Lögberg - 15.04.1926, Blaðsíða 5

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
15. APRÍL 1926.
BIs. 5.
Dodds nýrnapillur eru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt toak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pilla
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllmn lyf-
•ölum eða frá The Doddl’s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
fyrir hvern og einn, að ljá lið sitt
hverju góðu málefni, þegar vissa
cr fengin fyrir því, að slíkt lið geti
komið að notum. Eg þekki þenna
unga listamann og veit því, að
hver sú hjálp, sem honum yrði
láin í té, myndi ekki verða fyrir
gíg. Eg er þess fullviss, að hann
myndi ávaxta sitt pund með þeirri
sömu samvizkusemi og ástundan,
sem hann hefir leitast við að hlúa
að því gegnum árin, sem liðin eru
siðan hann fyrst varð var þess
neista, sem lifað hefir ‘sálu hans.
Fyrir þá eiginleika, sem raunar
má finna hjá þjóð vorri mjög
víða — hefir ónærgætni og kald-
sinni mannlífsins, ekki náð að
granda hinni dýrmætu gáfu. B.
G. hefir barist vel gegn um fá-
tækt og vonbrigði, með hugann
allan á t>ví að framleiða þann á-
vöxt sálar sinnar, sem guð hafði
blásið honum í brjóst í svo ríkum
mæli. Hann sá snemma, að ef
hann ekki gerði það, þá væri líf.
hans farið forgörðum; því hann
gat ekki neitt annað gert, sem var
í fullu samræmi við lífshugsjón-
ina. Þetta er rétt lýsing á mann-
inum, sem nú er farið fram á í
fullri alvöru og einlægni að sé
rétt hjálparhönd. Menn verða að
gæta að því, að hér er ekki verið
að mælast til, að Björgvin Guð-
mundsson sé styrktur til náms
vc-gna mannsins sjálfs, þrátt fyr-
ir mannkosti og gáfur. Heldur,
og miklu fremur, er hér áskorun
til allra góðra Islendinga um að
hlúa eftir megni að hverju því
bezta, sem á sér rætur í þjóðlífi
voru. Hlúa að því þannig, að
meðal annars geti það orðið sjálf-
um oss og afkomendum vorum
til blessunar og eftirbreytni.
Sumir halda því fram, að vér
íslendingar séum svo sundur-
lyndir og skiftir í skoðunum, að
slíkt verði sí og æ farartálmi
hverri nýtri hugsjón, sem skapast
lijá oss. En mér er nær að halda,
að ósamræmi það sé oft og tíðum
meira á yfirborðinu, og ef slegið
er á hina réttu strengi í fullri al-
vöru og einlægni, eigi hvert gott
og göfugt málefni hvergi betri
stuðningsmenn en vora íslenzku
menri) og konur.
Eg vil því staðfastlega mæla
með því að menn taki hér höndum
saman og Ieggi fé í Björgvins-
sjóðinn, sem þegar hefir verið
byrjaður með það eitt fyrir aug-
um, að hlú að listgáfu hverri, sem
vér kunnum að verða varir við á
meðal vor, ekki einungis nú, held-
ur 1 allri framtíð.
Árborg, 11. apríl 1926.
S. E. Björnson.
Lögin krefjast fullnæg-
ingar.
Eitt af aðal skylduverkum menta-
stofnananna er að koma þeim
skilningi inn hjá hverjum einasta
nemanda, að það sé eins mikill
glæpur gegn heilbrigði líkama og
sálar, að misbjóða kröftunum í
þjónustu góðra ,verka, eins og
vondra.
Þegar kona eða karl dreifir svo
kröftum sínum við hin ýmsu við-
fangsefni, jafnvel þau sem bezt
eru, að hún eða hann stofnar
heilsu sinni eða lífsþroska í voða,
þá verður sá áhugi hennar að
glæp.
Það er dkkert ilt eða syndsam-
legt að taka þátt í miðnætur-
dönsum, eða spilasamkvæmum, eða
öðrum slíkum mannfélags athöfn-
um. Þær eru í sjálfum sér mann-
inum þarfar til tilbreytingar. En
þegar ungir eða gamlir sleppa sér
of-mjög í þeim, gjöra sjálf sig ó-
hæfari til hinnar þarfari þátttöku
í hinum þýðingarmeri verkum
lifsins, þá verður hið saklausasta
af slíkum samkvæmum að lesti,
sem eyðileggur sjil og líkama.
