Lögberg - 12.05.1927, Qupperneq 4

Bls. 4
LöGBERG, FIMTUDAGINN 12. MAÍ 1927.
Gefið út hvem Fimtudag af Tte Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
r»!«)man N-6327 oé N-6328
Eiaar P. Jónsson, Ecfitor
UtanAsknh tíl blaSsina:
THE COlUkJBI^ PIJESS, Itrl., Box 3171, Wlnnlpng. Wan.
UtanAakrift ritatjórans:
EOifOR LOCBERC, Box 317* Wlnnipag, Maui.
Verð $3.00 um árið.
Borgist fyrirfram
Tho "Lógborg'' ta printod anil publlahed br
Tha Columbia. Praaa, Lhmited, ln tha Columhla
■utldtng, C(S Barxint Ava., Wlnnipeg, Manltoba.
Dagleg viðfangsefni.
vrart nafni hins þriðja frambjóðanda, er hann
fremur vill styðja með atkvæði sínu en ein-
hvem annan, ef fleiri en þrír eru í kjöri.
Af því, sem nú hefir sagt verið, er það sýnt,
að þessi nýja aðferíj er ofur einföld, og ætti
því ekki undir nokkrum kringumstæðum, að
geta valdið misskilningi, eða ruglað kjósendur,
þegar að kosningaborðinu kemur. Auk þess
hefir hún þann megin-kost, að vera grundvöll-
uð á langtum fullkomnara réttlæti, en hinar
eldri kosninga aðferðir. — Skýringar þessar
eru að mestu leyti teknar eftir blaðinu Mani-
toba Free Press.
Oánœgðir innflytjendur.
Af öllum þeim mikla fjölda fólks, er streymt
hefir hingað til lands síðustu árin, er svo að
sjá, sem innflytjendur frá brezku eyjunum, séu
allra manna óánægðastir með skilyrði þau, sem
hór eru 'fvrir hendi. Má þetta glögt af því ráða,
hve margir hverfa heim aftur, eftir tiltölulega
skamma dvöl, sem og því, hve mi'kill fjöldi sæk-
ir um inngöngu héðan til, Bandaríkjanna.
Veraldleg heill sérhvers einstaklings, er að
miklu leyti undir því komin, að hann fái sem
fyrst á æfinni komist að einhverri þeirri at-
vinnn, sem honum fellur í geð. Með þeim hætti
einum, má nokkurn veginn telja víst, að hinir
andlegu og líkamlegu kraftar fái notið sín til
fulls, í þjónustu hinna daglegu viðfangsefna,
hlutaðeigandi einstakling sjálfum og þjóðfé-
lagsheildinni t#l blessunar.
Sérhver sá, er þannig hefir komið ár sinni
fyrir bprð, hefir ráðið eina flóknustu gátuna,
sem ráðin verður, héma megin grafar. Ef til
vill er hann fátækur og áhrifalítill, í hinni
venjulegu merkingu þess orðs. í»ó er það hann,
er leyst hefir torráðna þraut, er ýmsum þeim,
er meira létu yfir sér, reyndist um megn að
Teysa. Hann lifir og hrærist í starfi sínu. Út
fyrir takmörk þess, þarf hann hvorki að sækja
ánægju né endurhressingu, — starfið er hon-
um alt í ðllu. Með þessu er það þó engan veg-
inn sagt, að slíkum manni gæti eigi hugnast að
öðrum viðfangsefnum eða atvinnutegundum.
En hann er ánægður með sitt eigið hlutverk
engrn að síður, og það ríður baggamuninn.
Hver einasti maður, sem reglulegt yndi hef-
ir af starfi sínu, gengur fagnandi að iðju sér-
hvern morgun, hversu erfið viðfangsefni sem
kunna að bíða hans, staðráðinn í því, að vinna
sigur á þeim öllum. Ef til vill er hann sár-
þreyttur, þegar heirn kemur að kveldi, en móð-
inn hefir hann þó eigi mist, og starfsgleðin er
hin samá. Hans mesta áhyggjuefni er senni-
lega það, að hafa ekki getað komið því öllu í
verk, er hann hafði ásett sér að morgni.
Starf slíks manns, þarf ekki endilega að
vera margbrotið, — viðskiftaveltan getur jafn-
vel verið minni, en árið á undan. Hann er von-
djarfur samt, því hjarta hans slær í órjúfan-
legu samræmi við hin daglegu viðfangsefni.
