difandi manntafl eitt af þeim) cg
dans'.
Veður var framúrskarandi blítt
sólskin, logn, en hiti.
Söngnum var haldið uppi af
fríðri og allstórri söngsveit karla og
kvenna er þótti syngja mæta vel.
Mér eru minnísstæð ýms atvik
frá deginum en eitt rifjaðist sér
staklega upp fyrir méj;, er eg las
nýlega grein hr. A. J. Straumlands
i Heimskringlu, ('serfi er bæði vel
rituð og sýnir glögt málin, sem uin
fjallar og með rneiri skilningi en oft
á sér stað og það voru’Minni Vest
ur-íslendinga þennan dag. Stein-
grimur Thorsteinssón hafði orkt
kvæði fyrir þeirra minni (T\
.bræðra fyrir vestan ver, nú vinar-
kveðju sendum vér. Annað kvæði
líka tileinkað sama degi: Kveðja frá
íslandi. “Til Vestur-íslendinga 2.
ágúst 1902” “Heill sé dagur, heil
þau. sem hann halda — Bls. 68 í
útgáfunni, sem prentuð er 1910.
Ólafía Jóhannsdóttir flutti ræðu
fyrir minni Vestur-fslendinga
þennan þjóðminningadag. Og hún
sem æfinlega var svo laus við skart
og prjál, gekk heim til sin, all-Ianga
leið í rykinu og hitanum, þegar
skrúðgangan var búin, til að hafa
fataskifti og koma til baka, lika þá
gangandi i islenska skautbúningn-
Eg má til að fara heim og
fara 1 skautbuninginn, áður en eg
tala’ #— sagði hún og dreif sig á
stað, heit og sveitt úr skrúðgöng-
unni. Eg hafði litið um Vestur
íslendinga hugsao, þegar þessi at
vik gerðust, vissi varla að þeir væru
til, nema á strjálingi hér og þar um
Vesturheim, annaðhvort í hershönd-
um eða þá skrýddir “pelli og purp-
ura,” við að tína gull frá fótum sér.
En við þessa mfldu viðhöfn, sem
höfuðstaður landslins sýndi þeim,
að velja svo mikla ágætismgrm til
þess' að bera fram minni þeirra, þá
fór eg að hugsa um þá, sem hóp af
ísiensku fólki, þó langt úti í ver-
öldu væri, áem myndu lifa lífinu
eitthvað sNipað og aðrir góðir o’g
gildir meðlimir þjóðfélagsins og
tengdir, heimaþjóðinni hjartans'
tengj 'böndum.
Þa“ð er vel að muna það sem vel
er gert, þvi erfitt mun að fá göfugri
merkisbera en þau Steingrim Thor-
steinsson og Ólafíu Jóhannsdóttur.
Rannveig K. 0. Sigbjörnsson.
viða, en hvergi oiðið vatyvið nokkur
óþrif. 1.
Eg hefi 'hitt marga landa hér
vestra, sem ætla sér að heimsækja
“gamla landið” (eins og hér er títt
að o»ða þaðj, árið 1930, og sem
hlakka mikið til þeirrar stundar,
en eg get ímyndað mér að ófögur
og óréttmæt lýsing á heimaþjóðinni
geti dregið dálítið úr ferðalöngun
þeitra.
Þeir landar hér, sem fæddir eru
og uppaldir heima, eru ekkert
smeykir um að lús og'fló mæti þeim
á hverju strái, eða að þeir þurfi að
gista'þar sem eru moldargólf, þorsk
hausar og slor í kringum húiin o. s.
frv.
Hr. L. G. færir það í frásögur að
hann hafi orðið “moraður af lús”
fyrir 50 árum á sveitabæ nokkrum
á íslandi.
Eg tel það meira en litla þag-
mælsku, að geta ekki um þennan
merka viðburð fyr en eftir hálfa
öld, og líklegt tel eg að frétt þessari
('þótt dálítið sé nú farið að slá í
hanaj verði tekið með miklum
fögnuði hér í þessari miklu menn-
ingarálfu. 1
Það hefir líklega hvergi verið lús
á mannfólki veraldarinnar fyrir 50
árum, nema á frændum vorum á
vorri ástkæru “Áaslóð”!
