Lögberg - 30.08.1928, Blaðsíða 1

41. ARGANGUR |
WINNIPEG, MAN., FIMIUDAGINN 30. AGÚST 1928
ínÚMER 35
Helztu heims-fréttir
Canada
Þegrar General Motors of Can-
ada hafði sinn árlega skemtidag í
sumar í Lakeview Park, við Lake
Ontario, mátti heita að alt fólkið
úr bænum Oshawa, iþar sem fé-
lagið hefir stöðvar sínar, væri þar
saman komið. Milli tuttugu og
þrjátíu þúsundir sóttu þessa
skemtun hin mesta iðnfélags í
Canada, og var bærinn svo að
segja mannlaus þann daginn, og
þar að auki sóttu skemtunina
n\argir úr nágrenninu.
* * #
Það gengur ekki alt að óskum
fyrir kaupamönnunum mörgu, sem
komið hafa frá Bretlandi til að
vinna við uppskeruna hér í Vest-
ur-Canada í haust. Hópur af
þeim fóru að sjá borgarstjórann
og eitthvað af bæjarráðsmönnun-
um I Winnipeg, seint í vikunni
sem leið, og báru fram fyrir þeim
vandræði sín. Heitir sá Walter
James, frá Liverpool á Englandi,
sem helzt ihafði orð fyrir þeim.
Sagðist hann hafa farið til Port-
age la Prairie og hefði bóndi boð-
ið sér einn dal á dag í kaup, með-
an hann væri að reyna hvort hann
væri að nokkru gagni eða ekki.
Þetta þótti honum ólíkt þvi, sem
'hann hafði búist við, því sér hefði
skilist, áður en hann fór frá Eng-
landi, að hér gæti hann fengið
stöðuga vinnu í átta vikur að
minsta kosti, fyrir þrjú til fimm
sterlingspund á viku. — Fréttir
þessu líkar hafa borist úr Vestur-
fylkjunum, að sumum þessara
manna gangi illa að fá vinnu og
halda vinnu fyrir það kaup, sem
þeir hðfðu búist við. Ekki virð-
ast þessir menn neitt dulir á að
segja frá vonbrigðum aínum, og
krefjast þess sem þeim finst að
þeir eigi að fá. Það er ekkert ó-
sennilegt, að til séu bændur í Vest-
ur-Canada, sem vilja fá menn til
að vinna fyrir sig fyrir óhæfilega
lágt kaup, ef þess er kostur. Hitt
tekur engu tali, að menn, sem
vinna hjá bændum í Vestur-Can-
ada um þessar mundir, flái ekki
meira kaup en döllar á dag, ef þeir
eru að nokkru liði. Hver vinnu-
fær maður fær nú að minsta kosti
eins mikið kaup, eins og þessir
menn frá Bretlandi gerðu sér von-
ir um að fá, áður en þeir fóru að
heiman, eða jafnvel meira.
* * *
Hveitisamlagið hefir nú greitt
’meðlimum sínum í Manitoba og
Saskatchewan síðustu borgun fyr-
ir hinar grófari korntégundir 1927,
og nemur sú upphæð hálfri ann-
ari miljón dala. Þessi s'íðasta
borgun var 4/c fyrir hvern mæli
hafra, 9c fyrir bygg, 14c. fyrir
rúg og U/2c fyrir flax.
Verð það sem bændur hafa feng-
ið fyrir hinar ýmsu korntegundir
1927, verður þá sem hér segir:
Hafra 62l/2c, bygg 84c, rúg $1.09,
flax $1.86^2 hvern mæli.
Mismunur verðs á hverjum mæli
eftir gæðum, er sem hér segir:
A höfrum 3 til 16c, byggi 4 til 23c,
flaxi 7/2 til 38%, og rúgi 11% til
50%c. mælirinn.
Manitoba Saililagið hefir nú
borgað meðlimum sínum $661,338
sem fullnaðarborgun fyrir 637,-
'590 mæla af höfrum, 4,714,026
mæla af byggi; 578,301 mæla af
rúgi, og 251,370 mæla af flaxi.
