Lögberg - 14.02.1929, Síða 2

Bls. 2.
LÖGBERG FIMTUDAGINN 14. PEBRÚAR 1929.
11
af hverjum
83
tilfellum reynast banvæn. Þannig
hefir það reynst í Canada. Hér er
ekki átt við sjúkdóma eins og t.d.
tæringu eða taugaveiki, heldur að
eins þar sem manneskjan hefir
orðið fyrir einhverjum meiðslum,
svo sem skorið sig eða brent eða
hruflað sig eitthvað og þar sem
þessi meiðsli hafa ekki verið álit-
in hættuleg og af því vanrækt.
Afleiðingarnar eru oft blóðeitrun
og dauði. .
Þegar þú sjálfur eða þínir verða
fyrir slíkum meiðslum, þá trygðu
þér fljótan bata með því að nota
Zam-Buk. Þetta jurtalyf sefar
kvalirnar, stöðvar blóðrásina og
með því að eyðileggja alla gerla,
kemur í veg fyrir blóðeitrun. Mað-
ur losnar þannig við alt vinnutap
og öll óþæirindi, með því að nota
Zam-Buk. Alstaðar til sölu. 50c
askjan.
Duk
Mig hálf-langar til að senda þér
fáar línur, og ætla að reyna að
skrifa þær ofurlítið betur en síð-
ast. Eg býst við að það taki mig
svo sem hálfsmánaðar eða þriggja
vikna tíma. Eg má ekki skrifa
nema sárlítið í einu, vegna augn
anna, en svo hefi eg tíma til þess.
því ekkert get eg starfað, en mér
hálfpartinn leiðist, og ætla eg því
að stytta mér stundir í “fásinn
inu.” Mér hefði nú samt þótt
meira gaman að því, að tala per
sónulega við þig; ekki samt
skrifstofu Heimskringlu, því eg
hygg að þar væri ekki mikið næði
ef það er nokkuð svipað því sem
var, þegar eg var í Winnipeg síð
ast. Eins og þú skilur, þá er
þetta prívatbréf, en eg ætla ekki
að skrifa neitt í það, sem þú mátt
ekki sýna hverjum sem er, og eins
þeim, sem eg á einn eða annan
hátt geri að umtalsefni.
Stórmerkilegt bréf
Allir, sem þekkja nokkuð til
hr. Stephen Thorsons, munu við-
urkenna, að það er ekki ofsagt að
segja, að hann sé svo stórgáfaður
maður, að hann megi réttilega telja
einn af hinum allra skýrustu nú-
lifandi Vestur-íslendingum. Hann
er einnig íslendingur í húð og
hár og fullur af metnaði, í orðs-
ins bezta skilningi, fyrir þjóð
sína, og vill ekki, að neinn blett-
ur sé settur á hana. Hann læt-
ur sig því varða öll þau mál, er
að einhverju leyti snerta þjóðar-
sóma vorn. Þegar hann leggur
eitthvað til þeirra mála, má því
æfinlega ganga út frá því sem
vísu, að það sé foygt á skörpum
skilningi, grandgæfilegri íhugun
og einlægri sannfæring, og fært
í þann búning, að það er nautn að
lesa það eða á að hlýða. Þessi
síðustu ár hefir hann verið svo
bilaður á heilsu, að hann hefir að
miklu leyti dregið sig í hlé, og er
það stórskaði.
Nýlega varð eg fyrir því láni,
að fá að lesa afrit af bréfi, er
hann ritaði vini sínum hr. Sig-
fúsi Halldórs frá Höfnum, þar
sent hann lætur í Ijós skoðanir
sínar um þau mál, sem nú eru
efst á dagskrá meðal Vestur-ís-
lendinga. Eg fann strax til þess,
að það væri mesti skaði, ef bréf
þetta fengi ekki að koma fyrir al-
menningssjónir, því þar kemur
fram svo glöggur skilningur á
þeim máium, sem þar er um að
ræða, og um leið bending um,
hvernig megi 'leiða þessi deilumál
farsælelga til lykta. Eg skoraði því
á hann, bæði bréflega og munn-
lega, að leyfa mér að birta þetta
bréf á prenti. Hann var tregur
til þess, vegna þess að bréfið var
ritað sem prívat bréf, en alls ekki
í þeim tilgangi, að það yrði birt
á prenti. En einmitt þess vegna
finst mér það vera mikilvægara.
