Lögberg - 24.06.1926, Blaðsíða 5

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
24. JÚNl 1926.
BIs. 5.
Dodds nýrnapillur eru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt bak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pilla
kosta 50c askjan eða sex ösJcjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm lyf-
•ölum eða frá The Dodd^s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
ar og fáeinir í ibílum. Það var nota-
legt í vögnunum, vegna þess að þeir
voru vel hitaöir, en annars finst
mér að þessi dagur og næsti dagur
hafa veriS köldustu júnídagar, sem
eg man eftir í Manitoba. Víst er um
það, að aldrei hefi pg fyr verið á
kirkjuþingi síðari hluta jiin-mán-
aðar, þar sem þess hefir verið full
þörf, að hita kirkjuna, svo manni
gæti liðið þar vel. En þeir sáu um
það á Gimli að hita kirkjuna, eins
og þeir sáu um alt annað, sem að
því laut, að gestunum liði sem allra
best.
Þegar til Gimli kom, mætti okkur
só'knarpresturinn þar séra Sigurður
Ólafsson og nokkrir fleiri, til að
taka á móti gestunum og vísa þeim
þangað, sem þeim var ætlað að vera
meðan kirkjuþingið stæöi yfir. Séra
Sigurður gekk að þessu með hinum
mesta dugnaði og hagsýni. Þetta
skifti engum togum, eftir fáeinar
mínútur var hver maður kominn
bangað sem hann átti að vera
Hvernig kirkjuþings fólkinu hefir
líkað vistin á Gimli má ráða af því
að hver um sig hélt að hann væri
i besta plássinu. Allir höfðu þar
vafalaust mikið til sins máls, en
enginn algerlega rétt fyrir sér, nema
konan mín og eg, við gistum hjá
Mrs. J. Jósephson.
K,irkjuþingið var sett í kirkju
Gimli-safnaðar á fimtudagskveldið
kl. 8.30. Fyrst var guðsþjónusta
með altarisgöngu. Séra Jóhann
Bjarnason prédikaði. Ekki man eg
hvar textann er að finna i ritning-
unni en ræðuefnið var: “Kristur
alt og öll kristni í honum.” í lok
guðsþjónustunnar setti forseti
kirkjufélagsins séra Kristinn K.
Ólafson þingið á vanalegan hátt
Var svo kjörbréfanefnd skipuð
og næsti fundur ákveðinn kl. 9 dag-
inn eftir.
Á föstudaginn voru tveir starfs-
fundir haldnir. Skýrslur embættis-
manna félagsins og forseta nefnda
voru lagðar fram og virtust þær
bera þess vott að hagur félagsins
og stofnana þess, stæði að minsta
kosti eins vel eins og undanfarin
ár. Það er ékki þörf að skýra frá
því hér, hvað þar fór fram, því
fundar skýrslurnar koma á sínun'
tíma í gjörðabókinni. Ekki fanst
mér að sú tillaga Sameiningarinnar
hefði verið tekin mikið ■ til greina
að senda unga menn á kirkjuþingið,
því þeir voru þar áreiðanlega fáir
En þar voru margir skynsamir
menn og góðgjamir og má því vel
við una hvernig þingið er skipað,
þótt eg fyrir mitt leyti, hefði eins
og Sameiningin, gjarnan viljað sjá
þar fleiri unga menn. Eg saknaði
sérstaklega eins þeirra, sem setið
hefir á kirkjuþingi nú í mörg ár, en
kom ekki í þetta sinn. Það er Gunn-
ar B. itjötnson. Það munar ávalt
svo mikið um hann þar sem hann
er, að þegar hann vantar, þá vekst
upp í huga manns eitthvað líkt því
sem sagt var um Skarphéðinn forð-
um að “heldur vildi eg hans fylgi
eins en tíu annara.” Á föstudags-
kveldið kom til þingsins séra Jón J.
Clemenz, Mætti hann þar sem full-
trúi sameinuðu lútersku kirkjunnar
(TJnited Lutheran ChurchJ. Séra J.
Clemenz var áður einn af prestum
kirkjufélagsins, en hefir nú í 25 ár
þjónað enskum söfnuðum, bæði í
Canada og Bandaríkjunum. Það var
ánægjulegt mjög fyrir þingið að
hafa með sér í þetta sinn þennan
góða vin og starfsbróður.
Séra Hjörtur Leó flutti fyrirlest-
ur á föstudagskveldið er hann
nefndi: .Sá sem elskar Guð, þekkir
Guð. Eins og allir vita hefir Hjört-
ur mikið álit sem ræðumaður og
fyrirlesari og hann hefir áreiðan-
lega ekki mist neitt af því góða á-
liti við þennan fyrirlestur.