Saskatchewan Samlagið hefir
borgað sínum meðlimum sem
fullnnaðarborgun $924,512 fyrir
4,445,693 mæla af höfrum; 1,876,-
310 mæla af byggi; 1,144,581 mæla
af flaxi og 2,372,408 mæla af
rúgi.
Hon. Charles Stewart, innanrík-
is ráðherra, fór frá Winnipeg í
vikunni sem leið áleiðis til Ottawa,
án þess að nokkuð væri afgert
með Sjö-systra-fossamálið, sem
þó var búist við, þegar hann kom.
Það lítur út fyrir, að Mr. iStewart
hafi viljað gefa fylkisstjórninni í
Manitoba umráð yfir Sjö-systra-
fossunum, og gæti hún svo látið
virkja það sjálf, eða veitt Winni-
peg Electric félaginu leyfi til þess.
3*etta er sagt að Mr. Bracken hafi
ekki verið ánægður með, heldur
hafi hann viljað, að Winnipeg El-
ectric félagið fengi leyfi til að
virkja fossana beint frá Sambands
stjórninni. Sambandsþingmenn-
irnir frá Manitoba, eru enn ein-
dregnir á móti því, að félagið fái
þetta leyfi að sinni. Það lítur því
ekki út fyrir, að nokkuð verði af-
gert í þessu máli fyrst um sinn.
* * *
Alexander Macdonald, stórkaup-
maður í Winnipeg, andaðist hinn
23. þ.m., 84 ára að aldri. Hann
var um langan aldur einn af helztu
athafnamönnum Winnipegborgar
og átti lengl sæti í bæjarstjórninni
og var um tíma borgarstjóri. í
stjórnmálum og öðrum opinberum
málum lét hann einnig allmikið til
s'ín taka. Macdonald var uppalinn
á Skotlandi, en kom til Winnipeg
1871. Mentun hafði hann hlotið
að eins af skornum skamti i æsku.
En dugnað og hyiggindi átti hann
í ríkum mæli. Macdonald kom
til Winnipeg fátækur, ungur
maður, en byrjaði snemma á mat-
söluverzlun, sem óx stórkostlegn
eftir því sem landið bygðist, og
græddist honum mikið fé og hefir
hann um langt skeið verið talinn
einn af auðugustu mönnum i
Vestur-Canada. Með honum hníg-
ur í valinn einn af elztu og merk-
ustu frumbyggjum Winnipeg-
borgar.
* * *
Lögregluforingjar í Canada hafa
nýlega haldið fund með sér í Tor-
onto, til að bera sig samán um
ýmislegt, sem að lögreglustörfum
lýtur. Eitt af því, sem þar kom
til tals og sem virðist hafa fengið
góðan byr á þessum fundi, var
það, að myndir af fingraförum
(fingerprints) væru teknar af öll-
um, sem til landsins flytja, og á
það sjálfsagt að vera til þess að
hægra sé að hafa upp á þeim síð-
ar og hafa hendur í hári þeirra, ef
einhverjir iþeirra skyldu vera við-
sjálsgripir. Sumum blöðunum þyk-
ir þetta hin mesta fjarstæða, og
segja, að það sé beinlínis til þess
að halda fólki frá að flytja til
Canada, því það séu all-illar við-
tökur, að byrja á því þegar inn-
flytjandinn kemur til landsins,
að fara þá strax með hann eins og
hann væri glæpamaður.
* * *
Frank E. Simpson, K.C.., lög-
maður í Daup/hin, Man., hefir
verið skipaður dómari í norðan-
verðu Manitoba fylki í staðinn
fyrir F. E. Maulson, sem settur
var af embætti fyrir skömmu, eins
og getið var um í Lögbergi.
* * *
Mackenzie King, forsætisráð-
herra Canada, köm til Le Havre í
Frakklandi, snemma morguns á
föstudaginn var, með skipinu “Ile
de France.”
