Lögberg - 17.06.1926, Side 4

BlS. 4
LÖGBERG FIMTUDAGINN,
17. JÚNl 1926.
Xogberg
Gefið út Kvern Fimtudag af Tfe Col- ^
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. & j
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Tdiimiri N-6327 oft N-6328
JÓN J. BILDFELL, Editor
_
Otanálkrift til blaðsins:
TKE C0lUW|BI/\ PRESS, Ltd., Bo« 3171, Wlnntpeg.
Utanáekrift ritst)órane:
EOiTOR LOCBERC, Box 3171 Winnlpeg, R|an.
The "Lögberg" ls printed and publlehed by
The Colutrbla Presa, Limited, in the Columbla
Building, CS6 Sargent Ave., Winnipeg, Manltoba.
Vestur-Islendingar á krossgötum
Þjóðtrúin íslenzka um búferlaskifti huldu-
fólksins á nýársnótt, er næsta eftirtektaverð og
lærdómsrík. Því hún felur í sér sannleika, sem
allir hafa gott af að hugleiða, en ekki sízt þeir,
sem að einhverju leyti eiga í vök að verjast fyr-
ir áhrifum, er þeim geta verið óholl og skaðleg.
Allir Islendingar kannast við krosmessu-
tíðina, þegar að menn höfðu vista- og búferla-
skifti og fluttust úr einum stað í annan, oft í
fjarlægar sveitir og landshluta.
Eftir þjóðtrúnni átti huldufólkið, þetta ein,-
kennilega fólk, ^j-Jjeuna átti í hólum, klettum og
hömrum, sér líka krossmessu, og hún var á ný-
ársnótt. Þá var það á ferð eftir vegum þjóðar-
innar með húslóð sína á leiðinni til sinna nýju
bústaða.
En á vegi manna eru oftast einhverjar
tálmanir, sem erfitt er að komast yfir eða fram-
hjá, og svo var það með huldufólkið. En þeirra
erfiðasta tálmun voru menskir menn. Þegar þeir
settust á krossgöturnar, þá komst huldufólkið
ekki fram hjá þeim. Eina úrræði þess var, að
bjóða þeim, sem á krossgötunum sat, kostaboð,
og þau svó glæsileg, að þeir mensku svöruðu;
en þá ærðust þeir, og huldufólkið gat farið
ferða sinna.
Sigurvon þess, sem á krossgötunum sat,
var, að láta ekki ginnast af fagurgala huldu-
fólksins og lokkandi boðum um gull og græna
skóga.
Vestur-lslendingar hafa ávalt verið stadd-
ir á krossgötum, síðan áð þeir komu til þessa
lands, og eru það enn. Aldarandinn, grunn-
hygginn og flár, hefir hampað framan í þá
kostaboðum — gulli og grænum skógum, til
þess að þýðast sig og ganga í fylgd með sér,
og skeyta ekki skilyrðum þeim, sem voru nauð-
synleg til þess að þeir gæti haldið fullum
sönsum.
, Viðleitni aldarandans hefir verið og er, að
. fá Vestur-lslendinga til þess að gleyma sjálfum
sér svo, og uppruna sínum, að þeir léti fallask
inn í hann og flytu með honum viðstöðulaust
hvert sem hann vildi bera þá, — æra þá, svo
að mótstöðuafl þeirra yrði magnlaust, sjálfs-
meðvitundin dofin og framsóknarþráin mátt-
vana. (
Og aldarandanum hefir tekist mikið með
hvllihoðum sínum. Hver af öðrum á meðal
þeirra hefir fallið fyrir fagurgala hans og blátt
áfram snúist í lið með honum. Þjóðernismeð-
vitund þeirra hefir sljófgast með hverju árinu
og með henni hefir þrotið áhuginn og viljinn til
þess að leggja nokkuð í sölurnar til stuðnings
og þroska þess þjóðemislega arfs, sem þeir
sjálfir eiga, — þess sérstaka menningarlega
lífs, er þroskast hefir hjá þjóð þeirra í meir en
þúsund ár, og hefir verið og er enn, hvort sem
þeir yilja viðurkenna það sjálfir eða ekki, afl-/
gjafi athafna þeirra og afkomu í þessu landi.
Vér sögðum, að Vestur-lslendingar væm
staddir á krossgötum í þessu landi, að því er
þjóðræknisskyldur þeirra og viðhald snertir.
