Lögberg - 25.11.1926, Blaðsíða 4

4
Bi*. 4
LÖGBERG FIMTUD AGINN,
25. NÓVEMBER 1926.
r Jdgberg
Gefið út hvern Fimtudag af Tle Col-
umbta Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Taiviman N»6327 N‘6328
JON J. BILDFELL, Editor
Llanáskrift tií blaSsinc
Ttií COtUIHBt^ PHtSS, Ltd., Box 3l7í, Wlnnlpog, M»n-
UtanAxkrift ritstjórans:
ÉOtTOR 10CBERC, Box 317* Wtnnipag, !Han.
Th« “L#öcb*r»" 1» prlntod and publlíhed br
The Columbla Pr«»«, Umlted. ln the ColumbLa
Sulldinc, «#5 Sargent Ave., Wlnnipeg, Manitoba.
Bœjarstjórnarkosningarnar.
Bæarstjórnar ikosningarnar eru í eðli sínu
sérmál Winnipeg borgar en e'kki mál, sem
snertir alþýðu manna yfirleitt og er því lítt að
furða sig a þo opinber íblöð lati slik mal sig
minna varða en mal þau, sem beinlmis snerta
almenning.
En sökum þess að blaðið Heimskringla gjörir
bæjarstjórnarkosningamar að umtalsefni og
allmargir af lesendum blaðanna éru búsettir í
AVinnipeg, þá er ekki úr vegi að fara um þær
nokkrum crðum.
Aðal ástæðumar, sem blaðið Heimskringla
færir fram fyrir því að íslendinsmm beri að
kjósa Fred G. Tippingog þá sem bjóða sig fram
af hálfu verkamanna er sú að með' því geti
menn jafnað dálítið á auð'kvfingunum, sem al-‘
staðar .séu til ’oölvunar. - '
Boðskapur þessi er í hæsta máta barnalegur.
Enginn sigur vinst einsta'krmgum, þjóð, eða
bæjarfélögum til uppbyggingar, sem bygður er
á hefndarhug.
Enginn maður 'þarf að búast við að geta
komíð nokkru góðu 'til' leiðar með því að æsa
hugi einstakra stétta innan bæja, eða þjóðfélaga
gegn öðrum.
\ Róleg hugsun, laus við æsingu er bezt fallin
til þess að leiða í þjós það sem lífrænast, hald-
bezt og bagnýiast er í hverju máli.
Aðal málið, sem bæjarstjórnarkosningamar
í Wfnnipeg snúast um, er raforku-málið, og í
sambandi við það segir Heimskringla að svíkja
eigi aflstöðvar bæjarins í hendur Sporbrauta-
félagsins í Winnipeg og Manitoba Power Com-
pany og að því séu valdir 10 menn að 'oorgar-
stjóranum meðtöldum. F. G. Tipping, borgar-
stjóra efni verkamanna-flokksins segir hið
saina og sumir frambjóðendur verkamanna til
bæjarráðssetu.
Þetta er hin alvarlegasta ákæra ef hún væri
sönn, og maður skvldi halda, að opinbert blað
og borgarstjóraefni bæru hana ekki á borð fyrir
lesendur sína og tilheyrendur^ ef hún væri það
ej<kir því meiri ráðvendni og samVizkusemi eiga
menn heimtingu á frá þeim, en að staðhæfa slíkt
um mótstöðumenn sína án sannana.
Sökum þess, að vér erum einn þeirra manna,
sem getum ekki með nokkru móti tfúað' þræl-
mensku þæssari, sem blaðið ber á meiri hiuta
bæjarráðsrfanna, skal saga máls þessa rakin í
stuttu máli, svo fólk geti dæmt um hvort heldur
það er Heimskringla, eða þessir tíu menn, sem
svikið hafa köllun sína.