Það er ritað frá einum vini til
annars, sem gagnstæðar skoðanir
hefir um þau mál, sem um er að þessi styrkbeiðni heimfararnefnd-
Eg ætla að byrja á því að sam
fagna þeim íslendingum í Winni-
peg, sem trúfrelsi unna, að hafa
fengið fyrir kennimann séra
Benjamin Kristjánsson. Ef marka
má nokkuð af ræðum þeim tveim-
ur, sem prentaðar hafa verið í
Heimskringlu, þá er þar engin
þokukend reikistjarna á ferðinni,
eins og mér virðist sumir þessir
svokölluðu leiðsögumenn eða
prédikaarr hafa verið. Og ef
framhaldið verður samboðið
byrjuninni, þá verður ekki lengi
að fenna í spor sumra fyrirrenn
ara hans. Mér skilst á þessum
áðurnefndu ræðum, að foann dýrki
ekki Java Gyðinganna; en það eru
til fleiri Javar en hann. Javar,
sem heimta skýlausa hlýðni við
sín boð og sem mundu kasta þeim
í “Gehenna” ef þeir gætu, sem
ekki veittu þeim slíka hlýðni.
f>essir Javar eru að sumu leyti
eins herskáir og Java Gyðinganna
og jafn afbrýðissamir.
f)á verð eg einnig að sjálfsögðu
að minnast á það málefni, sem
efst hefir verið á baugi meðal
Vestur-íslendinga nú um tíma,
nl. styrkþágu heimfararnefndar
Þjóðræknisfélagsins frá stjórn-
inni í Saskatchewan. Um styrk-
þágu frá Manitobastjórn eða
Dominionstjórn er ekki að ræða;
það er dottið úr sögunni fyrir að-
gerðir sjálfboðanefndarinnar.
Mögulegt er að hugsa sér, að
h imfararnefndin hafi ekki
fyrstu komið auga á þá gjald-
þrota yfirlýsingu um Vestur-
íslendinga, sem felst í stjórnar-
styrksbeiðninni; en þegar Dr.
Brandson hafði bent þeim á þtetta,
þá verð eg að játa, að af-
staða sú, sem nefndin tók, var
mínum skilningi ofvaxin. Eg er
nú farinn að skilja það betur. Það
fór fyrir mér eins og Fahrenheit,
þegar hann fann hitamælirinn, að
hann setti núllið á lágmark þess
hita, sem hann þekti, og mældi
svo upp. Ef eg man rétt, átti
hann heima sunnarlega á Frakk-
landi og lægsta hitastig, sem
hann þekti, setti hann á núllið. Eg
hygg, að eg þurfi ekki að útskýra
þetta betur fyrir þér. Frá mínu
sjónarmiði hefi eg ekki komið
auga: á nokkurt atriði, er á jafn-
átakanlegan hátt gat meitt vel-
sæmis og sjálfstæðis tilfinningar
okkar Vestur-íslendinga eins og
ræða, og bendir honum í mtsta
bróðerni á, hver sé sú rétta af-
staða í þeifn málum og á hvaða
grundvelli |sú sannfæring %ans
sé foygð. I>að getur því ekki rétti-
lega skoðast sem innlegg í opin-
bert deilumál, en aðeins sem
sendibréf, þar sem einn vinur tal-
ar út úr hjartanu til annars und-
ir fjögur augu. Að bréfritarinn
er hr. Stephen Thorson, er vita-
skuld það, sem gefur bréfinu sitt
aðal gildi.
Fyrir ítrekaðar áskoranir frá
mér og öðrum, hefir hr. Thorson
látið tilleiðast, að veita mér leyfi
til að birta þetta bréf é prenti.
Það er óforeytt að öðru leyti en
því að úr því 'hafa verið feldir
kaflar, er ekki snerta almennings-
mál, og hann sjálfur gerði að skil-
irði að yrðu feldir úr.
Að endingu vil eg þakka hr.
Thorson fyrir að hafa veitt mér
leyfi til að birta þetta bréf á
prenti, og eg er sannfærður um,
að lesendur Lögbergs verða mér
arinnar, því hún (styrkbeiðnin)
hefir óefað verið flutt í nafni
allra Vestur-íslendinga, það
sannar heimfararnfendin sjálf,
með því I fyrstu að taka að sér
að starfa fyrir heildina.