Eg má líklega ekki minna hr. L-
G. á þá plágu, sem allar helstu
menningarþjóðir veraldarinnar áttu
tdð að striða,á stríðsárunum, sem sé
lúsina á vesalings hermönnunum.
Máské sú lús 'hafi arrnars komið frá
íslandi, buSlað alla- leið yfir hafið
til vígvallanna.
Af því að eg er kunnugri heima
á Fróni, heldur en hr. L. G., þá
ætla eg að lýsa því yfir að Islend-
ingar vilja yfirleitt vera í sem
mestri fjarlægð við lús og f]_ó og
hverskonar óþrifnað. Það er ekki
rétt hjá hr. Stgr. lækni að “ekki
þýki tiltökumál þótt fátæktinni fylgi
sóðaskapur.” Alstaðar þar, sem eg
þekki til á íslandi, þá þykir sóða-
skapur, alment “tiltökumál.”
Mér er óliætt að fullyrða að all-
ur þorri íslénsku þjóðarinnar elur
þá löngun i brjósti að efla hrein-
íætið í landinu, og eru framfarir
síðustu ára talandi vottur um þetta.,
svo sem í bættri húsgerð í svdt-
um og kaupstöðum, * spitölum og
heilsuhælum hefir fjölgað, k#uþ-
staðir hafa verið raflýstir ásamt
vatnsveitu og holræsakerfum,,
klæðnaður almennings smekklegri,
en áður var, og árlega varið stórfé
til þrifnaðarráðstafana o. s- frv.
Ef að hr. L. G. ,vjldi skreppa
heim til gamla landsins, þá býst eg
við að Jionum myndl sýnast annað
en jið allir væru'að “fljóta sofandi
að feigðarósi.” Eg jkal að visu játa,
að það væri mjög æskilegt að fram-
farirnar væru ennþá meiri á gamla
landinu, bæði i þrifnaðarlegu tilliti
og á öðrum sviðum, en menn verða
að mtina það að íslendingar hafa
.verið “fáir, fátækir smáir” og ekki
tiægt að búast við að þeir geti haft
sig “úr kútnum” “á snöggu auga-
bragði.”
“Rómaborg var ekki bygð á ‘ein-
um degi,” stendur einhversstaðar
skrifað.— /
Mér virðist alt,of víða i grein
hr. L. G. anda af köldurp gusti til
heimaþjóðarinnar.
Á ^inum stað segir hann að skáld-
ið St. G. hafi verið borinn á “trog-
borum” um allan Austurvöll er
Austur-íslendingar buðu hónum
Jieim um árið, (“‘eða gullstólum”
bætir hann svo við^. Svo þykist
hann þakka með fogrum orðum
iþennan “dýrðar-ljóma” (sem lík-
lega hefir stafað af trogbörunum).
Eg hefi aldrei heyrt getið um að
A.-lslendingar hafi borið Stephan
G. á “trogbörum” — því að það
hefði 'heldur ekki sæmt skáldinu, eg
get fullvissað hr. L. G. um það að
Það má eins Iengi níða,-(-J„:lsle”di”gar "ota tr°8bö™r t!l
TIL VINAR.
Ber þú sálu sorgum fría,
sjá þú ljós í gegnum tár.
Þið hafið elskað, þú og Día,
það er lyf, sem græðir sár.
Ástin breiðir blóm á veginn,
bjarma kyndir lífs á stig,
eftir háleitt manndóms megin,
manar sorg á hólm við sig.
Ástin slítur hugans helsi,
heilagt boðar frelsis mál,
veitir huggun, fró og frelsi,
frjóvgar líf í trúrri sál.
Stattu lífsins storma bitra,
stórviðrinp lægir senn.
Skýjum ofar geislar glitra. —
Guð á rúm fyrir alla menn.
S. B. Benedictsson.
sem prýða.
Hinn 24. þ. m. birtir “Lögberg”
grein eftir hr. Lárus Guðmundsson,
undir yfirskriftinni “Fleipra varir
þunnar.” Eg leyfi mér að gjöra ör-
stuttar athugasemdir við grein
þessa, af þ\ri að mér finst andi öfga
og úlfúðar til ættlandisns svífa þar
yfir vötnunúfn.
