Lögberg - 05.01.1928, Blaðsíða 1

41. ARGANGUR |
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 5. JANÚAR 1928
Helztu heims-fréttir
Canada
Á árinu sem leið voru 840 íbúö-
arhús bygÖ í Winnipeg, sem sam-
kvæmt byggingarleyfunum haía
kostaÖ $3,582,000. Árið 1926 voru
575 hús, sem kostuðu $2,-
468,450. Alls voru bygðar í Win-
nipeg síðastliðið ár 4.704 bygging-
ar og er það 600 byggingum fleiri
heldur en 1926. Hér með eru tald-
ar meiriháttar viðgerðir á gömlum
húsum. Byggingarleyfin 1927 námu
alls $7-569>loo> en árið áður $10,-
362,606. Stafar misniunurinn af
því að 1926 var byggingarleyfi fyr-
ir Hudson Bay búðina gefið út,
sem nam $4,000,000. Allmikið af
verkinu var þó ekki gert fyr en
1927. Á síðast liðnu ári voru tólf
ibúðar-stórhýsi (apartment blocks)
bygð, sem samtals kostuðu $944,-
000. Árið áður voru þau ellefu og
kostuðu 869.000. Mörg íbúðarhús
voru, á árinu, sem# leið, bygð í
grend við Winnipeg. Töluvert
fleiri heldur en árið áður.
* * *
Mrs. John Calder er nú 103 ára
að aldri. Hún er fædd í Malagaw-
atch, Nova Scotia og hefir átt þar
heima alla sína löngu æfi. Þrátt
fyrir hinn háa aldur er hún enn
heilsugóð, sér vel og getur lesið sér
til skemtunar og talað um hvað
sem er.
* * *
Allar tekjur Canadian National
járnbrautarkerfisins á þessu ári,
segir forseti þess, Sir Henry
Thornton, að muni verða 260,000,-
Gerir hann ráð fyrir að hreinar
tekjur verði um $45,500,000, sem
er meir en nóg til að borga rentur
af allri skuldasúpunni, sem á kerf-
inu hvíla. «
* * *
Félag með $30.000 höfuðstól,
sem nefnist “Hecla Lumíber Com-
pany,” hefir sótt um löggildingu.
Það hefir aðalstöðvar að Hecla.
Man.
Ellefu mönnum, að minsta kosti,
varð eiturblanda, sem, sem hér er
■'analega kölluð “wood alcohol,” að
bana í Winnipeg í vikunni, sem
leið. Þessi blanda er alls ekki ætl-
uð til drykkjar og prentaðir miðar,
sem límdir eru á flöskurnar, sem
þessi vökvi er seldur í, bera það
með sér, að flöskurnar hafa eitur
að geyma. Það er því ekki vafa
bundið að mennirnir vissu hvað
þeir voru að drekka, þó þeir hafi
fráleitt haldið að afleiöingarnar
mundu verða slíkar, sem raun varð
á. Þessi eiturblanda er ódýr og
fæst í lyfjalbúðum og eru þess
ýms dæmi að menn hafi drukkið
þetta, þegar jreir hafa ekki náð í
annað áfengi. Þessir menn voru
allir samankomnir á eýium stað,
þegar, þegar þetta kom fvrir, í svö
nefndri Coronation Block á horninu
á King St. og Pacific, einhverju
allra versta óþverrabæli, sem til er
í Winnipeg. Hvað margir menn-
irnir voru, sem þátt tóku í þessari
drykkju, veit maður ekki með
vissu, en þeir voru töluvert fleiri
en þeir sem dánir eru. Þegar þetta
er skrifað liggur einn þeirra enn
blindur og fárveikur og einhverjir
hafa náð sér aftur nokkurnveginn.
* * *
Hinn 3. þ. m. andaðist W. R.
Warren, dómari, fyrrum doms-
málaráðherra og stjóraríormaður 1
Nýfundnalandi.
Bandaríkin.
Það hefir verið borið á senator-
ana Borah, Norris, La Follette og
Heflin að þeir hafi þegið mútur af
stjórninni í Mexico. Þeir neita þvi
þverlega að nokkur flugufótur sé
fyrir þessum áburði og hið sama
gerir Molone lögmaður, sem sagt
er um að verið hafi milligöngu-
maður milli senatoranna og stjórn-
arinnar í Mexico.
