Lögberg - 28.01.1926, Síða 2

Bls. 2.
LÖGBEKG FIMTUDAGINN,
28. JANÚAR 1926.
Undir straumhvörf.
Eftir Sigurð Nordal, í Skírnir
Niðurl.
"Traust mitt á mönnunum var
horfið. Og traust mannanna á mér
var horfið. Og gleðin var horfin úr
huganum. Og sál rnín skalf í næð-
ingnum. Og dimmir og daprir
skuggar sóttu að henni.
Fóstra mín brosti.
Og hún minti mig á söguna, sem
eg hefi sagt hér á undan.
— Ertu raunamæddari nú en bú
varst þá? spurði hún.
— Eg veit ekki, sagði eg. Eg veit,
að J>etta, sem nú er um að tefla, er
einn af hryllilegustu veruleikum
lifsins, og ekki hégómi, eins og þá.
— Af hverju veiztu það^sagði
fóstra mín.
Eg þagði, til þess að átta mig á
svarinu.
En eg svaraði aldrei neinu.
Og f<^stra mín mælti enn fremur:
—Ef við komumst einhvern tím-
ann svo langt að sjá það, að allar
okkar á/hyggjur og sorgir og móðg-
anir og reiði og alt þetta, Sem þjáir
þig nú, er ekki annað en barnsleg-
ur hégómi, ekki annað en skugg-
ar a<f hrófatildri heimskunnar, sem
verða að engu, þegar hrófatildrið
hrynur — þá sjáum við líka, að við
höfum verið börn — alveg eins og
þú sér nú, að þú varst barn, þegar
marjasinn olli öldugangi í sál þinni,
— En ef við komumst aldrei svo
langt? sagði eg.
— Þá er það af því að við slokn-
um út af, og þá er alt hégómi, sagði
fóstra mín.”
sem ekkert hafa að fyrirgefa, þeir, [niður, þokast áfram fef hann þok-
sem enginn gerir neitt mein. Vitið ! ast áfram) fyrir spyrnu og and-
þér ekki, að það eru til hlutir, sem spyrnu á víxl. Mannkynið er nú
enginn karlmaður fyrirgefur nema! einu sinni ekki vitrara né hófsam-
allra-verstu manntuskurnar ?” ara en þetta.
Myndi E. H. Kv. treysta sér tií Vér stöndum á einum slíkum
þess að gera breytni Þorláks afsak- tímamótum nti. Síðustu 50 árin hefir
anlega, barnaskap, hégóma, og heimurinn s'ífelt stefnt að meira
ryðja með því fyrirgefnir.gunni
braut? Hann hefir ekki reynt það.
Fyrirgefningunni 'virðast þá tak-
mörk sett. En ef hver^fer að draga
þau takmörk þar sem honum sýn-
ist réttast, fer fagnaðarerindi Jyr-
irgefningarinnar að missa nokkuð
mikið af mætti sínum.
III.
Eg sagði hér að framan, að mig
greindi á við E. H. Kv. um vanda-
mál, sem varðaði allan þorra manna.
Sannleikurinn er sá, að hér er miklu
fremur að ræða um ágreining
tveggja kynslóða en tveggja manna.
Eg er þess fullviss, að fjökli þeirra
manna, sem eru á aldur við mig og
þaðan af yngri, lita svipað og eg á
þessi mál, þótt fáir hafi gert öðrum
það ljóst og. sumir ekki sjálfum sér,
Mið langar ekki tH þess að vera ó-
sanngjarn. Skoðanir eru nógu skift-
ar, þótt hvorugar sé ýktar. Því vil
eg drepa stuttlega á þá þroskasögu,
sem gerir ágreining skiljanlegan.
Þegar E. H. Kv. var ungur og
kom til Reykjavíkur milli 1870 og
frelsi, skilningi, mannúð o. s. frv.
Þessi stefna hefir gert sitt gagn,
og nú er hún farin að gera tjón.
Hún er komin út í öfgar. En hún
s/öðvast ekki, nema risið sé gegn
ihenni. Gamla kynslóðin heldur á-
fram í sömu áttina, meðan hún lif-
ir. Verk E. H. Kv. eru gott dæmi
þessa. Prédikun mannúðar og um-
[ burðarlyndis hefir orðið því ríkari
þáttur í þeim sem slíkar fortölur
áttu minna erindi til þjóðar vorrar.