En þeir eru ekki þeir einu, sem þar eru staddir.
Allir skandinavisku þjóðflokkamir, aem tekið
hafa sér bólfestu hér í álfu, eru staddir þar
líka, og hafa verið. Vér tökum hér til saman-
burðar iSkandinava sökum þess, að þeir standa
oss íslendingum næst, eða vér þeim, en ekki af
því, að það séu Skandinavar einir, sem á kross-
götunum standi
Öllum þeim mönnum hefir aldarandinn
böðið sömu hylliboðin, og hann hefir hoðið oss
Islendingum. Hann hefir reynt til þess að æra
þá alla. En Norðmenn, Svíar og Danir hafa
staðist þau hylliboð betur en vér íslendingar.
Þeir hafa þagað við þeim og aldarandinn hefir
hörfað undan þeim, eins og huldufólkið á kross-
götunum undan menskum mönnum, og aldrei get-
að ært þá svo, að þeir hafi mist sjónar á skyld-
um þeim, er þeir höfðu gagnvart sjálfum sér
og menningu feðra sinna. Og svo ákveðnir hafa
þeir verið í því, að Norðmennirnir einir hafa
reist fjóra háskóla í Bandaríkjunum og lagt
fram $2,500,000 þeim til viðhalds; og auk þess
hafa þeir reist marga miðskóla og prestaskóla,
og hver fermdur safnaðarlimur leggur fram
f jóra dollara á ári til stárfrækslu þessara stofn-
ana og alt þetta gera þeir af fúsum og frjálsum
vilja, og til þess að varna þess, að þeir ærist af
aldarandanum ogyrðu að umskiftingum, eins og
mennirnir, sem gleymdu sjálfum sér á kross-
götunum forðum.
Vér Vestur-tslendingar eigum einn einasta
miðskóla, sem vér höfum sjálfir stofnað í sama
augnamiði og með sama takmarki og frændur
vorir Norðmennimir hafa stofnað sína skóla—
til þess að vera varnarmúr þess sem nothæfast
er og haldbezt í menningu feðra vorra, okkur
sjálfum til þroska og þjóðfélögunum, sem við
búum hjá, til eflingar og hann sveltur.
Það er talið, að um tuttugu og fimm til
þrjátíu þúsund Islendingar séu í Ameríku og á
meðal alls þess fjölda finnast ekki nógu marg-
ir með nægum áhuga, eða ræktarsemi við það,
sem fegurst er í arfi þeirra til þess, að sjá þess-
ari einu og tiltölulega ódýru mentastofnun far-
borða. Upphæðin, sem til þess þarf árlega, er
hér um bil $4,000. Það öru ekki til fjögur þús-
und menn í þessum 20—30 þúsundum Vestur-
Jslendinga, sem vilja láta af hendi $1.00 á ári,
til þess að halda við mentastofnun, er sé mið-
stöð íslenzkrar menningar vor á meðal og flytji
það, sem vér sem þjóðflokkur eigum að miðla
til menningarlegs þroska út í þjóðfélögin, sem
við búum hjá.
1 þrettán ár hefir þessum skóla verið hald-
ið við með eftirgangsmunum og erfiðleikun^
og þrátt fyrir aðstoð er hann hefir notið frá
frændum vorum Norðmönnum og öðrum utan
Islendinga, er hann nú staddur í fjárhagslegu
öngþveiti, svo mjög er tvísýnt um framtíð hans,
og alt fyrir þatí, að Vestur-íslendingar hafa
brugðist honum og með honum sjálfum sér.
Skólinn var stofnaður og hefir verið starf-
ræktur af kirkjufélaginu íslenzka og lúterska,
hefir verið ein af stofnunum þess frá byrjun,
og mætti því ætla, að skólinn hefði Tiaft stuðn-
ing kirkjufélagsfólks yfirleitt. Svo er þó ekki, þó
hins vegar að hann hafi átt þar vini, því jafn-
vel þótt engir af Islendingum utan kirkjufé-
lagsins hefðu lagt skólanum lið, þá hefði honum
verið borgið með ákveðnum stuðnin^i kirkju-
félagsmanna.
