Lögberg - 28.04.1927, Blaðsíða 7

\
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. APRÍL 1927.
Bls. 7
Er meir en ánœgðnr
með afleiðingarnar.
Manitobamaður Talar Lofsamlega
itm Dodd’s Kidney Pills.
Mr. W. G. Kemble brúkaði Dodd’s
Kidney Pills við nýrnaveiki
og reyndust bær mjég vel.
Minnedosa, Man., 25. apríl —
(einkaskeyti)—
Þetta bréf er eitt af mörgum,
sem oss eru alt af að berast og
sem tala lofsamlega um þetta
meðal. Það er frá Mr. W. G.
Kemble, til heimilis á M7ater St.
Hann segir: - “Þegar eg fór á
fætur á morgnana, hafði eg mikla
tilkenningu í nýrunum. Mér var
ráðlagt að reyna Dodd’s Kidney
Pills, og eg er þeim, sem það ráð
gaf mér, mjög þakklátur, því að
Dodd’s Kidney Pills reyndust mér
ágætlega. Eg vil ekki vera án
þeirra.”
Að sjúkleiki sá, sem þjáði Mr.
Kemble, hafi stafað frá nýrun-
um, er áreiðanlegt. Það sést á
því, að Dodd’s Kidney Pills hjálp-
uðu1. honum. Þegar nýrun fara
úr lagi, þá hreinsa þau ekki
óhollu efnin úr blóðinu, og af-
leiðingin verður sú, að maður
verður áhyggjufullur og missir á-
hugann og dugnaðinn. Þetta er
bæði óþægilegt og skaðlegt. Óholl
efni í blóðinu valda sjúkdómum.
Verjist þessum sjúkleika og fá-
ið aftur heilsu yðar með því að
nota Dodd’s Kidney Pills.
Tóbaksnautn og œska.
Eftir Sigurð Guðmundson,
forstöðumann gagnfræðaskólans
á Akureyri.
(Prentað eftir Akureyrar-
blaðinu “Dagur”)
”Verkamaðurinn” og “Dagur”
hafa, góðu heilli, vakið máls á,
hve athugaverð væri sívaxandi
tóbaksneyzla barna og unglinga.
Umræður um slíkt efni hljóta
að vekja athygli allra þeirra, er
falin er forsjá og forráð ungra
manna og uppeldis-stofnana. í
raun réttri ætti allir foreldrar
lands vors að láta sig slíkt efni
miklu skifta. Eða hvað skyldi
þeir menn láta sig varða, sem
eigi er alhugað ant um þroska
eða, að minsta kosti, um stund-
lega velfarnan barna sinna og
niðja? Heimskan ein og hrokinn
fá, að ókönnuðu og óhugsuðu
máli, neitað því, að reykingar og
önnur tóbaksnautn á rekinu milli
10 ára og tvítugs, fái óhollustu-
samlega orkað á hegðun, nám og
þroska svo ungra neytenda.
Eg fæ eigi varist að leggja orð
í belg um þetta efni. Samt tek
eg nauðugur hér til máls. Senni-
lega hættir forstöðumönnum skója
til ofmikillar vandlætingarsemi
um venjur og háttsemi æskulýðs.
— Ef til vill er eg slíkum kvilla
haldinn og því í meðallagi vel
fallinn hér til leiðsagnar. í öðru
lagi virðist mörgum öfgagjamt,
er þeir rita um tóbksnautn og á-
fengis, eins og eðlilegt er. Efn-
ið er viðsjált og torfundið þar
hið sanna og rétta, enda eru áhrif
tóbaksins misunandi eftir eðli og
aldri neytanda, þroska þeirra og
hraustleik. En eg þykist hafa
nokkra( reynslu um tóbaksnautn
æskumanna, er eg fæ eigi orða
bundist um.
I.
Þar er skjótt af að segja, að
skólareynsla mín og viðkynning
við unga skólasveina hefir blásið
mér í brjóst megnum ímugust á
tóbaks-notkun ungmenna, einkum
vindlingareykingum, sem er tíð-
ust og tömust tóbaksnautn æsku-
manna. Mig uggir fast, að skap-
höfn þeirra sé tóbaksneyzlu alt af
viðsjár- eða varhugaverð, stund-
um skaðvænleg, svo að sæmdar-
og siðferðisháski getur — og Nhef-
ir áreiðanlega — staðið af. Eg á
hér við ungmenni á rekinu 14—
20 ára, sem eg haft hefi nánust
kynni af.