Hvað sjáum vér, ef vér litumst
um í þjóðfélaginu ? Er það harðúð,
kúgun, skilningsleysi, 'hatur? Þvert
á móti! Alt virðist vera leyft, alt
fyrirgefið, gott og ilt rennur saman
í einni mannúðar-þoku. AMar dyr
og gluggar eru opin fyrir áhrifum.
Menn hafa eins mörg trúarbrögð og
lífsskoðarjir og fingur á tveim
höndum. Nú er ekki heimtað, að
börnin sé fullorðin. Það er reynt
að gera þau meiri börn en þeim
er eðlilegt. Þroski þeirra er heftur
með þVí að bera þau yfir hverja
torfæru og upp hverja brekku. Síð-
an er snúið við blaöinu og fuliorðna
félkið gert að Ibörnum, til þess að
80, var þar víst alt annað en vist-^era ábyrgð þess léttari. Hér að
legt fyrir ungan gáfumann. Hann: framan hefir verið bent á, hvernig
hefir oft lýst því ástandi, og mér; farjg er ag kippa burt allri siðferð-
er ekki grunlaust um, að hann miði} sjegrj fótfestu: ábyrgðin . er tekin
enn i dag boðskap sinn talsvert við/ frá einstaklingnum og henni dreift
á óendanlega röð af orsökum og til-
drögum, munur góðs' og ills er
þtirkaður út, guð er sjálfur í synd- |
það. Skólinn var andlaus og rudda
legur, borgararnir fáfróðir og
En ef alt þetta líf er barnaskap- | þröngsýnjr, 05 þar af leiðandi harð-
ur og hégónii, hvort sem vér lifum; brjósta. og skilningslausir. Menn jnnj; ait er hégómi og barnaleikur
eftir dauðaan eða ekki, þá er vit- trúðti sæmilega fast á óbrigðulajog þar af ]eiðandi fyrirgefanlegt.1
anlega auðveldara að fyrirgefa það, dóma almenningsálitsins' hérna meg- i Þessi lífsskoðun, sem sett er fram
sem aflaga virðist fara. Þá verða in og helviti og kvalir hinuhi meg- j af góSL]m og vönduðum mönnurn,
öíl hin háleitu skytlduboð trúar- j in. Þá var heimtað af börnunum, verður svo skál'kaskjól fyrir hina
bragðanna öfgar, og takmark lífs-; að þau væru fullorðin, af ungajverstu menn. Eg get ekki‘annað en i
ins að láta það líða, sem þægilegast 1 fólkinu að það væri gamalt, af
og horfa á það frá sem hæstum [ garnla fólkinti að það græfi sig lif-
sjónarhól. | andi. Inn t þetta líf komu hugsán-
Allar siðferðisskoðanir Ieitast við ir hins nýja tima eins og vorþeyr:
að verða trúarbrögð, skipa alheim- j kcnningar Darwins um þróun og
inum í samræmi við sig. E. H. Kv.; samhengi alis lifanda, velferðar og
hefir skýrt frá sinunt trúarbrögð-: mannúðar-kenningar Mills, biblíu- Oo- frfðsemi. - Svo falsar nú ánd-
um í æfintýrinu í Gulli, þar sem rannsóknir og fríhyggja Renans.' skotinn guðs steðja á meðal vor og
Guö segir að lokttm: "En eg er Alt þetta og miklu nteira, nýjar ■ setur háns mynd og yfirskrift á
sjálfur í syndinni.” Þá sethingu má bókmentastefnur og ritskýringu, ^vikinn málm.”
