Lögberg - 24.03.1927, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. MARZ 1927.
Bla. 5
WDODDS %
Dodas nýrnapillur eru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt bak-
verk, (hjartabilun, jrvagteppu og
önnur vei'kindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pilla
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyriir $2.50, og fást hjá öllu*m lyf-
•ölum eða frá The Dodd|,8 Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
Þá mun nog komið að sinni.
Að vísu ber hér margt fyrir augu
og eyru, sem vekur athygli, þó
eicki geti með fréttum talist, en
öllum að skaðlausu munu þau
heilabrot geta beðið a. m. k. betri
hentgleika. Tilgangurinn með
þessum línum var aðallega sá, að
láta velunnara okkar í Vestur-
heimi vita, að okkur líður vel.
Biðjum við hjartanlega að heilsa
þeim öllum, með þakklæti fyrir
sérhverja hlýja hugsun í okkar
garð og óskum þeim árs og friðar.
20 Sinclair Road, IWest Kensing-
ton, W. 14 London.
7. marz, 1927.
Björgvin Guðmundsson.
Getið bókar.
Eftir Jón Einarsson.
Gestir, skáldsaga eftir Kristínu|
Sigfúsdóttur. iPrentuð á Akur-
eyri 1925.
Bók þessi er 272 bls. 1 8-blaða
broti. Pappír all-góður. Prentun
og prófai'kalestur í betra lagi.
Bókin er í mjög snotru lérefts-
bandi, gylt á kjöl og spjaldi. í
eldri tíð myndi band af þessu
sniði hafa verið talið ekta skraut-
band; en í seinni tíð er ekki mik-
ið fjasað um það, þótt laglegt
band sjáist frá íslenzkum hönd-
um, því í þeirri starfsgrein hefir
gætt mikilla framfara á siðari
árum. Allur ytri frágangur á ís-
lanzkri bók, eins og t. a. m. papp-
ír, prentun og bókband, sé í fylsta
máta smekklegt og vel um vandað,
er engin undantekning frá því
venjulega nú orðið. Á hinn bóg-
inn er það ekki ætíð jafn-sjálf-
sagt, að hið innra gildi — aðal
gildið, sé algerlega samræmt því,j
sem framast mætti óska. Fara,
kostir þeir eftir sérkennum, vand-j
virkni og rithæfni höfundanna, j
sem auðvitað eru af ýmsu bergi
brotnir. En óefað má það reikn-
ast gleðiefni íslenzkri þjóð aust-
an hafs og vestan, hve sæmilega
kven-rithöfundum lætur að fram-
setja hugsjónir sínar í bundnu
máli og óbundnu — ljóði og sögu.
Skilst mér á því, er eg hefi haft
tök á að ikynna mér af frumsömd-
um ritum af nefndu tagi austan
um haf, að kvenþjóðin eigi ekki
lakasta hraslið, sem prentað er
heima þar, né heldur það bezta.
Svipað myndi og mega benda á
hér megin við pollinn stóra. 1
íslenzka bókmentaheiminum er
ekki um ýkja mikið af stór-hierki-
legum ritum, frumsömdum, að
ræða, að auki við blöðin, ljóða-
bækur og skáldsögur. Vísinda-
bækur, sem nokkuð kveður að og
“teknisk” rit, má næstum telja
Jónas P. Eyjólfsson
Harmafregn var þaS mikil
er það fréttist að þessi ungi
og ötuli íslendingur hefði lát-
ist úr lungnabólgu að iheimili
sinu í Wynyard, Sask., þann
21 febrúar síöastliðinn. Reið-
arslagið kom svo óvænt, að
öllum óviðbúnum. Vakti það
hin mesta söknuð í heimabygð
hans og bæ og á meðal vina
hans f jær og nær,—og ástvin-
um hans þann harm, er eigi
verður með orðum lýst.
Jónas var fæddur 21. sept-
ember 1888, að Stuðlum i
Reyðarfirði i Suður-Múla-
sýslu. Foreldrar hans voru
þau Páll Eyjólfsson Þorsteins-
sonar og kona hans Jónína
Jónasdóttir Símonarsonar frá
Svínaskála í Reyðarfirði.