Eg þykist eigi á annan hátt
Gefur Þér Sömu Heilsu óg Orku
og Þú Hafðir á Yngri Árum.
Það gildir einu, hvort þú ert
gamall og mikið farið að fara
aftur, eða miðaldra og bilaður á
heilsu, eða á yngri árum, en
skortir líf og fjör æskunnar, þá
munt þú finna undursamlega
hjálp og heilsubót ef þú notar
þetta ágæta meðal, Nuga-Tone.
Þetta góða meðal hefir á síð-
ast liðnum 35 árum veitt miljón-
um manna heilsu og styrk og á-
nægju. Það uppbyggir líkamann
betur, en nokkuð annað getur
gert, styrkir taugarnar og vöðv-
ana og aðál liffærin, og læknar |
sjúkleika, sem leiðir af ónógu eða
þunnu blóði, og kemur líkaman-
um í lag, þó hann sé veiklaður
og af sér genginn. Fáðu flösku
hjá lyfsalanum strax í dag. Með-
alið verður að gera þig styrkari
og hraustari og láta þér líða bet-
ur á allan hátt, eða verðinu verð-
ur skilað aftur að öðrum kosti.
Taktu enga eftirfíkingu — ekkert
getur jafnast við Nuga-Tone.
betur fá rökstutt þessa skoðun
mína heldur en á þá leið, að skýra
frá, hversu hún hefir smámsam-
an þróast í mér. Þó óviðfeldið sé,
verð eg um leið að minnast nokk-
uð á sjálfan mig.
Eigi má dyljast þess, að sjálf-
ur hefi eg lengi reykt, mér þótti
ilmurinn hinn þægilegasti, á-
hrifin hin notalegustu, einkum
ef eg hefi hóflega reykt. Eg
veitti lengi enga athygli áhrifum
reykinga á ,'skaphöfn og sam-
vizkusemi. Einhvern tima hefði
eg, ef til vill, heimskað góða
menn fyrir að eyða mikilli fyrir-
höfn, orku og erfiði i baráttu
gegn tóbaksnautn. Mér hefði í
fyrsta lagi þótt slíkt fánýt bar-
átta, með því að piér hefði þótt
litlar ■'vonir verulegs árangurs
af slíku stríði. í öðru lagi virti
eg þá svo — sem eg raunar geri
enn—, að minna væri undir þvi
komið, hversu menn neytti heldur
en hvað þeir veitti, c: hvað þeir
sköpuðu eða léti af hendi rakna
nýtil^gt ,í þágu ’þjóðfélags k>g
menningar. Að vísu vissi eg á
því nokkur deili, að nautnir og
neyzla orka á iðju vora og iðni,
og að slík áorkan er annaðhvort
holl eða óholl. Fer hér sem oftar
í svipuðum efnurn, að eigi er
svigrúm handa þriðja. Hitt hug-
leiddi eg eigi, að tóbaksnautn
gæti ísjárverð reynst, jafnvel
hættuleg að marki. Slíku veitti
eg fyrst eftirtekt, er eg tók við
þeirri sýslan, er eg gegni nú.
'Skamma stund hafði eg dvalist
hér, er eg komst að raun um, að
vindlingar reynast óskapstyrkum
unglingum hinir skæðustu freist-
arar. Piltur einn, milli ferming-
ar og tvítugs, varð uppvis að
mjög ískyggilegum fjárafla, er
stjórnlaus fíkn í vindlinga átti
áreiðanlega langsamlega mesta
sök á. Skömmu siðar gerðist hér
í skólanum atburðir, er kveiktu í
mér sterkan grun á, að oftar en
varir væri skamt frá vindlingnum
í flöskustútinn. Hefi ef síðar, af
ýmsum rökum, styrkst í þeirri trú.
En “fyr má rota en dauðrota”.