Bandaríkin.
Ofsaveður gekk yfir suður hluta
Minnesota ríkis og norðurhluta
Iowa ríkis snemma í vikunni sem
leið og vao*ð níu manneskjum að
bana, og olli eignatjóni, sem sagt
er, að nemi tveim miljónum dala,
eða meira.
* * #
William F. Whiting frá Holy-
oake, Mass., hefir Coolidge forseti
skipað viðskiftaráðherra í staðinn
fyrjr Herbert Hoover, sem sagði
því embætti af sér vegna forseta-
kosninganna.
* * *
Fimm ræningjar réðust á tvo
bankamenn í Chicago hinn 21. þ.
m. og rændu af þeim $19,000, sem
þeir voru að flytja frá einum
banka til annars.
* * #
Alfred E. Smith hefir nú á form-
legan hátt lýst yfir því, að hann
sé viljugur og til þess búinn að
gerast forsetaefni Democrata-
flokkáins, eins og hann hafi verið
útnefndur til. Flutti hann við það
tækifæri ræðu mikla og lýsti þar
stefnu sinni í ýmsum málum. Það
sem sérstaklega vakti eftirtekt,
var það, hve eindreginn hann var
á móti vínbannslögunum, þó það
væri að vísu áður vel kunnugt, að
hann var ekki vínbanni vinveitt-
ur. Þótti honum helzt ráð, að fara
að dæmi Canada og láta ríkin
ráða hvernig þau, hvert um sig,
færu með vínsölu eða vínbanns-
málið, eins og fylkin í Canada
gerðu. Kvað Smith sig hlyntan
því, að ríkisstjórnin hefði vínsölu
þar sem meiri hluti íbúanna sýndi
með atkvæðagreiðslu, að það væri
fólksins vilji. Ekki vildi hann þó,
að vín væri selt til neyzlu á opin-
berum stöðum. En þrátt fyrir alla
galla, sem hann sér á vínbanninu,
þá telur hann þó sjálfsagt að
framfylgja vínbannslögunum, á
meðan þau eru í gildi, og það miklu
betur og röggsamlegar, heldur en
nú er gert.
-Eitthvað þyrfti að gera fyrir
’bændurna, sem allra fyrst. Vildi
Smith velja nefnd búfróðra manna,
án tillits til flokksfylgis, til að
athuga það mál og koma fram með
tilögur í þá átt, er gerði bænd-
um hægra fyrir að fá sæmilegan
arð atvinnu sinnar, og ættu þær
tillögur sVo að vera lagðar fyrir
þjóðþingið strax í vetur.
Þá vildi Smith skipa nefnd, sem
stöðugt 'hefði gætur á því, hve
tollarnir þyrftu að vera háir til
að vernda iðnað þjóðarinnar, og
skyldi sú nefnd leiðbeina forseta
og þingi í þeim efnum.
* * #
Frétt sem tekin er eftir Ascoci-
ated Press, segir, að hér um dag-
inn hafi slanga komist inn í íbúð
á þriðja lofti í byggingu einni í
New York. Vaknaði húsmóðirin
við það, að hún heyrði einhvern
hávaða í eldlhúsinu, og þegar hún
fór að aðgæta hvað um væri að
vera, sá hún þarna stóra slöngu,
sem var brún og hvít á litinn.
Varð konan afar Ihrædd og hljóp
út og kallaði á hjálp. Kom lög-
reglumaður til hjálpar, en hann
treysti sér ekki að fást einn við
óvætt þenna, og kallaði á félaga
sína og urðu þeir átta saman.
Komu þeir slöngunni í poka eftir
alLharða viðureign og reyndist
hún að vera 15 feta löng og vigt-
aði 75 pund. Hvernig í ósköpun-
um hún hefir þarna komist, er
hulin ráðgáta.