í kirkjufélaginu er hátt á sjötta þúsund
fermdra meðlima. Ef hver þeirra hefði lagt
árlega til eín sextíu cent, (ekki fjóra dollara
eins og frændur þeirra, Norðmennirnir, leggja
sínum skólum), þá hefði skólanum verið fylli-
lega bor.gið. Við erum þetta miklu minni menn
og skeytingarlausari með það, er lýtur að feðra-
arfi vorum, en þeir.
V %
Menn spyrja, hvaða persónulegt gagn þeir
geti haft af skólanum. Þeirri spurningu er ekki
þægilegt að svara. Beinast liggur þó við að
segja, að óhugsanlegt sé að þeir, sem skólann
styrkja, fái dollar fyrir dollar fyrir þann stuðn-
ing. Eðli hugsjóna þeirra, senLjSkólinn er bygð-
ur á, er ekki þess efnis. ^
Það mætti eins vel spyrja, hVaða gagn að
maður hefði af því að lesa Islendingasögur,
ljóðin íslenzku, eða Eddurnar. Hagnaðurinn af
því er ekki sýnilegur. Það er ekki hægt að
mæla hann í dollurum og centum; en sjóndeild-
arhringurinn víkkar, hugsanirnar skýrast og
millibilið á milli þess liðna og líðanda styttist.
Menn hafa þann hagnað af skólanum, að hann
setur þá Jslendinga, eða fólk af íslenzku bergi
brotið, sem á hann gengur, í sambanTli við orð og
anda feðra sinna, víkkar sjóndeildarhring
þeirra og opnar þeim veg að lífsreynslu þjóðar-
innar, sem þeir eru partur af, til þess að ávaxta
í sínu eigin lífi og í lífi samtíðarfólksins. Hug-
arfarið, sem þessi spurning er sprottin af, er
naumast sam!hoðin sönnum manni. Hitt væri
honum samboðnara að spyrja: “Hvað get eg
gjört til þess að styðja það, sem fegurst er og
líklegast til gagns og gæfu mér og meðbræðrum
mínum?”
Kirkjuþingið, sem í hönd fer, verður statt
á krossgötum að því er skólastofnun þess og
skólamálið snertir. Með reynslu að haki, sem
sýnir ótvíræðilega, að stofnunin hefir ekki nótið
óskorins stuðnings kirkjufólksins sjálfs, með
þörfina skýra fyrir stofnunina og auðsæjar
hættur á vegi kirkjufélagsins, ef það yrði fyrir
áhuga- og skilningsleysi sinna eigin meðlima að
hætta við skólann, verður það að skera úr, hvort
þessi tilraun Isl. í Vesturheimi með sína eig-
in mentastofnun, eigi að lifa eða deyja. En
hvort sem gert verður, þá þarf að gera þing-
heimi það ljóst, að ef áfram verður haldið, þá
krefst framtíðarvelferð stofnunarinnar óskiftra
krafta kirkjufólksins og einlægni—þarf að
gjöra þingheimi það skiljanlegt, að það er ekki
til neins að vera að leika þann feluleik, sem
átt hefir sér stað í þessu máli eitt kirkjuþingið
eftir annað, að samþykkja að halda skólanum
áfram, og láta hann svo ekki koma sér neitt
við árið útr og eins það, að ef við hann verður
hætt, þá hvílir ábyrgðin, sem því fylgir og á-
hrifin, sem það hlýtur að hafa á lfcirkjufélagið í
heild, á kirkjufélaginu sjálfu, sem og öðrum
þeim, er eigi hafa vakað á verði, sem vera bar,
yfir þessu máli og þeim öðrujn málum vor á
meðal, er mest varða íslenzka þjóðarsæmd.
Efri málstofan og ellistyrkurinn.
Eins og lesendum blaðsins er kunnugt, þá
hefir ellistyrksmálið verið á prjónunum í Ott-
awa á þessu yfirstandandi þingi. Stjómin
hafði tekið það upp á sína arma og loksins við-
urkent, að menn, sem íbúnir eru að slíta sjálfum
sér í þarfir lands og þjóðar, án þess að komast
yfir nægilega mikið af heimsins gæðum til þess,
að forða sér frá því, eftir að þeir eru orðnir ó-
færir til vinnu, að verða öðrum til byrði, síð-
asta áfangann hér á jörðu.