minst á orð meistara Jóns:
“Þegar menn sleppa skálkum ogí
illræðismönnum óhegndum, þá;
nefna menn það kærleika og mis-
kunnsemi. Hirðtileysi og tómlæti 1
sínu kalli'og embætti heitir speki
að vísu teygja ýmsa vegu, en rétt- j flutti Georg Brandes til Norður-
ast er vafalaust að skilja hana svo, j landa. Unga kynslóðin fylkti sér
að syndin sé tóm missýning, og 11 einliuga undir merki hans og opn-
raun og veru engin til. j aði alla glugga. Vel sé henni fyrir
E. H. Kv. hefir ekki alls fyrir j það! Enginn getur neitað því, að á
löngu lýst yfir þvi í blaðagrein, að ! síðustu áratugum 19. aldar varð
hann ihafi alla sina. æfi verið tæri-
sveinn Georgs Brandesar. í þessu
Eg las nýlega í erlendu riti um
íslendinga,. að engin þjóð í heimi
myndi vera svo grandvör og lög-
hlýðin. Fangelsin stæðu tóm og
hegningardómarnir væru óvenju-
lega fáir í hlutfalli við mannfjöld-
ann. Þá datt mér i hug samtal, setu
eg átti í fyrra við einn af helztu
heimurinn bjartari og vistlegri.
frelsið og æskan jókst, skilningur
er furðu mikill sannleikur. Þrátt j koni í stað stirðnaðra hleypidóma, 1 lögfræðingum vorum. Hann var að
fyrir ensk og amerísk áhrif, þrátt | mánnúð t stað hörku, smælingjun-; segja mér írá meðferð einnar ís-
fyrir nýhyggju og spíritisma ogjum og réttindum þeirra var meiri 1 lenzikrar peningastofunar, sem ný-
kristindóm, hefir undirstaða lífs- j gauntur gefinn o. s. frv. ! ]ega var komin í fjárþröng. Scigurn-
skoðunar hans venð frá Rrandest | En nú er ])vj syo varig nieg fJ t. I ar vortt svo hroðalegar, að hárin j
og fylgrsmonnum hans. Sa^kvæmt ar andIegaf J hreifingar> að þær j risu á höfði mér. "En er þetta ekki j
1 undirstoDu licfir H. Kv. , . .. . v» ^"icímin(r3.rv6rt ^ * sourði ptr i
ganga 1 byljum, svo að metra eða ,e*^ ‘ka 'erx' spurot eg. uo
n rrninna andstæðar stefnur hefjast! m-vndi vera ÞaíS alstaðar nema á ís- ■
%kær' ti! valda á víxl. Bylting er hafin | landl” svarað' hann ró!eSa' Er
tun siðferðis og réttlætis. Iliftn sið-j "egn °}a^ Hun fgrar en
ferðislegi nihilismi, sem þurkar útj ?fnr ekk! foSvafi S1É Hun heldur
grein góðs og ilk, er einn megin-1 afram;. s,feJ* * 50,1111 att samkvaemt
bókmentastefnu; ‘°3y7‘,h trcgðitnar, þangað ttl hun
er komtn ut 1 ofgar og orðtn
skrípamynd af því, setn hún upp-
j runalega var. 1)
Áður en eg hverf að því að gera _ ..... . ...
r - -v 1 * Svo er þetta bæðt 1 hfi einstaklinga
athugasemdir minar vtð lifsskoðun , . * , . , , , b
þá sem eg nú hefi skýrt lauslega S 0g þjoðfelags' Frelsisþra æskunnar, blæja, þar sem kærleikur kann að
frá, verð eg að víkja stuttlega að einu 1 sem er aö brJótast undan he,mihs-; vera uppistaðan, en kæruleysi er á-
atriði. Eghefiað framan sýnt hvern ; a§a’ kemur fram 1 ÞV1 að slæpast! reiðardega ivafið.