Móðir Páls hét Guðrún Jóns-
dóttir, en móðir •Jóninu Guð-
björg Jónsdóttir. Voru ættir
þessar valinkunnar á Austfjörðum.,—Jónas fluttist með foreldr-
um sinum til Ameriku þriggja ára gamall. Dvöldu þau fyrst eitt
ár í Winnipeg, svo nokkra mánuði í Garðarbygð, og síðan að
Mountain í níu ár. Þaðan flutti fjölskyldan til Park River. Vor-
ið 1905 var Jónas fermdur að Garðar af þeim er þetta ritar, og
hafði eg hin fyrstu kynni af honum fermingarveturinn. Hann
var siðprúður og góðlyndur unglingur, hægur í fasi en einbeittur
vel. Var það augljóst að hann var gott mannsefni.
Árið 1906 tók hann heimilisréttarland vestur af þar, sem nú
er Elfros bær. Sinti hann skyldum sínuni á landinu á sutnrin, en
vann við verzlun á vetrum í Wjaderja, Pasweigan og Elfros, þar til
hann hafði náð eignarrétti á landinu. Árið 1909 flutti hann til
Wynyard. og fékk þar atvinnu í lyfjabúð Ross Bros. Hélt hann
atvinnunni þó eigendaskifti yrðu á verzluninni. En 1914 tók hann
próf i lyfjafræði við háskólantí í Saskatchewan, og það sama ár
keypti hann lvfjahúð þá 1 Wynyard, er hann áður hafði starfað í.
Starfrækti hann þá verzlun upp frá þvi. — Tók hann skjótt milc-
inn þátt i velferðarmálum bæjarins. í bæjarstjórn sat hann
1918—19 og frá 1923 til dauðadags. Einnig var hann áhugasam-
ur um velferðarmál sveitarinnar. Léði hann þvi öflugt fylgi, er
hann taldi til heilla. — Félagi var hann í frímúrarareglunni og
I.O.O.F.
Jónas kvæntist 14. des. 1911 Aldísi Soffiu Jónsdóttur Hall-
grímssonar. Eignuðust þau tvö börn: Pál, nú 13 ára og Urlah
Myrle 8 ára. — Auk þeirra syrgja hann af nánustu ástvinum
móðir hans og fimm systkini. Faðir hans er dáinn fyrir nokkrum
árum. Systkinin, sem eru á lífi, eru þessi: Lára Valdina, gift
Yalgeir Hallgrimssyni, húsgagnasala í Wynyard: Guðrún Sigríð-
ur, gift.Gísla Benedictsyni, hveitikaupmanni í Wynyard; Árni
Agúst, lyfjafræðingur í Wynyard; Benedict Júlíus, einnig i Wyn-
vard, og Theodore William, lyfsali í Park River, North Dakota.
Tveir bræður dóu ungir, Eyjólfur heima á íslandi og Jóhannes á
IMountain.
Jónas Evjólfsson ýar atorku og dugnaðar maður. Snemma
fór hann að sjá fyrir sér, og þar að auki að liðsinna móður sinni
«og systkinum, er öll voru yngri en hann. Efldi þetta manndáð
hans, og varð honum dýrmætur undirbúningur undir lífið. Enda
varð hann á fáum árum sjálfstæður umsýslumaður i viðskiftalif-
inu. En þó hann annaðist með stakri ráðdeild sitt eigið starf, var
sjóndeildarhringur hans ætíð stærri en eigin hagsmunir. Hann
var framfaramaður i því mannfélagi. er hann bjó í. og vildi styðja
að öllum umbótum. Átti hann mikið af því áræði. sem einkennir
marga unga ameriska framfaramenn, er illa þora kyrstöðu en um
leið þá gætni. sem til þess þarf að kollsigla sig ekki af ákafa.
Hann, var amerískur i anda fremur en íslenzkur, án þess þó að
lítilsvirða íslenzka arfinn. Hann var fastur og trvggur i Iund,
prúðmenni i framkomu, sanngjarn og hógvær í viðræðu, og dreng-
lyndur i garð manna og málefna. Þegar sem unglingur ávann
hann sér hvlli og velvild þeirra, er honum kvntust, og mun það
hafa fvlgt honum alla æfi. .
Þó Jónas væri umsýslumaður mikill og hefði mörgu að sinna,
'-ar mjög fjarri því að hann gengi aliur upp í atvinnu sinni og
■ opinbera starfi. Fegursti þátturinn í lífi hans snéri að ástvinum
hans. Heimilislíf hans var ástúðlegt og farsælt. Fyrir eiginkonu
sinni og börnum bar hann hina nákvæmustu umhyggju, og móður
sinni og systkinum var hann innilega góður. Hann var minnugur
á smá hugulsemi. um leið og hann var raúsnarlegur og verulegur
i garð sinna í öllu.
f tförin fór fram 23. febrúar og var afar fjölmenn. Ekki var
þar siður fjölment af innlendu fólki en íslenzku. Séra Friðrik
Friðriksson og sá er þetta ritar, töluðu báðir við útförina, sá sið-
arnefndi á ensku.