Ilt geta unglingar hlotið af vind-
linganautn, þótt eigi valdi hún
ofdrykkju né glæpsamlegu at-
ferli. Mér hefir, mörgum frem-
ur, veizt kostur á að taka eftir,
hvort nokkrar eða hverjar breyt-
ingar gerast á skaphöfn og ráði
unglinga, er þeir venjast á reyk-
ingar eða tóbaksnautn. Og und-
antekningarlítið hefir mér alt af
virzt bregða við á sömu leið:
Jafnskjótt og nemendur byrjuðu
reykingar, kendi nokkurrar flögn-
unar í fari þeirra, fór að bera á
flösum í eggjum skaphafnar og
vilja. Veilur þessar eru í byrjun
allra-oftast svo smáfeldar og smá-
gerðar, að naumast taka aðrir eft-
ir þeim en menn, sem kynzt hafa
fjölda ungmenna og orðið hafa,
sökum stöðu sinnar og starfs, að
hvessa eftirtekt sína á þroska og
stefnu æskulýðs. Vér feður og
mæður erum flest furðulega ó-
glögg á glöp og galla barna vorra,
afsökum yfirsjónir þeirra og á-
virðingar. Vér dyljum oss þess„
— að nokkru viljandi—, hvílík
hætta getur af þeim staðið, fyrir-
gefum því stundum of fljótt og
börnunum of auðveldlega. Og
hér verð eg að skjóta að athuga-
semd, sem hefði þó átt betur
heima síðar í grein þessari.
Vísast hugsast einhverjum, að
lítil sök sé að tóbaksnautn ung-
menna, úr því að tíðast taki ekki
nema stöku menn eftir skapbreyt-
ingum þeim, er af henni stafi.
En þess ber að gæta, að flestir
skapbrestir byrja hægt, ósýni-(
lega hægt. Oss hættir raunalega
við að gleyma því, að ógæfan fer
löngum hægt úr hlaði. Einmitt
af þeim sökum er oss erfitt að
varast óhamingjuna, að hún er
hverju rándýri veiðikænni, slyng-
ari og slægari. Tolstoy drepur á
það, í stórmerkilegri ritgerð um
áfengi og örvandi nautnir, að eigi
þurfi nema örsmátt strik eða ör-
litla dráttu til að breyta svo
mynd, að hún verði algerlega
önnur. “Listin byrjar á örsmá-
um dráttum,” hefir hann eftir
frægum málara rússneskum. <0g
þetta á ekki að eins heima um
list, heldur um gervalt lífið, seg-
ir stórskáldið. “Sannarlegt lif,
kveður Tolstoy enn fremur, “byrj-
ar, þar sem gerast örsmáar og ó-
endanlega litlar breytingar” —
(“where what seem to us minute
and infinitely small alterations
take place”—ritgerðin er á ensku
og kallast: “Why do men stupify
themselves?”). EAitt verður að
hrinda því, að þetta heljarmenni
andans fari hér, um meginatriði,
með rétt mál. Til skilnings á sliku
þarf eigi lengi að virða fyrir sér
mannlega reynslu né mannlegt
eðlisfar. Því er það án efa rétt,
sem sagt hefir verið, að taka
iverði með tiltölulega mestum
strangleik á fyrstu óráðvendni
eða gripdeildum barna eða ung-
linga.
Vísast spyrja margir, í hverju
þær breytingar séu fólgnar, semT er vér af slíku höfum, heldur til
bóla taki á í skaphöfn og dagfari j að dylja fyrir sjálfum sér kröfur
nemanda, er neyta taki vindlinga.
Svara má sannast á þessa leið:
Hæverska þver, skemtifýsn vex,
dregur úr iðni og ástundan, en
afarhægt í fyrstu, bryddir á smá-
hirðuleysi um hlýðni við skóla-
reglur og skólalög. Af því að nem-
endur hér hafa sýnt skólanum
þegnskap og drengskap í hlýðni
við reglur hans, er athugun min
um þetta efni áreiðanleg og mætti
sanna hana hverjum kunnugum.
Dálítill losarabragur færist á svip
og framferði. StundUm verður
vart- tilhenigingar til siVidurgerð
ar um klæðaburð, yfirleitt borist
meira á en áður, eða öllu heldur
á sliku byrjað. Yfirleitt hættir
ungum reykjöndum til að semja
sig í margvíslegustu nautnum
eftir fullorðnum. Þeir gerast
flýsjulegri. óörugglegri /til orða
og æðis, dáða og dugs.
