Lögberg


Lögberg - 30.12.1926, Qupperneq 5

Lögberg - 30.12.1926, Qupperneq 5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 30. DESEMBER 1926 Bls. 5 Dod<is nýrnapillur eru besta nýrnameðalið. Lækna og gigt bak- verk, ihjartabilun, þvagteppu og ðnnur veikindi, sem stafa frá nýr- unum. — Dodd’s Kidney Pilla kosta 50c askjan eða sex ösikjur fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm lyf- •ölum eða frá The Dodd's Medi- cine Company, Toronto, Canada. borg taka við skeytum þeirra. Þykja einkum þessar rannsóknir með stuttri bylgjulengd vera mik- ilsvarðandi. Ál'it þessara manna mun vera, að auk dagsbirtunnar muni aðrar orsakir finnast, er hafi áhrif á styrkleika bylgjanna, og er þetta eitt af aðal viðfangs- efnum þeirra, en auk þess ætla þeir að rannsaka radioeðli jarð- tegunda og vatns (heitra lauga). Háskólinn í Hamborg og "Notge- meinsschaft der deautschen Wis- senschaft” í Berlín kosta leiðang- ur þenna. I Frá Bergþórshvoli. Fleirlf* munir fundist en þeir, sem getið var um um daginn. Reykjavík, 5. nóv. 1926. í fyrradag hafði Mbl. tal af Markúsi Sigurðssyni, sem verið hefir yfirsmiður við bygginguna að Bergþórshvoli í sumar. Hann kom hingað til bæjarins á mánu- dagskvöldið. Frásögn hans um gröftinn á Bergþórshvoli var á þessa leið: Er hann kom austur í vor, var eigi búið að grafa í fulla dýpt fyr- ir grunni hins nýja húss. Sökum þess, hve jarðvegur er þar gljúp- ur, þurfti að grafa djúpt niður í hólinn. Var grafið fyrir stöplum er steyptir voru til þess að tryggja undlrstöðu hússins. í þriggja metra dýpi komu þeir niður á brunaleifarnar. Full vissa er fyrir því, að þar sé uirí leifar Njálsbrennu að ræða, því neðan við brunaleiifarnar var órótaður sandjarðvegur, svo byggingarleif- ar þær, sem þarna fundust, hljóta að vera frá elztu tímum Berg- þórshvois. Markús var við allan gröftinn, og kann því gerst frá honum að segja. Brunaleifarnar fundust aðeins í suðvesturhorni gryfjunnar, sem grafin var fyrir húsinu, á svæði, sem var um 2 ál. á breidd frá austrti til vesturá, og sex ál. á lengd frá norðri til suðurs. Á þessu svæði fanst, auk þess sem séra Jón Skagan skýrði frá um daginn. Mikið af röftum, með ákveðinni gerð, allir brunnir að neðanverðu, en óbrunir að of- an. Sáust þess glögg merki, að þekjan hefir fallið ofan á tóftina og kæft eldinn áður en tréð hefir brunn'ið. Verður þá auðskilin frásögn Njálu, þar sem sagt er frá því, hve lík þeirra, sem fór- ust í brennunni, voru lítt brunnin. Auk raftanna fundust þessir munir: Botn úr eirkatli, heillegur, en lítið varðveitt af hliðum ketilsins, og brotnaði mjög, er hreyft var við. Þrjú steinbrýni, einkennileg, sjö þuml. á lengd, 1H á breidd og þuml. á þykt. Voru þau auðsjáanlega klofin úr steini. Mismunandi mikið voru þau eydd. — Enn fremur fanst Jaxl úr manni, og loddi kjálkabrot við jaxlinn. Eig’i vissi Markús, hvar hlut- ir þessir voru niður komnir nú. —Þegar þess er gætt, hve margt fanst þarna á tiltölulega litlu svæði, þarf ekki að ganga að því gruflandi, að mikið er af minjum þarna niðri í hólnum eftir Njáls- brennu. Hinir hálfbdunnu raftar benda til þess, að margt hafi eld- urinn skilið eftir, og því meiri líkur til, að ýmislegt sé þar fé- j mætt að finna fyrir fornminja- og sögu rannsóknir. Að fenginni þessaiú vitneskju, lítur Morgunblaðið svo á, að það sé blátt áfram skylda manna, að hefjast handa, og svifta hinu 2— 3 metra þykka moldarlagi ofan af allri Njálsbrennu rústinni, og fá hinu færustu vísindamenn, sem völ er á, til þess að hafa umsjón með greftrinum. Markús Sigurðsson skýrði Mbl. frá því, að afar auðvelt væri, að ryðja moldinni ofan af rústinni. Norðan við hólinn er djúp laut. Er eigi annað en rista ofan afj lautínni, ryðja moldinni ofan í hana, og þekja síðan. Yrði úr }wí hreinasta jarðabót. Það er hneyksli, ef hér verður eigi hafist handa á næstu missir- um.