úr býtum, þótt hygninni verði síð-
ar falið að greiða og græða af-
leiðingarnar. Ástin er alþekt að
þeirri dul, að smeygja sér inn —
án leyfis — þar sem henni sýnist,
og oft og tíðum þar, sem sjáan-
lega verst gegnir. Ástar-fruman
(microbe) hefir enn ekki verið
einangruð, og því ekkert varnar-
lyf gegn þeim "kvilla” enn kunn-
ugt. Þessa vegna er það, að jafn-
vel þessi kafli sögunnar getur vel
kritík staðist.
Þegar Grímur hafði um hríð
dvalið í vistinni, krefst Margrét
af bónda sínum, að hann komi
Grími burt af heimilinu, þegar er
umsaminn tími sé á enda.
“Nú verður þú að fara að geraj
eitthvað í þessu, með manninn,
segir hún.
W 0 NDERLAND.
1 —60 hlössum annað árið. Annars
1 skyldu ræktunarmenn minnast þess.
“D°n Juan” heitir leikurmn, sem . að a,drd er 5 rauninni ofborið í
sýndur verður á Wonderland leik- j flögin; því eyðist ekki áburðurinn
| allur á fyrsta eða öðru ári, þá kem-
húsinu á mánudagmn, þnðjudag- | ur hann að góðum notum á ,þriðja
inn og miðvikudaginn i næstu viku. i og fjórSa ári og gerir niiklu meira
John Barrymore er aðal leikandinn gagn þannig niðurplægður eins og
Honum 'þótt mikið til þess koma
þegar hann var aö undirbúa sig að
leika þennan mikla ástarleik, sem
er svo ólíkur þvi. sem hann hefir
áður leikiS. Þessi leikur er fallegur
og skemtilegur og það þarf enginn
að óttast að hér sé verið að sýna
“Manninn — hvaða —?” ans-
ar Jón.
“Hann Grím, auðvitað. Ertu bú-
inn að gleyma honum Grími, sem
þú tókst, sællar minningar?”
“Eg sé ekki, að það sé hægt að
gera annað við hann, en að láta
hann bíða dauðans hérna.”
“Og eg segi það, ef þú ætlar að
hafa hann hérna á heimilinu einn
dag fram yfir það, sem þú lofaðir
í haust, þá tek ég til minna ráða”,
svaraði Margrét.
Jón maldaði í móinn nú, þótt lin-
lega verðist, og kvað Þóru þá að
sjálfsögðu myndu líka burtu fara,
en hún ætti að minsta kosti hálft
búið eða meira. Brá húsfreyju
mjög við þessa frétt. Ráðrikar
konur gleyma títt skyldleika inn-
- nokkuð, sem sé ljótt eða spillandi.
Það er óhætt að segja að John
Barrymore hefir tekist mjög vel i
þessum lei’k.
16. febr. varð bráðkvaddur aust-
ur á Héraði Brynjólfur Þórarins-
son fyrrumbóndi á Brekku í Fljóts-
dal, hálfbróðir síra Þórarins á Val-
þjófsstað. Hann var 76 ára gamall,
varð gleðimaður mikill og glæsi-
menni og bar ellina vel til hinstu
stundar.
Frá Blikastöðum.
hann er, en þó geymdur hefði verið
heima í haugstæði og borinn síðan
á gróna ^léttuna.
Fimm árin síðustu hefir ekki ein
skófla búfjáráburðar verið borin á
gróið land þar á Blikastöðum.
Hann hefir allur farið í flögin! Á
túnið hefir Magnús eingöngu notað
útlendan áburð, þau árin, og gef-
ist ágætlega. Til gamans má geta
þess, að tvö næstu árin fyrir stríðið
hafði hann notað útlendan áburð,
trúlega fyrstur allra bænda lands-
ins og sannfærst um notagæði hans
En þá kom stríðið og gerði áburð-
inn svo dýran, að ókaupandi var.
Alls hefir Magnús unnið kringum
8 þúsund jarðafbótadagsverk þar á
Blikastöðum. Og fullan helming
þéss hefir hann látið gera síðan
1922, er hann fór fyrir alvöru að
nota erlenda áburðinn. Aður hafði
áburðarskorturinn verið honum
versti Þrándur í Götu.— En hann
hefir haft fleira en ræktunína eina
á prjónunum þessi síðustu árin.