Það sem mest er að á vorri tíð,
er að of margir á meðal vor standa
í þeirri meiningu, að þeir geti
eytt fé sínu og átt það samt., að
vér getum etið brauðið og átt það
líka.
Lögmál sjálfsverndunarinnar er
ki'öfuhart og hlífðarlaust.
Það krefst jafngildis fyrir
hvert pund, sem það lætur úti.
Hvert pund, sem við látum af
hendi við ofnautnina, verður að
endurborgast með pundi af heilsu
vorri og kröftum, og enginn, hvorki
kona né karl, kemst hjá því að
borga.
Frá Vestur-íslendingum
Samtal við séra Ragnar Kvaran.
Séra Ragnar Kvaran var meðal
farþega á Islandi hingað í fyrra-
dag, ásamt frú sinni. Hann hefir
eins og kunnugt er verið prestur
hins frjálslynda íslenzka safnað-
ar í Winnipeg í 4 ár. Og nú er
hann kominn heim til nokkurra
mánaða dvalar. Söfnuður hans í
Winnipeg bauð honum 9 mánaða
frí, með þeim skilmálum, að hann
réðist sem prestur safnaðarins
næstu 2 ár. Svo mikið þykir söfn-
uðinum til þess koma, að hafa séra
Ragnar sem prest sinn þar vestra.
Mbl. hafði tal af séra Ragnari í
gær, og spurði hann um ýmislegt
frá Vestur-ísiendingum. En það
varð að samkomulagi, að séra
Ragnar skrifaði hér í blaðið inn-
an skamms greinar um ýmisleg
mál Vestur-íslendinga, og verður
því fljótt farið yfir sögu hér nú.
— Hver er þessi landi vor,
Grettir Algarsson, sem vakið hef-
ir á sér athygli heimsins?
— Því miður get eg ekki leyst
úr þeirri spurningu, segir séra
Ragnar. — Canada - íslendingar
þekkja hann ekki og vita engin
deili á honum. ^
— En — meðal annara orða —
er það satt, sem heyrst hefir, að
Vestur-íslendingar ætli að fjöl-
menna hingað árið 1930?
*— Já, það er alveg áreiðanlegt.
Gert er ráð fyrir, að hingað komi
þá um 1000 manns að vestan. —
“Scandinavian-Amerikan Line” er
jafnvel farin að hugsa um undir-
búning undir að taka þá mann-
flutninga að sér, eftir því sem
mér skilst.
— Hvað getið þér sagt mér af
Þjóðræknisfélaginu vestra?
— Um þann félagsskap gæti eg
margt sagt; hann er að mínu áliti
þess verður, að honum sé meiri
gaumur gefinn en verið hefir.
Yfirleitt er það svo, að mestu örð-
ugleikar þess félagsskap.ar stafa
af því, hve afskiftalausir menn
eru hér á landi af Vestur-íslend-
ingum yfirleitt. Það ætti þó ekki
að vera erfitt að koma mönnum í
skilning um það, að éigi gildir einu
hvernig fer um þessar 30 þúsund-
ir íslendinga, sem eru vestan
hafs.
Eitt af málefnum þeim, sem
Þjóðræknisfélagið hefir tekið til
meðferðar, er bókasalan. íslenzka
bókasalan hefir eigi verið í sem
beztu lagi vestra undanfarin ár.
Hefir það orðið til þess, að ísl.
bækur hafa selst lítið vestra. Áð-
ur gátu útgefendur hér reiknað
með því, að 500 eintök læsilegra
bóka seldist vestra. En nú er lít-
il sala þar af bókum þeim, sem
hér eru gefnar út, og enn minni
er salan af vestur-ísl. bókum hér.
heima. Hvernig hefir til dæmis
Andvökum Stephans G. verið tek-
ið hér, þessum 2 bindum, sem út
eru komin fyrir nokkru? Hefir
þeirra verið getið í íslenzkum
blöðum? Mér er ekki kunnugt um
það, að svo hafi verið.
__íHvert er helsta mál Þjóð-
ræknisfélagsins um þessar mund-
ir ?
— Ef taka ætti eitthvert sér
stakt mál, er rétt að minnast á
löggilding íslenzkunnar sem náms-
Til yðar eigin hagsmuna.
Allar rjómasendingar yðar, ættu að vera merktar til vor; vegna þess að vér
erum eina raunverulega rjómasamvinnufélag bænda, sem starfrækt er í Winni-
peg. Vér lögðum grundvöllinn aðþessu fyrirkomulagi, sem reynsthefir bænd-
um Vesturlandsins sönn hjálparhella.