Starfið er honum ljúfur leikur, — leikur, sem
ekkert annað kemst í hálfkvisti við. Líf hans
auðgast sökum ástarinnar á iðjunni. Hann
verður nýtur maður í hvaða stétt sem er, og
skapar fagurt fordæmi fyrir alda og óborna.
Kosningaaðferðin nýja.
Bftir því sem nær dregur fylkiskosningun-
um, fer það að verða æ ljósara, að í mörgurn
einmenniskjördæmunum, verða þrír eða fleiri
frambjóðendur í kjöri. Verður þar, í fyrsta
sinni í stjórnmálasögu fylkisins, viðhöfð sú að-
ferð, er lögleidd var á síðasta þingi og í því
felst, að kjósanda er heimilað að greiða at-
kvæði til vara með öðrum frambjóðanda en
þeim, er hann greiðir forgangs atkvæði. Og
eftir því atfylgi, sem flokkarnir þrír, Bracken-
menn, liberalar og íhaldsmenn, þegar virðast
teknir að beita, er fátt líklegra en það, að hin
nýja aðferð verði viðhöfð í miklum meiri hluta
kjördæma, utan Winnipeg, þar sem hlutfalls-
kosningum verður beitt, eins og að undan-
förnu.
Samkvæmt gömlu kosninga aðferðinni, var
það ávalt tindir hælinn lagt, hver úrslit yrði, í
kjördæmum, þar sem þrír eða fleiri, framhjóð-
endur voru í kjöri. En niðurstaðan varð, sem
kunnugt er, oft og einatt sú, að sá er kosningu
hlaut, studdist hvergi nærri við meirihluta
kjósenda, heldur var blátt áfram fulltrúi á-
kveðins minni hluta. Ef k.jósendur hefðu átt
greiðara aðgöngu rm?ð að láta vilja sinn í ljós,
og haft meira svigrum, myndi einhver hinna
frambjóðendanna, er meiri hlutanum stóð nær,
vafalaust hafa náð kosningu.
Breyting þessi hin nýja á kosningalögunum,
miðar til þess að gera kjósendnm hægra fyrir
með að velja það þingmannsefnið, er mests
trausts nýtur hjá kjósendum yfirleitt. Sá mað-
ur fær vitanlega ákveðna tölu forgangsatkvæða
(“fjrst choices”), en því til viðbótar vara-
atkvæði (“second choice”) þeirra kjósenda,
er eigi reyndust þess megnugir, að fá sitt eigið
þmgmannsefni kosið við fyrstu talningu.
Kosningalagabrevting þessi hefir það óhjá-
kvæmilega í för með sér, að kjósendur mega
ekki rígbinda sig um of við ákveðinn frambjpð-
anda, heldur verða að svipast um eftir öðrum,
er þeim fellur næst-bezt í geð,J því falli, að upp-
áhalds þingmannsefnið nái ekki kosningu.
Um það, hvernig marka skuli kjörseðilinn,
er það eitt að segja, að tölustafir verða not>-
aðir í stað krossa. Tölustafurinn ”1” fekal
settur gagnvart nafnj uppáhalds frambjóðand-
ans, “2” við nafn þess þingmannsefnis, er
kjósandi vill nsest helzt fá kosið, og ”3” gagn-
Sökum þess, hve vel ýmsum hinna hrezku
frumbyggja vegnaði hé'r, sökum alls þess hins
mikla fjár, er þeir margir hverjir létu eftir
sig, er gekk til ættingjanna heima fyrir, komst
sii skoðun einhvem veginn inn í höfuð fjölda
manna á brezku eyjunum, að til þess að komast
yfir mikið fé á s'kömmum tíma, þyrfti ekki ann-
að en skreppa til nýlendanna, dvelja þar nokk
ur ár og hverfa síðan heim aftur með alla vasa
úttroðna af gulli.
Þeir brezkir menn, er aðnjótandi urðu
erfðafjár héðan úr landi, hafa sýnilega aldrei
gefið sér tíma til að hugsa um stritið og erfið-
ið, er i^orfeður þeirra hér hlutu að etja afli við
á landnámsámnum, áður en þeir sáu .ávexti
iðju sinnar. Af misskilningi, eða beinum þekk-
•ingarskorti á staðháttum hér, hefir það svo
leitt, að hrúgast hefir inn í landið brezkur
skrifstofulýður, er ekkert kunni til búnaðar og
strandaði í borgunum, þar sem víðast hvar var
kappnóg af atvinnulausu fólki fyrir. Megin-
þorri manna þessara, hefir horfið heim til
Bretlands aftur, og borið Canada alt annað ep
vel söguna, eftir brezkum blöðum að dæma.