Síðan haustið 1923 hefir hann
jafnan að öðrum þræði staðið í
stórbyggingum. Hefir hann um það
'bil lokið við að byggja upp allan
bæinn. Er fvrst að telja: tbúðarhús
8x9 m. og tvær hæðir. F.fri hæðin
með tvöföldum steinveggjum og
mótroði á milli. 2. Hesthús c,5x10,5
“Ágætustu fyrirmyndarbúin eru
hjá bændunum, sem best búa,” sagði
Sigurður heitinn ráðanautur. Og i m- með geymslurúmi jafnstóru uppi
tekta og útgjalda, en heimta aðj hann sagði það vafalaust satt. Aðrir | vfir. Hvorttveggja úr steinsteypu í
eins það, er þeim sjálfum finstj menn hafa haldið á Iofti kröfunni hólf og gólf. 3. Þurheyshlaða fyrir
900—1000 hesta, með þremur vot-
heystóftum inni, hverri fyrir, sgm
svarar hérumbil 200 þurrabands-
hestum. Hlaðan öll stejypt, upp.und-
ir þakskegg. 4. Fjós með básum
fyrir 32 gripi, gangstéttum, fóður-
göngum og sjálfbrynningu. útvegg-
irnir hlaðnir úr steypusteini tvö-
faldir og mótróð milli veggja, en
geymsluloft uppi yfir. 5. Áburðar-
hús steinsteypt, samsvarandi fjósi
vera hljóta. Ráðdeild og ráðríkij um önnur fyrirmyndarbú, sem rek-
er nokkuð sitt hvað, og fylgist —j in væru fyrir rikisfé, ýmist einstök,
því miður — tiltölulega sjajdan j — í sambandi við skóla, eða ham-
að. — Er hér komið í 25. kapítula ingjan veit hvernig. Úr þeim búum
sögunnar, og málið þannig með- og gagni þvi, sem þau gætu unnið
farið, að sjáanlega hefir höf. þekt '
dæmi af svipuðú eðli. Næsti
kapituli skýrir málið frekar; en
svo lýkur, að Grímur deyr á heim-
ilinu, og um það leyti, eða nokkru
fvr, grípur Margréti ótti mikill og
vill láta í Ijós iðrun sina við Þóru.
En nú er það um seinan.
Yfirleitt er sagan all-vel sögð,
og víða mjög vel að orðum komist
í ‘philosophiskum’ útlistunum. Eru
þó í nokkrum einstökum atvikum,
ef til vill, naumast svo skýrt á-
kveðin, að fólk, sem les þessa
sögn “eins og hverja aðra sögu”
án þess að hugsa út í tilgang rits-
ins, skilji þau til hlítar. Sögur
eru af fjöldanum lesnar til þess,
að hlæja að þeim, eða eins og það
nefnist hér, til að “drepa tímann’”
— hugsunarlaust, gagnslaust.
Finna mætti það að sögunni,
og eigi að ástæðulausu, að hvergi
bendir hún á voðann, sem stafar
tæringarsjúkur niðursetningur,
Grímur að nafni, önuglyndur og
óljúfur í viðmóti, sjáanlega lítt
með óþektum stærðum. Eru aðal þektur í sveitinni. Hafði Jón bóndi
orsakir þess fátækt lýðs og lands
0g kaupendafæð, fremur en hitt,
að eigi munu til vera allmargir
höfundar, sem færir væru til
slikra ritstarfa.
Sagan, sem hér verður minst
með fáum orðum, “Gestir”, fer
ekki geyst í máli, en sígur þó
nokkuð á með köflum. Málið er
lipurt og látlaust 0g framsetning-
in víðast skýr og bein. Er sagan
sjáanlega ekki rituð að eins til
þess, að höf. kæmi nafni sjálfrar
sín á prent, eins og stundum virð-
ist vera aðal hæfileiki sumra höf-
unda þeirra, er sögur rita og ljóð.
Aðallega er hér að ræða um Á-
deilumál, er sérstaklega tekur til
athugunar slúðursagnir bygð-
anna, og er naumast hægt að
segja, að þar sé eigi um nægilegt
söguefni að ræða.