Fyrir all-löngu síðan, tilkynti J. G. Glassco
formaður bæjar-rafstöðvanna, bæjqrstjórninni,
að ef tala þeirrav, sem rafafl kaupa frá bænum
héldi áfram að vaxa eins og hún hefði gert 9.
liðnum árum um W/2% þá yrði ait rafafl, sem
bærinn ætti yfir að ráða uppseít árið 1928, og
■benti á, á sama tíma, að bærinn þyrfti að starf-
i^*kja fossa þá, sem Slave Falls heita og eru 5
x mílum neðar í AVinnipeg-ánni, ’ en aflstöðvar
^bæjarins eru nú og semHandstjórnin hbfir sett
til síðu handa Winnipeg bórg, þó með því skil-
yrði, að bæjarbúar sanni innanríkisráðherra
Canada, að þeir þurfi á afli frá fossum þeim að
halda. í •
Hér voru því þrír vegir til fyrir bæjarstjórn-
ina að velja um.
1. Að sinna ekki aðvörun Mr. Glassco að
neinu og láta rdka á reiðanum.
2. Taka til láns 5—6 miljónir dollara og
fiyx&l'a rafstöð við Slave Falls að fengnu fulln-
aðar-leyfi innanrí'kis ráðherrans.
•3. Að reyna að kaupa afl það sem á þvrfti
að halda um einhvern ákvéðinn Uma.
Meiri hluti bæjarstjórnarinnar þessir 10
höfnuðu fvrstu tvehnur lirlausnunum. Þeirri
fyrri fyrir það, að þeir áHtu að óhjákvæmilegt
va>ri að raforku framleiðzla bæjarins yrði að
haldast í hendur við vöxt hans og þroska.
Tfin síðari fyrir það, að hún vrð+ of kostnað-
arsöm sem stendur. Fyrst yrði að taka lán
ö—6 miliónir'og byggja rafstöðvarnar við Slave
Falls að fuUu og hafa þær tilbúnar ef unt væri
1928. All* er hægt að framleiða þar frá 50—b0
þ.úsund hesta-öfl. .En bærinn gæti ekki átt von
á að geta þá selt mcíra en frá 10—11 hundruð
hesta-öfl og vrði kostnaðurinn allur að .leggj-
ast á þann litla part, en hitt alt að bíða ónotað
þar til markður fengist fyrir það, sem ómögn-
legt væri að segja um. um fram hinn árle'ga
vöxt. sem áætlaður væri. Þetta þótti þessum 10
oMnikið áhættuspil fyrir bæinn og hdfnuðn þrf
líka, eða hurfu frá því í bili.
Þriðu úrlausnina tóku+eir - að kaaua ár-
lega frá Winnipeg Eléctric félaginu rafafl tiil
að fullnægja þörfinni í 9—11 ár eða í alt 30,00(7
\
hestöfl á $17.50 hvert, sem nemur yfir alt tíma-
bilið $525,000.
Þeir, þessir 10 bentu á að þó sú upphæð sé
stór, þá álíti þeir að bærinn muni stórum hagn-
ast á þeim viðskiftum,, því bæði geti bærinn selt
hestaflið fyrir bærra verð en hann kaupir það,
■ og svo sætt hentugu tækifæri með lán á starfsfé
og að síðustu haft* stóðina við Slave Fa.lls til-
búna þegar tímabilið, sem samningurinn nær
yfir við Winnipeg Electric félagið er runninn út
og þá haft sölu fyrir að minsta kosti 30,000
hesta-öfl, sem ge'fa næglegar tekjur til þess að
standa-st starfrækslukostnað og ve^ti á láns-
fénu.
A móti þessum samning börðust verka-
mannafulltrúarnir í bæjarráðinu. Töldu hann
hið mesta óvit og með honum væri bæjarstjórn-
in að selja sjálfa sig og framtíðarvonir bæjar-
búa í sambandi við rafoPku fyrirtæki bæjarins.*
Þeir kröfðust þess að málið væri lagt undir at-
kvæði bæjarbúa, áður en það væri afgreitt en
þeir 10 neituðu og kváðu mál þetta þess eðlis
að það væri vart að búast við að almenningur
gæti skorið úr því á skynsamlegan hátt. Svo
samningarnir voyu afgreiddir og staðfestir.
Þannig er saga þessa máls eins rétt og ó-
hlutdræg og vér bezt þekkjum hana og geta
menn af henni gert npp reikninginn sjálfir á
milK Heimskringlu og þessara 10, sem hiin seg-
ir að hafi gért alt sem í mannlegu valdi hefir
staðið til þess að framselja “Hydro” í hendur
auðfélaganna. ”
Saga kristninnar.