Á laugardaginn hafði þingið
fund aðeins fyrri hluta dagsins, en
gaf allan siðari hlutann “Hinu sam-
einaða kvenfélagi,” sem nii hélt sinn
fyrsta ársfund. En frá þeim fundi
kann eg ekki að segja—ekki í þetta
sinn að minsta kosti—því það þing
sátu könur einar og buðu okkur
karlmönnunum ekki einu sinni að
koma þar til að sjá sig eða heyrn
Ekki er eg að kvarta um þetta fyrir
hönd hinna karlanna. Þeir máttu
gjarnan vera fjarverandi. En það
er öðru máli að gegna með tiðinda
mann Lögbergs. Hann ætti alstaðar
að vera friðhelgur. Það hef eg þó
sannfrétt, að þessi fundur hafi ver-
ið hinn ánægjulegasti í alla staði
og það veit eg, að á þessum fundi
flutti frú Kirstín H. Ólafson ágætt
erindi um kvenfélagsstarfsemi frá
ýmsum hliðum. En hvað sem þessu
líður þá veit eg að frá þessum
fundi verður nánar skýrt síðar og
það áður en langt líður. Einnig
verður fyrirlestur sá, er frú Ólaf-
son flutti bráðum birtur á prenti.
Á laugardagskveldið flutti forseti
kirkjuféjagsins fyrirlestuir, nefndi
hann erindi sitt: Kirkjulegar horfur
og hlutverk. I þetta sinn vinst ekki
tími til að segja meira frá þessu
kirkjuþingi, en það verður gert 1
næsta blaði.
F. J.
Fiéttabréf.
Svold, N. Dak., 12. júní 1926.
Herra ritstjóri J. J. Bíldfell!
Þegar eg í öndverðum næstliðna
mánuði reit þér frá East Lake Colo.
gaf eg þér í skyn að verða mætti
að eg sendi þér línur, þegar hingað
væri komið. Nú loksins tek eg
pennann með þeirri vinsamlegu bón
að þú takir þær í Lögberg. Fram að
þessum tima hefi eg litið um annað
hugsað en skemta mér með því að
sjá vinhmína og góðkunningja, sint
lítt ibréfaskriftum. Nú kom mér í
hug “að fresta því ekki til morguns,
sem framkvæma má í dag” og i
þetta sinn að hlýða því gullvæga
spakmæli. Þegar eitthvað óvænt og
á sama tíma stórkostlegt skeður
festir það svo djúpar rætur i hug-
skotum manna, að jafnvel þar sem
tveir mætast verður það sterkasta
umtalsefnið, lengi á eftir. Þetta átti
sér stað í East Lake 10 dögum áður
en eg fór þaðan; skal hér i sem fæst-
um orðum getið þess atburðar. Öll-
um er það kunnugt, að morgun-
stundina milli 2 og 4 er heiibrigðum
manneskjum eðlilegt að sofa sem
værast, og svo mun það hafa verið
í East Lake, á nefndum tíma 21.
maí, en þundinum hans Péturs litla
Erlendssonar varð ekki svefnsamt
á téðu timabiii. kl. 2 vaknar Pálína
Soffia dóttir min við hávaðan í hon-
um, við bakdyr hússins geltir 'hann
í ákafa, svo þegar því hefir farið
fram um hríð, lætur hann því likast
sem vitlaus væri, hleypur hún þá
til dyra, þegar hún opnar hurðina,
er hann svo æstur að hann kastar
sér í fang hennar, hún skipar hon-
um að hafa sig hægan og leggjast
niður, má geta nærri hvað seppa
hefir fallið það þungt að hlýða því
fooði, samt gjörði hann það; þá
tekur hún eftir birtu, er lagði upp
að baki húsaþyrpingarinnar i þá átt
er búðin stóð, hún skilur strax hvað
það meinti, vekur mann sinn, Jón
Axdal, en sjálf hleypur hún berfætt
á mötli til okkar, og segir tiðindin.
Jón var fyrsti maður að eldinum, þá
logaði jafnt í báðum hornum, suð-
austur horrfj ibúðarinnar og, suð-
vestur horni stórrar byggingar, sem
var Poolhall bæjarins, eg giska á
að verið hafi 12 þuml. bil á milli
þess og búðarinnar, var auðsætt að
á sama tima hafði að utanverðu
kviknað í báðum byggingunum.
