Lögberg - 14.03.1929, Blaðsíða 2

Bls. 2.
LÖGBERG FIMTUDAGINN 14. MARZ 1929.
Mæður, sem reynslu hafa,
segja, að Zam-Buk se bezta með-
alið til að græða sár og hör-
undskvilla bama, vegna þess:
Að það er jurtameðal—engir
eitraðir litir.
Að það varnar sóttkveikju—
kemur í veg fyrir, að ígerð
hlaupi í skurði eða brunasár.
Að það er græðandi—dregup
úr alla verki.
Græðir ávalt.
Jafn gott fyrir fullorðna.
Selt í öllum búðum og hjá
lyfsölum.
Á Kjalvegi
Ferðasaga eftir A. B. og K. B.
(Framh.)
Til Kerlingarfjalla.
Miðvikudaginn 18. júlí var hiti
mikill og sólarbirta. Eldsnemma
um morguninn var uppi fótur og
fit í tjaldstaðnum. Við kvöddum
Hvítárvatn með trega og riðum
út Fróðárdal, yfir Fúlukvísl og
Hvítárnes og tókum síðan stefn-
una beint á sól og Kerlingarfjöll.
Við áðum í Svartárbugum við
leitarmanna kofann. Mun þak
hans ekki vera sem traustast, því
ein okkar datt í gegn um það,
þegar hún sat þar uppi og var að
borða riklinginn sinn.
Nú vorum við á hinum sönnu
öræfum, þar sem enginn er veg-
ur. Riðum við yfir grýtta hálsa
og sandsléttur, þangað til við
komum að vaðinu á Jökulkvísl. Er
su á oft á rogasund, en nú var
hun tæplega á miðjar síður, og
gekk mjög greitt að komast yfir
hana. Nú fór leiðin að gerast
fremur torsótt. Við riðum yfir
margar grýttar sandöldur, og
stöðugt hækkaði landið og vegur-
inn versnaði. Við stefndum á
norðaustur - enda fjallgarðsins
Klakks (Loðmund?).— Þegar við
nálguðumst rætur Kerlingarfjalla
fór útsýni að verða mjög vítt og
fagurt. Þegar við litum af Kerl-
ingarfjöllum og Hofsjökli, blasti
Kjölur opinn við okkur, og fjöllin
á Kjalvegi, Hrútafell, Kjalfell,
Dúfufell og Rjúpnafell. En nú
fór að bóla á Ijósbláum fjalla-
tindum í miklu meiri fjarska.
Voru þeir fyrst eins og örlitlar
þúfur, sem bar yfir heiðarnar, en
þeir stækkuðu og þeim fjölgaði
eftir því, sem ofar dró. Brátt
mátti glögt greina Mælifellshnúk
í hánorðri, og virtist hann bera
höfuð og herðar yfir fjöllin í
kring.
Loks komum við að rótum Kerl-
ingarfjalla, norðaustanvert við
Klakk. Er það austasti tindurinn
á fjallgarðinum og ákaflega mjór
og brattur. En nú vandaðist mál-
ið. Við vorum komin í Hruna-
manna afrétt, en fylgdarmenn-
irnir voru allir Tungnamenn og
gerókunnugir Kerlingarfjöllum.
Við höfðum hugsað okkur að
tjalda í Ásgarði, þar sem Daníel
Bruun hafði tjaldað, en gátum
ekki fundið hann. Við vorum
jafnvel hrædd um að við fynd-
um engan tjaldstað, af því að
höfðum heyrt tröllasögur um
ferðamenn, sem höfðu orðið að
hverfa aftur úr Kerlingarfjöllum,
af því þeir fundu ekkert gras. En
eftir langa leit, komum við í mjög
stóra grastorfu í krikanum undir
Ásgarðsfja/lli, andspænis Klakki.
Mun þar heita Klakksver. Var
þar svo mýrlent, að eigi voru til-
tök að tjalda, og lágu hestar okk-
ar svo í, að við urðum að fara af
baki og teyma þá. En í brekkunni
fyrir ofan, fundum við stað, þar
sem gras var þurt, og lítill lækur
rann skamt fjo-ir neðan. Hér
tjölduðum við stúlkurnar í fyrsta
sinni hjálparlaust.
Miðnætti á öræfum.
Nú var farið að kvölda og kólna
og var ónotalegt að sulla í ísköldu
vatni eftir hita dagsins. Þegar
við höfðum borðað, lágum við
inni í tjaldinu og hvíldum okkur.
Vorum við talsvert dösuð eftir
ferðina, sumir skaðbrendir á and-
liti og höndum, aðrir með höfuð-
verk og hroll. Þá kallaði einhver
að utan að við yrðum að koma út
og sjá hvað fallegt væri. Það var
liðið að miðnætti og orðið all-
skuggsýnt. Tunglið var að koma
upp, og yfir Hofsjökli skein ein
skær stjarna (Júpíter). Við geng-
um upp á Ágarðsfjall, til þess að
njóta útsýnisins. Nú sáum við
hinn djúpa og hrikalega Ásgarð
(Ásskarð?) fyrir neðan okkur,
hinum megin við fjallið Leizt
okkur ekkert betur á hann, en
tjaldstaðinn okkar. Ofar i fjöll-
unum sáum við mynnið á Hvera-
dölunum og votta fyrir nokkrum
reykjum.