Eg hefi ekk'ert við það að athuga
þótt hr. L. G. telji hr. Steingrim
Matthiasson frægan lækni og vin-
sælan en eg vil láta það álit mitt í
ljós, að lýsing hr. Steingríms læknis
á óþrifnaði Austur-íslertdinga —
sem birtist í Lögbergi 22. okt. þ. á.
— er bæði ómakleg og öfgakend,
og eg býst ekki við að læknirinn
hafi nokkurn tíma ætlast til að þessi
óbrifnaðar-klausa yrði birt hér í
þessari álfu, né nokkursstaðar utan
sins' eigin lands, því að hún swertir
íslendinga á gamla kipdmu meira
en góðu hófi gegnir og getur orðið
til þess að draga úr ferðamanna-
straum til landsins. Eg veit að vísu
að þrifnaði meðal fátæklinga heima
á Fróni, er sumstaðar nokkuð á-
bótavant — því miður, en svo mun
vera í hverju einasta landi á “jörðu
hér”, og ekki er óþrifnaðurinn og
vesalmenskan yfirskoðuð í skugga-
hverfum stórborganna, það er ekki
verið að taka hreyfimyndir af þeim
til þess að sýna þau út um heiminn,
heldurVif skrautlegustu byggingum
og öllu því glæsilegasta og fegursta.
— Eg befi ekki séð það á Islandi
gð almenningur væri lúsugur og fló-
bitinn, hefi aðeins vitað um nokkra
land'shorna flakkara, sem menn
höfðu imugust á fyrir óþrif, en nú
munu þessir vesalingar að mestu úr
sögunni. Eg hefi fe-öast mikið á
íslandi, einu sinni t. d. landveg frá
annars en þess að bera á þeim tigna
gesti. — Eg get -fullyrt áð allir
málsmetandi Austur-íslendingar
gleðjast hjartanlega yfir atorku,
manngildi og menningu Vestur-ls-
lendinga. '
Og síð^sti votturfnn um Rjarta-
lag A.-íslendinga í garð athafna og
sæmdarmanna hér vestra, er sá, sem
gerðist nú ( fyrir stuttu að tveimur
V.-Íslendingar voru sæmdir heið-
ursmerkjum hinnar íslensku Fálka-
orðu
Eg nenni ékki að elta ólar við
fleira í grein hr. L. G., en ,vil minna
hann að siðustu á islenska talshátt-
inn: Það má eins lengi níða sem
prýða.----------»
--------Þótt eg hafi andmælt hr.
Stengrimi lækni út af óþrifnaðar-
lýsingunni á heimaþjóðinni, þá get
eg lýst yfir því, að síðustu, að mér
er persónulega nijög vel við lækn-
inn — hann hefir eitt.sinn veitt mér
bót meina mlnna og margsinnis
oftar “stöðvað óp og vein hins
þjáða manns,” — og eg hygg að
margir hafi grætt á þeirri sambljóð-
an séra Matthiasar Jochumssonar
og konu hans að gefa heiminum'
þann borgara, sem nú er nefndur
Steingrímur læknir.*
*Samk-væmt grein Aust-vestan í
Heimskr. 2: des. að “miklir menn
ættu ekki að geta börn.”
p. f. Winnipeg 28. des'. 192J.
Stéfán Baldvin Kristjánsson.
Bréf frá Islandi.
Qrund, Akranesi, 28. nóv. 1925 til
1. des. 1925.
Heiðraði góði málkunningi!
Magnús Einarsson.
Fyrir alúðartbréf þín dags. 1.
marz og 26. júlí þ. á. þakka eg þér
innilega; hefir þú vist imyndað þér
— eins og þú ski ifaðir rnér — að eg
hafi eigi fengið fyrra bréfið, en aí
biðtimanum eftir hið síðara hugs-
að — að annaðhvort væri eg á ferð,
eða eg væri sofnaður eins og Baal.