Með hjálp annars manns er þá kom
að eldinum, tókst Jóni að bjarga
mótorvagni, er stóð við hlið palls-
ins fram undan voruhúsinu, sem
áfast var við búðina. Á hörninu var
allmikið af vörum sem e'kki höfðu
verið færðar inn í búðina áður,
með því var talsvert unnið i áttina
til að verja eldinum i timbrið, sem
aðeins var 14 fet frá vöruhúsinu,
það af timbrinu, sem næst var bál-
inu, varð dökkrautt, og einn borð-
hlaðinn lögaði, svo af brann annar
endi. Talsimað var i allar áttir, liðu
aðeins fáar minútur þar til kominn
var fjöldi dugandi drengja, sem
unnu fast að varna útbreiðslu elds-
ins, og tókst það fram ■ yfir allar
vonir. Að tókst að slökkva i timbr-
inu, var norðvestur hluta hins litla
bæjar borgið, einnig bankanum
gagnvart því að sunnanverðu við
strætið og allri þeirri blokk; á vest-
ur hliðina með því að verja eldin-
um í næstu byggingar að austan.
var austur hluta þorpsins borgið.
Áhöld til slökkvunar voru skjólur
og stigar, sem gjörðu mögulegt að
komast upp á þökin kl. hálf fjögur
logaði i rústunum. Það þarf ekki
að kalla það tilviljun að logn var
jæssa nótt; því það er svo títt i
E. L. en hefði ekki svo verið, í stað
þess vindur hvass, var bærinn litli
dæmdur til eyðileggingar,' þrátt fyr-
ir aðvörun vitra hundsins(<sem var
á verði og svo hraparlega misskilinn,
kom þó miklu góðu til leiðar, hefði
hann ékki gjört aðvart, hefði meiri
hluti bæjarins brunnið. Vátrygging
á búðinni var lítil borin saman við
vörumagnið, $15,000 var hún. Ör-
vggisskápurinn skilaði óskemdu þvi
sem honum var trúað fyrir. Á hors-
inu fyrir austan brunarústirnar
stendur allstór búð, bygð fyrir
sjö árum, verslun í henni
entist ekki lengi, varð gjald-
þrota, alt var úr henni rifið, svo
veggir einir stóðu eftir, var þá not-
um fyrir bilaskýli. Dr. Elrnor kaup-
ir búðarskrokk jænna, nú var hann
á leið tii Californiu, leitafe er um við
frú hans hvort búðin fáist rentuð,
gaf hun samjiykki sitt tafarlaust
Fyrir hádegi 21 maí tóku sameign-
armenn til starfa, þeir eru þessir:
Einar Snydal, sonur hans Howard,
Jón /Ixdal og á sama tima, sendu
doktornum amskeyti, iþegar isvar
kom frá honum, 'var það samþykkj-,
andi, með þeim ummælum, að hann
skyldi bera allan kostnað við innan-
byggingu búðarinnar. Margir buðu
hjálp sina, leyndi sér ekki vinsæld
þeirra sameignarmanna; að smíð-
inni var unnið af miklu kappi, þeg-
ar þetta er skrifað er smíði búðar-
innar lökið, og verslun í henni á-
gæt. Vel lítur út með uppskeru í
Colorado, regnfall verið óvanalega
mikið, svo ef því heldur áfram, er
hætt við að eitthvað kunni að leggj-
ast af vetrarhveitinu, sem er svo
risavaxið. 31 maí kl. 3.30 síðdegis
lagði Union Pacific eimlestin á stað
frá Denver með henni tóku sér far
til N. Dak., Miss María C. Aust-
fjörð, sem undanfarna tvo vetur
hefir verið ein af kennurum i East
Lake skólanum. Pétur Eýlendson
yngri og sá er }>etta ritar. Pétur
æltar að dvelja hjá móðurbróður
sinum Hávarði þar til skólinn byrj-
ar í E. L. næsta haust. Frá Denver
stefnir braut þessi norðaustur,
beygir svo til austurs og í gegnum
ríkið Nebigska til Amak. Þótt rúm-
ið væri gott og vel færi um mig,
var svefninn ekki vær, þar af leið-
andi var eg tímanlega á fótum, naut
eg þá hins indæla útsýnis, sem það
ríki er orðlagt fyrir, gat eg ekki
betur séð en uppskeruhorfur væru
heldur góðar, en gegnum Iowa var
útlitið alt annað en gott, það sem
séð varð af brautinni, gripahagar
voru víða meira gráir en grænir;
þegar austur i mitt ríkið kom, mætti
okkur nístandi kaldur og hvass
vindur, svo loka varð hlerum á
norðurhlið vagnanna. Eftir því sem
austar færðist í ríkinu Minnisota,
var útlitið betra, og í grend við St.