, I^yrir nokkrum áf*uð síðan 'kom út ritverk
mikið sem kent er við ritliöfundinn og skáldið
H. G. Wells 0g heitir Outline of Histcrty. Er
það nökkurs konar vasa-útgáfa af veraldarsög-
unni — sagan samandregin í skýrar myndir,
svo fólk yfirleitt geti betnr áttað sig á henni og
notið hennar.
Þó að verk það sé alment líent Við H. G.
Wells, þá er hann þó vitanlega e'yii höfundur
þess, þó hans persónulegu áhrifa gæti víða, og
- sumstaðar all-einkennilega, holdur skari sér-
fræðinga„ sem var að því verki.
Verk þetta hlaut lof margra er það kom út,
en aftur voru aðrir sem þó þeir viðurkendu nyt-
semi verksins að mörgu leyti, fanst því vera á-
bótavant. Einkum* varð það til þess, að vekja
marga til þeirrar meðvitundar að sagan var
erfki rituð frá kristilegu sjónarmiði.
Temple biskup sagði um hana: “Mr. Wells
ritar ekki frá sjónarmiði kristins manns og ef
að sjónarmið kristninnar fær ekki að njóta sín,
þá getur sagan' ekki verið sannur spegill menn-
ingar framþróunarinnar.”
Fleiri menn tóku í sama strenginn, og afleið-
ingin af þeirri óánægju með sðgu H. G. Wells
varð sú að ákveðið var að rita sögu kristninnar
“An Outline of Christianity.”
Hundrað sérfræðingar í þeim efnum hafa
verið fengTiir til að vinna verkið, því það er
eins og gefui\að skilja umsvifamikið. Á meðal
þeirra eru biskupinn í Manchester, Dean Inge,
Oxford lávarður, Dr. James Meffat, Dr. Percy
Dearmer, Mr. G. K. Chesterton, skólastjóri L.
P. Jaeks, Mr. Ramsay MacDoinald og Mrs.
Maude Royden. Aðal ritstiórarnir eru tveir,
þeir Dr. A. S. Peake og Dr. R. G. Parson.
Um þetta fyrirtæki farast biskup Tempíe
þannig orð: “Það hefir verið jafn erfitt fvrir
^þristna menn sem ókristna að átta sig á hinum
eftirtektaverðu áhrifum, sem kristindómurinri
hefir á monningu mannkvnsins því þau hafa
aldrei verið dregin fram á ákveðinn hátt. Heild-
arsaga hans og áhrif á veraldleg efni, hefir'
aklrei verið hreint og hlutdrægnislaust sög^
eða skráð. Þáð hefir nú verið ákveðið hð vinna
það verk, með þáfrumhugsun til grundvallar, að
meta hagkvavn áhrif kristindómsins á öllum
tímabilum mannkynssögnnnar síðan Kristur
kom í heiminn að meðtöldu íímahili því, er vér
lifum a. Slíkt ,verkefni er hverjum einum
manni ofvaxið — of umfangsmikið anda nokk-
urs eins. * *
Til þess að geta réttlátiega ritað þá sögu og
með valdi sérfræðinnar á öllum sviðum, þá hafa
veríð til þess fengnir á anpað hundrað manns
— menn, sem geta talað um mál þetta frá vís-
indalegu sjónarmiði og rita um það með fullum
skilningi á kjama þess og hin margvíslegu á-
hrif.’ ’
Verk þetta á að vera í fimm bindum og eru
tvö þeirra komin út og ná þau niður til loka 15.
aldarinnar.
Síðan að það, sem hér að framan er ritað, hef-
ir þriðja heftið af Spgu Kristninnar komið út.
Þyf er skift í fjóra kafla. Kiikjan og Reforma-
zíónar tímabili^. Framþróun trúfrelsisins
knstindomurinn Qg Ivðveldisstjómar fyrirkouiu-
lagið og saga trúboðsins kristna. Þeir, sem í
þetta hefti rita era á meðal annara Dean Bell
frá Canterbury, Mr. G. K. Che^terton, skóla-
stjóri Workman Dr. Carnegie Siippson og pró-
fessor Peake.
f ^
Bœkur sendar Lögbergi.
i.