Þetta er alsannast sagt af
reynslu minni í þessu efni. Sjálf-
ur þykist eg skoða þetta atriði
hleypidómalaust. Eg hefi skýrt
rækilega frá skoðana-þróun minni
hér, svo að lesöndum veitist þeim
mun auðveldara að skera úr lík-
um til, hvort eg rita hér af hlut-
drægni, hleypidómum * eða ofsa-
fengnu hatri á tóbaksnautn.
eiginnar samvizkm. Sennilega
þykir mörgum tóbaksneytanda
slíkur boðskapur kynleg kenning,
furðuleg og fáránleg i senn. En
gjalda ber á tvo vegu — og þá
gagnstæða — varhuga við, áður
en vér mörkum afstöðu vora gagn-
vart slíkum kenningum. Það er
jafnmikil fásinna, að virða í slík-
um efnum algerlega að vettugi
orð Tolstoys, eins og það væri á
sína visu óviturlegt, að gefa eng-
an gaum að kenningum heims-
frægs vísindamanns í jarðfræði,
þótt gjarnt þætti honum á öfgar.
Munum, að sjaldan hefir lifað
skáld, er lýst hefir mannlegri sál
með meiri skilningi og kunnug-
leik, en einmitt þetta rússneska
stórskáld. Varast ber hins veg-
ar að gína athugalaust við hverri
guðsjallsgrein hins mikla spá-
manns. Enginn byrjar á tóbaks-
nautn í því skyni, að deyfa við-
kvæma samvizku. Vér byrjum
ungir á tóbaksnautn af rælni og
hermihvöt, til þess að vera “eins
og hinir”, vera “menn með mönn-
i um”, af mannalátum. Mannalæti
eru það — og þau í rauninni kát-
brosleg— er hvítmunalegur ferm-
ingardrengur eða jafnvel rúmlega
svo gamall, renglulegur og væsk-
II.
En hvað getur
reykingar spilli
ilslegur, reykir gildan vindil, eins j anleg sýn, að
valdið því, að
skaphöfn ung-1
menna'í Slíku fæ eg að litlu einu
svarað. En eg fæ eigi varist að
freista nokkurra sálarlegra skýr- j
inga á þeim hinum íhugunarverðu i
staðreyndum, er eg hefi skýrt frá
hér að framan, og fæ eg eigi
undan komist að festa nokkurn
trúnað á.
Torfundið er hér, sem viða
annars staðár. hvað er orsök og
hvað er afleiðing. Þeir hænast
einkum að vindlingum og tóbaki,
unglingarnir, sem ósjálfstæðast-
ir eru í eðli og valtastir á freist-
inga-svellinu. Þótt finna megi
ýmsar undantekningar, venjaít
þeir unglingar einkum og tíðast
á tóbaksnautn, sem sízt mega við
henni og þola hana verst, sökum
áskapaðrar vilja-veilu og óstyrk- j
le-iks í skapferli. Úr því verður'
þess vegna seint skorið með vís-!
indalegum áreiðanleik, hvort eigi
hefði mátt líta sömu úrlitlu
og fimtugir tóbaks-berserkir, eða
skeggjaðir ýstrubelgir. Slík
mannalæti eru samvizkusemi
ungra sveina miður heilsusam-1
leg: t
“Hrokinn til þess háa í list
hentar ei sem stigi”,
kvað Steingrímur. Sama má segja
um ihöfuðlist allra lista, sjálfa
lífsins list. Það er eðli alls mik-
hafa áreiðanleik og ráðvendni
margra ungra manna, fá — þótt
skildar séu undan allar undan-
tekningar — eigi varist þeirrij
hugsun, að margur spillist, er
færast yfir hann ár og aldur. En
misskiljið mig ekki! Æ,tlið mér
ekki þá fjarstæðu, að eg kenni
tóbaksnautn einni saman slika
spilling. Aðalsök á slíkri hnign-
un fullorðinna og aldraðra á ger-
völl mannfélags-skipun vor, fá-
ráðleg tízka, heimskulegar venj-
ur og rotinn aldarandi. Tóbaks-
nautnin er ekki nema mjög lítils-
háttar afspringur þessara skapa-
norna vorra á jörðu. Henni verð-
ur ekki eytt, nema ráði þessara
misvitru norna verði breytt, og
þær öðlist æðri og meiri þroska
en þeim hefir til þessa hlotnast.