—(Mbl. Finnland hið nýja. í ímynd flestra íslendinga, er Finnland í flestu tilliti samstæða annara Norðurlanda, og þjóðin náskyld Svíum í máli og menn- ingu. Að vísu vita flestir, að til er mál, sem heitir finska, og ekki á neítt skylt við Norðurlandamál- in, en yfirleitt halda menn sænsk- una miklu útbreiddari í Finn- landi, en hún er. Sænska hliðin á Finnalndi hefir verið opnari og aðgengilegri en hin og áhrifin þaðan því meiri. Finskir staðir eru jafnan nefndir sænskum nöfn- um en ekki finskum hér á landi, þó mikill meiri hluti Fánnlend- inga nefni aldrei nöfnin Helsing- fors, Abo og Viborg til dæmis, heldur ávalt Helsinki, Turku og Viiipuri. Finnlendingum er illa við þetta, það er að segja meiri hlutanum — og hann er meiri en margur heldur. Finnlendingar eru réttum þremur miljónum fleiri en Islend- inga^, en þar af eru ekki nema 340,000 sænskumælandi — rúm- lega tíundi hver maður. Um áramótin 1917—18 urðu Finnlendingar sjálfstæð þjóð, eft- ir að hafa staðið undir erlendum yfirráðum síðan 1293. Má þvi segja, að þeim hafi tekist vel að varðveita þjóðerni s'itt og tungu, í meira en 500 ára sambúð við Svía, og kemur það v*itanlega af því, hversu frábrugðin þjóðarein- kennin voru. Sænskan var mál hinnar ráðandi stéttar, og ýmsra andans manna, sem heillast höfðu af sænskri menningu, en alþýðan hélt trúlega við sitt. Finnlendingar eru mjög óskyld- ir Norðurlandaþjóðunum og mál þeirra sömuleiðis. Að því er menn hyggja, er þjóðstofniinn kominn úr suðurhéruðunum við Volga, og þykjast menn hafa fndið menjar eftir hann þar frá því seint á steinöldinni. Hafi kynþáttur þessi síðan flutt s'ig smátt og smátt vestur og norður yfir Rússland og staðnæmst um hríð í héruðunum fyrir sunnan Finskaflóa. En á fyrst öldunum eftir Krists burð hafi þeir svo flust norður yfir flóann og sest að í Finnlandi. Nánustu ættingja þessa kynþátt- ar telja menn Eistlendinga og Magyarana í Ungverjalandi, og styðjast þar einkum við athugan- ir á málum þessara þjóða, sem eru mjög skyld. Á árunum 1154—1292 lögðu Sví- ar undir sig Finnland smátt og smátt. Um siðbót var fyrst farið að nota finsku sem ritmál, siðbóta- postuli þeirra hét Micael Agricola og var einn af lærisveinum Lút- ers. Er hann talinn fyrst'i mað- urinn, sém ritað hafi finsku að nokkru ráði; hann þýddi m. a. Nýja Testamenfcið, og kom það út á finsku 1548, en öll Biblían kom ekki út á finsku fyr en 1642. En finskra áhrifa í bókmentunum gætti eig'i að síður lítið um þess- ar mundir. Það er eigi fyr en *um aldamótin 1800, að finsk þjóðern- isvakning fer fyrir alvöru að breiðast út og fá vind í seglin, en þegar niu ár voru liðin af öldinni, urðu Svíar að láta landð af hendi við Rússa. Varð það að vissu leyti til þess að vekja Finnlend- inga enn betur til meðvitundar um þjóðerni sitt. J. V. Snellman og tímaritið “Saima” höfðu forustuna á þessu sviði. Og um miðja öldina sem leið var svo komið, að allmörg skáld og fræðimenn voru farnir að nota finskuna í riti. Jafnframt reis upp hópur mentamanna, sem notuðu finskt mál, en áður hafði sænskan verið mál lærðra manna og rithöfunda. Þó var það ekki fyr en 1860—70, að farið var að nota finskuna alment í blöðum. Fyrsti skólinn, sem notaði finsku sem aðalmál, var stofnað- ur 1858. Það var mentaskólinn í Jyvaskyla. Fyrst var kent bæði á sænsku og finsku, en er stundir liðu fram, á finsku eingöngu. Ár- i, 1869 var fyrstí finski kvenna- skólinn stofnaður í Helsingfors. Og 1865 var finska lögboðin í skólunum jafnframt sænsku. Sex árum síðar var leyft, að kensla mætti fara fram á finsku ein- göngu. Og 1887 var fyrirskipað, að opiinberar skrifstofur skyldu svara á finsku þeim bréfum, er þær fengju á því máli. Á síðustu árum rússnesku stjórnarinnar í Finnlandi var gerð tilraun til þess að lögleiða rússneska tungu í embættisfærslu í Finnlandi, en þó varð því ekki framgengt. Fyrirskipun sú um mál Finnlend'inga, er nú gildir, er frá 1923, og eru helstu ákvæði hennar þessi: í þeim héruðum, þar