Frumvarp það, sem stjórain lagði fyrir
þingið, kvað svo á, að kona eða karl, sem væru
brezkir borgarar og 70 ára að aldri, skyldu fá
í þóknunarskyni $20 á mánuði fyrir vel unnið
dagsverk.
Flestir munu hafa fagnað þessum lögum,
þótt þau manpúðleg og makleg viðurkenning á
þjónustu fólks í þarfir þjóðarinnar yfir langt
æfiskeið, og auk þess hefði þessi litla upphæð
verið mörgum léttir, sem lítið eða ekkert hefðu
fyrir sig að leggja.
Eftirlaunamálið hefir ekki ávalt verið óvin-
sælt, þegar um eftirlaun embættismanna hefir
verið að ræða, en það er þá af því, að mönnum
hefir ekki fundist að hlutaðeigandi emhættis-
maður, eða embættismenn hafi verðskuldað
þau.
^UIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll*
I SKREYTIÐ HEIMILIÐ. |
jZ Það er á vorinað menn fmra að hugsa um að fegra og endurnýja heimili sín. H
Draperies, blaejur, gólfteppi, Chesterfield Suites, stoppuð húsgögn, o.fl.
| HREINSAÐ 0G LITAÐ. - FLJÓT AFGREIÐSLA. \
Fort Garry Dyers and Cleaners Co. Ltd. §
= W. E. THURBER, Manager. |
| 324 Young St. WINNIPEG Sími B 2964-2965-2966 E
= Kallið upp og fáið kostnaðaráaetlun. —
Ti 1111111 ii 111 ii 111 ii 111111111M1111iiii111iiiii1111111111ii111111111:11111 n 1111111 ii 11 ii 1111 i 11111111 f=
Alþýðan hefir verið sanngjörn, þegar um
eftirlaunamálið hefir verið að ræða. En nú,
þegar hún átti að fá að njóta góðs af þessum
eftirlaunalögum, þá rís efri málstofan í Can-
ada — þessir æruverðu Senatorar—, sem sjálf-
ir eru á eftirlaunum, hvort sem þeir lifa lengi
eða stutt, upp, og drepur frumvarpið um elli-
styrk eða eftirlaun alþýðunnar aldurhnignu.
Hver ástæða hefir verið fyrir þessu til-
tæki, er ekki gott að vita. En hún var sannar-
lega ekki sú, að um væri að ræða óþarft mál —
þeir bara drápu málið, eins og þessir háttsetttu
senatorar vildu segja: “Vér einir höfum völd
og rétt.” Frá þeirra sjónarmiði, þá nær það
ekki nokkuri átt, að þessir mannræflar, sem
búnir eru að brjótast í gegn um lífið og slíta
kröftum sínum frá barnæsku í þarfir lands og
þjóðar, fái nokkum styrk eða viðurkenningu.
Þeir, með öðrum orðum, sjá ekkert nema sjálfa
sig, og eins lengi og þjóðin lætur þá halda á-
fram að kvista niður hin þarflegustu mál og
fyrirtæki þjóðarinnar — á meðan að þjóðin tek-
ur ekki fram fyrir hendur þeirra og neyðir þá
til þess að sjá eitthvað annað en sjálfa sig, þá
halda þeir áfram að vera þröskuldur í vegi
framfara og eðlilegum þroska þjóðarinnar.
Hudsonsflóa ibrautar málið, eða öllu heldur
fjárveitingin til brautar þeirrar, var samþykt
í þinginu snemma í þessurn mánuði. Oss er
mikið ánægjuefni að geta þess, að allir aftur-
halds þingmennimir frá Manitoba studdu mál-
ið við umræðuraar og fjárveitingin var sam-
þykt án þess að atkvæðagreiðsla færi fram á
milli flokkanna. Nú er að sjá hvað þeir náðugu
herrar í efri málstofunni gjöra við það. Allir
I vita, að þá sárlangar til að drepa Hudsonsflóa
brautina. En sumir halda, að þeir þori það ekki.
En hvort sem meiru ræður hjá Senatorunum að
lokum, rótgróin óvild til 'brautarinnar, eða ótt-
inn, fyrir afleiðingunum, þá er víst, að það er
ekkerit sem stendur nú í vegi fyrir því að við
brautina verði lokið, nema Senatorarair í efri
málstofu þingsins í Canada, sem hvorki þing
né þjóð hefir neitt vald yfir, eins og nú standa
sakir.