Slíka afstöðu er afar erfitt að verja. Það er
kunnugra, en frá þurfi að segja, að allar aug-
lýsingar af hálfu canadiskra stjórnarvalda, í
sambandi við innflutningsmálin, taka það skýrt
fram, að þeirra innflytjenda sé að eins æskt, er
taka vilji upp landbúnað — fvrir eigin reikn-
ing, eða þá gefa sig í vinnumensku hjá bænd-
ura. Hitt er og skýrt tekið fram, að aukins
vinnulýðs í borgunum, sé ekki þörf, eins og
sakir standi. Þeir menn, sem austan tim haf
til borganna flytjast, og vonbrigðum sæta,
mega því gersamlega sjálfum sér um kenna, og
geta með^engu móti skelt skuldinni á stjórn
þessa lands, né þjóðina í heild.
Önnur ástæðan til óánægju meðal brezkra
innflytjenda, er þó var nokkru meir áberandi
fyrir stríðið, en nú, átti rót sína að rekja til
taumlauss gróðabralls í fasteignakaupum og
sölu. Margir menn, vel efnum búnir, seldu
eignir sínar heima fyrir og fluttu hingað með
fjölskvldur sínar, með það fyrir augum, að
verða stórríkir á fáutn mánuðum. Þegar hing-
að kom, keyptu þeir síðan af fyrstbjóðanda
lönd og lóðir langt fyrir ofan sannvirði. Svo
þegar verðhmnið kom, töpuðu menn þessir
margir hverjir aleigu sinni, eða því sem næst,
og skeltu allri sknldinni á landið. Við það
skapaðist enn annar flokkur óánægðra ný-
byggja, er síður en svo hefir aukið á veg hinn-
ar canadisku þjóðar.
Canadaþjóðinni er þörf á öllu öðra fremur,
en óánægðum nýbyggjum, hvort heldur þeir
eru brezkrar ættar eða annara þjóða.
Eitthvað bogið,
Bracken-stjórnin í Manitoba, sem nú er rétt
í þann veginn að ganga til kosninga, hefir gert
til þess ítrekaðar tilraunir, upp á síðkastið, að
sannfæra fylkisbúa um það, að fjárhagur fylk-
isins sé ky^minn í það gott horf, að ekkert ann-
að fylki, innan vébanda fylkja-sambandsins
ennadiska, standi jafn vel að vígi. Þessu til
frekari áréttingar, er því haldið fram í mál-
gagni því, er stjórnin fram að þessu hefir að-
allega stuðst við, blaðinu Manitoba Free Press,
að stjórnin hafi nýverið selt $2,169,000 virði af
veðskuldabréfum til þrjátíu ára, fyrir 96.80,
gegn 4(4 af hundraði. Kosta peningar þessir
því fylkið 4.70 af hundraði. Við þetta væri í
sjálfu sér ekkert að athuga, ef ekki fylgdi sá
böggull skamrifi, að stjórnarformaðurinn, Mr.
Braoken, hefir hvað ofan í annað fullyrt, að
canadisk fylkisveðbréf, hafi aldrei fyr selst
við jafnháu veríSi.
Hér skal engin tilraun til þess ger, að draga
nokkuð það af Mr. Brackén, er hann kann að
hafa gert vel. En málefnisins sjálfs vegna,
verður óumflýjanlegt., að þess sé getið, að
fylkistjórnin í Quebec, seldi um sömu mundir
veðskuldabréf þess fvlkis, einnig til þrjátíu
ára, fyrir 99.03, gegn 4(4 af hundraði og kostar
fé það fylkið því eigi nema 4.56 af hundraði
hverju. Munurinn er auðsær. Staðhæfing Mr.
Brackens, er því eigi að eins villandi, heldur
blátt áfram ósönn.
Hækkun veðskuldabréfa, nær eigi að eins til
Manitobafylkis, heldur til allra hinna fylkjanna !.
líka og stafar einungis af bættum peninga-
markaði og aukinni eftirspurn eftir slíknm
tryggingum yfirleitt.