# * •
Slys mikið vildi til á einum af
neðanjarðar járnbrautunum í
New York í vikunni sem leið, og
fórust þar 14 manns en yfir 100
meiddust meira og minna. Einn
vagninn, af langi járnbrautarlest,
fór út af sporinu og valt um koll
og brotnaði. Er því um kent, að
járnbrautarsporið hafi verið eitt-
hvað bilað. Hafa svipuð járn-
brautarslys viljað til þar í borg-
inni áður, en ekkert þeirra hefir
verið eins stórkostlegt eins og
þetta, nema það sem vildi til 1.
nóvember 1918. Þá fórust nálega
hundrað manns í einu.
Kellogg friðarsáttmálinn var
undirskrifaður í Parísarborg á
mánudaginn hinn 27. þ.m. Þau
lönd, sem hér eiga Ihlut að máli,
eru: Bandaríkin, Canada, Bret-
land, Frakkland, Belgía, Þýzka-
land, ítalía, Czec'ho Slovakia, ír-
land, Ástralía, Nýja Sjáland, Jap-
an, Pólland, og Suður-Afríka. —
Fyrir hönd Canada skrifaði *or-
sætisráðherrann, Mackenzie King,
en fyrir hönd Bandaríkjanna Kell-
ogg utanríkisráðherra, sem er
höfundur og upphafsmaður þessa
merkilega friðarsáttmála. Strese-
mann utanríkisráðherra Þjóðverja,
skrifaði undir sáttmálann fyrir
sína þjóð, og er þetta í fyrsta
sinni í 57 ár, sem þýzkur ráðherra
hefir komið til Parísarborgar.
Þykir það góðs viti og halda marg-
ir, að nú muni saman draga milli
hinna fornu fjandmanna, Frakka
og Þjóðverja. Má óhætt fullyrða,
að þessi viðburður hefir ekki að-
eins vakið mikla eftirtekt, heldur
líka mikinn fögnuð víðsvegar um
heim, ekki sízt vegna þess, að
Bandaríkjaþjóðin, sem jafnan hef-
ir staðið utan við Þjóðbandalagið,
hefir nú gengið í nokkurs konar
félagsskap við margar aðrar þjóð-
ir til að útrýma stríðum og efla
Arnold Johnston.
Þessi ungi maður, sonur Thor-
steins fiðlukennara Johnston og
Valgerðar frúar hans 'hér í borg-
inni, vann silfur medaliu fyrir
fiðluspil í Intermediate flokknum
við Toronto Conservatory of
Music. Auk þess hlaut hann á-
gætis einkunn í hljómfræði og
pianospili. Hefir ihann numið öll
sín hljómlistarfræði ihjá föður
sínum. Má vafálaust gera sér
góðar vonir um starfsemi hans í
framtíðinni á sviði hljómlistar-
innar.
frið, og eins og fyr segir, er frið-
arsáttmálinn þaðan runninn. —
Verður 27. ágúst 1928 sjálfsagt
lengi talinn mikill merkisdagur í
sögunni, vegna þess að þann dag
var Kellogg sáttmálinn staðfest-
ur.
Arthur G. Sorlie, ríkisstjóri í North
Dakota andaðist hinn 28. þ. m. að
Bismarck, N. D. og varð hjartasjúk-
dómur banamein hans. Hann var 54
ára að aldri, fæddur 26. apr. 1874.
Hann var kosinn ríkisstjóri i North
Ðakota 1925 og endurkosinn tveimur
árum síðar.
Hvaðanœfa.
Á sunnudaginn var fóru fram
almennar þinigkosningar á Grikk-
landi og. vann hinn frægi griski
stjórmálamaður, Venizelos, og
hans fylgjendur, þar mikinn sig-
ur, eða 220 þingsæti af 250 alls.
Er búist við, að hann verði nú
fyrst um sinn nokkurn veginn ein-
valdur Stjórnandi1 ríkisins. Er því
mjög fagnað af hans mörgu fylgj-
endum og lýðveldissinnum. Veni-
zelos er talinn einn með allra mik-
ilhæfustu stjórnmálamönnum.