Heita má, að sagan “Gestir”
fari öll fram á einu heimili, bæn-
um Hlíð, og eru megin-aðilar efn-
isins, “söguhetjurnar”, Margrét
húsfreyja, sem var fríð kona stór-
lát og ráðrík, og því bæði “bónd-
inn og húsfreyjan”. Maður henn-
ar, Jón að nafni, óðalsbóndinn
sjálfur, hörkulaus hægfari, sem
alt lét að óskum kounnar; Þóra,
systir Jóns, ógift, stilt kona og
föst í lund; Jónki, vinnumaður,
og loks vinnukonan Elín, ýtízku-
stúlka, systurdóttir Margrétar.
sótt fund þann, er ráðstafa skyldi
þurfamanninum, er hans var von
í bygðina. Þegar Jón kemur heim
aftur, spyr kona hans hann að,
hvort erfitt hafi gengið að fá
samastað handa þessum vesalingi,
og kvað Jón svo hafa reynst í
mesta máta. “Þeir aftóku allir
að taka hann,” mælti Jón.
“Hafði enginn þá mannlund,”
ssgði Margrét, “að hann vildi taka
þenna gustukamann?” Þá kemur
sigurgleði í svip Jóns. Hann hall-
ar sér aftur á bak 1 stólnum og
gerir sig svo breiðan sem hann
getur. “Eg tók manninn,” sagði
hann. “Enginn annar vildi gera
það.”
I
Margrét hrekkur saman. Henni
liggur við andköfum.
“Þú, — tókst manninn, Jón, án
þess að spyrja mig?”
Eitthvað fleira varð hér að orði
og sá það á, að miður líkaði hús-
freyju að vera þannig ráðum bor-
in, og kom það tilfinnanlegast
fram í meðferð á hinum veika
“gesti”. Bendir sagan skýrt á
það, að Grímur yrði þess fljótt
var, að eigi væri hann velkominn
eða hugljúfur konunni.
Þóra, systir Jóns bónda, kona
vel miðaldra, tekur sjúklinginn
að sér til hjúkrunar, þrátt fyrir
stirðlyndi hans sjálfs 0g ógeð
húsmóðurinnar. Hún ein fékk um
sögu Gríms.
Jónki vinnumaður, feldi ástar
hug til Elínar, og henni til þökn-
unar tókst honum að koma á
dansi þar á heimilinu, sem varð
til þess, að Elín játaðist honum
til framtíðareignar. Ef til vill
þykir sumum lesendum mikils um
vert það atriði, er Grímur rís úr
rekkju og leikur á fíólín, sem
hann hafði haft í farangri sínum,
við dansinn í forföllum annara
hljóðfæra. Gerir sagan list hans
nokkuð stórfleyga, enda varð
þetta verk hans honum um megn,
og loks var hljóðfærið brotið í
smátt fyrir lok samkvæmisins. 1—
Alt er þetta vel mögulegt, en
naumast líklegt undir kringum-
stæðunum.
einmitt eitt af þessum "ágætustu
fyrirmyndarbúum, sem hann Sig-
urður heitinn ráðanautur talaði um.
Lm fortið Rlikastaða veit eg fátt
Þó held eg það sé rétt, að á fvrsta
tug 20. aldarinnar bjuggu þar ekki
færri en fjórir bændur, hver eftir
annan. Má af því marka að ekki
varð neinn mosaVaxinn þar á þeim
misserum. Enda var jörðin þá ör-
------------- --------, ----------, Je,tisskot — En vorið 1909 flutt-
af óvarkárri og jafnvel gætinni lst PJnSiao ungur bóndi og efnalítill,
umgengni við tæringarveika sjúk- J'r>nilnn norðan úr Vesturhópi. Var
linga á heimilum þar, sem flest er 'lann_þar aleinn við voryrkjur fram
til óþæginda. Hvergi er á þetta
drepið, nema í þjósti Margrétar,
og liggur því f augum ofar, að
þetta sé hótfyndni hennar, en að
það eigi við rök að styðjast. Væri
illa farið, ef nokkrir lesendur
skildu málið á þessa leið.
Yfir höfuð er sagan ekki rituð
sem skemtimál, heldur er aðal-
efnið sorglegs eðlis. Þó er kafl-
inn um tilhugalíf Jónka og Ellu
meira
en hitt. Er þar all-vel sýnd ný-
tízkan í orði og kröfum, án þess,
að freklega sé með efni farið.
Annars er sagan látlaust hvers-
dagsspjall um hversdagsatvik, og
flytur engar óheilnæmar né ó-
bændunum og búnaðinum, hefir
geysimikið verið gert. En ósýnt er
það nú flest ennþá, því miðu’r.