önnur útgáfa af Sakúnítölu. eða týnda
hringnum er nvkomin hingað vestur. Þessi á-
gæta hók, sem þvdd var af skáldinu Steingrími
Thorsteinssyni og fyrst gefin út árið 1879, én .
var fyrsta útgáfan fyrir löngu uppseld og náði
y miklum vinsældum hjá þjóð vorri að maklegleik-
um. Þessi nýja útgáfa er gefin út af syni
skáldsins, Axel Thorsteinsson 1926 og preníuð
í Gutenberg. %
Utsölu á hókiimi hér vestra hafa þeir O S
Thorgeirsson 674 Sargeht Ave. og Þórður
Thorsteinsson. sonur Steingríms heitins, 552
Bannatyne Ave., og kostar í kápu 75 cents.
II.
Tuttugu ára minningarrit Landsíma Islands,
gefið út af Landssíma Islands, Gutenberg,
Reykjavík 1926.
Þetta er alt stórt ri't 168 blaðsíður og p.rýði-
lega úr garðí gert að öllu leyti.
Tnnihald rits þessa er sem fylgir:
1. 'Símamálið og síma-samningurinn eldri
eftir Klemens Jónsson, fyrv. ráðherra.
2. Símalagningin 1906 og síðari símalagn-
ingar eftir Ö. Forberg, landsímastjóra.
3. Starfræksla landsímans, eftir Gísla J.
Ólafsson.
4. Bæjarsími Reykjavíkur, eftir Guðm. J.
Hlíðdal, verkfræðing.
5. 'Saga loftskeytanna á íslandi, éftir Frið-
björn Aðalsteinsson loftskeytastjóra.
6. Starfsfólk símans, félags-skapur og kjör
eftir Andrés G. Þormær.
7. Sassíma-samningurinn nýi, eftir Magn-
ús Guchindsson ráðherra.
8. Aldamót eftir Áma Pálsson bókavörð|
hugleiðingar um breytingar, framfarir og fram-
tíðar þarfir og hugsjónir Islendinga 0g aðvör-
un um að týna ekki sjálfum sér í því óskapa
menningar 0g ómenni«gar-flóði, aem yfir þá
eins og aðra ganga nú. 4
9. Kort 0g myndir. ‘ v ''
Minningarrit þetta er bæði fróðlegt og
skemtilegt og útgefendunum til sóma.
Samtal við Sócrates
9
sem gæti hafa átt sér stað.
Hin langa ferð marmkynsins.
” Vísdómsvinir láta engar annir aftra sér,”
svaraði Sócrates. “Ef að þú meinar með önn-
um eitthvað annað en leit eftir sannleikanum og
umhugsun um takmörk lífsins, sem eg hi^gsa að
þú gerir og þar sem þú segir að mennimir hafi
ferðast langa leið síðan eg var hér síðast, þá
vildi eg hyrja með því að spyrja, eins og eg
spurði Cephalus. Er síðasti partur vegarins
-öruðgur, eða hvað segirðu um það?
Svarið við þeirri spuraingu, Sócrates,
mundi verða eins mismunandi og mennirnir
era, svaraði eg. Það eru menn til, sem halda
að mannkynið eigi sér sitt skeið eins og ein-
staklingarnir, og það, þó'eins og hér í Piræns
að blys menningarinnar hafi len-gi gengýð nlann
frá manni, þá séu nú engir verðugir að veita því
móttöku, og að það sé líklegt til að falla niður
og slokna. Aðrir halda að nútíðarmenn séu
langt á undan samtíð þinni í því efni\og þó að-
eins dagrenning hjá þeim. Eg kæri onig ekki
um að vita hverja þú átt við þegar þú segir
“við.” Því eg sé að þið lifið í veröld, sem til-
heyrir ykkur einum, sem eg skal kannast við að
eg þekki ekki, nema fyrir það litla, semí eg hefi
um hana heyrt frá þeim, sem nýlega hafa kom-
ið yfir, sem hafa haft tilhneigingu til að hrósa
henni mjög sökum þess að borgiraar eru mann-
fleiri en þær voru í minni tíð og lendurnar
stærri, en má eg spyrja, hvað eruð þið að aðhaf-
ast til þess að réttlæta það raup?