* * *
Hinn 17- desember rakst kafbát-
urinn S-4 á varðskipið Paulding
utan við Provincetown höfnina í
Massachusetts og sökk með allri á-
höfn, fjörutíu og fimm mönnum.
Voru tveir þeirra Canada-menn.
* * *
Neðri málstofan hefir samykt
lagafrumvarp, sem lækkar skatta
Bandaríkjaþjóðarinnar um $289,-
735.000.
Skömmu fyrir jólin voru óvana-
Iega litlir peningar í fjárhirzslu
Bandaríkjanna, ekki nema $13,-
377,466.98. Þetta þótti ósköp lítið
og stjórninni fanst hún vera rétt að
þrotum komin með peninga, því í
tíu ár hefir aldrei verið þar svona
lágt á borði, og peningaforðinn
hefir aldrei fyr á árinu 1927 farið
ofan fyrir 70 miljónir. En ekki
kemur þetta til af því að fjárhag-
ur stjórnarinnar sé ekki í bærilegu
lagi. Það er öðru nær, en hún hef-
ir nýlega greitt miklar þjóðskuld-
ir og við það lækkaði í sjóðnum í
bili.
* * *
Dr. Herman N. Bundesen í
Chicago segir að kvenfólkinu sé
alveg óhætt að drekka eins mikið af
mjólk og það vilji og þurfi það
ekki að óttast að það verði of feitt
þess vegna. Þessi læknir var um-
sjónarmaður heilbrigðismála í
Chicago, en Thompson borgarstjóri
hefir vikið honum frá því, em-
bætti, hvert sem það er nú vegna
skoðana hans- á fitugildi mjólkur-
innar eða af öðrum ástæðum.
Kuldar miklir hafa gengið und-
anfarna daga um miðbik Banda-
ríkjanna og hefir kuldinn orðið
meir en fimtíu manns að bana þar
á ýmsum stöðvum, þar af 26 í
Chicago borg einni. Snjór hefir
víða fallið þar töluverður, og hef-
ir veðurlag þetta valdið miklu tjóni
þar víða.
Bretland.
Elztu tvíburar á Englandi eru
systur tvær, sem nú eru 93 ára.
Önnur heitir Mrs. Jemina Clarke,
hin Mrs. Keziah Stubly. Mrs.
Clarke á ekki afkomendur, en Mrs.
Stubly á sex börn á lífi og fjórtán
barnabörn, Elzta barn hennar er
nú 70 ára. Önnur þeirra hefir
mist sjónina, en báðar eru þær við
góða heilsu og gera sér bestu vonir
um að verða hundrað ára að minsta
kosti. Þeim finst að margt hafi
öreyst til batnaðar á sinni löngu
æfi og að ungu stúlkurnar eigi nú
ólíkt betra heldur en þær hafi átt í
sínu ungdæmi.
* * *
í neðri málstofu brezka þingsins
eiga sæti 40 menn, sem jafnframt
eru fiulltrúar, námamannafélag-
anna og hafa haft laun frá þeim,
sem nema 250 sterlingspundum á
ári. Nú hafa þessi 'árslaun verið
lækkuð um 50 pund. Fyrir að vera
þingmenn fá þeir 400 sterlings
pund, svo árslaun þessara þing-
manna, sem jafnframt eru fulltrú-
ar námamannafélaganna fá þá 600
punda árslaun og auk þess 10 pund
fyrir frímerki og sendibéfa efni og
því um likt.
* * *
Hon. Philip Snowden fyrverandi
fjármálaráðherra Breta hefir sagt
skilið við hið svo nefnda “Inde-
pendent Labor party,” sem hann
hefir tilheyrt í 34 ár. Segir hann
að þessi flokkur hafi nú ekki leng-
ur nein sérmál að berjast fyrir og
ætti því að sameinast aðal verka-
mannaflokknum á Bretlandi.
Hvaðanœfa.
Þeir menn, sem ferma og af-
ferma skip í Ástraliu hafa gert
verkfall og liggja þar.nú á ýmsum
höfnum 130 skip, sem ekki fást
fermd eða affermd. Haldi verk-
fallinu áfram, er sagt að bráðum
verðá tuttugu og fimm þúsund
námamenn í New South Wales að
hætta vinnu og tuttugu þúsundir
annara verkamanna. S. M. Bruce
stjómarformaður sagði fyrir
skömmu í ræðu, sem hann flutti í
Canberra, að stjórnin niundi gera
alt sem í hennar valdi stæði til að
koma sáttum á i þessu vinnustriði.