íslenzkukensla.
Stjómarnefnd Þjóðræknisfélags Islendinga
í Vesturheimi, hefir nýlega samið og sent bréf,
til fomanna skólaráðs í bæjum þeim og bygð-
arlögum innan vébanda Manitoba-fylkis, þar
sem Islendingar eru mannflestir, og farið þess
á leit, að íslenzkan verði tekin á kensluskrá
miðskóla, en slíkt er heimilað, samkvæmt úr-
skurði kenslumála ráðuneytisins frá því í
fyrra.
Skólahérað þau, er nefndin hefir sérstak-
lega hvatt til að sinna málinu, era í Winnipeg,
Brandon, Gimli, Selkirk, Árborg, Riverton,
Glenboro, Baldur, Morden og Lundar.
Árangur málaleitunar þessarar, verður vit-
anlega mest undir því kominn, hvern áhuga Is-
lendingar í hlutaðeigandi skólahéruðum sýna,
og með hve mikilli festu þeir fylgja málinu
fram.
Um' menningargildi íslenzkrar tungu, er
óþarft að fjölyrða, — það er oss Islendingum
yfir höfuð að tala fullvel ljóst. Hitt er meira
um vert, að koma tungu vorri að sem lifandi
kenslugrein í skólum þessa fylkis, og hvetja
æskulýð vorn til að færa sér hana í nyt.
Sérhver sú tilraun, er í þá átt miðar, að
lengja líf “ástkæra, ylhýra málsins” vor á
meðal, hlýtur að verða hverjum sönnum Islend-
ingi óumræðilegt fagnaðarefni. Þjóðræknisfé-
lagið á þakkir skilið fyrir röggsemi sína í máli
þessu, og er vonandi, að árangurinn verði sem
allra víðtækastur.
Búlgaría.
Alþýðumentun í Búlgaríu, hefir fram til
hins síðasta, staðið á næsta lágu stigi. Skólar
hafa verið hvorttveggja í senn, bæði fáir og ó-
fullkomnir, einkum og sérílagi til sveita. Stjórn
sú, er nú situr þar í landi við völd, hefir tekið
mentamálin til alvarlegri íhugunar, en venja
hefir verið til, og knúði fram á þingi þjóðar-
innar, því er nú var nýlega slitið, stóraukna
fjárveitingu til mentamálanna. Skal fé því
varið til nýrra skólahúsa, sem og til launahækk-
unar handa kennuram, er orðið hafa að draga
fram lífið við sult og seyru.
Eitt af nýmælum stjórnarinnar í sambandi
við mentamálin, er það, að stofna til reglubund-
inna kvikmyndasýninga í hinum ýmsu skólum,
er fræða skuli áhorfendur um hag og lifnaðar-
háttu erlendra menningarþjóða. Þá hefir
stjórnin og beitt sér fyrir því, að koma á fót
lestrarstofum sem víðast um landið, þar sem
ávalt sé fyrir hendi góðar bækur, fisamt nýj-
ustu blöðum og tímaritum. Ráðgert. er einnig,
að í lestrarstofum þessum skuli haldnir fyrir-
lestrar af helztu mönnum þjóðarinnar, til að
glæða áhuga almennings á nytsemi bóklegrar
fræðslu, um landbúnað, listir og vísindi. All-
mikið fé hefir og veitt verið til líkamsmentun-
ar, og það jafnframt gert að skyldu, að íþrótt-
ir skuli kendar í skólunum.
Búlgaría er akuryrkjuland, þar sem 80 af
hundraði íbúatölunnar lifa af landbúnaði.
Ráðstafanir ýmsar hefir stjórnin gert landbún-
aðinum til eflingar og lagt til hans nokkuð fé,
en að þessu sinni sá hún sér ekki fært að auka
fjárveitinguna, sökum hinnar miklu upphæðar,
er varið var til mentamálanna, umfram það
venjulega. Er enn margt, sem færa þarf í
lag landbúnaðinum viðvíkjandi. Stórir land-
íflákar liggja í órækt, sökum ónógrar fram-
ræslu, og á enn öðrum stöðum mætti auka
framleiðsluna að raun, ef veitt væri vatni á há-
lendi það, er eigi fær notið sín sökum ofþurka.