ig list É. H. Kv. beið halla við Iífs-í með ?loðum feloSum fa ser M Fn nú kemur einkennile!rt atriði
? * . . - , staupinu. En svo geta felagarntr og! n nu Kemur etnKennnegt atrtot
skoðun þa, sem 1 veikunum reS- (Irvkkinsl-amin'nn orðið verri tl! ,sogunnar- E. H. Kv. og hans
Það er ekki laust við, að lífsskoö- - l ' 1 ... . kvmlóð sem brevtt hafa út bessa
• t. • n , x ,, , þrældómur en htð fyrra, og þá kem-, ynslOD' sem l>reytt hata ut l>essa
un.n bert Lka dal.t.ð skarðan hlut. f , . . . . f ’ stióma Iifsdkoðun meðal vor- hafa alls ekki
frá Ixtrði af því að vcra sett fram ! . M , . „. J . . sooiö seyðið af henni siálfir Þeir
, ■ CA , -v ! ser og verja tnna stnn. Eitt sketð j | sojuo seyoto at nenm sjamr. i'eir
1 sogufornu. Serstok atvik raða . framsóknin fólp-fn i!voru fram >rfir íermingu aldir upp
svo miklu, að lesand.nn þor.r ekki . ■-], -• p g i ströngum kristindómi, voru á við-
að draga af þeim almennar álykt-1 _ hióðir ern v j kvæmasta aldri niótaðir af sterkri
anir. Það er eirrs og höf. ákirrist I e»^ak]ingar °S PJo6ir eru að
við að reyna þolrifin í sinni eigin ! verÖa aS °skaPua«i af tómu að-
kynslóð, standi eins að vígi eða
þaðan af verr, þegar hún leggur út
'í lífið. Fyrsta sporið er að færa
uppeldið í fastara horf. Án þess að
afsala sér lífi og fjölbreytni nú-
tímans fsem enginn lcostur er að
gera), verður ný kynslóð að hafa
meira vald á henni, reisa sér og
umhverfinu sterkari skorður. En
skilyrði allrar slíkny breytingar á
einstaklingum og þjóðfélagi er al-
varlegri og kröfuharðari skoðun á
mannlifinu og tilverunni yfirleitt,
sem getur orðið mæilikvarði fyrir
heilbrrgt almenningsálit. Slik lifs'-
skoðun verður aldrei sönnuð. í leik
efasemdanna getur hún virzt hjóm
og reykur. En fyrir þá menn, sem
skidja, hvað í húfi er, heimta hana
með samvizku sinni og ábyrgjast
hana með lífemi sinu, getur hún
orðið meiri vissa en nokkur ályktun
rökvisinnar.
Eg ætla nú að víikja að gömlu
konunni í Marjas', sem gerði sögu-
manninn orðlausan með þvi að bera
saman barnssorgir hans og raunir
fullorðna mannsins. Þvi verður ekki
neitað, að ef maður gæti gengið alt
sitt lif, með slíkan samanburð i
huga, þá yrði braut hans sléttari.
Hann hefði þá eignast alla reynslu
sina i æsku. Ef hann missir konu
sína, getur hann spurt: er eg sorg-
bitnari nú en þegar eg braut könn-
una mína með rauðu rósunum og
fanst eg mundi aldrei geta bragöað
mjólk úr annari könnu?LEf hann
reyndi að herða sig upp við erfitt
og þreytandi verk með þvi að hugsa
um, hvað glaður hann muni vera
að ]>ví loknu, spyr hann: fnanstu
hvað þú fanst til þín daginn, sem
þii laukst við húsið fyrir ofan tún-
garðinn? En gæti hann nokkurn-
tíma elskað konu, ef hann væri si-
felt að minna sig á, að hún væri
honum ekki meira virði nú en rós-
ótta mjólkurkannan var honum á
fimta árinu? Og hvaðan ætti honum
að koma þrek og ]>ol til þess að
vinna verk, sem heimtar alúð og
baráttu margra ára, ef hann hefur
jafnan í huga, að það sé sami hé-
góminn og húskofinn, sem hann
bygði á 9. ári yfir horn og leggi ?
Menn breytast aldrei á að endur-
taka orð Newtons, að honum hafi
fundist rannsóknir sínar líkar leik
smásveina að skeljum, en alt úthaf
sannleikans.hafi legið ónumið fyrir
framan fjörusandinn. En skyldi
Newton hafa haft þol við reikninga
sína, ef honum hefði sífelt fundist
þeir vera hégómi? Nei, þegar móð-
ur starfsins var á honum, hefur hon
um fnndist, að þeir væri öll tilver-
an og hann hefur verið í þeim allur
og óskiftur. En nóg erp dæmi hins,
að menn hafa spilt lífi sínu og starfi
með því að lyfta sér upp á eitthvert
sjónarmið ofar öllum skýjum. En
þó að garðholan, sem hverjum
manni er trúað fyrir að rækta, sé
ekki nema Ktill partur bæjarins, bær
inn lítill partur landsins, landið
hnattarins, hnötturinn sólkerfisins
o. s. frv., þá er einmitt s'kylda vor
að rækta hana, a. m. k. meðan
kraftar vorir ná ekki lengra.