* * *
ítalskur vara-konsúll, Kozzio að
nafni, 75 ára gamall, hefir verið
myrtur í Odessa fyrir fáum dög-
’m. Fanst hann dauður einhvers-
staðar í borginni, þar sem umferð
er litil. Höfðu ræningjar verið
þar að verki og gengið svo nærri,
iað þeir höfðu tekið af honum föt-
,n og gullið, sem var í tönnunum í
honum.
Romain Rolland.
Frakkinn Romain Rolland er sá
af skáldum nútímans, sem af
dýpstri sannfæring hefir bannfært
þjóðahatrið og boðað hugsjónir al-
þjóðlegrar s a m ú ð a r, almennrar
mannúðar, ofar allri þjóðargreining,
lotningu fyrir andlegum hetjum
heimsins og afturhvarf frá efnis-
hyggju vorrar aldar.
Romain Rolland (f. 29. jan.
1866J erfði frá móður sinni ríka
tónlistargáfu og fékk í æsku víð-
tæka og ágæta mentun. Hánn las
tónlistarsögu, bókmentir og sagn-
fræði, í Frakklandi og ítalíu. Dokt-
orsnafnlbót hlaut hann fvrir ritgerð
úr tónlistarsögu og varð kennari
i þeim fræðum, síðast á háskólan-
um í París. Hann var frumkvöðull
hins fyrsta alþjóðaþings tónlistar-
sagnfræðinga, sem haldið var í
París 1900. Árið 1010 lét hann af
þenslustörfum og var þá frægur
rithöfundur.
Hetjudýrkun Rollands er einn
sterkasti þáttur í verkum hans.
Fremsta og frægasta káldverk lians
(Jean-Christophe) er hetjulýsing,
en áður hafði hann skrifað glæsi-
legar bækur um þrjú af stórmenn-
um heimslistarinnar, Beethoven,
Michael-A ngelo og Tolstoj. í for-
málanum fyrir bók sinni um Beet-
hoven segir hann: “Hinn aldna
Evrópa liggur sljóf undir þungu og
spiltu andrúmslofti. Efnishyggja,
gjörnsneydd mikilleik, íþyngir
hugsuninni, dregur úr fram-
kvæmdaþreki stjórna og einstak-
linga. Allur heimur er að tortírn-
ast í skynsamlegri og hraklegri
sjálfselsku. Opnum gluggana, lát-
um hreint loft streyma inn,—anda
hetanna leika um oss eins og storm
af fjöllum ofan.” Eftir að hafa
lýst þannig hvöt sinni til þess að
skrifa um hetjur mannkynsins, skil-
greinir hann hvaða merking hann
leggi í orðið heta: “Eg kalla ekki
þá hetjur, sem hafa
hugsun sinni eða krafti;
eina, sem eru miklir í
hinna mestu
þess-i bók er um, hefir sagt: “Eg
þekki enga aðra yfirburði hjá
nokkrum manni, en þá, sem skipa
honum öðrum fremur sæti meðal
góðra manna.” Stórmenni er sá
einn, sem er mikill að skapgerð,
það á jafnt við um listamenn og
framkvæmdajötna, sem alla aðra
men ... Beethoven, hinn sterki,
hreini, sé foringi þessa hers-kara af
hetjum! Hann óskaði þess í þján-
ing sinni, að fordæmi hans mætti
verða öllum þjóðum fótfesta, hvíld,
að óhamingjusamir mættu huggast
við að vita af kröfum Beethovens,
sem þrátt fyrir alla sína ógæfu
gerði alt, sem í valdi hans stóð, til
þess að verða “sannur listsköpuður
og maður.” Eftir að hafa barist
árum saman, af ofurmannlegri
albeiting krafta sinna, tókst honum
að sigrast á örlögunum og ljúka
lífsverki sínu, sem hann sagði að
væri í því fólgiS, að blása hinu
þjáða mannkyni kjark í brjóst. Og
þá hrópaði þessi sigrandi Promé-
theus til vinar síns, sem bað til
Guðs: “Ó, rnaður, hálpaðu ]ær
sjálfur!” — Megi sál vor hrífast
af hinum stórlátu orðum hans og
fordæmi hans magna að nýju trú
mannsins á lífið, á manninn!”