Takmörkun ræðuhalda.
Síðustu fregnir frá Ottawa láta þess getið,
að nú mnni senn draga að þinglokum, ef ekkert
óvænt komi fyrir, og mega það í raun og sann-
leika kallast góð tíðindi, því þingið hefir staðið
yfir lengi og þarafleiðandi orðið þjóðinni kostn-
aðarsamt. Til þess að flýta fyrir þingslitum og
iáta ekki alt drukna í mælsku eða málæðisflaum,
gerðist sú nýlunda, að kosin var þriggja manna
nefnd, er hafa skyldi það hlutverk með höndum;
að finna út heppilegustu leið til að stytta
þingræður sem mest mætti verða, án þess þó að
málin biðu við það nokkura halla, eða yrði
flaustrað í gegn íhugunarlaust. Með það fyrir
augum, að tilraun þessi gæti horið nokkurn
verulegan árangur, varð að sjálfsögðu að nást
samkomulag milli hinna ýmsu flokka, eða leið-
toga þeirra, og tókst slíkt vonum fremur.
Nefndina skipa þrír menn, þeir Rt. Hon. Arth-
ur Meighen, leiðtogi íhaldsflokksins; hon. ö. H.
Boivin, tollmálaráðgjafi, fyrir hönd frjálslynda
flokksins og Mr. Robert Forke, foringi bænda-
flokksins. Hefir nefndin þegar haldið nokkra
fundi, átt tal við einstaka þingmenn mp mál-
efni þetta og komið því til leiðar, að þingmenn
hafa flutt til muna styttri ræður en ella mundi
orðið hafa. Er svo til ætlast, að ræðutakmörk-
un þessi leiði til þess, að flýta megi fyrir þing-
slitum um tvær vikur, og sparast við það hreint
ekki svoi lítið fé.
Það virðist ekki nokkrum minsta vafa und-
irorpið, að hér sé um nauðsynjamál að ræða,
er kjósendur landsins muni taka vel. Eitthvað
varð að taka til hragðs, er flýtt gæti fyrir
störfum þingsins, og eiga þeir þjóðarþökk skil-
ið, er frumkvæði áttu að nýjung þessari.
%
Komið hefir það til tals, að einskorða ræð-
ur við tíu mínútur, að undanskildum ræðum
ráðgjafa, flokksforingja og flutningsmanna
hinna ýmsu mála. Hvort sú aðferð næði að öllu
tilgangi sínum, skal látið ósagt. En hitt er þó
jafnframt víst, að af slíkum tilraunum myndi
marg4 gott leiða og mikið fé sparast.
Um það hefir nokkkuð verið rætt í seinni
tíð, hvort ekki væri gerlegt að láta radio-öldurn-
ar flytja ræður-þingmanna víðsvegar nm land,
svo kjósendum gæfist kostur á að verða þeirra
aðnjótandi' eins og þær í raun og veru væru.
Sýnist slíkt all-fýsilegt, ef hrundið yrði í fram-
kvæmd, og kæmi þá tíu mínútna ræðu fyrir-
komulagið einkum að góðu liði.
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPl HANN AF
The Empire Sash& D oorCo.
Llmited
Office: 6th Floor Bank ofHamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. • - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
íMHKeKHKHKHKHKBKBKHKBKHKHKHKBKBKBKBK^CBKHKHKBKBKHKBKHK
McDanald-Dure Lumber Co. itd.
Byggingatimbur
Sash, Doors, Moulding, Interior Finish, Oak Finish
Oak Finish a Specialty
Eitt stykki eða vagnhlass.
Skrifstofa: Gor. Wall og St. Matthews Ave.
Private Branch Exchange
Phones: B2477 og B2478 í
<hKbKhKhKhKhKhKhKhKhKhKhKhKbKhKhKhKhKhKhKhKhKhKhKhKhK»-
ÞR0SKI
HEILíBRI'GÐAR grund-
vallar-reglur í við-
skiftum og útfærzla starf-
sviðsins jafnt og þétt hef-
ir einkent viðgang þessa
banka meir en fimtíu ár.
Nú í dag er. banki þessi
einn hinn öflugasti í
heimi og styður viðskifta-
starfsemi og heimili
og gengur í broddi
fylkingar að því er
viðkemur aukinni ut-
anlandsverzlun.