Paul ágætt; þegar við fórum þaðan
var kl. 10.30, mátti segja að eg
svæfi í einum dúr til Fargo, N. D.,
til þess þá að geta litið yfir fögru
slétturnar, með tilkomumiklu skóg-
arbeltunum, er gefa íbúunum svo
ágætt skjól fyrir norðanblástrinum
Alla leið hingað norður var allur
jarðargróði skamt á veg kominn, en
þó með því útliti að vænta má meðal
uppskeru, ef veður hlýnar áður
langt um líður. I Grafton stönsuð-
um við Pétur, kvöddum okkar kæru
samferðastúlku, sem við höfðum
átt svo skemtilega samferð með, én
hún hélt áfram til heimilis síns í
Hensel. Á brautarstöðinni mættu
okkur Miss Sigríður Hávarðson.
dóttir Péturs sál. tengdabróður míns
og þær systur Sigríður og Þorbjörg
Lillian, dætur Tryggva tengdason-
ar míns og Hallfríðar dóttur minn-
ar, var það fagnaðarfundur. Þeim
systrum Þóru og Sigríði líður ágæt-
lega, hafa einlægt nægilegt verkefni.
Þótt ekki dveldi eg i Grafton nenia
nóttina, gafst mér tækifæri að sjá
nokkra góökunningja mína, mér
til mikillar ánægju. Að eg fór næsta
dag til Cavalier, sem var sá 3. júní
réðisit af ]>ví, að eg hafði lofað að
vera þar þann dag, hefði svo gjarn-
an viljað dvelja í Grafton þann dag
og vera viðstaddur er Sigríður
dóttur dóttir mín tók miðskólapróf-
ið. Hér sem annarsstaðar, líður fólki
mínu vel, eg er við góða heilsu fyr-
ir minn aldur. ÖHum lesendum
Lögbergs óska eg góðs gengis á
komandi tíð, þin einlægur,
Guðbrandur Erlendsop.
Ameríkusniðið í Evrópu
(Lauslega þýtt.)
Grein sú, sem hér fer á eftir, er
tekin upp úr franska tímaritinu
1’ Ilustration frá 10. apr. 1926 og
er þar forystu grein. Hún er eft-
ir Guglielmo Ferrero. — Hér er í
fáum dráttum sýnt, hve kjör Ame-
ríkumanna og Evrónumánna eru
ólík, en hvernig ófriðurinn hefir
orðið til þess að Ameríkusnið hef-
ir komið á líf Evrópumanna, enda
þótt hinar gjörólíku kringumstæð-
ur og menning geri Evrópumönn-
um ókleift að apa Ameríkumenn í
blindni.
Fyrir 17 árum síðan, í febrúar
1909, kom eg til New York, frá
Chicago. Eg var á förum úr
Bandaríkjunum, hafði verið þar á
ferð undanfarið. Kvöld eitt buðu
kunningjar mínir mér í klúbb
einn, til miðdegisverðar. Var eg
þar spurður mikið um það, hvers
eg hefði orðið áskynja, á ferða-
lagi mínu, um hagi Bandaríkja-
manna. Eg svaraði þeim spurn-
ingum í stuttu máli á þessa leið:
Á hinu fjögra mánaða ferðalagi
roínu hér vestra, hefir margt boy-
ið fyrir augu mér. En af því öllu
saman, hefi eg dregið tvær aðal-
ályktanir. Eg sé, að þið eruð
auðugri hér vestra, en við, en eg
sé ekki betur, en auðmenn ykkar og
efnamenn ykkar berist lítið á. Eg
hefi séð auðæfi ykkar, séð, að eg
hafði eigi rétta hugmynd um þau
áður. Þið eruð mikið auðugri en
menn hafa hugmynd um hinum-
megin hafsins, og þið eruð ef til
vill auðugri en þið sjálfir gerið
ykkur grein fyrir. Þetta er önn-
ur ályktun mín.
Þá er hin. Eg get ímyndað
mér, að hún komi ykkur spanskt
fyrir sjónir. .Þó þið séuð efnaðri
hér vestra, en við eigum að venj-
ast í Evrópu., þá gera auðmenn-
irnir hér sér eigi þau makindi með
efnum sínum, eins og tíðkast aust-
ai^ hafs. Eftir því, sem eg hefi
bezt getað séð, þá lifir almenn-
ingur hér vestan hafs betur en
í Evrópu. En auðmenn og efna-
fólk fólk Evrópu lifir ríkmann-
legar heldur en í Ameríku. Sögu-
sagnirnar um óhófslíf auðkýfing-
anna amerísku, eru tilbúnar frá
rótum, af mönnum sem aldrei hafa
stigið fæti éínum á ameríska jörð.