Með t>vl að styðja stofnun vora, vinnið þér öllum rjómaframleiðendum
Vesturlandsins ómetanlegt gagn, og byggið upp iðnað, sem veitir hverjum
bónda óháða aðstöðu að því er snertir markaðs skilyrði.
Æfilöng œfing vor í öllu því er að mjólkurframleiðslu og markaði lýtur
tryggir yður ábyggilega afgreiðslu og hagvænlega.
Manitoba Co-operative Dairies Ltd."'
844 Sherbrook Street, - Winnipeg, Man.
Sex af sjö verð-
launum
unnin af Robin Hood
brauðum.
í bökunarsamkepn-
inni, sem fram fór í
" Calgary, unnu Robin
Hood brauðin fyrstu
og önnur verðlaun. Af
sjö verðlaunum, unnu
Robin Hood brauðin
sex,
gieinar í skólum Manitoba. Þess
hefir verið getið lauslega hér í
blöðunum, að íslenzkan væri við-
urkend sem námsgrein í skólum
þar vestra. En mér er til efs,
hvort almenningi er ljóst hér
heima, hve þetta mál er mikils-
vert fyrir okkur íslendinga.
íslenzkan hefir fengið viður-
kenningu hjá kenslumálaráðuneyt-
inu, sem “klassisk” tunga, ,ámóta
við grísku og latínu. Áformið er,
að halda henni til vegs þar
vestra, og fá sömu viðurkenningu
fyrir hana um alla Ameríku. En
fáist það, er auðsætt, að sama
viðurkenning verður auðfengin í
Evrópu.
Þá opnast nýir og miklir mögu-
leikar fyrir menningu vora og
tungu, segir séra Ragnar. Hver
getur gert sér fyllilega í hugar-
lund, hve mikla þýðingu það hef-
ir, ef íslenzka yrði kend í háskól-
um um heim allan sem “klassiskt”
mál, og opin væri leið íslenzkum
málfræðingum að fá stöðu við
helstu háskóla heimsins?
Það eru engin smámál eða hé-
gómamál, sem Þjóðræknisfélag
Vestur-lslendinga hefir á dagskrá
sinni. Og harla einkennilegt, ef
heima til þess að hafa áhuga fyr-
ir þeim féla'gsskap.
Var þá samtalinu lokið í þetta
sinn. Og fyrir hönd hinna mörgu
vina og kunningja séra Ragnars
og konu hans hér í bæ, óskar Mbl.
þau velkomin hingað til landsins.
Mætti heimkoma þeirra verða til
þess, að efla og auka samúð og
kynning milli íslendinga austan
hafs og vestan.—Mbl. 10. marz.
skýrslur hvers mánaðar skuli, að
því er frekast verður við komið,
innheimtar í sama mánuði og vera
komnar á skrifstofu lögreglustjóra
5. dag næsta mánaðar á eftir.
Eiga lögreglustjórarnir síðan að
annast um, að verðupphæðir
skýrslnanna séu lagðar saman og
tilkynna stjórnarráðinu heildar-
upphæðina fyrir umdæmi sitt með
símskeyti, eigi síðar en 8. dag
eigi tekst að fá íslendinga hér mánaðarins og afgreiða jafnframt
Hermannaglettur.
Hermannaglettur, hinn velþekti
sjónleikur Hostrups, var leikinn í
Goodtemplarahúsinu á Sargent
ave í síðustu viku, undir umsjón
Goddtemplara og var mjög ábóta-
vant, fátt eitt í leiknum, sem var
sæmilega af hendi leyst. Söngur-
inn, sem leikurinn stendur eða
fellur með að miklu leyti, mis-
hepnaður og leikur allra persón-
anna líflaus og sofandi, nema helst
leikur Garðars Gíslasonar, sem
skýrslurnar sem póstsendingu til
hagstofunnar. Skýrslurnar úr
Reykjavík skulu þá og afhentar
hagstofunni og leggur hún þær
saman.