Mér finst sögumaðurinn í Marj-
as hefði getað svarað fóstru sinni
eitthvað á þessa leið : “Eg veit ekki,
hvort meira er. Það getur verið. En
eg finn það. Sjómhringur minn er
svo miklu víðari nú en þá, að ský-
flókinn, sem hylur allan himininn
fyrir mér nú, hlýtur að vera stærri
en hinn. Þú átt auðvitað við, að til
sé annar enn stærri sjónhringur,
svo óendanlega miklu stærri, að
sjónhringar bernsku og æsku verði
báðir jafn-dvergvaxnir í saman-
burði við þann. Því neita eg ekki.
En sá sjónihringur er ökki minn, og
heldur ekki þinn, svo að við getum
ekki haft hann til samanburðar.
Það er ekki nóg fyrir mig að vita,
að eilífðin sé til, til þess að geta
skoðað lífið frá hennar sjónarmiði.
Eilífðin er fyrir mig ekki annað en
tilraun til hugsunar, ekkt fullhugs-
uð hugsun, hvað þá reynd. Ef eg
hefði, þegar eg var barn, heft sorg-
ir nýínar með því að hugsa sífelt, að
þær væru ekki nema hégómi í sám-
artburði við sorgir fullorðna fólks-
ins, þá hefði eg ek'ki verið neitt
barn. Eg hefði ekki eignast hina
dýrmætu reynslu barnsins, sem ef
til vill er alt annað en hégómi frá
eilífðarinnar sjónarmiði, og eg hefði
aldrei orðið fullorðinn helflur. Ef
eg reyndi nú á fullorðinsárunum,
að skrópa frá alvöru lifsins með því
að gera alt að barnaleik, bera það
saman við eitthvert æðra stig, sem
eg í ratin réttri hefi enga hugmynd
um, ]>á væri eg enginn maður. Eg
myndi við það missa þess, sem mér
finst nú vera veruleiki, og þeirra
þroskakosta, sem hann veitir mér.
Með því að reyna að hlaupa yfir
]>að ]>roskastig, sem mér nú er rettað
gerði eg það, sem í mínu valdi
stæði, til þess að komast aldrei á
annað hærra, fá aldrei þennan v‘íð-
ara sjónhring, sem eg fék niér að
i hugsuninni. Að svíkjast frá alvöru
|>essa lifs, getur ekki vcrið góður
undirbúningur undir annað. Var
ekki einhvern tíma sagt: vertu trúr
yfir litlu, þá mttn eg setia þig yfir
rneira ?”
Það ertt að visu góð boð að losa
oss við alla ábyrgð á verkum vor-
uní. Það er einstaklega skemtilegt að
lita á alla tilveruna, þar á meðal
vort eigið líf og breyttii, sem leik
á sviði. þar sem enginn ræðtir gerð-
um s'ínum og enginn ástæða er til
þess að skerast i leikinn, þvi að
þetta eru börn, sem eru “að látast.”
— En samt held eg að mannkynið
neyðist, þegar til lengdar lætur, til
þess að hafna þessum gýligjöfum
hinnar “viðsýnu hugsunar.” Því að
það, sem vér græðum í lífsþægind-
um, missum vér í þreki og virðingu
fyrir sjálfum oss. Jafnvel þó að sál-
arfræðin efist um frívilja og al-
heimstilveran kunni ekki að heimta
neina ábyrgð fsem engin veit neitt
umý, verðum vér að heimta hana
í vorn hlut, úr því að vér höfum
komist svo langt að hugsa þá hugs-
un. • í
En af þessu leiðir auðvitað, að
fyrirgefningu vorri verða takmörk
sett. Vér getum ek'ki haft tvenns
konar lögmál: fyrirgefið ö'orum
það, sem vér myndum ekki fyrir-
gefa sjálfum oss. Einmitt af því að
vér finnum, að vér stöndum höllum
fæti, megum vér ekki slaka á kröf-
unum. Og auk þess: hvað næí fyr*
irgefningin langt? Getur fyrirgefn-
ing þess, sem fyrir níðingsverkinu
varð, afrnáð áhrif þess á þann, sem
framdi það ? Getur Guð sjálfur fyr-
ir^efið í þeirn skilningi ? Verðtir
ekki hver jið þurka út afleiöingar
sinna eigin verka með iðrun og
þrautum ? Er nokkurt ástand hörmu
legra en þess manns, sem skilur
ekki illgerðir sínar? Fyrirgefning
gerir þar ilt verra. Mér finst eg
skilja vel manninn, sem bað: Guð,
'hegndu mér fyrir syndir minar.