“Þú sérð skipið, sem við erum á Sócrates,”
sagði eg. “Er það ekki rúmbetra en galeiðurn-
ar þínar, þar að auki er það knúð af véla-afli,
sem framkvæmir verk þúsund ræðara, og við
erum fljótir í ferðinni á milli landa, okkúr stendJ
ur ekki lengur neinn stuggur af sjónum, né
heldur. þurfa menn að svitna við að flytja okk-
ur. Erþað ekki framföV?”
“óefað,” svaraði hann, “en því ert þú hér í
Aþenu?”
Til þéss að sjá leifarnar af Acropolis og
undrast yfir verkum vina 'þinna, byggingar-
mannanna og Kstamannanna og láta mig
dreyma í skugga heimspekinga og skálda þjóð-
ar þinnar. (
Verkefni skipa okkar vq.r hið sama.
“Mér sjálfum,” svaraði hann, “fanst ekki
mikið til um suma af samtíðarmönnum minum
og þeir léku mig grátt að síðustu, þó það geri
minst til hvort maður safngst til feðranna fyr
$ eða Síðar. En ef þið notið skip yðar aðeins til
að sigla á milli landa, sem þekt eru þá gerðum
við það líka í galeiðunum okkar. Ef þau geta
ekki annað en flutt jnenn nm sjóinn, þá gátu
okkar gert það Mka. Hvað annað er það sem
þið hafið til að stæra ykkur af ?
“Við höfum byggingar,” svaraði-eg, “sem
eru hærri en Acropolis og mennimir í minni
horg cru í^undirbúningi með að byggja hygg-
ingu, sem verða skal helmings hæð á við Hymet-
tus. •
“Þú virðist vera sannsögull maður,” sagði
hann, “en ef þú hefir engan annan rétt til mik-
ilmenskunnar en stórhýsi. Við Grikkir vorum
ekki lausir við mikillæti sjálfir. ” ^
“Það er satt íSócrates,” mælti eg, “en síðan
á þínum dögum höfum við 'lært margvíslega
efnafræði,, t. d. að hagnýta okkur jára til véla-
gerða, sem þú þekkir ekki og höfum aukið hand-
afl okkar á ótal vegi og þó þú trúir mér ekki, þá
höfum við nú vagna, sem fara harðara hesta-
lausir en veðreiðavagnarnir ykkar í Olympus.
Og við fljúgum í loftinu, höfum báta, sem fara
neðansjávar og mennirnir geta talað saman
yfir svæði, sem er þúsundir mílna á vídd. Alt
þetta höfum vér framkvæmt með því að kynna
oss náttúrulögmálið og notkun afla þeirra, sem
samlandi þinn. Aristoteles byrjaði að kenna.
Og á þessa vísu eram við bæði vitrir og
storkir. Þeir sem hafa verið að' koma síðustu
árin hafa verið að segja okkur frá þessu,” svar-
aði Socrates og eg ímvnda mér að,þið séuð ekki
allír lygarar. En enn vil eg„spyrja, hvaða áhrif
alt þetta hefir haft á sálir ykkar og hvort að
fólkið sé eins viturt og rfkið cins sterkt og vél-
arnar.
Eg man eftir að við athuguðum þetta í .
Piræus forðum 0g okkur kom sanaan um það
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPI HANN AF
•The Empire Sash& Door Co.
Limtted
Office: 6th Floor Bank of Hamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
Áhrifa yðar og at-
kvæða
er hérmeð æskt í þeim tilgangi
að endurkjósa bæjarfulltrúa
Thomas Boyd
Hann hefir gegnt bæjarfulltrúa-
stöðuí sex ár fyrir 2. kjördeild.
Til þess að tryggja atkvæði yðar
áhrif, skuluð þér merkjá kjörseð-
ilinn með t ölunni 1 þannig:
v\ .