Ritstjóri Heimskringlu komst
einhvern veginn svo að orði í
blaði sínu, að það væri ofurlítið
kátbroslegt, að Dr. Brandson og
hans fylgjendur í þessum málum
yrðu að standa á verði til þess a,ð
vernda velsæmi okkar Vestur-
íslendinga. Þetta er satt, þó það
þá hafi máske verið sagt meira í
skopi en alvöru, en það er í raun
og veru meira en kátbroslegt, það
er sorglegt að nokkur af okkur
VesturMslendingum skuli þurfa
að standa á verði gegn svívirð-
ingartilraunum þeirra manna, er
tekist hafa á hendur, að “leiða
menn í allan sannleika.” Að fjór-
ir af okkar prestum skuli vera
fremstir í flokki til að gera okk-
ur niðrun, og vera svo blindir af
að horfa á hvernig það
gert.
Talsvert veður hafa sumir úr
heimfararnefndinni og meðhalds-
menn hennar gjört út af því, hve
sjálfboðanefndiA hafi verið ó-
svífin í garð heimfararnefndar-
innar. Eg sé ekkert á móti því,
að sumt sé rifjað upp, sem þess-
um tvemur flokkum hefir farið á
milli. Eg skal fúslega játa, að
sumt af því, Sem 'hr. A. C. John-
son konsúll ritaði, hefði eins vel
mátt vera ósagt, enda þótt satt
kunni að vera; en að það hafi
gefið nokkrum manni hina minstu
ástæðu til að fá honum vikið úr
verður HJÁLP FYRIR MAGURT, VEIKL-
AÐ og TAUGABILAÐ FÓLK.
Nuga-Tone hefir reynst miljón-
um manna og kveinna, jafnt ung-
um sem öldruðum, sönn hjálpar-
hella. Meðal þetta hefir reynst
svona vel, af því það inniheldur
ágætustu lækningarefni. — Það
styrkir taúgar og vöðva öllu öðru
betur. Nuga-Tone inniheldur líka
lækningarefni, er auðga blóðið
og hreinsa og létta þér melting-
una. Nuga-Tone eykur mataríyst-
ina og byggir þar með upp alt lík-
amskerfið.—Það veitir fólki einn-
ig væran svefn jog nemur í brott
alla þreytukend.
James Morris jr., West Phila-
delphia, Pa., talar af reynslu, er
hann segir: “Eg var taugaveikl-
embætti, er fjarstæða, og stór- > agur árum saman, og leið mjög
yrðin, sem notuð voru í því sam- j illa. Fyrsta flaskan af Nuga-
bandi, virðast verið hafa
þýðingarlaus.
Eg skal líka minnast þess, að
það, sem herra J. J. Bildfell rit-!
alveg Tone bætti mér mikið”. Þér getið
fengið Nuga-Tone í lyfjabúðum,
eða frá heildsölu lyfjakaupmann-
inum, ef lyfsalinn hefir meðal
þetta ekki í búðinni.
komst
, , . . . ... fésýki, að þeir sjá ekki, hve mik-
Þa, J}rr!r °r' « «kömm þetta er fyrir þá sjálfa,
er óskiljanlegt.
Það er nú þriggja daga verk,
sem komið er af þessu bréfi, og
sök í því, að bréf þetta
fyrir almennings sjónir.
Hjálmar A. Bergman.
Bréfið er á þessa leið:
Hr. Sigfús Halldórs frá Höfnum.
Kæri vinur!
Eg 'þakka þér fyrir jólakortið,
sem þú sendir mér. Mér þótti
vænt um það.
aði, var ritað á kurteisan hátt. —
Opna bréfið frá mér til Dr. Sig.
Júl. Jóhannessonar, var ekki ó-
kurteist, og það sem eg sagði að
hlytu að verða óhjákvæmilegar
afleiðingar ef stjórnarstyrknum
yrði ekki tafarlaust skilað aftur,
er nú sumt komið fram, og hitt á
eftir að koma fram, á mjög á-
þreifanlegan hátt.
Þá er að bera saman það, sem
Dr. Bransdon, Hjálmar Bergman
og Dr. Sig. Júl. Jóhanriesson hafa
ritað á aðra hönd, og það sem i
þeim Dr. Rögnvaldur Pétursson,
séra Ragnar Kvaran og maður-
inn, sem nefnir sig Bruce Sand-
ers.
Dr. Jóhannesson ritaði um mál-
ið eins og það gekk til á fundum
nefndarinnar, þar til hann sagði
sig úr henni. Dr. Brandson rit-
aði mótmælagrein sína eftir að
hann hafði árangurslaust talað
við nefndina og benti henni, eða
forseta hennar á það, hvað hættu-
lega foraut nefndin væri að fara
með fjárbeiðni sinni. Mótmæla-
grein Dr. Brandsons er í alla
staði mjög kurteislega rituð.