Það er að vísu satt, að hatur get-
ur orðið átumein í huga manns. Það
getur verið witurlegt að útrýma því
eða bægja á braut.*En eg veit ekki,
hvort það er annað en hagsýn
sjálfsttmhyggja. Aðrir njóta oft
einskis góðs af þvi. Aftur á móti
getur hinn sanni kærleikur verið
bæði beiskur og harður^
Og þegar fyrirgefningin er orðin
almenn krafa, getur hún líka orðið
ilkynjað mein. Hver, ^em þekkir
dálitið hina andlegu sjúkdómssögu
samtíma vors, mun hafa rekist á
slík dæmi. Sá, sem fyrir ranglæti
hefur orðið og fyrirgefningar-
kvöðin hvílir á, setur sig þangað til
í þorparans spor, afsakar hann og
gyllir hvatir hans, að fiann sjálfur
verður honum samdauna og allar
hugmyndir um rétt og rangt komast
á ringulreið. Þá getur það orðið
eins og ljós i myrkri, leið til nýs
frelsis og broska, að horfast í augu
við ranglætið eins og það var, dæma
það, h a t a það. Ef til vill er meiri
vizka fólgin í hinni fornú ger-
mönsku hefndar-kvöð en menn al-
ment skilja nú. Kynstofninn er að
upplagi nokkuð makráður og sein-
þreyttur til vandræða. Honum hætt-
ir til að spyrja, hvort það borgi sig
að reka réttar síns, og svara frekar
neitandi en játandi, til þess að fá
MEÐ KVEF?
Sáran fcáls
Ilin máttuga og grceðandi
lœkninga gufa, sem Peps
á yfir aS ráSa, veitlr skjót-
an bata.
Peps mýkja sáran háls og
öndunarpípurnar; og pær
drepa gerla, nema i brott
bólgu og lœkna kvef á
skömmum tima. Og þcer
styrkja brjóstiS dásamlega.
PÉPS
A/ow 25c./i Box
Nú 25c askjan
að vera 'í friði. Hefndarskyldan
var í eðli sínu heilbrigð andspyma
gegn slíkum hugsunarhætti, þótt
erfitt væri að halda henni innan
skynsamlegra takmarka.
Eg undrast oft trú þeirra nútíð-
armanna, sem ekki sjá neina eigin-
Ieika Guðs', nema almættið og al-
gæzkuna, treysta á, að þar sé ó-
þrotlegur sjóður miskunnar, þvert
ofan í öll þau lögmál tilverunnar,
sem oss er leyft að skygnast inn í.
Skyldi þeim engum bregða í brá,
Blessuðum nær þeir deyja?
— eins og Sigurður Breiðfjörð
sagði um prestana. Alt ósamræmi
heiíisins, tregðan, heimskan, rang-
lætið, illmens'kan, virðist benda til
þess, að hið góða eigi við raman
reip að draga og baráttu ljóss og
myrkurs sé ekki lokið og verði lík-
íega aldrei. Mér er tamast að hugsa
mér Guð sem unga hetju sem berst
blóðugur og vígmóður, en Ijómandi
af von og þrótti, við dreka hins illa.
Hann er ljósgeislinn, sem klýfur
myrkrið, en megnar ekki að útrýma
þeim. Hann er andinn
sem blæs lífi í efn
ið, en stynur í viðjum þess. Hann
er enn ekki fullþroskaður, því að
þroski hans er óendanlegur eins og
myrkavöldin, sem hann berst við.