Þessi kafli úr formála Rollands
fyrir sögu Beethovens nægir til
þess að sýna hvers eðlis er dýrkun
hans á hetjum andans. Æfisög-
urnar þrjár eru ekki fyrst og
fremst Iýsingar á list Beethovens,
Michael-Angelos og Tolstojs —
heldur þrem hetjum siðferðis og
mannástar, þrem sárþjáðum mikil-
mennum, sem tóku listina í þjón-
ustu sína í æfilangri, stórfenglegri
baráttu fyrir fullkomnun síns eigin
manneðlis og gæfu og þroska alls
mannkyns.
Rolland hafði frá barnæsku
mikla ást á þýzkri tónlist og hún
dýpkaði og óx við margra ára
rannsókn og íhugun á verkum tón-
skáldanna. Hetjan í stærsta verki
hans, Jean-Christophe, er þýzkt
tónskáld og uppalinn á bökkum
Rínar, eins og Beethoven. Andi
Beethovens fær sterkt á hann þeg-
ar frá barnæsku, hann dreymir
hann á nóttunni: “Þessi tröllauknj
andi braust inn í hann, spenti og
stækkaði limi hans og sál, svo
hvorttveggja virtist risavaxið.
Hann gekk vfir jörðina. Hann var
eins og f jall, og í honum gevsuðu
óveður. Óveður reiðinnar! Óveð-
ur þiáningar! ... Hvilík þjáning!
En það gerði ekkert til! Hann fann
að hann var sterkur! .. . Þjást!
þjást ennþá meira! .. . Hvað það
er gott að vera sterkur! hvað það
er gott að þjást þegar maður er
sterkur!’’ Verkið er i 10 bindum,
æfisaga Jean-Christophe frá vöggu
til grafar, í Þýskalandi, Frakk-
landi, Sviss og ítalíu. Hún lýsir
ytri örðugleikum tónsnillingsins,
sigrum og ósigrum, ástum hans,
vinum hans, öllu, sem verður á vegi
hans, en fyrst og síðast innri bar-
áttu hans fyrir andlegu frelsi og
vexti, hvernig hann skapar tónlist
úr ástum sínum, þrám og sorgum,
hvernig hugur hans hefst frá ein-
staklingshyggju til samúðar og
mannástar, frá ættjarðarást til
heimsborgara-tilfinningar, hvernig
óskapnaðurinn í sál hans verður
að samstarfi, samhljómi, heilsteypt-
um, sterkum og auðugum persónu-
leik.
Jean-Christophe er fegursta og
dýpsta lýsing i nýrri bókmentum á
dularfullum mætti genials skapandi
anda. Verkið kom út 1904—12 og
1916 .fékk Rolland NobelsverS-
launin fyrir það.
29. ág. 1914 ritaði Rolland Ger-
hard Hauptmann opið bréf, þar
sem hann áfeldi Þjóðverja með
nöprum orðum fyrir að hafa kveikt
í hinni fornfrægu háskólabygginu
í Louvain i Belgíu. Þetta var hin
fyrsta blaðagrein Rollands um
stríðið, en þær sem á eftir fóru
hnigu að því að sýna að leiðtogar
allra ófriðarþjóðanna væru sam-
sekir og bæru jafna ábvrgð á þeirri
ógæfu, sem leidd hefði verið yfir
heiminn. Þessar greinar voru að-
dáanlegar að hugrekki og stórsýni.
A’arð Rolland um hrið óvinsæll af
þeim i föðurlandi sinu og dvaldi
stríðsárin öll í Sviss. Hann safn-
aði siðar greinunum. í bók, sem
hann kallaði Audcssus de la mélée
(fyrir ofan áflogin).
— Tean-Christophe hefir verið
þýddur bæði á dönsku (i 12 bind-
um) og sænsku. Önnur besta
skáldsaea hans L’áme enchantée
er einnig til á dönsku (Den for-
Ennfremur
Beethoven,
Michael-Artgelo >g Tolstoj vera til
á Norðurlandámálunut'n.
—Vörður.
Elis Thorwaldson.