Mér datt það i hug hérna á dög-
unum, þegar að því var fundið við
mig, af einum alþektasta “búnaðar-
mála’ -manni Iandsins, að eg nefndi &ripatölu. 6. Áhaldaskemma og
ekki Blikástaði í grein, sem eg í snn®juhús undir sama þaki, með
skrifaði um alt annað efni — að j Þurklofti uRpi yfir. \’eggir allir úr
það sannarlega hefði láðst mér 0f í steini- Fnnfr. hænsnahús, mjólkur-
lengi. að segja svolitið frá búskapn- ; geymsluklefi og rúmgóð göng milli
um þar. Því kunnugur var eg þar 'Þúðarhúss. fjóss og hlöðu, með ís
þó. og vissi fvrir löngu, að þar er 1 trpvrH<í1”L'f‘‘í'’ A,i --- ■ ' '
an af fyrsta vor. og þótti víst sum-
um gronnum hans ekki meira en
glæsdega byrjað. En svo gengu und
geymsluklefa undir. Alt úr steini.
Samanlagt frunnflatarmál bygging-
anna allra er um það bil 790 ferm.
Mun nú óvíða finnast i íslenzkum
sveitum, á einuín bæ, jafn mikil og
vönduð bygging sem á Blikastöð-
um. ,
Einn af mörgum ósiðum íslands-
bænda, sem þeir skaða sig mj-ög
með, beinlinis og óbeinlinis. er sá, i
hverju óðagoti þeir oftast nær
bygga bæi sína. Venjulegast er öll-
um undirbúningi slept. En svo ein-
| hvern góðan vordag rokið til og
I riflð niður og ’bygt upp aftur á
nokkrum diigixn, eða a. m. k. á fá-
um vikum. Lítið hugsað um kostn-
aðinn! Enn minna um vandvirkn-
an honum verkin, að enn er bað 'ina • F° langmest um að koma bygg-
mi^nað i Mosfellssveit. Þetta var
ssSsíSr" ® ‘
Síðan eru nú liðin tæp átján ár
8a. sem veit hvernig umhorfs var
a Bhkastoðum þá og sér hvernig
það er nu, hann veit Iíka, þó hann
þar
11 biiuugaiu uviixva v6 L < . lva> HU I
til þess, að kæta lesandann | 1 ekkert um það heyrt, að
hefir meira verið gert af öðru en
Þy. að srta auðum höndum og sofa.
°g hfnn <’el\ eir|nig, svo framarl
sem hann ekki
er
ega
■ ...... steinblindur.
szir„r.á^rirF“s“s,w
0 hestar af töðu á
og 40 af há. Nú
öllu aðal efni sögunnar veldursíðir að vita örfá atriði úr lífs-
Það mun sumum getast undar-
lega að sögunni, þar sem Þóra
sjáanlega fellur í ástir við sjúk-
linginn, aðframkominn að heita
má, af þessum voða kvilla. Og
eigi síður það, að ást þeirri skyldi
tekið vera af Grími, þjáðum og
þrjóskum í lund. — Við þetta at-
riði er þó fátt að athuga, annað
en ástina sjálfa. Flestum hugs-
andi mönnum og konum á fullorð-
insárum er það víst kunnugt, að
hvorki er ástin skynsemi, né skyn-
semin ást. Ástin er þróunarhvöt
mannkynsins og hins lífræna rík-
is, þessa heims—að minsta kosti.
Ást og vit eða þekking, ást og í-
grundun og ráðdeild trúlofast
ekki eftir neinum settum, mann-
félagskreddum^ Slái í hart milli
vits og ástar, ber ástin oft sigur
ekki nenia 80
Blikastöðum
túnið með hafrlök^m orðið nokk-
ð vfir 600 dagsláttur. Hólarnir þrir
grómrnr °"gU SÍSan 0rSnir sam-
gromr 0g nyjum hólum bætt í hóp-
mn. En lancrmpct- -r ,
þó gert
fagrar kenningar, miklu fremur „a ve^ln um það.
hið gagnstæða.
Sé þetta fyrsta tilraun höf. við
ritun skáldsögu, er vonandi að
þar með hafi hún ekki árar allar
í bát lagt, heldur fylgi þar fleiri
sögur, er vott beri um æfðan
þroska rithöfundar, enn dýpri inn-
sjá í dulrúnir lífsatvika og enn
ljúfari meðferð efnisins.