F.n hver hrein og djörf hugsun,
hvert drengilegt verk, hver heil til-
finning, ey'kur mátt hans. Vér erum
allir hermenn, með honum eða móti,
frá barninu til öldungsins, og hvert
spor, sem vér stigum, fytur oss fjær
honum eða nær. Hann fyrirgefur
ekki, en sæla vor er að komast á það
stig, að hann þiggi lið vort- Hann
hegnir ekki, en ef vér leggjumst á
móti honum, neyðist hann til þess
að berjast við oss. Og ef líf vort er
eilíft verður það líka eilíf barátta
með honum eða móti.
Sigurður Nordal.
— Skírnir.
þeirr
valið úr kristindómnum það sem
honum hentar, mannúð o^kær
leika, en slept hinum ströngu xröf
þáttur þeirrar
énaturalismans), sem Brandes gerð-
ist boðberi fyrir á Norðurlöndum.
ekki svo, að hér sé framinn grúi
lagabrota, sem eru á almánna vit-
orði, en enginn hróflar við ? Er |
ekki spillingin i þjóðfélagi voru
orðin alment umtalsefni, án þess að !
rönd verði við henni reist ? Almenn-1
ingsálitið 'er magnlaust, af því að
lífsskoðun almennings stefnir öll að ;
vorkunnsemi. Ýfir alt er breidd

kenningu. Alt legst á eitt til þess !
að knýja fram fyrirgefningu Rann
og rótgróinni lifsskoðun. Kristnin
hefir alla æfi hlotið að vera dýpsta
i ef til vill’enn éTdrTiitefV?íiíít« undirstaSa lifernis l*irra, Þótt
i\iy ja uain iyhii:v,uíiiicu ivam* { - . . _
veigar í Sambíli: einstæðingsskap- revttri myn 5a® sem var ,ha|
ur hennar, ásokn og ágangur Jósa- 1 a !,lr1a 1 ^ær’ ?etur oriiið
fats, læknirinn elskar hana og hún 1 f"amsakn a ,mDr^un ^er kynsJóð
er hrifin af honum, og litli bróöir, i ve™ur að skera ur l5*1 f-vrir si?’
dáni drengurinn, sem öll ósáttin er j und,r hverJu merkl hennar er mest
risin út af, tilkynnir henni, að þetta j ‘Jorf' He.mur.nn gengur upp og
sé vilji sinn. Og samt er eins og 'k
skáldinu sé alt þetta ekki nóg. —
Hann bætir því ofan á að láta lækn-! ,) Um leið og eg skrifa þetta ! að
inn bjarga Rannveigu, syni hennar [ rekst eg á svo merkilegt dæmi þess, "
og vinnukonu út úr brennandi hús-; ag eg- get ekki stilt mig. um að til-
inu. Svipað má benda á í Sögum færa þag: Fyrir fáum áratugum
Rannveigar. Rannvtig reynir að fá var ta]að um takmörkun barna-
föður sinn til þess að fyrirgefa, af, f jölda með Frökkum sem synd og
því að hún vill bjarga Ásvaldi, sern ódæði. Nú eru ritaðar óteljandi
hún els'kar. Hún fyrirgefur Kaldal [ kenzlubækur í þeífri list um allan
m. a. vegna þess', að hún veit að hinn siðaða heim, og allskonar “til-
hann hefir verið hrifinn af henni. færingar” auglýstar í öllum blöðum
Auk þess hafa öll vélabrögð Kal- ag heita má. — Enn er fóstureyð-
daJs snúist henni til góðs, og þá cr ing hegningarverð samkvæmt lög-
auðveldara að fryirgefa.
E. H;. Kv. hefir í Sálút vaknar
lýst reglulegum níðingi. Þorlákrtr
dregur saklausa stúlku á tálar.