Samkvæmt símskeytum lögreglu-
stjóranna og afhentum skýrslum
úr Reykjavik, hefir verðmæti inn-
fluttu vörunnar í janúarmánuði
| þ. á. numið alls 2,512,397 kr., þar
! til Reykjavíkur 1,438,319 kr. eða
! framundir þrjá fimtu (57 prct.)
af öllum innflutningnum. Sam-
; kvæmt skeytum lögreglustjóranna
j hefir verðmæti útflutnings í janú-
| ar þ. á. numið rúmlega 3% milj.
kr. eða um 1 milj. kr. meira held-
ur en innflutningur. En aðgæt-
andi er, að innflutningur er æfin-
lega langminstur fyrstu mánuði
ársins, þar sem útflutningurinn
aftur á móti er venjulega töluvert
meiri þá heldur en vormánuðina,
vegna þess, að um nýár er oftast
eftir allmikið óútflutt af afurðum
fyrra árs. Enn fremur er ekki ó-
sennilegt, að eigi hafi náðst að
telja að þessu sinni allan innflutn-
[ ing í janúarmánuði og hafi hann
| þvi í raun og veru verið eitthvað
meirij—Morgbl. 12. marz.
aftur var yfirdrifinn á suinum
pörtum. Rétt er þó að taka fram j
að Ragnar Stefánsson hafði auð-1
sjáanlega lagt sig eftir að skilja [
verkefni það, sem honum var trú-
að fyrir og hélt sér vel í gegnum
leikinn. Ástarrullan í leiknum var
aldeilis ómöguleg. Jakob Kristjáns
son, sem lék Lange óðalsbónda er
snotur á leiksviði. Reyndi alt sem
hann gat til að fjörga leikinn og
lét ekki bugast, en það var ekki á
neins eins manns færi að blása
anda í eins þunglamalegt fólk og
þátt tók í leik þessum.
Frá Islandi.
í yfirlitsgrein fjármálaráðherraj
í Morgunblaðinu um síðastl nýár, [
gat hann þess, að ráð væri fyrir
því gert, að safnað væri skýrslum
um innflutning ínánaðarlega, svo
haegt væri að fá yfirlit yfir hann
jöfnum höndum við útflutninginn.
Um þetta segir í Hagtíðindum:
“Til þess að geta jafnóðum feng-
ið yfirlit yfir verðmæti innflutn-
ingsins, hefir stjórnarráðið skip-
að svo^fyrir, að allar innflutnings
Verkakonur hafa krafist 85 aura
kaups um klukkustund í fiskvinnu,
en útgerðarmenn vilja greiða 80
aura. í gær gerðu þær verkfall hjá
sumum útgerðarfélögum. •— Verka
menn hófu samúðarverkfall í
morgun, en það nær að eins til af-
fermingar þeirra skipa, sem eru!
koma af veiðum.
Vísir 16. marz. |
Disney Leith.
Dáin er 19. fyrra mánaðar áj
eynni Wight skáldkonan skoska
Mrs. Disney Leith í hárri elli. —
Hún var fjölda mörgum íslending-|
um að góðu kunn, hafði ferðast1
hér um land í 18 eða 19 sumur!
(síðast 1914) og unni mjög landií
þessu og þjóð. Margur maður
bæði hér í bæ og víða um land
kannast við trygð þá og vinarþel,
sem hún auðsýndi þeim, til hins
sðasta.
Útför Þórðar kaupmanns
Guðjohnsen’s.
Blaðið Berlingske Tidende, skýr
ir svo frá jarðarför Þórðar Guð-
johnsen’s, fyrrum kaupmanns á
Húsavík:
“íslenski kaupmaðurinn Þórður
Guðjohnsen, var jarðaður í gær,
21. marz frá Frederiksberg kirkj-
unni að viðstöddu miklu fjölmenni.
Fór athöfnin stór-hátíðlega fram.
Var þar saman kominn fjöldi bú-
settra íslendinga í Kaupmanna-
höfn, til þess að sýna minningu
hins mikilsvirta samþjóðarmanns,
verðskuldaða virðingu.
Meðal þeirra, er vér komum auga
á við útförina, má nefna J. H.
Sveinbjörnsson, einkaritara kon-
ungs, ásamt frú, greifafrú Trampe,
rithöfundinn Guðmund Kamban,
prófessor Svb. Sveinbjörnsson, á-
samt frú; Chr. stórkaupmann Hav-
steen, Thor Tulinius framkvæmd-
arstjóra, H. M. Hoyberg dýralækni,
capt. Rosenlöv ásamt frú, stórkaup
mann Jakob Gunnlaugsson, Th.
Kristjánsson ritstjóra, Pétur
lækni Bogason og frú, Gunnar
Hafstein bánkastjóra, stórkaup-
mann Ásgeir Pétursson,o. fl.