Vegna þess, hve hugmyndir
lesenda um það, h v a ð skáldsög-
ur eiginlega eigi að vera, eru ólík-
ar að kröfum til, kynni einhverj-
um að verða það, að spyrja, hví í
ósköpunum eg sé að rita um og
mæla orð í vil smásögu þessari,
sem þar að auki sé af kvenmanni
rituð. Svarið gegn þessari spurn-
ingu verður tvöfalt, en óbrotið. 1
fyrra lagi það, að sagan er lag-
lega frá gengin á ýmsan hátt og
hefir enga siðferðislega galla, sem
eg gæti við fljótan lestur var orð-
ið, en í öðru lagi hitt, sem í sam-
ræmi við þetta atriði felst: Ef
kvenhöfund^r væru hvattir til að
æfa skáldgáfu sína frekar en ver-
ið hefir, væri nokkur von fengin
um, að fagurfræðilegra, hlýrra og
samúðarlegra efni yrði tekið til
væri samhent
íngunm einhvernveginn af!! —
og því fer sem fer: Húsin endast
ekki einu sinni á borð við þann sem
byggir þau. Og áður en Ix’mditin er
laus vi^ skuldirnat, sem leiddi af
byggingunni, þarf hann að fara að
hvggja á ný!! Og svona gengur þaö
koll af kolli.
Magnús á'Blikastööum fór ööru-
vísi að. Hann notaði haustið og vet-
urinn til að draga að sér sand og
möl og steypa sementsteina. Þannig
sparaði hann sér rnjög mannahald
á háum verkalaunum. En efni var
, alt við hendina þegar til þurfti að
um á nx Scí VaI tU,?lð á Blikastö«- i taka. Hann fullyrðir aö fyrir þetta
stærð. Það var^5 v^,arda^láttur að | hati byggingarkostnaðurinn orð.ð
forKlo, - ‘ Þremur holum og ! f jóröungi til þriðjungi lægri en ella.
forblautt myrarsund á milli. Þa| & Lnariega athyglisverð fyr-
er
irmynd handa bændum og öðrum
þeiiíi, sem byggja þurfa. að fara
Baðstofurnar gömlu, undir suð
óg torfþekju, eru nú óðum að týna
tölunni í sveitum vorum. Fólkið vill
fá eitthvaö “fínna”! Og svo bvggja
En langmest af tún^ukanum er I menn sér timburhrófatildrin. Þau
f, * v Ur VOtri mýri- VarS þar
fyrst að ræsa fram 0g þurka, með
sto'skurðum og h°IræsuB , en’sí
aS b-vlt? °* býtta gróSri. Munar
meiru a því en almenningur veit
að taka td ræktunar þvílika mýrij
eða þurra grasmóa, eins og víða er
nóg völ á. Þar er um ekki minna en
þrefaldan mun að ræða. Og eigin-
lega meira þó.
1 sumar fengust kringum þúsund
hestar af töðu og hafragrasi á
Blikastöðum. Var höfrum sáð síð-
astliðið vor í 11—12 dagsláttur og
grasfræi til næsta árs í nálægt þelm-
ing af pví landi. Magnús hefir nú i
seinni tíð einkum haft þann háttinn
á nýræktinni, sem sýnt hefir sig að
meðferðar, heimilislegra, hvers-j vera einhver hinn notadrýgsti.
dags’legra og að minna bæri á hin-j Hann sáir höfrum einsömlum í plóg
um grófari búningi, sem karlhöf-j flögin á fyrsta ári, en höfruni og
undum kynni að virðast tamari.j grasfræi annað ár. En auðvitað
Samt er býsna erfitt að sjá, að j þarf að bera gætlega í óræktina, til
kvenhöfundar, sem hita t. a. m. á! þess að þetta gefi góða uppskeru. A
ensku máli, velji hugðnæmara! Blikastöðum hefir reynslan sýnt,
efni í sögur sínar, né séu yfirleittjað ekki er ofaukið að bera á, sem
langt á undan í ljúfara rithætti. ■ svarar 90 fullkomnum kerruhlöss-
eru falleg og “fín” fyrsta sumarið.
En á næstu haustnóttum renna þau
út í slaga og eru svört jafnan síðan.
Kuldinn í þeim kvelur og drepur
íbúana! Og innan við tvítugsaldur
eru þau svo venjulegast ótiýt. Þau
eru að flestu leyti lakari en góð
gömul baðstofa og helmingi dýrari
a. m. k. E11 þau “tolla í tískunni.”