Foreldrar Elisar voru þau Þor-
valdur Stigsson, ættaður úr Fljóts-
dalshéraði, og Vilborg Jónsdóttir
frá Kelduskógum í Berunesshrepp
í Suður-Múlasýslu. Fluttist Þor-
valdur að Kelduskógum, þegar
hann' giftist, og bjuggu þau hjón
þar allan búskap sinn góðu búi,
ástsæl mjög., Var Vilborgu ant
um, að börnin hennar héldi sér
við kirkju og kristindóm. Minn-
ist eg eins, er mér var sagt og
sýnir þetta. Það var eitt sinn að
hjá einum sona hennar hér kom
,í ljós einhver andúð við kristin-
dóminn. Þá segir einn bróðir
hans við hann: “Hvað heldur þú
að hún móðir okkar hefði sagt?”
Var Vilborg ágætiskona sögð af
þeim, sem hana þektu, og Þorvald-
ur talinn með öndvegishöldum
sveitar sinnar. Varð hreppstjóri
í Berunesshrepp. Var hagleiks-
maður mikill og lagði gjörva hönd
á flest. En hans naut ekki lengi
við; því hann féll frá 47 ára að
aldri árið 1878. Eignuðust þau
Þorvaldur og Vilborg 8 börn, 5
drengi og 3 stúlkur. Var Elis 5.
barnið, fæddur 23. september
1867, og skírður sama dag. Voru
öll börnin skírð snemma, hin frá
þrjá til sjö daga eftir fæðing.
una. Sýnir það hvað mikils virði
skírnin var foreldrunum og
kristna innrætið, sem á var minst.
Eftir fráfall Þorvaldar, hélt
Vilborg áfram búinu með börnum
sínum. Var með henni forráða-
maður búsins elzti sonur hennar,
Stígur. En þrem árum seinna
brá hún búi og fidttist með
börn sín öll til Vesturheims og
setist að í nýlendunni í Pembina
Co., N. Dak. Þá var Elis tæpra
14 ára. Eins og títt var í þá daga
leitaði hann sér að vinnu, þar
sém vinnu var að fá; en hélt til
að öðru leyti hjá móður sinni og
seinna hjá bróður sínum Stígi,
sem búsettur var að Akra. En
ekki fanst Elis fýsilegt þá að eiga
að ala aldur sinn í N. Dakota.
Fór því um tvítugt vestur á
Kyrrahafsströnd og leitaði sér
atvinnu í Seattle, Wash. Var þá
verið að byggja rafmagnsbraut í
borginni og komst hann þar að
sem “mótormað\>r” og var það í
tvö ár. Þá keypti hann þar verzl-
un Ogrocery) og hafði um nokkur
ár. unz hann seldi og kom aftur
J til Dakota. Keypti hann árið
I 1894 verzlun að Mountain, og
| setist þar að. Gekk þá að eiga
j Hallfríði Sigurbjörnsdóttur (Friðu
Snowfield), ættuð úr Vopnafirði,
einhvern bezta kvenkost, sem þá
var með íslendingum í N. Dak.
Hafði hún þá póstafgreiðslu á
Mountain hjá Haraldi Thorlak-
syni. Tók Elis yfir þá póstaf-
greiðslu og hafði á hendi upp frá
því til dánardags. Verzlunina rak
hann með miklum dugnaði og hag-
sýni unz hún brann fyrir eitt-
hvað tveim árum.—Uppi yfir búð-
inni bjuggu ungu hjónin framan
af, en bygðu sér svo stórt, vand-
að hús skamt frá og raflýstu það.
Það var prýðisheimili 0g æfinlega
ánægjulegt að koma í heimsókn
til þeirra. Þou voru samtaka í
því, að gera heimilið sem ánægju-
ltgast, ekki að eins fyrir þau
sjálf og börnin þeirra, heldur
einnig fyrir þá, sem komu til
þeirra.
Þau eignuðust 7 börn, fjóra
drengi og þrjár stúlkur. Dó ein
þeirra ung. Elzta barn þeirra,
Vilmar Hoseas, sem orðinn var
læknir, druknaði fyrir fjórum ár-
um, við Elgin, III. Var hann sárt
harmaður af foreldrum og syst-
kinum og öllum sem þektu hann
bezt, því hann var mannsefni hið
bezta. Börnin hin, sem lifa, eru
öll hin mannvænlegustu: Eliza-
beth Þorbjörg, hjúkrunarkona,
gift Magnúsi Hjálmarssyni bygg-
inga-fræðing, bróðursyni Mr. H.