1 hvaða skóla
á eg að senda barnið mitt?
(Framh.)
í síðasta blaði nefndi eg, í lok
máls, sérstök hlunnindi, sem nem-
endur Jóns Bjarnasonar skóla
ættu kost á. Ein mestu hlunnind-
in er sú tilsögn er herra Björgvin
Guðmundsson býðst til að veit á
næsta vetri; en að því atriði
verður vikið seinna.
Nýr kennari.
Þrír kennarar síðasta skólaárs
verða áfram: Miss S. Halldórsson,
yfirkennari; Miss R. V. M. Bleak-
ley og sá, sem þetta ritar. Um
þessa kennara hefir áður verið tal-
að, og á eg von á, að þeir séu svo
vel þektir, að skýringar þeim
viðvíkjandi séu hér óþarfar. En
í stað Mr. Bíldfells, sem kent hef-
ir í skólanum síðastliðin tvö ár,
kemur maður, sem heitir Theodore
Sigurdson. Mr. Bildfell leysti
verk sitt af 'hendi vel og sam-
vizkusamlega. Þakkir og árnað-
aróskir fylgja honum; en um
þennan nýja kennara vill fólk
fræðast. Það er þá fyrst, að hér
birtist mynd af honum, og gefur
mynd oft betri hugmynd um
mann, en löng lýsing; en mynd
vekur vanalega forvitni. Menn
vilja vita sumt, sem myndin ekki
sýnir. Vil eg nú seðja þá löngun
lesendanna, að ein'hverju leyti.
Mr. Sigurdson er fæddur að
Ferjubakka, í Borgarhreppi syðra
í Borgarfjarðarsýslu á íslandi,
14. júlí 1896. Foreldrar hans eru
Jón Sigurðsson og Guðríður Jóns-
dóttir, bæði ættuð úr Borgar-
hreppi. Tveggja ára gamall flutt-
ist 'hann með foreldrum sínum frá
íslandi til Brandon, Man. Þar ólst
hann upp, þangað til hann var 16
ára, en þá (1912) flutti fjðlskyld-
an á land nálægt Bowsman, í þessu
fylki, og þar hefir heimilið síðan
verið.
í barnaskóla og miðskóla gekk
hann í Brandon. Kennaraskóla
stundaði hann einig þar og í Sas-
katoon, en háskólamentun sína
fékk hann við háskóla, university,
Manitoba-fylkis. Þaðan útskrif-
aðist hann síðastliðið vor.
Hann hefir all-mikla æfingu sem
kennari, hefir kent hálft fjórða ár
í Saskatchewanfy.lki, en hálft
þriðja í Manitoba.
Hann hefir getið sér lofsverðan
orðstír bæði sem námsmaður og
kennari, og hefir ágæt meðmæli
kennara sinna við háskólann.
Einn allra gáfaðasti prófessorinn
þar viðhafði mjög sterk orð til að
lý&a* því áliti sínu, hvað Mr. Sig-
urdson væri hæfur kennari.
J
Við eigum von á góðum og hæf-
um manni, þar sem Mr. Sigurd-
son er.
Umsóknir.
Ráðleggja vil eg öllum, sem hafa
það í hyggju, að stunda nám við
skólann í vetur, að láta mig vita
um þá fyrirætlan sína sem allra
fyrst og eins að senda fljótt beiðni
um fría kenslu í 10., 11. og 12.
bekk, ef þeim er það í hug. Vel
getur farið svo, að þeir verði all-
margir, sem sækja um þessi
hlunnindi. Menn muna, að það
verður veitt þeim umsækjanda í
hverjum bekk, sem hæstu einkunn
hlaut í síðasta prófi.
Bæklingur.
Prentaður bæklingur, á ensku,
til fræðslu um skólann, stendur
nú til boða hverjum, sem æskir
eftir. Hann hefir verið endur-
prentaður, svo nóg er til handa
öllum, Látið mig vita, og bækl-
ingurinn verður tafarlaust send-
ur.
tslenzkunám.