Kistan var sveipuð íslenzka fán-
anum og skreytt ógrynni hinna
fegurstu blómsveiga, frá hinum
mörgu frændum, vinum og sifja-
liði. Kveðjuathöfnin hófst með því
að sunginn var sálmurinn “Kirke-
klokke, ej til Hovedstæder.” Því
næst flutti séra Kai Lænkholm lík-
ræðu og jós líkið moldu. Var þá
sunginn sálmurinn “Hærra minn
Guð til þín, og loks fyrsta erindið
af þjóðsöng íslendinga, “Ó, Guð
vors lands.” Síðan var likið flutt
til líkbrenslustöðvarinnar og brent,
en askan látin í lokað leirker, er
flutt skal til ættjarðar hins fram-
liðna og moldað í grafreit fjöl-
skyldunnar á Húsavík.
Oss hefir einnig borist í hend-
ur Kaupmannahafnarblaðið “Fin-
ancielle Tidende”, er getur um frá-
fall Þórðar Guðjohnsen’s. Er þar
ferið hinum lofsamlegustu orðum
um dugnað, gestrisni og skapgerð
hins framliðna öldungs, er telur
hann verið hafa um langt skeið,
einn af áhrifamestu viðskiftafröm-
uðum þjóðar sinnar.
PROVINCE.
Myndin, sem sýnd verður á Pro-
vince leikhúsinu næstu viku, nefn-
isl “The Red Kimono.” Er hún
bygð á samnefndri sögu eftir
Adela Rogers St. Johns, en kvik-
mynduð af Mrs. Wallace Reid, sem
getið hefir sér frægð mikla í
Hollywood. Er hún dóttir eins
hins frægasta lögmanns í Californ-
íu, sem eigi er aðeins viðutkendur
innan takmarka þess ríkis, heldur
og um Bandaríkin þver og endi-
löng. Áhrifamesti kafli myndar-
irnar. er sá, er fjallar um morð-
BAKIÐ YÐAR EIGIN g
BRAUDi
með |
ROYAL
Sem staðist hef-
ir reynsluna nú
yfir 5o ár
yfirheyrsluna gegn Gabrielle Dar-
ley. Lauk henni svo, að konan var
s.vknuð en hinar svokölluðu heldri
konur, sem þóttust hafa verið vin-
ir hennar, gerðu henni lífið litt
bærilegt.
Davis kvikmyndafélagið, hefir
eignarrétt á mynd þessari og hefir
auðgast við sýningu hennar stór-
kostlega, bæði að fé og áliti. Látið
ekki hjá líða að fara í Provjnce í
næstu viku og horfa á mynd þessa.
WONDERLAND
Eins og almenningi er þegar fyr
ir löngu kunnugt, sýnir Wonder-
land aldrei annað en úrvalsmynd-
ir, og á hin sívaxandi aðsókn vafa-
laust að rekja rætur sínar til þess.
Myndin, sem sýnd verður þrjá
siðustu dagana af yfirstandandi
viku, nefnist “The Unholy Three,”
og er bæði fræðandi og skemtileg.
Á mánu, þriðju og miðvikudag í
næstu viku, sýnir Wonderland
kvikmyndaleik einn mikinn og hrif
andi, sem nefnist “Infatuation.”
Er það ein af myndum First Nati-
onal félagsins, með Corinne Grif-
fith í aðalhlutverkinu. Er myndin
bygð á leiknum “Caesars Wife,”
sem vakið hefir/nesta athyglina í
New York undanfarið.
Af öðrum leikendum má sérstak
Iega nefna Malcolm McGregor,
Warner Oland, Leota Lorraine,
Martha Mattox, Claire Du Brey og
Clarissa Selwyme. Myndin er tek-
in undir umsjón Irving Cummings.
“Það skal nokkuð til”
Að tala sannleikann, þegar lítil
ósannindi eða krókaleiðir geta
orðið til mikils hagnaðar.
Að fylgja sannfæringu sinni.
Að reyna^ að sýnast annað en
maður er.
Að lifa heiðarlega eftir efnum
og ástæðum og forðast.að íþyngja-
öðrum.
Að reisa sig við aftur og læra
af reynslunni.
A^S neita að gera það, sem vissa
er fyrir að ekki er rétt, enda þótt
það sé almennur siður.
Að þegja öðrum í vil, en sjálf-
um sér í óhag.
Að láta ekki smjaður og dálæti
heimsins spilla sér.
Að segja ákveðið nei, þegar
allir aðrir segja já.—Ljb.
Alveg óviðjafnanlegur
drykkur
Sökum þess hve efni og útbúnaður ei
fullkominn.
Kievel Brewing Co. Limited
St. Boniface
Phoness IN1178
N117Í)
%