Svar nefndarinnar krafðist
sterkra mótmæla, og síðari mót-
mælagrem hans var að mínu áliti
hæfilegt svar gegn nefndinni.
Herra H. A. Bergman hefir
stundum með -nokkuð skýrum
dráttum skýrt frá athæfi nefnd-
arinnar, og alt, sem foann hefir
sagt, hefir hann fært rök að.
Hann hefir komið með beinar á-
kærur á nefndina og sannað. þær,
rekið heim hverja ósanninda-
jvættings tuggu nefndarinnar á
eftir annari, og það svo rækilega,
að naglahausarnir eru “settir”
annars vegar, en naglaoddarnir
hnyktir hins vegar. svo það er
lítt' mögulegt að draga þá út,
hvorki með naglbít né klauf-
hamri.
En hvað getum við svo sagt uro
ritsmíðar Dr. PéturSsonar og séra
Kvarans í þessum málum? Dr.
Pé!tursson.>, sem >varialega ritar
skýrt mál, hefir í þessu máli not-
að þann rithátt, sem öllum dreng-
Iyndum mönnum, sem á annað
borð foera fult skynbragð á slík-
an rithátt, þykir vansæmd að við-
hafa. Ritgerðir hans um þessi
mál eru fullar af dylgjum og “in-
sinuations”!, um móttstöðumenn
hans. Grein eftir grein hefir
birzt í Heimskringlu eftir hann,
fullar af þessum dylgjum.
Um rithátt séra Kvarans. skal
eg vera fáorður; tvisvar ritaði
hann um þetta mál í Heims-
kringlu; og ef hann, áður en
hann lét prenta þessar ritsmíðar
sínar, hefði íhugað heilræðin,
sem felast í þessum vísuhélmingi
eftir tengdaföður hans: “Strikum
yfir stóru orðin, standa við þau
minni þorum”, og ekki hlaupið
eftir neinum Gróu-sögum, þá
hefði líklega verið minna af hroka
og meira af sannindum í þeim.
Þá verð eg að minnast á mann-
inn, sem nefnir sig “Bruce Sand-
ers”. Vitað hefi eg menn skrifa
undir gerfinöfnum, en svona lag-
aða aðferð man eg ekki til að
hafa séð né heyrt fyr, að nokkur
maður hafi haft til að ausa ó-
hróðri á mótstöðumenn sína. —
Þrátt fyrir þetta alt saman hef-
ir heimfararnefndin og samherj-
ar hennar verið sífelt að kveina
undan því, hversu hart hún sé
leikin af sjálfboðanefndinni.
Fundir heimferðarnefndarinnar,
munu oftast hafa byrjað með
kveinstðfum fundarstjóra og
ræðumanna. Kvein hefir verið
eitt af aðal-wopnum heimfarar-
nefndarinnar. Hafa þeir sjálf-
neyðist eg til að hætta að skrifa | sagt ætlað að afla sér “public
með penna og þleki; verð eg því
að gjðra eitt af þrennu: að hætta rétt, þá var
viðl bréfið, eða fá einhvern til að kveinendum,
skrifa það fyrir mig, eða í þriðja neyðaróp í
lagi að reyna að skrifa án þess rétt fyrir jólin
Mér hefir þótt þessi aðferð
nokkuð svipuð aðferð óþokka-
stráka, sem liggja í heygarðs-
hornum og kasta steinum og ó-
hreinindum í bak þeirra, er fram
hjá ganga, og ef þeir, sem kastað
er til, líta við og gera sig líklega
til að kasta til baka, þá stökkva
þessir snáðar upp og inn í bæ og
hrópa: “Mamma, mamma! strák-
arnir eru að elta mig!” Menn af
norrænum ættum ættu að fyrir-
verða sig að viðhafa slík vein.
Þá vil eg minnast á annað
hneyksli, sem heimafararnefndin
í samvinnu við stjórnarnefnd
Þjóðrækniisfélagsihs hefir fram-
ið; það er að áfrýja þessum má!-
um til fsiands. Þegar eg heyrði
þetta fyrst, varð eg steinhissa á
þessari flónsku, og mér varð
þetta að orði: “Þeir foafa þá á-
frýjað því heim til íslands (heim-
fararnefndin í samfélagi við for-
stöðunefnd Þjóðræknisfélagsins),
hvort þeir mættu gera það sem ó-
vita drengjum er hætt við að
gera, þegar þeir eru fyrst færðir
í buxur; og svo hvort þeir mættu
koma heim til íslands á þjóðhá-
tíðina 1930 án þess að hafa fata-
skifti”
Og svar ís'lendinga heima
mundi verða eitthvað á þessa leið:
“*Okkur hér kemur það ekkert við,
hvort setskautin á brókum ykkar
eru dekkri eða gulari en skálm-
arnar og uppihaldið; gjörið eins
og ykkur sýnist, piltar góðir.”