Hermanns, fyrverandi gjaldkera
Lögbergs; eru þau búsett í Los
Angeles. Octavía Sigurbjörg,
gift Einari Brandson, bróður dr.
Brandson í Winnipeg. Sidney
Ihorlvald, starfsmaður verzlunar-
felags í Grand Forks, N. Dak. Al-
fred Stígur, lögfræðingur í Chi-
cago., og Elvin Magnús, starfs-
raaður hjá Nash Bros. Corpora-
t;on, Lewiston, Mont. öll börn-
in sem komust upp, gengu á há-
skóla (jUniversity) N. Dak. og út-
skrifuðust þaðan. En á sama
tíma, sem foreldrunum var ant
um, eins og þetta sýnir, að börn-
in þeirra fengju sem bezta skóic-
mentun, þá var þeim líka um það
hugað, að þau fengju kristilegt
uppeldi og yrðu með kirkju og
kristindómi.
Rlis Thórwaldson var prýðilega
vel gefinn. Dugnaðaraður hinn
mesti og framgjarn. Hann var
hygginn og hagsýnn og ráðsvinn-
ur, og komst vel áfram. Skoðan-
ir hans voru heilbrigðar, hugur-
inn opinn, og viljinn einlægur til
að læra og láta sér fara fram.
Hann var hreinlyndur og hrein-
skilinn 0g ’drengur hinn bezti, og
snyrtimenni í sjón og reynd.
Elis lét sér ekki að eins umhug-
að um hag og heill sína og sinna,
heldur lét hann sig einnig skifta
almenningsmál. Fylgdist hann
vel með þeim og átti sleitulausan
þátt í því að leggja þeim lið eftir
mætti. Kom þetta fram bæði í
afstöðu hans til borgaralegra og
kirkjulegra mála. Hann var tal-
inn með leiðandi mönnum sveitar
sinnar og héraðs. Og í alþjóðar-
málum tók hann góðan þátt. I
kirkjustarfi stóð hann framar-
lega, bæði heima fyrir í söfnuði .
sínum og eins í kirkjufélaginu.
Var lengi formaður safnaðar síns
og um eitt skeið féhirðir kirkju-
félagsins. Þótt hann liti stund-
um öðruvísi á sum mál, var dreng-
skapar-lundin svo sterk og lög-
hlýðnis-meðvitundin svó einlæg,
að honum fanst sjálfsagt að
styrkja og styðja öll mál félags-
skapar síns. Það var því höggið
stórt skarð við fráfall hans og
hans mikið saknað af samverka-
mönnum hans.
Elis var hraustur maður. Og
þó hann fyrir tæpu ári væri kom-
inn þetta nærri sextugu, þá var
ekki annað sjáanlegt, en að hann
myndi eiga eftir óloknum töluverð-
um starfstíma. En svo fór alt í
e:nu að bera á einhverri bilun í
bakinu, sem svo einlægt var að
ágerast. Gátu læknar engu áork-
að nema að lina þrautir, sem þó
voru oft afar miklar. Hann fékk
enga bót fyr en lausnin kom 11.
september (síðastliðinn, 13. sd.
eftir trínitatis, er hann fékk að
fl.vtja heim til drottins, sem hann
trúði á og trúði fyrir sér. — Jarð-
arför hans fór fram þ. 14., fyrst
frá heimilinu. svo' frá kirkjunni,’
að miklum fjölda viðstaddra, bæðí
íslenzkra og annara þjóða. Prest-
ur hans, séra H. Sigmar, jarðsöng
hann.
Blessuð sé minning Elisar Thor-
valdssonar.
Oi^lctU IIICU
heldur þátryllede Siæl, 3bindi)
hjarta. Einn munu bækur hans u
nieðal þeirra, sá, seni
NÚMER 1
Hvammar
Eftir Einar Benediktsson.
Hér ffljá þeir í allra átta sól;
út og suður, með blómguð skjól.
Við hvammana sátust blessuð ból,
sem bundu moldir og sanda.
Þar treyndist vor björk, undir tönn og liníf,
þar treysti á stofna, þar ólust líf —
við isa og bál, undir liögg og hlíf,
sem hagvenja barnsins anda.