Amerísku auðmennirnir gefa hall-
ir miklar handa skólum og menn-
ingarstofnunum. En að öðru leyti
lifa þeir spart, þó þeir eigi hund-
að sinnum meiri eignir, en þeir
sem auðugastir eru í Evrópu. —
Mismunur á lifnaðarháttum er
þó enn þá meiri hjá millistéttar-
fólki, efnafólkinu. Þó það hafi
minni tekjur í Evrópu, lifir það
n:un þægilegra lífi en í Ameríku.
Eg gæti tilfært fjölmörg dæmi
máli mínu til sönnunar. En eg
læt mér nægja, að taka dæmi frá
einni hlið daglega lífsins — fr4
þjónustufólkinu.
Vestan hafs þurfa menn að vera
mjög vel efnaðir, til þess að geta
haft vinnustúlku á heimili sínu.
Fæstir geta Ieyft sér að hafa
stúlkur í ársvist. í ítalíu t. d.
geta embættismenn eða aðrir, sem
hafa 3—4000 líra í laun, þaft
vinnukonu. Kaup þeirra er 15
lírur á mánuði. Maður, sem hef-
ir 10 þúsund lírur í árslaun, get-
ur haft tvær árstúlkur, og hafi
hann 20 þús. lírur í laun, getur
hann haft bæði stúlkur og þjóna.
Herbergisþjónar kosta 60—60 lír-
ur á mánuði.
í Frakklandi, Englandi og
Þý^kalandi, er kaupið nokkru
hærra en í ítalíu, og eigi eins auð-
velt að fá vinnufólk þar. En
hvergi hafa menn í Evrópu hug-
mynd um annað eins kaup og
goldið er hér vestra, því hér
heimta miðlungs stofustúlkur 40
dollara í kaup á mánuði. í sam-
anburði við það, sem hér er
vestra, er það mikil gæfa fyrir þá,
sem nokkur efni hafa í Evrópu,
hve auðvelt er að fá þjónustu-
fólk.
orðið til þess, að ástandið í Evrópu
nú, er svipað því, eins og það var
í Ameríku fyrir ófriðinn.
EVrópa hefir fengið Ameríku-
snið, áður en nokkurn varði. Nú
er ekki lengur hægt að fá þjónk
ustufólk, eins og áður var, það er
jafnerfitt hér og í Ameríku. Kven-
fólkið keppir við karlmennina um
alskonar stöður, það vi'll koma í
stað þeirra, vill vinna, vinna sér
inn fé, Iifa sjálfstæðu lífi.
Stórborgir Evrópu stækka óð-
um, alveg eins og borgirnar vestra
og stórborgalífið verður sífelt
hraðara, óheilnæmara, íburðar-
meira, óþægilegra, fíflalegra og
ótryggara, eftir því sem lengra
líður.
Sællífi breiðist út til allra s’íétta
eins og í Ameríku. Um leið og
almenningur venur sig á meira
héglífi, þál hverfur viðhafnarlíf
það, sem Evrópumenn höfðu tekið
um gömlu ríkisættum iðnaðar-
landanna. Hinir mýríku slæp-
ingjar eru oft nokkuð einfaldir í
sér, þeir geta eigi haldið hinum
gömlu hofmannasiðum, lífið alt
verður hversdagslegt, eins og í
Ameríku. Hér eins og þar sigr-
ast vélamenning, og stóriðjan á
hinni fyrri stéttaskifting. Alt
jafnast.
“Þetta eru framfarirnar,” segja
þeir bjartsýnu. Það er alment
slagorð í ítalíu, t. d. nú á dögum,
að þjóðin hafi sofið þangað til nú
fyrir fáum árum. Að ófriðurinn
hafi vakið þjóðina, hann hafi því
orðið ítölum til blessunar. Álíka
skoðanir skjóta up höfði víðsveg-
ar um álfuna. En það mun eigi
reynast eins einfalt og brotið eins
og margur hyggur, að setja Ame-
ríkusnið á líf Evrópuþjóðanna.
Alt myndi þó geta balað, ef fram-
leiðslan ykist um leið.
Þegar eg kem til Evrópu aftiy:
þá mun eg hafa það hugfast, hve
munurinn er mikill í þessu efni
hér og þar.
Um þessi ummæli mín var rætt
alt þetta kveld, þarna fyrir 17 ár-
um. Og menn komust að þeirri
niðurstöðu, að það, sem gerði
mismuninn, væri það eitt, hversu
Bandaríkjamenn væru mikið auð-
ugri en Evrópumenn. Mig furð-
aði á því, hve mikið stærilæti lýsti
sér í ummælum Vestanmanna um
málið.