sem tíundi hluti* íbúanna krefst þess, skulu bæði málin kend. Þó skal kenna bæði málin í Helsingfors, Abo og Vasa, þó að minni hlutinn nái ekki tíu af hundraði. Komist minni hlutinn í e'inhverju héraði, sem hefir bæði málin, niður fyrir átta af hundraði, skal hætta að nota mál hans. Síðan Finnland varð sjálfstætt ríki missir sænskan fótfestu þar með hverju ári sem líður, og í mörgum héruðum landsins eru börn, sem ekki læra sænskt orð. —Tvö hundruð þingmenn eiga sæti á löggjafarþingi Finnlend- inga, og eru þeir kosnir til þriggja ára í senn. Flokkaskiftingin er þannig nú, að í þinglinu sitja 61 hægrimenn, 61 bændaflokks- og framsóknarmenn og vinstri flokk- ur, sem í eru 60 jafnaðarmenn og 18 kommúnistar. iLandbúnaður er aðal atv'innu- vegur Finnlendinga, og lifðu 61 af hundraði af þjóðinni af honum árið 1920, en að 14.8 af iðnaði. Tala sjálfseignarbænda hefir síð- an 1901 vaxið úr 110 upp í 300 þúsund. Ríkið á sjálft um 40 af hundraði allra jarðeigna í land- inu. Smjörframlieðsla hefir auk- ist mjög síðustu árin. AðflutningSvara Finnlendinga er timbur og trjávörur. Finnland tr mesta skógland í Norðurálfu og 58.6 af hundraði af landinu er þakfð skógi, sem að notum kem- ur. Af skóglendinu á ríkið lið- lega þriðjung. Pappírsframle'iðsla er mikil og starfa 16,000 manns að pappírsiðnaði. 1 landinu eru rúm- Hvar sem þér kaup- ið og hvenær sem þér kaupið Magic bökun- arduft, vitið þér, að það er ætíð hægt að reiða sig á það og er hið besta, ávalt á- byggilegt og hreint. BÚIÐ TIL I CANADA MACIC BAKINC POWDER lega 100 trjámauks- og pappírs- verksmiðjur, og framleiða þær 600,000 smálestir af trjámauki og “cellulose”. Fjárhagur Finnlands er furðu góður. Árið 1924 var tekjuaf- gangur ríkisins 70 miljónir mörk. Beinir og óbeinir skattar voru það ár 1860 miljónir. Útgjöld til hers- ins nema 146 mörkum á íbúa á ári, en afborgun og vextir ríkis- skulda pm 72 mörkum. Ríkis- skuldirnar nema um 1148 mörk- um á hvern íbúa.—Vísir. If. P. FERGUSON President nnd Mann*ter THIS SCH00L HAS MADE A SUCCESS 0F ITS BUSINESS rrs GRADUATES ARE MAKING A SUCCESS 0F THEIR BUSINESS Every year more University and High School stu- dents enroll in this great School. Many of them come from far beyond the confines of Manitoba—from Brit- ish Columbia, Alberta, Saskatchewan, Ontario, North Dakota and Minnesota. In fact, the majority of those who enter Business Colleges in Manitoba enroll at the Success College. Because of the better personal, edu- cational, and business qualifications of our graduates, our Employment Department is now directly supply- ing more than 1,500 local firms with office help. w. New Term Opens Monday Jan. 3rd If you cannot enroll on the ♦ openmg date you may enter at any time. Qur system of personal instruction makes it possihle to start riglit at the beginning of each subject «. We Welcome Ifisitors Accredited by co TVPFn/J. —r'fí\ nEFAHT'AffíVT — 7'Hr rAJtr.£*?T/.VCASfADA v THAN SOO &AYSCHOOL STVOEHlS./.VACTOAL ATTEfJDAUCE. ASSET'JSLSÆ CK TME COííEGE : - SÍNIOP. TfPEVJFJTiNVDErAr-TrlENT THEZAFíESTIN LANABA , AUSTTORHJSÍ FOR A1EC7VXE 2EUVEREO SY EDWAAD FZfW.AU OFFrCIAL OF THB GREA7KCK7HEXM RAJLWAYl BCCKKEEPUJS &- ACCOUKTltJG DSPARTJ-lBUT *=- ~*EKGtISH DrPARJHlNT =" r---?one OF OUR EtGHT SHOKTHAND ROOHSc r~‘COMÞTOn£TER SrHACHíNE CAICULAT1N3 DEPARTJTf/iTc 'SPEED DtCTATtON, SHOR.THAHD DBPAR.THENTÍ Day and Evening * Classes COR. PORTAGE AVE. AND EDMONTON ST. North Side Portage Ave. Midway Between Eaton’s Store and Hudson’s Bay Store Phone 25 843 or 25 844 C. ANGUS, C.A., Principal Enroll Early Our office will be open every day between Christmas and New Year’s Day. Make your arrangements early, so as to start your course on Jan. 3rd. Office Hours: During Holiday Week: Days— 9 a.m. to 6 p.m. Evenings— 7.30 o’clock to 10 o’dock Call for an Interview Accredited by

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.