“íslenzkan er skyldunámsgrein
fyrir íslenzka nemendur skólans”.
Þannig hljóðar reglugerðin, sem
nú er í gildi, og var hún samþykt
á kirkjuþingi í Minneota. Menn
höfðu verið að deila um það, hvort
hún ætti að vera skyldugrein eða
valgrein. í fyrstu reglugjörðinni
stóð þetta: “Skólinn er almenn
mentastofnun, með þeim aðal til-
gangi, að veita tilsögn í íslenzku
og kristindómi.” Ekki voru reist-
ar frekari skorður á því stigi
máls. Eftir fyrsta vetur skólans,
var, á kirkjuþingi, 1915, þessi
lagagrein samþykt: “Kristindóm-
ur og íslenzka skulu vera sjálf-
sagðar námsgreinir fyrir þá, sem
skólann sækja, nema kennararnir
veiti undanþágu.” Seinna fóru
menn að athuga ýmsar 'hliðar
málsins: hvernig átti að fara
að, ef nemendur komu í skólann,
sem alls ekki voru af íslenzku
bergi brotnir, og eins, hvernig
pkyldi 'farið með nemendur, sem
voru afkomendur íslendinga, en
kynnu ekkert í íslenzku. Um þetta
urðu skiftar skoðanir. Þær sam-
ræður leiddu til þess, að reglu-
gjörðin var samþykt, sem þessi
þáttur var byrjaður með. Við
þetta skal því bætt, að í Jón
Bjarnason Academy var, þá tíð,
sem undirritaður getur vitnað um
fyrir eigin reynd, þessari reglu-
gjörð samvizkusamlega og bók-
staflega fylgt.
Þegar bætt var við College-
bekknum og nemendur þeir urðu
að nota að nokkru leyti tilsögn
háskólans (university) reyndist,
í sumum tilfellum, ókleift að fá
rúm fyrir íslenzkuna á tímatöfl-
unni. Sérstaklega á þetta sér stað
með þá, sem eru að búa sig undir
læknisfræði. 1 því námi er ís-
lenzkan alls ekki leyfð af háskól-
anum, enn sem komið er. Að öllu
öðru leyti fer eg enn ftir gildandi
rglugjörð skólans.
Það hefir oftast verið siður
minn, að segja á vorin, í skýrslu
minni til kirkjuþings, hvað hafi
verið lesið i íslenzku, yfir vetur-
inn, í skólanum. Nú ætla eg að
segja almenningi frá, áður en vet-
urinn byrjar, hvað við eigum að
lesa. En áður en eg skýri frá
því, finst mér rétt að segja, hverj-
ir sömdu lestrarskrá þá í íslenzku,
sem nú er í gildi. Menn muna
eftir því, að nefnd frá Þjóðrækn-
isfélagi Vestur-íslendinga fékk
það áunnið, að mentamáladeild
fylkisins viðurkendi íslenzkuna,
sem námsgrein, er nemendur mið-
skólanna mættu velja samhliða
einihverju öðru útlendu tungu-
máli. Sú nefnd samdi lestrarskrá.
Þegar eg kom, í fyrravetur, vest-
an frá hafi, til þess að fást á ný
við kenslustörf hér, fór eg að at-
huga lestrarskrána. Fann eg á
henni þann galla, að flestar bæk-
urnar, sem þar voru fyrirskipað-
ar, voru ófáanlegar. Þegar eg
sagði mentamálaráðgjafanum frá
þessu, kallaði hann nefndina sam-
an, og niðurstaðan varð sú les-
skrá, sem nú er fylgt.
Kenslubókin í 9. og 10. bekkn-
um, er “A Primar öf Modern Ice-
landic”, eftir Snæbjörn Jónsson.
Er hún notuð bæði sem lesbók og
málfræði. Hún hefir að geyma
nóg verkefni fyrir 3—4 stundir á
viku bæði árin.