)
BOYÐ, THOMAS
Traveller
hvernig að fullkomin ríkishugsjón ætti að vera
og væri æðsta hugsjón mannanna að ná því tak-
marki, auk þess að varðveita sál sína. Ert þú
'ekki samþykkur því líka?”
Vissulega Sócrates.
Hvað hefir þessi þroski þinn til að fljúga
og alt það sem tæki mig langan tíma að þekkja*
og skilja, þó eg verði að játá eftir því sem mér
þefir verið sagt, að eg gjarnan vildi aka í þess-
um vögnnm ykkar — gjört til þess að fullkomna
ríkisskipunar fyrirkomuíagið og fegra s'álirnar?
Hafa lögin og þjóðskipunar fyrirkomulagið,
sem við vorum að hugsa um, náð framgangi?
Eru borgsrverðir ykkar öruggir og ungdómur-
inn vel upplýstur? Hafið þið komið á því heið-
arlega stjórnarfyrirkomulagi, sem við allir
höfum komið okkur sjiman um að nefngi
heiðurs og dygða fvrirkomulag, eða' hafið þið
eitthvert annað af verri, tegund? Skipa
heimspekingarair sæti konunganna, eru prins-
ar og konungar heimsins gæddir anda og afli
heimspekinnar? Því við komum okkur einnig
saman um, að þar, til stjóramálaleg dygð og
vizka er samfara, þá þurfi hvorki hæja- né þjóð-
félög að vonast eftir að fá bót meina sinna.”
“Vertu miskunnsamur, Sócrates,” sagði eg
“þú spyrð spurninga, sem engir nema vitring-
ar geta sv’arað, og iþar að iauki eru skoðanir
mannanna svo breytilegar .og stjórnarfyrir-
komulag iað hvort sem eg segði já eða nei þá
segði eg ósatt. ,En heimspekingar vorir skipa
• enn ekki sæti konunganna^og þeir fáu konung-
ar, sem eftir eru í heiminum hafa getið sér
fremur lítið orð fyrir heimspekiskunnáttu, þó
sumir þéirra hefðu ékki vanþörf að njóta lífs-
gleði þeirrar, sem sagt er að hún veiti.
“Hvaða stjómarfyrirkomulag er þá í meetu
uppáhaldi í heiminum?”
Lýðveldis fyrirkomulagið nú sem stendur,
en það er ekki samskonar lýðveldis fyrirkomu-
lag og þú sást á þínum hérvistardögum.
Við pössilm það nú, að ef lancísfjórar okkar
eru misindismenn, að þeir geti ekki komið
klækjum sínum fram eða gjört okkur of mik-
inn skaða, og við sjáum um það líka, að ef þeir
eru ágætismenn, að hendur þeirra séu hæfilega 1
Tundnar í þá áttina. ” %
“Tekst ykkur það?”
Að nokkru leyti í báðum tilfellunum. en það
sem þú sagðir Sócrates einu sinni um lýðveldis-
fyrirkomulagið, sýndist vera eins satt í dag og
það var jhjá Grikkjum. Það eru margir menn,
cinnig mcðal ýor, sem þó þeir hafi framið glæpi t
gegn ríkinu, halda áfram lífi sínu og athöfnum
óáreittir og vissulégta er nóg af tilbreytingum
og^óreiðn, sem mælir út á háðar hendur yndis-
lega frelsistegund líknm jafnt sem ólíkum. Við
höfum á meðal vor þá, sem liía dygðugu og at-
orkusömu lífi.” I (Framh.)
\
jpHSHsa5HsasH5HSH5HSHSH5HSH5H5H5HSHSH5H5H5a5H5H5a5HSH5ns? sasasasasasas
3
jj Leikfélag Sambandssafnaðar:
3 “ . > .
j Landafrœði og ást
3 . »
^ sjónleikur í þremur þáttum
íj eftir Björnstjerne Björnson
3
verður sýndur í samkomu^alsambandssafnaðar
a Þriðjudag 30. Nóv. og Midv.dag 1. Des.
3 •
q KI. 8 síðdegis
3 0
S
n /
SHSHSESHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSaSHSHSHSHSHSHSHSHSHSHSK
Aðgangnr 50c.