Alt þetta viðurkennir stjórnin að sé nauðsyn-
legt, þótt hún, fjárhagsins vegna, eins og áður
hefir tekið verið fram, sjái sér ekki fært, að
ráðast í nýjar framkvæmdir að svo stöddu.
Framleiðsla mjólkurafurða er í mjög bágbornu
ásigkomulagi, og sama er að segja um alifugla-
ræktina. Timburtekju mætti auka til muna,
því skógar era nægir við hendina, en hafa eigi
hagnýttir verið, nema að mjög litlu leyti.
Námur landsins liggja að heita má ósnertar, og
það því enn á huldu, hvert auðmagn þær kunna
að geyma.
Gerðar hafa verið til þess tilraunir á píð-
ustu áram, að rækta baðmull í hinum og þess-
um héraðum landsins, með ærið góðum árangri.
Þpssa framleiðslutegund mætti mjög auka, sem
og flestar hinar, ef nægilegt fé væri fyrir
hendi, en slíku er ekki að heilsa. Nú er stjórn-
in að §ögn, að leita fyrir sér með' erlent veltu-
fé, til starfrækslu hinna ýmsu iðngreina, sér-
staklega þó til námareksturs. Er engan veginn
ólíklegt talið, að auðugir Bandaríkjameim muni
fáanlegir til að leggja fram féð, með því skil-
yrði þó, að þeir hafi hönd í bagga með starf-
rækslu hlutaðeigandi fyrirtækja. >
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPI HANN AF
The Empire Sash& Door Co.
Limited
Office: 6th Floor Bank of Hamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
^.i 11111111111111111111111111111; 1111111111111111111 ii 1111111111111111111111111111111111 m 111 m 1111111 *£
Samlagssölu aðferðin.
= Sama reglan gildir um rjóma, sem aðrar búnaðar- =
E afurðir, að því meira sem vörumagnið er, þess tiltölulega 5
= laegri verður starfrækslukostnaðurinn. En vörugæðin E
E hljóta að ganga fyrir öllu. Þrjú meginatriði þurfa að =
E vera til staðar, ef vara vor á að fá það sæti, sem henni E
= ber á brezkum markaði, sem sé vörumagn, reglubundnar E
E vörusendingar og vörugæði.
Með því að styðja yðar eigin SAMLAGSSTOFNUN eru E
= fyrgreind þrjú mcginatriði trygð. E
Manitoba Co-operative Dairies Ltd.
E 846 Sherbrooke St. - ; Winnipeg, Manitoba E
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiilililiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiilliiE
SPEEDtRON
«AT o arð QCft’O. Itll
Er trygging fyrir góðri
Vírarnir í aflgjafanum eru þýð-
ingarmikill hluti rafmagns elda-
vélarinnar. Til þess að tryggja
það að vélin reynist vel, þurfa
þeir að vera vel varðir.
McClary’s Speediron aflgjafinr,
er vel varinn með loki úr steyptu
járni, sem hægt er að lyfta af.
Það ver virana fyrir skemdum og
tryggir það, að aflgjafinn endist
lengi og reynist vel. Áhöld eða
matur, sem dettur ofan á aflgjaf-
ann, skemmir hann ekki, þannig
vafinn.
!Hví ekki að nota sér þessi sér-
stöku hlunnindi? Sjáið hvernig
McCIary’s rafeldavélarnar vinna
hjá viðskiftamanni yðar. Þar
eru stærðir, gerð og verðlag, sem
þér, eruð ánægður með.
Rafmagns Eldavél
Skoðið einnig McClary’s A. &F. Electric Water Fleater
og Fibre form Tank Cover.
Skoðið McCLARY'S Rafeldavélar
ásamt “Speed Iron” útbúnaði að
„ .55 WúutípcóHijdro, 1419
Princess ; cf
Street 55'59 #princessst. Mam ðt*
Hydro þjónustan ábyrgist þessar eldavélar.
McClary’s Gas og Rafeldavélar
Seldar hjá Appliance Department
WINNIPEG ELECTRIC Compauy
Main Floor Electric Railway Chambers,
Cor. Marion og Tache, 1841 Portage Áve.
St. Boniface. St. Jame*
McClary Rafeldavélar
FÁST TIL KAUPS HJÁ
J. H. Ashdown Hardware Co., Ltd.
Auðveldir borgunarskilmálar, ef óskað er.
Kaupið og borgið Lögberg
✓