En þessi lítilsháttar afspringur,
tóbakssóttin, getur spilt skap-
höfn og heilsu barna vorra, ef of
snemma og of freklega er neytt,
cg gerir slíkt, að meira eða minna
oftar og alvarlegar en varir og
gefinn er gaumur að.
III.
Ef reykingar eru unglingum á
gagnfræðaskóla-reki óhollar, ræð-
ur að líkindum, að þær séu börn-
um milli 10—14 ára aldurs blátt
áfram skaðlegar. Það er óhugn-
sjá þyrping lítilla
hnokka á slíku reki, reykjandi
forstofum á veitingakrám eða á j
stéttum og strætum úti. Þótt ó-!
hugsandi sé, að uppræta tóbaks-l
gelgjuskeiði, er ant um sæmd
sína. Þeir vita það, sem átt -hafa
margvísleg mök og viðskifti, bæði
við unga og miðaldra, að æsku-
menn rjúfa stórum sjaldnar orð
og heit heldur en svokallaðir
rosknir menn og ráðsettir.
Ungum mönnum er holt bind-
indi um nokkurt skeið. Einhver
frægasti uppeldisfræðingur Þjóð-
verja telur það skaphafnar-
þroska nauðsynlegt. Og auðfund-
in eru rök fyrir slíkri skoðun.
Bindindi kennir ungum mönnum
að neita, en slíkt reynist mörgum
tornumin list. Eg hefi góðar
heimildir þess, að sumir ungling-
ar byrjuðu fyrst reykingar eða
víndrykkju í “heldri manna” boð-
um, af því að þá brast pinurð til
að neita. Hér hefði bindindi kom-
ið að góðu haldi, hert og stælt.
Að því skyldi stefnt, að enginn
ungur íslendingur reykti, fyrr en
hann væri orðinn tvítugur. Nátt-
úra lands vors krefst harðfengis
og hreysti af íbúum þess. ef þeim
á vel að farnast og vel vegna í
£ VOR
Miss Susan Peake, 49
’Edward St., 'Toronto,
tsegir: “Á vorin fékk
*eg Eczema á hand-
♦leggi og í andlitið og
var það .mjög óþægilegt og ljótt.
Eg brúkaði allskonar smyrsl, en
kláðinn og óþægindin héldust við
þangað til eg fékk Zam-Buk.
Það var mjög stuttur tími frá
því eg byrjaði að brúka Zam-Buk,
þar, til mér fór að batna. Eg
brúkaði Zam-lBuk reglulega ov
það leið ekki á longu þangað til
mér var alveg batnað og húðin
var alvegj heil, bæði á andliti og
handleggjum, og hún varð meira
að segja mjög mjúk og hrein.”
Á þessum tíma árs er huðin
sérstaklega mjög næm fyrir þess-
um sjúkleika, svo nú ættu allir að
gæta þess vandlega, að nota strax
Zam-Buk, ef þeir fá einhverja
skurfu eða sárindi á hörundið.
Þetta ágæta jurtalyf er ávalt gott
og það má ávalt reiða sig á að
það græðir ss#r á hörundinu.
ramPuk
BEST FOÍ2 ALL
SKIN TROUBLES
á hún í því sammerkt yið marga
sjúkdóma, að draga má úr henni
og minka hana. Ófyrirgefanlegt
tómlæti virðist mér það, að freista
einskis í þessu efni. Skólanefnd-
illætis, að því er ekki gefið um að ir og skólakennarar ættu að hefj-
játa, hvorki fyrir sjálfu sér nél ast handa gegn slíkum ósið.
landinu. Því krefur þess þjóðar-
þroski og þjóðarheill, að íslenzk
æska sé tamin við karlmensku og
aflraunir, hófsemi og harðfengi.j
Engan iðrar þess á gamals aldr:.!
er hann rennir augum yfir liðna |
æf:, þótt hann vendi sig seint á i
tóbaksnautn. Hins vegar hefi eg óvií5jafnanlegt við psoriasis, salt
heyrt góða menn og gegna harma rheum, bad legs, hringormi, kýl-
það á efri árum, hve ilt þeir hefð5 um, skurðum, brunasárum, og
- tóbaksnautn onn ^
og altaf til æfiloka, af því að þá __________________________________
. brysti skapstyrk .til að venja s:g " „
nautn, jafnvel meðal ungmenna,j af henni, þótt þeir fegnir vildi og íastur var bann tvu sioustu ar æt-
þeim ávalt léki þar þróttyana inllar-
löngun á.