í 11. bekk er notuð Lestrarbók
Dr. Sigurðar Nordals og meiri
'hlutinn af henni lesinn: ennfrem-
ur “Litla móðurmálsbókin” eftir
Jón ólafsson. Þetta er mikið
verk og þarf 4 kenslustundir í
viku. — í fyrsta bekk College-
deildar er farið yfir “A Grammar
of Old Icelandic” eftir Helen
Buckhurst. Er það nokkuð ein-
kennilegt, að ensk stúlka skyldi
verða til að semja nothæfustu bók
í málfræði gömlu tungunnar okk-
ar, sem eg hefi séð. Þar að auki
eru lesnir nokkrir fornsöguþættir
og val stuttra leskafla, eftir ís-
lenzkufræðinginn Dr. Craigie, að-
allega úr Snorra Eddu og Fom-
aldarsögum Norðurlanda.
Þá geta allir vitað um verkefn-
ið. Við þetta bætast margar skrif-
legar og munnlegar æfingar. Sé
þetta vel kent, og vel numið, hlýt-
ur eitthvað að vera á þessu að
græða.
Sé oss alvara mð íslenzka þjóð-
rækni hér vestra, hljótum vér að
sinna þessu og leggja við það
alla þá rækt, sem kraftar leyfa.
Sumir eru að tala um, hvað
nemendur tapi við það, að nema
íslenzkuna í skójanum. Athugið
það með rósemi. Haldið þér í
fullri alvöru, að nemandinn hafi
meiri menningarnot áf tungu-
máli, sem hann aldrei hefir séð
fyr en í skólann kom, og ef til vill
snertir aldrei þegar skólanum er
lokið, iheldur en af tungu, sem
honum er að einhverju leyti kunn
frá blautu barnsbeini, og hann
getur notað alla æfi til að hagnýta
sér bókmentagimsteina þess?
Hrindið af stað nýrri öldu á-
huga fyrir íslenzkri tungu, og ís-
lenzkum ljóðum og sögu.
Finst ykkur ekki, vinir, að þér
mættuð athuga þetta, þegar þér
hugleiðið spurninguna, í hvaða
skóla á eg að senda oarnið mitt?
(Meira.)
Rúnólfur Marteinsson.
Frá Gimli.
“Þegar heiðríkju sól
roðar himnanna ból,
og sér hellir með geislum á sæ.
Þegar ljómandi hrönn
verður hvít eins og fönn,
þá vér herðum á strengjunum æ”
Þegar eg, ásamt fleiri körlum,
sem sátu tilbúnir úti neðri svöl-
unum, biðu einnig nokkrar af
gömlu konunum uppi á efri svöl-
unum hér á Betel. Allir biðu til-
búnir eftir bifreiðum, sem ætlað
var að sækja okkur í heimboð til
þeirra Dr. B. J. Brandsons 'hjóna
á sumarbústað þeirra hér á Gimli.
Það var 26. ágúst, sem að heim-
boðið var, og við sátum öll, sem
farið gátum, þarna úti á svölun-
um, — þegar bifreiðarnar fóru að
streyma heim að húsinu, hver
annari fallegri og þýðlega skeið-
andi. Datt mér þá í hug þessi
vísuihending, sem að greinin byrj-
ar á, og er hún eftir góðskáldið
B. Gr. Auðvitað er hún úr sjó-
mannaljóðum. En hún getur alt
eins átt við á landi, þar sem kraft-
ur, manndáð og áhugi fylgir.
Hver bifreiðin kom brunandi á
eftir annari, knúðar áfram af
þeirra vanalega afli. En þó raf-
afl, gasafl og gufuafl séu sterk og
mikil ðfl, er þó eitt afl, einn kraft-
ur, enn þá meiri, sem knúði þessi
sléttu-lskip, eða vélar þeirra, á-
fram; en það var kænleikurinn.