Og það er þeirra hlíf. Annars reisti
enginn slíkar byggingar.
En þetta þarf að bevtast. Og þarf
að breytast fljótt! Steinhús eiga að
koma í staðinn með tvöföldum
veggjum og troði a milli. Þau verða
litlu eða engu dýrari en timbur-
hjalternir. En miklu hlýrri og geta
enst öldum saman, ef vel er til
vandað. Menn þurfa að taka upp
aðferðina hans Magnúsar á Blika-
stöðum; draga að sér efnið þegar
annað er ekki að gera og stevpa svn
steina sjálfir. Þetta mætti gjöra
smátt og smátÉ & mörgum árum
þangað til nóg væri komið í heilt
hús. Væri sannarlega óskandi að
fleiri vildu fara svona að en þeir.
Hvar sem þér kaup-
ið og hvenær sem þér
kaupið Magic bökun-
arduft, vitið þér, að
>að er ætíð hægt að
reiða sig á það og er
hið besta, ávalt á-
byggilegt og hreint.
BÚIÐ TIL I CANADA
MACIC
BAKINC
POWOER
Á Blikastöðum fékst fyrir átján
árum fóður handa þrem kúm, ef
vel lét í ári. Nú eru þar 24 kýr í
fjósi auk nauts og kálfa og alt fóðr-
að á heimaræktuðu heyi. Ennfrem-
ur eru þar á fóðri 7 hestar, sem
líka eru að miklu leyti aldir á töðu.
Sauðfé til heimilisnota, vetrunga
og ótamin hross, fóðrar Magnús
austur í Flóa og verður víst nokkru
ódýrara héldur ef heima væri, þvi
hey má að sjálfsögðu reikna með
sama verði í MosfellSSveit og það
selst í Reykjavík.
Þó víða hafi nú hin síðari árin
verið untiið nokkuð mikið að jarða-
bótum, veit eg þó engan bónda. sem
síðustu 3—4 árin hefir 'unnið annað
eins og Magnús á Blikastöðum.
Korpúlfsstaðastórvrkjurnar geta
als ekki komið til satnanburðar hér.
I^ær eru unnar fyrir stórgróðafé
vitgerðarmannsins, og vel fallnar til
fvrirmyndar öðrum stórgróðajörl- '
úm. En vgnjulegir bændur mega
aldrei miða sig við þær. Á Blika-
stöðum hefir hinsvegar bóndinn,
sem einungis studdist við bú sitt,
verið að verki. Og hann var ekki
hóti betur stæður len þeir hinir í
Mosfellssveitinni, þfegar hann bvrj-
aði þar. Jafnvel síður en svo! TTann
hefir a. m. k. sjálfur sagt svo frá.
að hann hefði ekki séð aðra leið en
þessa, til að bjarga sér frá basli.
Og hann heldur því fram í alvöru.
að hann væri fyrir löngu fosnaður
upp frá Blikastöðum, hefði hann
ekki farið þessa leiðina og ræktað
af alefli. Og ætli nokkur sé líklegri
til að segja okkur sannara um það
en hann sjálfur?
Á blikastöðum er fyrirmyndin
handa bændum ! Og hún segir þeim
þetta: Að bæta og auka túnið sitt,
gerir 'betur en borga sig ! Það er
vissasti vegurinn til að vera sjálf-
bjarga bóndi.
Sem íslenzkur sveitamaður á eg
eina bæn innilegasta. Hún hljóðar
svona:
Blessi og þúsundfaldi framtíðin
nýræktar-Blikastaðina í landi voru-
Hclfji Havnesson.
AtUs. Þó að “Freyr” glevmdi
Blikastöðum. þegar hann í haust
sagði frá heyjafeng nokkurra stór-
býla, hefir það sentiilega ekki verið
af því, að hann metti þá og það sem
þar hefir verið unnið í áttina fram
minna en annað. er hann segir frá.
—Hér hefi eg nú sagt svolítið frá
það ósagt, hve guðvekomið honum
Blikastöðum Og vita má “Freyr”
ef greinarkornið eða það, sem hann
vill þiggja úr því. — En eg ætla að
hafa það til marks um heilindi hans,
hve fljótt og vel hann seeir nú bún-
aðarsöguna frá Blikastöðum.
H. H.
Lögr.
um á dagsláttuna fyrsta árið, og 50 sem enn hafa gert það.
Mynd þessi verður sýnd á Rose
Theatre þ. 17., 18. og 19. þ. m.