öðrum, að því verði á villur né
yfirsjónir. Því verður og eigi
neitað, að menn reykja sökum
nautnar þéirrar, er tóbakið fær
þeim eða skapar þeim. Ekkert er
sennilegra né auðskildara um svo
gráðugar verur, sem oss menska
menn. “Hinc illæ lacrimæ.”
Margur siðferðis sjúkdómur og
margvíslegt böl aldar vorrar
sprettur einmitt af mannlegri
nautnasótt. En þótt vér reykjum
bæði af mikillæti og nautnagirni,
má vel vera, að reykingar hafi á-
hrif ill á samvizkusemi og dreng-
sprungurnar í skaphöfn og fram- j lund. Tolstoy telur dæmi slíks úr
göngu reykjandi æskumanna, þótt
aldrei hefði þeir nokkurn vind-
linginn reykt. Halda má, af þess-
um rökum, því fram, að reyking-
ar, glöp og smábrek 14—16 ára
drengja eigi alt sömu upptök, séu
systkin, en ekki mæðgin. Hér má,
sem læknar að orði komast, eigi
villast á ‘post” og “propter” eða
eftir á og sökum þess.
En samt leikur mér sterklega
grunur á því, að orsaka-festi sé
hér í milli. Systkini orka hvert
á annað. Frá slíku getur, sam-
kvæmt eilífu lögmáli, ekkert und-
anfæri. Myndi þá tóbaksnautn
engin áhrif hafa á vaxgljúpar
sálir ungra manna á rekinu milli
14—16 ára? Erfitt veitir mér
öðru trúa. Gáum að. Þótt marg-
ir unglingar og jafnvel mörg börn
reyki nú, eru reykingar og tóbaks
neyzla samt aðallega fullorðinna
nautn. Tóbaksnautn er eins kon-
ar ferming til fullorðins nautna.
En ef unglingar á slíku reki
temja sér fullorðinna venjur og
skemtanir, kemst það inn hjá
þeim, að þeir séu rækallans mikl-
ir garpar og afreksmenn, er i hví-
vetna megi semja sig að fulltíða
manna háttum, og að sömu lög
gildi um þá, sem fullorðn#. En
slíkt er óheilt, á marga lund skað-
legt. Slíkt dregur úr þeirri full-
komleiks-þrá, sem er allrar full-
komnunar skilyrði. Sanngjarn
húsbóndi leggur ekki sömu vinnu
né sömu vökur á 14—16 ára ó-
harðnaðan ungling, sem á þrítug-
an mann, fullhraustan og full-
efldan. Samt virðast margir for-
eldrar una því vel, að börn þeirra,
á lang-afdrifamesta skeiði æfinn-
ar og allra hættulegasta, neyti
sömu nautna sem fullorðnir. ______
Minnast ber og hins fornkveðna:
að ein syndin býður annari
heim . Því óhóflegar, sem við
mötumst, því ákaflegar langar
okkur í vindilinn að snæðingi
loknum. Ein nautnin hefir aðra
nautn í eftirdragi. óhæfilegt
eftirlæti við sjálfan sig í einu
efni, elur á samskonar eftirlæti
við sjálfan sig í öðru. Þá er 15
til 17 ára snáði hefir tamið sér
sömu nautn á tóbaki sem full-
orðnir og^ fullþroskaðir, hættir
honum við í nautnum — þvi mið-
ur ekki eins í hollu starfi ___ til
að temja sér ýmiss konar nautnir
aðrar fyrir aldur fram, sem
margt 1SkyggiIegt getur af sprott-
ið. en næst fátt gott af gróið
Tolstoy heldur því fram, í rit-
g'erð þeirri, sem
eg gat um, að
menn neyti hvorki tóbaks
fengra drykkja sökum
Þeirra né hressingar né ánægj^
né á-
bragðs
bókmentum og lífi, sem trauðla
verða vefengd. Hafa og flestir
athugulir menn, að líkindum,
rekið sig á það, að margur frem-
ur það ölör, er hann myndi blygð-
ast sín fyrir ódrukkinn. Vindl-
ingur hefir áreiðanlega stundum
sefað veika siðferðiskend, svo að
fyrir sefun þá brast eigi harð-
neskju til illverka eður glæpa,
sem Tolstoy drepur á. Og það:
verður hér eigi nógsamlega brýnt!