The Royal BanR
of Canada
Landnám Islendinga vestan hafs 50 ára.
Eftir Richard Beck.
Ithaca, Ne. Y., 2. ág. 1926.
Um þessar mundir eru þeir at-
birðir að gerast vestan Atlants-
ála, sem íslendingar Austan hafs
geta illa látið sig engu skifta.
1 dag halda landar okkar há-
tiðlegt hálfrar aldar afmæli ís-
lenzks landnáms í Vesturheimi.
Tímamót þessi eru svo merkileg,
að maklegt er að geta þeirra að
r.okkru. Snerta þau að eins ís-
lenzka þjóðarbrotið vestra, held-
ur einnig alla Islendinga.
Eg hygg það mála sannast, að
systkini okkar vestan hafs hafi
eigi ávalt notið þeirrar samúðar
og skilnings frá heimaþjóð sinni,
sem æskilegt hefði verið, en báðir
aðilár hafa eflaust átt sök á því
að svo var. Misskilningur af
beggja hálfu hlóð eigi ósjaldan
þann múr þeirra á milli, sem
örðugur reyndist yfirferðar. Skal
þar eigi meira um rætt. Skiln-
ingsleysið mun nú, sem betur fer,
að mestu, eða öllu, horfíð úr sög-
unni. Aukin samúð og samvinna
eru alls staðar augljós. Bróður
hönd og hugur brúa hafið. Atlants
álar eru að vísu djúpir, en hafa
þó reynst væðir, þó er það trú
mín, að mörgum íslendingum
heima sé eigi eins kunnug sem
skyldi saga hins nýrra landnáms
landa þeirra í Vínlandi hinu góða.
Myndi þó hvorki ófróðlegt né
ógagnlegt, að kynnast þeim þætft
í sögu þjóðar sinnar, svo er hann
hrífandi og ríkur þess, sem frá-
sagnar er vert.
Okkur, sem heima erum aldir,
sem heitastir þykjumst ættjarðar-
vinirnir, og erum vonandi slíkir,
f:nst ómögulegt til þess að hugsa,
hvílík blóðtaka það hefir verið
fámennri þjóð okkar, að sjá á bak
svo margra mætra dætra og sona.
Sannarlega metur enginn það
tjón til aura og álna. En hinu
glejmium við eigi ósjaldan, hvern
skerf landar okkar vestan hafs
hafa lagt til menningar kjör-
lands síns og hvert gagn þeir hafa
beinlínis og óbeinlínis unnið ætt-
jörð sinni þótt fjarlægð skildi þá
frá henni.
'Göngum nú á sjónarhól á þess-
um tímum í sögu íslenzkra Vest-
manna, og rennum augum yfir
farinn feril þeirra.
Flestir af þeim flytjast vestur
um haf með léttan sjóð verald-
legra auðæfa. All-tíðast mun
framtíðarvonin hafa verið vega-
nestið mesta, en að baki harkspár
af hálfu sumra þeirra, er eftir
sátu. Margur þeirra var svo
settur, að “hans aleign var far-
bréfið keypt fyrir grip”, og að
“framtíðin bjó í hans höndum
tveimur.” Var því eigi ^nnars
kostur flestum þeirra, þá er vest-
ur kom, en að taka hvert það
staf, sem bauðst. . IStóðu landar
okkar einnig ver að vígi mörgum
öðrum, því að þeim voru eigi kunn-
ir starfshættir eða vinnubrögð er-
lend. Fæstir þeirra munu hafa
kunnað enska tungu til nokkurrar
hlítar. Var því á brattann að
sækja og margan örðugan hjalla
yfir að klífa.
Eigi voru örðugleikarnir minni
þeim, sem gerðust bændur. Akur-
yrkju voru þeir lítt vanir eða
notkun búnaðartækja. Skóga
þurfti að brjóta, ryðja land og
plægja fyrir bæjarstæði og akra.
Bjálkakofar voru fyrstu skýlin.
Þar við bættist loftslag óheil-
næmt þeim, og stundum skæðar
drepsóttir. — Hér er því um land-
nema að ræðá, í þess orðs dýrustu
merking, og örðugleikar frumbýl-
ingsára þeirra verða vart dregnir
nógu Ijósum litum, hvað þá orðum
auknir. Hver sá, sem séð hefir
ruddar merkur Canada, og einnig