Hvernig stæði á því, að Banda-
ríkjamenn væru svo auðugir? Það
kæmi til af því, að auðmenn og
eínamenn eyddu ekki fé sínu 1 ó-
hóf, heldur keptust við að láta
sem mest af handbæru fé í ný
fyrirtæki; svo og vegna þess, að
vestra neyttu auðmennirnir krafta
sinna í þjónustu framleiðslunnar,
en í Evrópu eyddu margir auð-
menn lífi sínu í það, að láta sér
líða vel. Okkur virtist, að útskýra
mætti sérstöðu amerískra kvenna
út frá líku sjónarmiði. Hvernig
á því stæði, að amerískar konur
leituðu til iðnaðarins, verzlunar,
eða sæktu eftir einhverjum sjálf-
stæðum lífsstöðum,í stað þess að
fylgja fornum ráðleggingum og
beina huga sínum að hannyrðum
við arineld heimilisins. Að þær
væru frfihverfar því, að feta í fót-
spor mæðra sinna, myndi koma
til af því, að það væri regla Ame-
ríkumanna, að gera alla, ríka og
fátæka, konur og karla, að fram-
leiðendum.
Þetta 17 ára gamla samtal kem-
ur eigi heim við ástandið eins og
það er nú, það er ekki annað en
niælikvarði og lýsing á tímabili í
sögunni, sem liðið er hjá. —
Heimsstyrjöldin varð til þess, að
líkara varð umhorfs en áður,
beggja megin hafsins. Fr það
eigi á þann veg, að ástandið í
Ameríku breyttist í Evrópusnið,
heldur hins vegar, að Ameríku-
snið kom á Evrópu.
í heimsstyrjöldinni voru milj.
verkfærra karla teknir frá vinnu
sinni og sendir til vígvallanna.
En um leið og þetta var gert,
urðu ófriðarþjóðirnar að neyta
allra krafta, til þess að fram-
leiðslan minkaði sem minst. Varð
þetta til þess, að fjöldinn allur
af fólfci, sem áður hafði setið
auðum höndum, ellegar hafði haft
atvinnu við að þjóna fólki þvi,
sem sat auðum höndum, það tók
nú að vinna við alskonar fram-
leiðslu, við iðnað og landbúnað.
Lífið í Evrópu fékk Ameríkusnið.
Þegar ófriðnum lauk, sneru all-
margir hermannanna, sem kom-
ust lífs af, í hinar fyrri stöður
sínar. En margir þeirra, sem tóku
við nýjum störfum, er ófriðurinn
skall á, héldu þeim að ófriðnum
loknum.
í kjöl ófriðarins komu rústirn-
ar til sögunnar, ríkiskuldirnar
margföldu, hækkun skattanna
dýrtíð. Margar stéttir hafa orðið
að þola mestu raunir, síðan ó-
friðurinn hófst. Þeir, sem hafa
haft við þröng kjör að búa, vilja
leggja mikið á sig, til þess að geta
rétt við. Aðrir hafa efnast á ó-
friðnum. Þeir ríghalda í efni sín
af öllum mætti. Alt þetta hefir
Evrópa er nú einu sinni ekki
Ameríka. Fyrir einni öld síðan
bjó í Ameríku iðin og þrekmikil
þjóð, sem hafði sérstaka afstöðu.
Það var áður en járnbrautirnar
komu til sögunnar. Ameríkumenn
áttu hemju landflæmi af frjósömu
landi, skóga og námur óteljandi.
Þjóðin hafði ágæt tækifæri til
þess að notfæra sér öll þessi nátt-
úru auðæfi. Lifði hún við hag-
kvæmt stjórnarskipulag .
Með hverri kynslóð gaf landið
meira af sér eftir því, sem ffilkinu
fjölgaði, og auðlegð safnaðist.
Og náttúruauðlegðin reyndist
meiri í landinu en nokkurn mann
gat grunað.
Eftir 1850 kom nálega miljón
manna frá Evrópu til Ameríku á
ári, uns ófriðurinn skall á. Þar
fengu Ameríkumenn mikinn liðs-
afla, menn sem aðrar þjóðir höfðu
alið upp handa þeim. Fyrir Banda-
ríkjamenn var það eins og ein
miljón fullorðinna manna fæddist
þar á ári, sem strax gæti tekið
til vinnu!