Hann vfirgefur hana, Jvegar hún er
orðin barnshafandi ,og ]>egar Þor-
steinn tekur stúlkuna að sér, reyn-
ir Þoriákur að eitra alt líf hans með
brigzlyrðum og dylgjum. Þegar
ritstjórinn imprar á því, að Þor-
um. En bæði almenningsálit.og lög-
fræðingar hallast meir og meir að
þvi að telja hana ósa'knæma.
ihald ! !>eir hafi hafnað henni með hugsun
sinni. “Vér lifum á skugganum af
skugga. En á hverju eiga eftirkom-
endur vorir að lifa”? — sagði Ren-
an, sem skyldi þetta út í æsar, eins
og annað. Iíann sagði, að sá sið-
ferðisiþróttur, sem hið kristilega
uppeldi hefði veitt sér, hefði verið
höfuðstóll, sem hann hefði verið
smá eyða alla sína æfi,
eftir að . hann varð postuli
hinnar frjálsu hugsunar. Eldri kyn-
slóðin, sem lagði upp pieð slíka
kjölfestu, kann að hafa haft ^fni á
að leika sér með Iífsskoðanir. En
málið horfir öðruvrsi við fyrir
yngri kynsfóð, sem hefir andað að
sér lofti efasemda {>g tillátssemi
við sjálfa sig og aðra frá barnæsku.
Þeir menn þekkja afleiðingarnar,
,ekki aðeins í hugsun, heldur í reynd
ekki aðeins af þvi að horfa í kring
um sig, heldur af baráttu sinni við
sjálfa sig. Úrræðin hafa verið ým-
fjg nýlega samþykti landsþing sam- | isleg fyrir þeim, sem ekki hafa al-
eignarkvenna svolátandi tillögu frú | veg Iátið reka á reiðanum. Sumir
hafa gripið dauðahaldi í leifar
Tove MahrVér heimtum hegn-
ingu fyrir barnamorð úr lögum
numda, þegar gift eða ógift kona
líflætur nýfætt barn sitt áður en
sólarhringur er liðinn frá fæðing-
steini kunni að hafa verið ætlað að j unni.” — Hvert verður næst stig-
læra að fyrirgefa, svarar hann m. j ið? Eða ætli tfimi sré kominn að nema
a.: “Þeir tala mest um að fyrirgefa ' staðar og hugsa sig um?
kristninnar. Aðrir hafa reynt að
hrófa upp nýrri Iifsskoðun, eftir
reynslu sinni og þörfum, úr göml-
um og nýjum brotum. En flestir
munu finna, að æskilegt væri að
standa á fastara grundvelli, og sízt
óska þess, að börn þeirra, næsta
KUNNGERIR
Borgunarskilmála
í tuttugu ár hefir Ford Motor Company of
Canada, Limited, verið að ryðja sér braut
á sviði mótor flutninga og gert alt hugsan-
legt til að gera það vel hægt að kaupa
verulega góða bíla og kostnaÖarlítið a& eiga
þá, svo að sem allra flestir geti notið þeirr-
ar ánœgju og gagns að eiga bíl.
Til að fylgja þessu fram, eru nú nýir og
mjög þægilegir borgunarskilmálar boðnir,
sem gera enn fleira fólki en áður mögu-
legt að kaupa Ford bíl.
skilmálar vegna þess að þeir eru alstaðar
eins frá Halifax til Vancouver.
Samkvæmt þessum borgunar-skilmálum
vitið þér nákVæmlega hvað mikiðþér þurf-
ið að borga strax og hversu há hve borgun
er eftir það, fyrir þann bíl er þér viljið fá.
Þér borgið aðeins þá upphæð sem auglýst
er, ekkert meira. Allar tegundir Ford bíla
eru nú fáanlegar með þessum borgunar-
skilmálum hjá þeim Ford bílasala er næstur
yður er í sambandi við Traders Finance
Corporation Limited.
Þetta er kallað hinir þjóðlegu borgunar-
HINIR ÞJÓÐLEGU BORGUNARSKILMÁLAR
Borgunarskilmálarnir eru hinir ^mu alstaðar í Canada, Fyrsta
borgun breytist ekki, hvað sem líður skatti, keyrsluleyfi, ábyrgð
eða flutnings kostnaði.
RUNABOUT - $175 niðurborgun og $35 á mánuði
TOURING - 200 (( “ 35
COUPE - 250 (( “ 40
TUDOR - 300 (( “ 45
FORDOR - 350 (( “ 50
Símið næsta Ford sala og fáið allar upplýsingar, án skuldbindiriga.
/
KEYRSLUBÍLAR - FLUTNINGSBÍLAR - DRÁTTARVÉLAR
SAGAN SANNAR ÁGŒT. ÞESSARAR FRAMLEIÐSLU