Þar áttuðust hugir við útrœnt skaut;
til alveldis beinist ein skínandi braut;
þar fullvaxta sál við sigraða þraut,
fœr sjón yfir röðla og jarðir.
Háfórul, djúpsœkin hæðamögn
hrærast i djúpsins lægstu ögn.
Og boðskapir óma, í engla þögn,
út yfir foldanna hjarðir.
— Að vaxa er eðlisins insta þrá
frá efsta meiði, ii traðkað strá.
Vegfari lífs, hver viljann á,
veldur skriðunnar bjargi.
En hvers mundi orka þá einviljug þjóð,
af Asatungu, með norrænt blóð;
og heiðaríkisins hjartaflóð
heimt undan jökidfargi.
—Vor jörð geymir eitt og alt, sem eg vil;
ódáins lífið, að vera til,
fær yfir sökkvifirnanna hyl
og fleygur á himintinda.
Þá blekkist ég ékki við mannlegt mál;
en mungátin kneyfi af gwðaskál.
Dauðalaus veröld, með dagandi bál,
yfir djúp minna lijartans linda!
Þar les ég i dropanum himnaheim;
þá hugtek ég vetrarbrautanna sveim.
1 minu Eden skal einn verða af tveim,
við alkyrð á stjarnahafi.
Svo brestur minn fjötur við stund og stað,
Straumar almáttsins falla að.
Ðrottnari álgeyms. Á drifhvítt blað
dreg ég þá fyrstu stafi.
— En hugur minn eigrar um aldna slóð.
Mér er sem ég kenni sævarhljóð,
blandin við eigin mín æskuljóð
mn ýmst, sem er liðið og grafið.
Frá bernskunnar sögu einn svip ég nam.
Ég sá handan æfinnar Fagrahvamm,
með lindina smáu, sem leið þar fram
í langferð — en náði ekki í hafið.
Brekkan var signuð af sólnætur rún,
er síðar mun ráðast, handan við brún.
Nú bera mín lágu, litverpu tún
litgrös i fannhöfgum dali.
Hvamminn minn blés í hrjóstur og mel,
en heiðbjarta minning geymir mitt þel,
er þúsundir svipa, suður um livel
sökkva í gleymskunnar vali
Kvöldblærinn þyngir nú hæðahvarm;
og haustkvíðinn líður um jarðarbarm.
Sjá, lífgjafinn rís, með reiddan arm,
að ráða sín börn af dögum.
En háfjöllin glepja oss hærri sjón.
Vér hrökkum af draumi um eilíft tjón.
Af dýpinu stígur dý/rlegra Frón,
þar dauðinn er numinn úr lögum.
Og hvað gilda timans og holdsins Ijóð
mót háspeki lífs i Tivaóð.
Boðleið til eilifa andans á þjóð,
sem Ásanna hirðlög nemur.
Með Hávum var einnig af huga og taug,
er heilans eldingi um geymana flaug.
Andinn, sem mælir Yztabaug,
æðstu dáðina fremur.
— Eldsvæði jökla við jakasjó
- jörðu nú kynna sig, rík og frjó.
E11 ætt vor skal mótast af öræfasnjó,
sem andrhreinsar sléttur og dali.
Og Eddunnar börn hlutu munans mátt.
/ mannstærð og fæð rís vor teiti hátt.
Vinfengi islenzkt lætur þó lágt.
Leynist þar orðsins kali.
Já, hjarta á skylt við hlyn og strá.
Að hækka yfir sjálft sig er efnisins þrá.
Og hvammanna kjarr með klífandi tág
er keppandi vaxtarins merki.
En mér svalar aðeins Ijósgjafans lind.
Min lotning á heima við Sunn/utind.
Þar Ijómar vor æðri, innri mynd,
efst í vors meistara verki.
-----Hvort vökna og döggvast bjargsins brár,
eða blinda mér sýn min eigin tár, —
við smarmorgunsins unga ár
og ilm vorra seigu runna.
Mér verður um hjarta svo heitt og kalt
í hvamminum, þar sem urðin valt.
Hér dvelur mín sál, hér dreymir mig alt,
sem drottinn oss gaf — til að imna.
—Eimreiðin.
iiii&fiaiiiiM
Vinur.