Þar að auki geta Bandaríkja-
menn lifað og leikið sér, unnið,
og gert sínar framtíðaráætlanir,
án þess að þurfa að taka hið
minsta tillit til, að ófrið geti bor-
ið að höndum. í hvert skifti sem
eg kom til Bandaríkjanna, fyrir
styrjöldina, sagði eg við vini
mína: “Þið vitið af afspurn, hve
miklu tjóni ófriður getur valdið,
en þið vitið ekki, hvernig það er,
að lifa í stöðugum ótta um það,
að ófriður geti skollið yfir mann.
Enginn veit hve nær hann skell-
ur á.hvernig hann fer, hverjar
verða afleiðingarnar, en allin
vita, að ófriður getur breytt lífs-
stöðu og afkomu hvers einasta
manns. Þetta er mesta mein Ev-
rópu.”
Ekkert er Bandaríkjamönnum
fjær skapi en bylting. Þeir vita
sem er, að víða um heim gjósa
upp óeirðir og byltingar við og
við, og margar þjóðir verða fyrir
þá skuld, að lifa við sömu til-
hugsun og þeir, sem búa nálægt
eldfjalli, sem getur tekið til að
gjósa. En Bandaríkjamenn, sem
eru lausir við herskyldu, lifa við
hátt kaup, hafa gott olnbogarúm
í lífinu, eru menn mun löghlýðn-
ari en t. d. Evrópumenn. Þeim
bregður við, 0g þá furðar á því,
að þeir heyra, að í Evrópu séu
menn að boða byltingu, og hún
eigi að yngja upp þjóðirnar.
Þessar hagstæðu kringumstæður
hafa gert Bandaríkjamenn bjart-
sýna. En bjartsýni þeirra hefir
gert mörgum Evrópumanni gramt
í geði, sem fundið hefir til þess,
j að forsjónin hefir eigi getað séð
öllum þjóðum fyrir 10 miljónum
! ferkílómetra af auðugu landi. En
bjartsýni þessi — með auðæfum

I
þeihi, sem eru undirrót hennar,
gerir þjóðinni ómetanlegt gagn.
Hún vegur á móti ánægju og ó-
samlyndis öldum þeim, sem gera
vart við sig í öllum menningar-
löndum Norðurálfu.
Þó auður Ameríkumanna gefi
þeim ekki þau lífsþægindi, sem
önnur eins og mun minna ríki-
dæmi lætur Evrópumanni í té, þá
er það víst, að auðlegð Ameríku-
manna veitir lífi þeirra festu,
sem að gagni kemur.
Traditionqlly Good!
CALGARY
BEER
Athugun og árvekni leiddi til þess, að
Calgary bjórinn varð fyrst búinn til. í
meira en þrjátíu ár bezti bjór í Vestur-
Canada.
Hreint, glitrandi vatn, frá jöklum Kletta-
fjallanna, bezta malt tegund úr byggi
Sléttufylkjanna, og úrvals hops frá Brit-
ish Columbia, ganga í bandalag með að
gera þjór þenna í alla staði fullkominn.
Calgary Brewing and Malting
CO., LIMITED.
Calgary - Canada..
Miðlungstéttirnar eiga að vísu
ekki eins auðvelt með að koma
sér upp heimili vestra, eins og í
Evrópu, í stórborgunum verða
fieiri að láta sér þar nægja, að
húsum. En hin almenna bjart-
hafast við á greiða- og matsölu-
sýni, og einstaka skemtanir eða
tilbreytingar, sem menn geta leyft
sér við og við, svo sem eins og
það, að fara í ferðalag til Ev-
rópu, vonin um óvæntan hagnað,
sem frekar má búast við að ræt-
ist, vegna hinna hraðfara fram-
fara í landinu, alt þetta saman-
lagt gerir það að verkum, að
menn eru ánægðir með hlutskifti
sitt. Og svo mikið er víst, að hinn
fljótfengni auður vestra, hefir
orðið til þess, að' bæta kjör al-
mennings, en við það hefir komið
rólegt skiplag á í landinu, sem
nykil fengur er að.
Það er eitthvað annar svipur
yfir Evrópu! Stórveldin hafa yfir
mjög takmörkuðu landsvæði að
ráða, og eru auðsuppsprettur
landanna litlar, í samanburði við
íbúatölu, jafnvel í auðugri lönd-
unum. Hrávörur og náttúruöfl
lr.ndanna geta framfleytt að eins
litlum hluta af þjóðunum. Og þó
vélamenningin sé í almætti sínu
og allar stéttir séu látnar vinna
?.f fremsta megni, þá verður eigi
annað sagt, en afraksturinn sé
fremur rýr.
Hér brennur jörðin undir fótum
vorum. Hér vofir ófriður sífelt
yfir höfði manna, auk þess sem
menn standa í moldviðri póli-
tískra hleypidóma. Verða menn
því að vera hér við öllu búnir.