fyrir mönnum, að ungur og ó-
þroskaður þolir ver sama tóbaks-
skamt en fullvaxinn og full-
þroska. Tóbak sefar. — Þótt það
skaðsefi ekki samvizku margra
ágætra manna, getur það eigi að
síður sljóvgað samvizkusemj ung-
menna, sem ófullvaxta eru, bæði
á andlega og líkamlega vísu. Og
ekkert er það, sem æskulýður né
þjóðfélag má síður við, en að
samvizkan — vörður alls siðferði-
legs lífs — sé illa leikin eða
veikluð.
Aukaatriði tel eg hitt — þótt
mikilsvert sé—, sem frá var sagt
nýlega í skýrslu merkra skóla
danskra, að komið hefir í Ijós, að
ýmsum nemöndum hefir sózt bet-
ur nám, er þeir létu af reyking-
um. Sennilega slævir það hugs-
un þeirra og skilning, svo að með-
allagi, gefnir nemendur bíða af
því námsskaða og andlegan
hnekki. Geoijg Brandes sagði í
ræðu Tyrir mánni nýútskrifaðra
stúdenta (“Rustale) 13. septem-
ber 1913: “Varið yður á ofmik-
illi tóbaksnautn. ITóbaksnautn
gerir loftið þungt (kvalm c:
velgjulegt), og hún slævir hugs-
unina, breytir nauðsynlegri um-
hugsun í fánýta draumóra” (“for-
vandlet nödvendig /Omtanke til
ligegyldigt Drömmeri”). En sá
þroskast áreiðanlega bezt á námi,
er mestri hugsun beitir við það.
Nú heyri eg gjalla við úr öllum
áttum, frá mörgum mikilsmetnum
borgurum og stórmennum: “Ung-
ur byrjaði eg að reykja og sömu-
leiðis félagar mínir ýmsir, er nu
skipa æðstu sessa þjóðfélagsins,
og eg hefi ekki orðið þes var, að
við höfum af líku beðið nokkurt
mein.” — Satt er það, að margur
byrjar unvur tóbaksnautn og
verður þó, sem betur fer, nýtur
maður og merkur fyrir því. En
er fjarstæða að svara slíkum
mönnum þannig: Er óhugsandi,
að verið gætuð þið enn fullkomn-
ari, enn samvizkvíSamari, enn ör-
uggari í æfistarfi og hverskonar
drengskap, en eruð þið? Ásig-
komulag mannsins bendir á, að
samvizkusemi þeirra, er þar hafa
áhrifin mest, sé í sumu syrgilega
ábótavant. Og þeir, sem kynst
Koma verður hér á samvinnu með
fofeldrum og skólum. Tíðka ætti
hér fund með foreldrum og kenn-
urum og vandamönnum skóla-
barna og skólanemenda, þar sem
rætt væri um slík efni og fleiri
greinir, er uppeldi varða og
skólamál. Slíkir fundir þykja
gefast vel utanlands, að því er
skólaskýrslur þaðan herma. Sjálf-
ur hefi eg í hyggju að efna til
slíks fundar á næstkomanda
hausti.
Miargir foreldrar halda, að hér
verði engju viti komið fyrir börn
sín. Stundum getur slíkt reynst
toírvelt, stundum 1 ókleift. Ef
beitt er lipurð og lagi, en ekki
kúgun né þjösnalegu banni, má
hér án efa miklu til leiðar snúa,
ekki sízt ef feðurnir kynni sjálfir
nokkru að fórna fyrir mörn sín og
væri þeim hér til eftirbreytni. En
slíkt mun þykia til of mikils mælst
af feðrum lands vors á þessari
tíð. öldin er ekki hneigð til
sjálfsafneitunar né fórnar nein-
um lífsþægindum. En þótt feð-
ur reyki sjálfir, geta þeir oft og
einatt laðað börn sín í bindindi.