Það er nú sist, að eg vilji það
eigi á mig leggja, að skrifa þeim
kunningjum mínum óg vinum, sem
orð mín vilja heyra, því margra
heyrn hefir lokast af samfylgdar-
liðinu áður en tími gafst til að segja
síðasta orðið, en sem þó mátti segja
og þurfti að segja. En hvað er nú
nauðsynlegast að segja? Það hygg
eg sé þetta: Rétt mér hendi þína
bróðir minn eða systir, og það hefir
þú gert. Það hafa fleiri rétt hönd
sína út yfir hafið en Móses, og á
öldum hugsana og orðsendir.ganna
hafa fleiri gengið þurrum fótum en
ísraelsmenn.
En djúpir eru álar til íslands, þó
mun vera hægt að brúa þá, eigi með
stórviðum eða steypu efni, helaur
með því, sem’ þú og eg getum unn-
ið að með því, sem jafnvel tönn
timans getur eigi unnið á, sem sé
með bróðurlegu handtaki. í þessu
sambandi dettur mér eitt i hug, áð-
ur en eg fer að leita í pokahorninu
eftir fréttum, sem bæði er til að
sýna ylinn 9^ minningarnar pg sem
er máské nýmæli fyrir ‘þig og fleiri.
Að í íslenskiffn kirkjum er ávalt
'minst Vestur-íslendinga í stólhæn
p^esta. Þetta er fagurt, viðeigandi
og vekur samúð og endurminning-
ar.
Þú manst ef tit vill frá brenski*
“barnaleikinn” “skip mitt er kom-
ið að landi”. Jú, skip mitt er kom-
að landi, en h^að hefir það að færa?
en nú er farmurinn helst sundur-
lausir þankar, sem gengur ekki eins
vel út og japanskt tóbak, Parisar
silki eða Spánarvin. Yfir höfuð
mun telja mega, að okkar fámenna
þjóðfélagi liði á borð við önnur
veraldarbörn vel, en okkar sjálf-
stæðissaga er enn eigi löng, en þó
svo, að hún mun endurtaka sig á
því sama, sem stórþjóðunum hefir
einatt orðið að fótakefli: “Af því
þér þektuð eigi yðar vitjunartima.
“Einn maður er hygginn, en f jöld-
inn gerir þá að vitfirringum” sagði
norska skáldið E. B.
Yera kann að eldri menn, sem al-
ist hafa upp á tima sjálfsafneitun-
ar Qg baráttu við náttúruöflin, eld
og is en lenda svo i því að lifa á
þeim breytingasanjasta tíma, sem
yfir heiminn hbfa komið, sjái of-
sjónir, ]ægar vísindin eru að taka
alt í þjónustu sína nema hið vilta
i mannseðlinu, en straumhvörfin j
eru alt of vís. Hvað okkur íslend-
inga snertir þá hefir 30 ára góðæri
umbreytt hugsunarhættinum, fært i
kröfurnar til lífsþæginda upp á öll-
um sviðum, en afstaða landsins
stendur óbreytt og heimilar alt af j
breytngaij og nær sem náttúruöflin
færast i ásmegin, getur útsogið orð-
ið ríkt afleiðinga.
Þetta er nú alment talað. A Akra- j
nesi gengur flest ^þolanlega, stafar!
það einkum af þvi, að útvegur þessi í
ár hefir aflað vel; þannig, að fyrlr
verkun ‘hans í’landi, hefir verka-1
fólk fengið borgað til samans 7°
til 80 þúsund kr. þessi tvö ár, {
og jarðepla uppskeran numið 90!
— 100 þús. kr. f kauptúninu eru 32 j
kýr og yfir 600 sauðfjár, auk hesta
sem eru margir 50—60, v bæði
keyrslu- og reiðhestar. fbúar liðugt!
þúsund, hefði þetta á miðri i^>. öld
verið talinn álitlegur bústofn. Bygð j
Haíið þér lítri 1 (< n
GJALDIÐ varúðar við fyrstu ein-
kennum húðsjúkdóma! Ef þér finn-
ið til sárinda eða kláða, eða hafið
sprungur i hörundi, er bezt að nota
strax Zam-Buk. Þau græða fljótt.
Sé húðin bólgin af kláða, eða sár-
um og eitrun, er ekkert meðal, sem
tekur jafn-fljótt fyrir ræturnar og
Zam-Buk. Áburðurinn frægi, Zam-
Buk, læknar og græðir nýtt skinn.