Aldrei veit maður, hvaða stjórn-
málastefna tekur við, né hvernig
henni verður framfylgt.
1 mörgum löndum álfunnar
reyna frekir stjórnmálaglannar
að freista gæfunnar. Takist þeim
að koma áformum sínum í fram-
kvæmd, leiða þeir hina vígbúnu,
ókristnu Evrópu í miðaldamyrkur.
Til þess að Ameríkusnið komist
á atvinnulífið, þarf að vera fast
skipulag á stjórnarfarinu — hvort j
heldur sem það er konungstjórn
eða lýðveldi; þjóðin þarf að vera
friðsöm innbyrðis, og engin ó-
friðarblika má vofa yfir frá hendi j
nágrannanna. Ef þetta er alt á 1
annan veg — eins og t. d. nú á
sér stað í Evrópu, þá leiðir reip- !
togið hver vandræðin eftir önnur
yfir þjóðirnar. Það gæti aldrei
komið að gagni, að setja Ame-
ríkusnið á atvinnulífið í Evrópu,
nema hér væri komið innra jafn-
vægi á, að friðurinn í álfunni
væri sæmilega trygður. Og kem-
ur slíkt ekki af sjálfu sér. —
Taka verður til að kippa þessu í
lag einhvern tíma! og verða menn
þá að vera samtaka i því, að vinna I
að endurreisn Norðurálfuþjóð-
anna. Mikið er talað um endur-
reisn Norðurálfunnar. Eigi má
gleýma því, að engu verður komið
í kring með orðunum tómum,
meira þarf til, til þess að úr því
verði endurreisn. Og atvinnulíf
Evrópu verður aldrei stælt í j
blindní, eftir hinum ameríska j
mælikvarða, því nokkur grund- j
vallaratriðgi eru í menningu Norð- j
urálfu, sem eru tengd sterkum j
böndum við tilveru þjóðanna, er !
hér búa. Þann dag, sem þau j
bönd verða rofin, er úti um Ev- j
rópumenninguna. — Lesb. Mbl.
Frá íslandi.
Mjög illkynjuð taugaveiki geis-|
ar nú á ísafirði, er talið að hún1
eigi upptök sín í mjólk sem flutt
hefir verið til bæjarins frá sér-
stöku heimili og hefir fólki nú
verið bannað að neyta hennar. —
Milli 20 og 30 manns hafa nú tek-
ið veikina, og eru flestir þungt
haldnir en 2 hafa dáið. Nýja
sjúkrahúsið er fult og hefir Gam-
almennahælið (gamli spítalinn)
einnig verið tekinn fyrir tauga-
veikissjúklinga. — Reynt hefir
verið að hefta útbreiðslu veikinn-
ar innan bæjar en það hefir tek-
ist illa og koma daglega fyrir ný
sjúkdómstilfelli. En engar ráð-
stafanir hafa verið gerðar til að
einangra ísafjörð og taka fyrir
allan fólksflutning úr bænum til
annara héraða. Virðist þó vera
full ástæða til þess þar sem tauga-
veikin er mjög illkynjuð og virð-
ist ætla að verða mannskæð en
hins vegar miklar og tíðar sam-
göngur um þetta leyti árs.—Dbl.
WONDERLAND.
Hlutskifti Normu í “Kiki” er
mjög hrífandi.
Á mánudag þriðjudag og mið-
vikudag í næstu viku verður sýnd
á Wonderland leikhúsinu myndin
“Kiki”, með Normu Talmadge í
aðal hlutverkinu. Er það ein af
First National myndunum. Mynd
þessi er afar spennandi og hefir
inni að halda margvíslegan fróð-
leik auk þess sem hún er krydduð
fyndni frá upphafi til enda. Er
þar sýnt hvernig söguhetjan reyn-
ir að komast að við söngkýmileik,
og að henni er vísað úr vistinni
þegar fyrsta kveldið. Eftir það
reynir hún að koma sér í mjúkinn
hjá Ronald Colman leikhússstjóra
til þess að fá heimboð í veizlu
eina og fær hún sér þar helzti
mikið í staupinu af kampavíni, er
orsakast af launráðum, er keppi-
nautur hennar, Gertrude Astor,
hefir bruggað. Eftir því sem
lengra líður á leikinn, verður
hann æ skemtilegri.
Alveg óviðjafnanlegur
drykkur
Sökum þess hve efni og útbúnaður er
fuilkominn.
KíevbI Brewing Co. Limited
St. Boniiace
Phones: N1178
N1179
1