Canada er ekki nýlenda íslands
og við Vestur-íslendingar erum
ekki nýlendubúar Austur-íslend-
inga. Með allri þeirrl virðingu og
allri þeirri samúð, sem við berum
til Austur-íslendinga, þá verður
það aldrei nema örlítill hluti
Vestur-íslendinga, sem samþykkir
það, að við áfrýjum sérmálum
okkar til þeirra. Þeir, sem beita
sér fyrir slíku málefni, munu
fljótt komast að raun um, að það
er ekki vegur til upphefðar með-
al vor, hvort sem þeir heita Ragn-
ar eða Rögnvaldur eða eitthvað
annað. Auk þess, ef Austur-ís-
lendingar færu nokkuð til muna
að skiftá sér af sérmálum okkar,
sem alls engar líkur eru til að
þeir geri, þeir eru vitrari en svo,
þá yrðu afleiðingarnar óhjá-
kvæmilega þær, að samúð mundi
þverra, vináttuböndin veikjast og
samvinna hætta; því þótt smæl-
ingjar finnist á meðal vor, þá er
meiri hluti allra Vestur-lslend-
inga svo stór í lund, að honum
kæmi aldrei til hugar að þola
slíkt. Að ekki hlauzt óhapp
strax af þessu frumhlaupi Þjóð-
ræknisfélagsins, er ekki þeim að
þakka, sem áfrýjunina sendu,
heldur því, að íslendingar heima
svöruðu því eins og þeir svöruðu.
Mun svarið hafa verið nokkuð
svipað efnis eins og eg gat til.
Þá skal með fáum orðum minst
á Ingólfsmálið svokallaða. Það
á nú raunar ekkert skylt við
heimferðarmálið. En ef svo
skyldi fara, sem ekki er ólíklegt,
að Þjóðræknisfélagið eða for-
stöðumenn þess, biðu einhver ó-
þægindi af því að það mál var
vakið upp, þá eiga þeir það heim-
fararnefndinni að þakka.
E;f hirðskáld heimararnefndar-
innar hefði ekki farið að yrkja
um Ingólfsmálið í Heimskringlu,
þá hefði það ekki komið á dag-
skrá í þetta sinn. Eg tel það al-
veg sjálfsagt, að þessi hirðskáld,
eins og öll önnur hirðskáld, hafi
“kunnað að kveða kónginum í
vil”, eins og Stephan G. hefir
komist að orði. Ef hirðskáldin
hefðu þagað, þá hefði Jónas Páls-
son aldrei ritað sínar greinar, og
sympathy” með slíku. Ef eg man ef Jónas Pálsson hefði ekki ritað
það einn af þessum | s#nar greinar, hefði ritstjóri
sem rauk upp með Heimskringiu ekki ritað eins gíf-
Heimskringlu núna urlega um málið eins og hann >
gerði og sem kom Hjálmari A.
Bergman til þess að rita sínar
ritgerðir. Viðhorfur almennings
gagnvart framkomu Þjóðræknis-
félagsins í Ingólfsmálinu hafa
stórum breyzt við það að lesa
greinar H. A. Bergmans. Almenn-
ingur, sem vill nokkuð skilja í
þessum málum, skilur nú, að
Þjóðræknisfélagið hefir ekki gert
alt það fyrir Ingólf, sem því bar
að gera og sem það hafði pen-
inga til að gera, og sem því var
bent á að þyrfti að gera.
Menn eru nokkurn veginn sam-
dóma um, hvers vegna það hafi
ekki verið gert. Að slá eign sinni
á það, sem afgangs var af söfn-
unarfénu, en nota það ekki til
þess, sem það átti að notast til,
er ekki uppsláttur fyrir félagið.
Að íslendingur hér væri sakaður
um morð og dæmdur fyrir morð,
þótti þá svo stór blettur á okkur
Vestur-íslendingum, að það þótti
nauðsyn til bera, að reyna að þvo
hann af, og til þess er leitað til
almennrar fjársöfnunar.