Zam-Búk bregst aldrei það hlut-
verk sitt að græða og mýkja og hef-
ir sótthreinsandi^áhrif. Eru smyrsl
þau nú notuð í miljónum heimila.
Fáið öskju af þessum merku jurta-
smyrslum, og hafið ávalt við hendina.
Mrs. W. Campbell, að Bonny River
Station, N.B., segir: “Sprungur á
andliti og handleggjum dóttur minn-
ar, urðu að opnum sárum. Við reynd-
um ýms meðul, en ekkert hreif nema
undrasmyrslin Zam-Buk.
FáiS öskju af Zam-Buk í dag! Ein
stœrð að eins, 50c. 3 fyrir $1.25..
Zam-Buk Medicinal Sápa, 25c. st.
hafa verið i sttnjar um io hús. 4
vestan götunnar frá Sandi inn að
Jörfa: símastöð, Jón Auðunnson,
Vigfússonar. Einar Sveinsson stór-
bóndi og smiður frá Leirá. Þú
kannast eigi við hann og Einvarður
Gúðmund á Marbakka færir húsið
nær götu og stækkar. Þú manst
eftir Marbakka, þar sem Helgi
þrestur og þú bjugguð. Félagslíf
má telja gott og friðsamlegt, engin
togsteita milli framleiðanda. og
vinnuþiggjanda, enda flestir fram-
leiðendur. Eftir því sem nú blæs,
má telja reglusemi með yfirburðum,
minnist eg eigi að hafa séð nema
einn inann víhdrukkinn í heilt ár,
svo að af þvi ma sjá, að þeir eru
eigi að flækjast alstaðar, en sýking-
arhættan er í nánd bæði með vin-
nautn og fýsni á mörgum sviðunv
þar sem vér erum í nábýli við höf-
uðstaðinn, og eg skammast mín
fyrir aðflutningsbannið, sýnir það
txeði amlóðahátt okkar og yfir-
drepsskap, að opna Spánverjum að-
gang að því að brjóta þjóðréttindi
vor, fyrir að flytja inn til þeirra
vöru, sem heimurinn getur ekki án
verið og allar þjóðir kosta stórfé
upp á að afla, fiskinn. Sagt er að
vínverslun kndsins umsetji 70 þús.
kr. á mánuði, það er sama sem 2%
miljónar bit fyrir þjóðina árlega,
þvi aldrei þarf að reikna vinin sjálf
nema þriðjung. Tollurinn er til (
skammar á fjárlögunum og hefir
alt af verið blóðsverð, allra þjóða*.
íslendingar hafa á öllum öldum
haft á að skipa hæfum andans
mönnum, þptta vita okkar uppvax-
andi mentamenn, sem nú yfirfylla
alt með skládsagnagraut í bundnu
og óbundnu máli, þeir vita að allir
]>ekkja fuglinn, ef hann sest upp og
galar. sbr. Þorbergur Þóðarson og
Halldór Kirkjan Laxness. Þú hefir
hayrt þeirra getið í þlöðunum.
Báðir að verða katólskir, báðir
kommúnistar, báðum fátt heilagt.
Fáir nafnþekti/ hafa dáið síðast-
liðiö ár. Láretja Þorvaldsdóttir
]>rests, gift og skilin við Ólaf Þor-
steinsson smið, var búin -að liggja
á 6. ár lést i vetur, 'bjó hún í húsi
Í)l. Halldórssonar og naut aðstoðar
íans til dauðadags. Nýdáinn úr
tæringu er Kristján Oddson á Akri
liðugt tvítugur, mesti efnismaður
systursonur Helga vinar míns í
Eskiholti, seg honiim ]>að með ast-
arkveðju okkar hjóna. Seg honum
cnnfr. að Ragnheiður sé rjóð með
mikiö dökt hár. 83 ára 31. jan n.
k. ef lifir. Vona eg í bráð að eg sé
ríú búinn að friðþægja fyrir ínarg-
ar svndir. MeS bestu kveðjum,
Þinn einlægur,
Þorsteinn Jónssott.