Kærleikur guðs til hins helga og
héa, og til hins hrelda, veika og
lága.
Eg var svo 'heppinn, að lenda á-
samt þremur öðrum, á sléttu-skipi
Dr. (augnlæknis) Jóns Stefáns-
sonar, og datt á þá hamingju-
hiHu, að sitja við hliðina á honum,
og var það bæði skemtilegt og
hugljúft, jafnvel þó við ekkert
hefðum talað saman. Það er eitt
af því undarlega og dularfulla,
sem svo er bágt að skilja í, hvernig
maður “finnur sig” (líður) í nær-
veru annara manna. Til er það,
að manni finst að hver augna-
bliksstundin ætli aldrei að þrjóta
i nærveru sumra. En aftur er
eins og maður 1 nærveru annara
kvíði fyrir hverju augnabliki, sem
að nálgast skilnaðinn. Hefði Mrs.
Stefánsson verið líka þarna í bif-
reiðinni, bið eg hamingjuna að
hjálpa mér; hún er sðgð mjög góð
og fögur og kvað syngja einkar
vel og einnig kunna mjög mikið af
íslenzkum ljóðum og kvæðum.
Hún hafði komið hér að Betel í
sumar einu sinni, og sungið með
mágkonu sinni, frú Dr. Ágúst
Blöndal — fyrir alt gamla fólkið;
en þá var eg ekki heima, og alt
sem eg fékk, þegar eg kom heim,
var þetta: að þær væru báðar
ljómandi fallegar og góðar konur
og syngju og spiluðu framurskar-
andi vel. Svo eg ætla, ef eg lifi,
að vera heima alt næsta sumar, ef
þær kynnu einhvem tíma að koma
þá.
Jæja, þegar við komum heim á
hlaðið, stóð Dr. Brandson úti.
Mér iheyrðist hann segja, að bezt
væri að binda klárana við hesta-
steininn og koma inn. En mér
hefði ekki þurft að heyrast það,
því rétt í þv.í kom frú Brandson út
með alúðina og gestrisnina sína
á þvorum vanga og bauð okkur
inn.
Fyrst var nú kaffi og ýmislegt
tilheyrandi (kaffið var framúr-
skarandi gott), og svo var ísrjómi.
Á meðan við værum að tæma kaffi-
sopann, sagðist Dr. Brandson
(hann sá ekki að við vorum að eta
ísrjómann) ætla að segja við okk-
ur fáein orð. Og eitthvað af þeim
var þetta: “Okkur hjónunum er
stór ánægja í að hafa ykkur gamla
fólkið á Betel í heimboði í hús-
um okkar einu sinni enn, og von-
umst eftir að það geti orðið oft-
ar, og þó ykkar gleði kunni nu að
vera mikil, að vera hér komin, þá
er eg viss um það, að mín og okkar
gleði ihjónanna, er meiri yfir því
að geta haft ykkur hér í dag.” —
Af því Dr. Brandson hefir lík-
lega grunað, að enginn okkar,
þeirra gömlu, myndi í svipinn vera
fær til að svara ræðu hans, var
hann nógu nærgætinn að tilnefna
Dr. J. Stefánsson, að hann skyldi
segja fáein orð af einhverju. Og
stóð ekki lengi á því, að hann
leysti okkur öll af þeim vanda, að
þakka tilhlýðilega fyrir okkar
hönd. Og fórst honum það þakk-
læti fyrir okkar hönd til þeirra
Brandsons ihjónanna, eins og hann
er sjálfur, ljúflega og lipurlega.
— Svo talaði Mr. Lárus Árnason
um talsímastólpa, sem að 'halda
uppi vírunum, er gjöra svo mik-
íð gaign um heim allan, hvar sem
þeir væru. Og tók tilefni af gagni
því, sem Dr. Brandson vinnur svo
víða og mörgum til gagns. — Svo
talaði Mr. Halldór Danielsson
nokkur hlýleg orð fyrir hönd fólks-
ins á Betel. J* Briem.