Nú vil eg í mesta bróðerni, en
fullri alvöru spyrja þig, Sigfús
Halldórs frá Höfnum, og alla þá,
er þessar línur lesa: hvort er meiri
þjóðaróvirðing, að einn maður af
þeim mörgu þúsundum ísllend-
inga, sem búa hér vestan hafs, sé
fundinn sekur um morð, eða hitt,
að það skuli vera hér til -félag, og
í því eru flestir prestar þjóð-
flokksins, og kalla sig Þjóðrækn-
isfélag íslendinga í Vesturheimi,
og það þykist taka að sér það
starf af safna fé meðal almenn-
ings til að þvo þennan vansæmd-
arblett af þjóðflokknum, sem féll
á hann við sakfelling þessa
manns; í staðinn fyrir að gera
alla skyldu sína gagnvart þessu,
hætti það við hálfnað verk, en
slær eign sinni á afgang fjárins,
sem safnað var, þrátt fyrir það,
að því var bent á fovað gera þyrfti
og sem að öllum líkindum hefði
þvegið vansæmdarblettinn af með
öllu, ef það hefði verið gjört??
Eg hefi sett þessa spufningu
fram við nokkra menn hér og
hafa þe'ir allir mælt einum munni,
að aðferð Þjóðræknisfélagsins sé
méiri þjóðaróvirðing; þeir hafa
sumir af þeim farið svo hörðum
orðum um þessa aðferð félagsins,
að eg vil ekki hafa það eftir.
Fremur þótti mér þeir vera
stórorðir um Ingólfsmálið, rit-
stjóra Heimskringlu og séra
Ragnar Kvaran. Mér þótti það þó
eitthvað mannlegra, sem ritstjór-
inn sagði. Eg hefi einhvern tíma
haft orð á því, að hann væri lang-
hæfasti ritstjórinn, sem nokkurn
tíma hefði verið við Heims-
kringlu. Það er auðvitað skolli
mikill strákur í honum með köfl-
um, en þegar ált kemur til alls,
þá er þó maðurinn miklu meiri en
strákurinn. Vildi eg óska, að
hann legði það ekki í vana sinn,
að “kveða kónginum í vil”.
Það er einfover ógeðslegur blær
yfir því, sem séra Ragnar Kvaran
hefir ritað um öll þessi mál; það
ber helzt til mikið á sjálfbyrg-
ingnum. Um Ingólfssjóðinn svo-
nefnda, farast honum orð eitt-
hvað á þá leið, ef eg man rétt, að
Þjóðræknisféílagið muni ekki
sleppa honum, meðan hann hafi
eitthvað við það að gera. Nú hefi
eg frétt, og efast ekki um, að sú
frétt sé sönn, að séra Kvaran hafi
sem forseti Þjóðræknisfélagins,
lofað fyrir þess hönd, að sá sjóð-
ur skuli ekki á nokkurn hátt vera
hafður Þjóðræknisfélaginu til af-
nota; þótt það ekki fylgdi frétt-
inni, þá þykir mér sennilegt, að
hann hafi lofað þessu til að kom-
a t hjá dómsúrskurði.
Heyrt hefi eg marga geta þess
til, að færri muni fara til íslands
1930 vegna flokkaskiftingarinnar,
sem orðið hefir í því máli. Ekki
get eg séð neina ástæðu til að
það verði nokkuð til muna. Þeir,
sem sitja kyrrir vegna þessarar
deilu, verða aðeins þeir, er fylgja
heimfararnefndinni að málum
vegna persónulegrar vináttu við
einhverja af nefndarmönnum, en
eru mótfallnir styrkbeiðni henn-
ar; vilja ekki láta foenda á sig sem
spenastefnumenn heima á íslandi,
þegar þangað er komið, og vilja
heldur ekki ganga í flokk mót-
stððmannanna með því að fara
heim í þeirra flokki, eða með öðr-
um skipum. Eg hygg, að eg geti
bent á einn eða tvo, sem þannig
er farið. Mér þykir ólíklegt, afj-
yfir 250 Vestur-fslendingar héð-
an úr‘ -Canada fajri heim 1930.
Sjálfsagt tel eg víst, að Cunard-
línan taki að minsta kosti 65 per
cent. af þeim fslendingum, sem
heim fara. Hversu margir kunna
að slást í förina af hérlendu fólki,
hefi eg enga hugmynd um. Senni-
Hún varð eins og
ný manneskja
Saskatchewan Kona Notaði Dodd’s
Kidney Pills
Mrs. George Grimíy Þjáðist Mjög
Af Bakverk.