Sumir telja slíkt bindindi hættu-
legt, af því að ungir menn geti
brotið það. Eigi má neita, að slíkt
getur gerst. En oss fullorðnum
mun yfirleitt hættara við bind-
indisbroti en unglingum. Ung-
mennum á umróts-aldri eða
Frá íslandi.
Rvík. 12. marz.
Misátta á Suðurlandi þessa viku.
Oftast um tveggja stiga hiti. Norð-
anátt meö snjókomu á NorSur- og
Austurlandi. Mest 9 stiga frost.
Guðmann Kristjánsson stúd.
med. andaðist í Rvík 8. f. m.
Hann var ættaður af Vatnsnesi í
Húnavatnsýslu, f. 22. ágúst 1897.
Stúdentsprófi lauk hann vorið
1924 og hóf nám i læknisfræði. Þá
veiktist hann af lungnatæringu, er
að lokum dró hann til dauða. Rúm-
Halla Lárusdóttir andaðist 1.
þ.m. á Kirkjubæjarklaustri á
Síðu, 83 ára gömul. Hún var
ekkja Helga heitins Bergssonar
bórtda á Fossi í sömu sveit. 13
börn eignuðust þau hjón og eru
5 á lifi: Lárus bónd: i Kirkju-
þæjarklaustri, Helgi forstj. Slátr-
unarfélags Suðurlands, Einar í
Englandi, Guðleif húsfreyja á
Fossi og Halla, húsfreyja á Geir-
landi.
Snjóflóð féll i öræfum 7. f. m.
Sópaði það burtu rafmagnsstífl-
unni í Svínafelli og gjörði auk
þess skaða nokkurn á túni. Stífl-
an hefir verið bygð á ný.

8
WHISKY TEGUND, ER AVALT STYRKIR
HEILSUNA; AÐEINS ÚR BESTU EFNUM
OG HÆFILEGA GÖMUL
CWhisky
Skrifið eftir Cocktail verðlista vorum
Hiram Walker and Sons, Limited, Walkerviile, Ont
Nýr Sigur Fyrir Samvinnuna.
Breyting sií á kornsölulögum Canada, sem samþykt var af báSum deildum sambands-
þingsins, nú rétt áður en þinginu var slitið, veitir bændum í Vestur-Canada rétt til
að senda korn sitt til hvaða hafnstaðar sem þeir sjálfir kjósa.
Jafnvel þótt þessi breyting kæmi fram se/n stjórnarfrumvarp, þá er það engum vaia
bundið, að ástæðan til þess að hún hefir nú komist á, er sú, að mikill meiri hluti
bændanna í Vestur-Caada, sameinaðir í hveitisamlaginu, heimtuðu eindregið
þessa réttarbót. %
Þessi sigur bændanna í Vestrrlandinu, nær engu síður til þeirra, sem ekki tilheyra
hveitisamlaginu, en hinna, sem tilheyra því. Ef þér hafið enn ekki gengið í þenn-
an félagsskap, finst yður þá ekki, að nú sékominn tími til þess, að þér, með vinum
yðar og nágrönnum, berjist fyrir ykkar sameiginlegu hagsmunum og réttindum?
Það eru margar fleiri umbætur, koraverzluninni viðvíkjandi, sem bændunum væri
til hagsmuna og hægt væri að koma í framkvæmd, ef þeir væru nógu vel sam-
taka um þær. Hinir einu hættulegu óvinir hveitisamlagsins, eru bændurnir, sem
þalda sig utan við það og finna að, og sem leggja tilyhveitið, sem síðar er hægt að
jiota eins og sleggju til að hamra niður hveitiverðið.
Ef þér viljið koma föstu verði á aðal framleiðslu yðar, þá takið þátt í hinu mesta
fyrirtæki bændanna í Canada og gerist meðlimur Hveitisamlagsins, jiessa stórkost-
lega samvinnufélagsskapar, sem alt af fer vaxandi.
Manitoba Wheat Pool, Saskatchewan Wheat Pooi, Hlósrte Wheat Pool
Winnipeg. Regina. Calgan’