Maidstone, Sask., ll' feb. (einka-
skeyti)—■
“Eg hefi notað nokkrar öskjur
af Dodd’s Kidney Pills, og fundið
á mér mikinn mun til hins betra.
Eg þjáðist mikillega af bakverk,”
segir Mrs. G. Grimly, velþekt kona
foér á staðnum. “Var eg oft svo
I veik, að eg gat tæpast dregist um
húsið. Eg hafði lesið svo oft um
jDodd’s Kidney Pills, að eg ákvað
íoks að reyna þær. Hafði eg tæp-
ast notað þrjár öskjur, er mér fór
að batna. Nú er eg orðin alheil,
blessa meðal þetta, og foefi það á-
valt við hendina.”
Hei'll yðar og hamingja, hvílir
mjög á því, að blóðinu sé haldið
hreinu, því í gegn um það öðlast
líkaminn alla næringu sína. Til
þess að halda góðri heilsu, er um
að gera, að blóðið sé hreint.
Látið Dodd’s Kidney Pills inna
það verk af foendi.
Iegt þykir mér, að C. P. R. taki
vel sinn skerf af þeim, sem fara
frá Canada, en Cunardlínan miklu
meiri hlutann af þeim, sem fara
frá Bandaríkjunum.
1 sambandi við það,** sem eg
hefi hér að framan sagt, vil eg
með nokkrum orðum minnast á
Djóðræknisfélagið og framtíðar-
horfur þess, eins og þær koma
mér fyrir sjónir. Með framkomu
heimafararnefndarinnar í fjár-
styrksbetli hennar til stjórnar-
valdanna og með áfrýjun þeirra
mála heim til íslands, hefir það
bakað sér óvild fjölda manna. Á
engan hátt kemur þetta eins
greinilega fram eins og í því, hve
fáir hafa gengið í félagið á síð-
ast liðnu ári. Síðastliðið ár
hefði átt að vera hið mesta góð-
æri fyrir félagið, sem komið
hefir. Deilur þær, sem hófust út
úr heimferðarmálinu, hefðu átt
að hafa þau áhrif á fólk, að það
hefði hópast saman í félagið, ef
því hefði á nokkurn hátt verið
ant um það. Eg las í Heimskringlu
nú fyrir skömm, að 200 manns
hefðu gengið í félagið á síðasta
liðnu ári, þar sem það hefði átt
að geta tvöfaldað eða þrefaldað
meðlimatölu sína. Þjóðræknisfé-
lagið hefði á árinu sem leið, ef
íólkið hefði á nokkurn hátt viljað
sinna því, að fjölga' meðlimum 1
deildinni Frón um helming, og
mynda aðra deild í Winnipeg
jafnstóra, og einnig að mynda
deildir í öðrum bygðarlögum með-
al fslendinga. Hér í deildinni
“Brú” í Selkirk, er mér ekki kunn-
ugt um, að nokkur maður hafi
gengið inn í deildina á árinu;
j þvert á móti hefi eg heyrt, að það
hafi aldrei gengið eins illa að
innkalla ársgjöld eins og einmitt
fyrir árið sem leið.
Almenningur hefir andúð á móti
félaginu, eins og því er stjórnað
nú, og sérstaklega hefir þessi
andúð farið í vöxt síðan Ingólfs-
málið komst á dagskrá. Mr. H. A.
Bergman hefir mikið aukist álit
með því, sem hann hefir ritað um
það mál.
Ef Þjóðræknisfélagið ætlar sér
að ná tiltrú almennings, sem er
mjög hæpið að það nokkurn tíma
nái, þá er þó reynamdi að skera
burtu meinsemdirnar, og mein-
semdirnar eru þessar: Þjóðrækn-
isfélagið, þarf á næsta ársþingi
sínu að gera 'ákvarðanir því við-
víkjandi, að Ingólfssjóðurinn svo
nefndi, verði ekki hafður til af-
nota fyrir Þjóðræknisfélagið á
nokkurn hátt, nema í þágu Ing-
ólfs Ingólfssonar. Það þarf að
lýsa sterkri óánægju sinni yfir
starfsemi heimfararnefndarinnar
viðvíkjandi stjórnarstyrksþágu og
krefjast þess, að því fé, sem
þanriig hafi fengist, sé skilað aft-
ur. Dr. >Sig. Júl. Jóhannesson
hefir í síðustu blöðum Lögbergs
ritað um tíu ára starfsemi félags-
ins. Eg hygg, að næstum hver
einn og einasti maður, sem les
þær athúgasemdir, hljóti að verða
doktornum samdóma.
Eitthvað þarf að gera þeim mál-
um aðlútandi. Sennilegt er, að
mörgum í félaginu þyki þetta
nokkuð óaðgengilegt, en sann-
Ieikurinn er nú samt þetta, hvort
þeir eru margir eða fáir, sem
vilja kannast við hann, að for-
göngumenn félagsins eru foúnir
að koma félaginu í það öng-
þveiti, að því verður ekki bjarg-
að án stórkostlegs uppskurðar og
hreinsandi meðala.
Eg ætla nú að slá botninn i
þetta pjas. Eins og eg he.fi áður
tekið fram, þá er þetta prívat
bréf. En ef þér þykir við eiga, þá
er þér heimilt að foirta það í
heild, eða kafla úr því, í Heims-
kringlu.
Ef eg get fengið einhvern til
þess að taka afskrift af þessu
bréfi, þá er ekki ómögulegt, að eg
sendi einhverjum kunningja mín-
um úr sjálfboðanefndinni það;
þeir mega líka vita skoðanir mín-
ar á þessum málum.
Svo kveð eg þig, og óska að þetta
nýbyrjaða ár verði þér til far-
sældar.
Selkirk, 2. febrúar 1929.
Stephen Thorson.
Hvernig verða búningar
að 100 árum liðnum?
Tízkan rekur menn miskunnar-
laust áfram. þ>að er öðruvísi nú
en í gamla daga. Þá fór tízkan
land úr landi á seinagangi. En
með bættum samgöngum hefir
hún orðið hraðstígari, og aldur
hverrar tízku verður styttri og
styttri. Tízkuherrarnir koma í
dag með eitthvað nýtt — og eftir
mánuð er það orðin tizka um all-
an heim.
Upphaflega voru föt til þess að
skýla fólki, en nú er af sú öldin
Nú er eingöngu hugsað um það»
að þau séu til skrauts. Það er
svo sem ekki skjól í kjólum kven-
fólksins, og alt af verða þeir
skjólminni eftir því sem tízku-
herrunum tekst að ala á hégóma-
girni fólksins.
En alt tekur enda um síðir. og
oft með ósköpum. Eftir nokkur
ár hefir fjarsýni rutt sér til rúms
um allan heim, og þá berst tízkan
um víða veröld á fáeinum klukku-
stundum. Og þá hefir hún koll-
hlaupið sig, segir einn af vís-
indamönnum álfunnar. Þá taka
menn upp fábreyttan búning úr
vatnsheldu og vindheldu efni,
sem hægt er að hreinsa og þvo.
Fatnaðurinn verður þá svipaður
fötum þeim, sem flugmenn notn
nú, nema miklu einfaldari, og
þau verða því ekki til fyrirstöðu,
að ifjólubláu geislar sólarinnar
komist í gegn um þau og hafi
heilsubætandi áhrif á líkami
manna.
Um það leyti verða allir karl-
menn sköllóttir, segir vísindamaö-
urinn enn fremur, og neyðast þá
til að hafa alt af hettu á höfð-
inu. Þá legst niður sá ljóti sið-
ur, að menn taki ofan fyrir kven-
fólki. Þá verða konur og karlar
líka miklu frjálsari í umgengni
en nú er, og engin kona mun taka
til þess, þótt ókunnugur karlmað-
ur komi til hennar á götu og biðji
hana um eldspýtu. Þá verða menn
farnir að sjá, að það er enginn
munur á hinum blóðrauða hana-
kambi og marglitu og litsterku
hálshnýti. Og þá munu all'r
hneyksllast á öðru eins fánýti og
augnagleri (monocle). Karlmenn
og konur munu klæðast samskon-
ar fötum. Þá verður ekkert rifr-
ildi á morgnana út áf óhreinum
kraga, eða týndum skyrtuhnöpp-
um. — Hitt gæti komið fyrir, að
bændurnir færu í ógáti í föt
’-mna sinna. —
Ætli reynslan sanni það ekki,
að þetta sé falsspámaður? —
Hræddur er eg um það, að hún
dóttur- dóttur- dóttur- dóttur-dótt-
ir mín muni vilja hafa eitthvert
“pírumpár” á fötunum sínum,
þótt þau verði svipuð í sniði og
úr sama efni og karlmannáföt!
Eg gæti trúað henni til þess að
setja fjöður í kollhettuna sína,
eða hárauðan kraga og leggingar
á samfelluna, rósir í kragahornin
o. s. frv. — og hverju er hún þá
bættari ? — Sam..
—Lesb. Mgbl.