Okkur fanst öllum hátíðleg
stund, að vera um miðnæturleyti
stödd uppi á fjallstindi mitt í ó-
bygðum landsins. Á Langjökli
lá þokubakki, dalalæðan krseið
Upp eftir tindum Kerlingarfjalla.
Hofsjökull var risavaxinn og
skínandi hvítur í tunglsljósinu.
Alt landið fyrir neðan okkur var
hjúpað þunnri, silfurgrárri þoku-
slæðu, sem fáeinir dökkir tindar
stóðu upp úr. Það var eins og
landið lægi í draumi, og einstaka
fjallstindar vekti og héldi vörð.
Fjallganga.
Á fimtudagsmorgun leyfðum
við okkur það óhóf, að so.fa til kl.
9 og að afloknum morgunverði
lögðum við af stað, gangandi til
Hveradalanna. Við gengum fyrst
til suðurs um hálsana. Þá varð
fyrir okkur Ásskarð, kolsvart og
hyldjúpt, sem ómögulegt var að
komast yfir. Genguð við upp með
skarðinu, þangað til við fórum að
sjá inn í mynnið á Hveradölun-
um. Við vorum nú alveg við ræt-
ur liparit-tindanna, sem gnæfðu
skínandi hvítir fyrir ofan okkur.
Stóðust þá A. B. og J. M. ekki
freistinguna, að ráðast til upp-
göngu, því Kerlingarfjöll eru með
beztu útsjóparstöðum hér á landi,
og ætluðu þær seinna að mæta
okkur innar í Hveradölunum.
Gengu þær fyrst upp fannir og
skriður og gekk mjög freiðlega.
Brattinn jókst óðum, og héldu
þær sér við fannirnar, en urðu að
fara mjög gætilega, því víða var
harðfenni. Loks urðu skaflarnir
svo brattir, að þær þorðu ekki að
fylgja þeim lengur, en fóru út í
skriðuna. Voru það ill skifti, því
skriðan var svo laus, að alt, jafn-
vel stærstu hnullungar, var á
ferð og flugi. Skygni var orðið
afleitt, svo mikil móða í lofti, að
ekki sá meira úr fjallshlíðinni, en
frá rótum fjallsins. Suðaustan í
fjallinu var þokuslæðingur, þétt,
hvít þoka í skörðunum, en þunn-
ar blæjur stigu upp og svifu út
um tindana. Af hræðslu við þok-
una gáfu þær sér ekki tíma til að
skasneiða brattann, og reyndu
því í gúmmístígvélum að klifra
upp þvínær snarbratta skriðuna,
og sóttist það afskaplega seint.
Þegar þær attu eftir á að gizka
hundrað metra, steypti þoka sér
alt í einu niður hlíðarnar, og áð-
ur en varði, sáu þær alt gegnum
gráa blæju. Þær hikuðu eitt
augnablik. Beint neðan undir
voru gljúfur Hveradalanna, og
sáust reykir eins langt út eftir og
inn eftir og augað eygði. Lengst
innfrá sást dálítið stöðuvatn, og
höfðu þær aldrei heyrt þes3 get-
ið. Ef dimm þoka skylli á, höfðu
þær engan annan áttavita, en nið-
inn í Ásgarðsá. Að komast upp á
tindinn var aðeins kappsmál, því
jafnvel þótt þokunni létti, var
mjög lítils utsýnis að vænta.
Rendu þær því saknaðaraugum
til tindsins, sem aðeins grilti í,
gegnum þokuna, sneru síðan við
og stefndu beint niður skriðuna.
Gekk þeim ótrúlega fljótt niður
það, sem þær höfðu klifið með
miklum erfiðismunum.
Hveradalir.
Á meðan þessu fór fram, héld-
um við hin áfram göngu okkar
inn í Hveradalina. Brátt komum
við fram á þverhnípta brún, og nú
lágu Hveradalirnir djúpt fyrir
neðan okkur, snarbrattir á alla
vegu. Aðaldalurinn er eins og
breitt gil eða gljúfur, og ganga
þverdalir út frá honum, eins og
greinar af tré. Um dalina kvísl-
ast ótal lækir, heitir og kaldir, er
falla í Ásgarðsá, sem streymir út
eftir aðaldalnum. Fyrir sunnan
tekur við einn af tindum Kerling-
arfjalla, þakinn sköflum, er víða
teygja sig alla leið niður í dalina.
Alt er landið sundur grafið af
hverum, og stíga hveravatns gufu-
strókar upp úr botni dalanna,
hlíðum og jafnvel upp úr miðjum
sköflum. Var eins og ótal eim-
lestir væru þama á ferðinni.
Við byrjuðum nú að klifrast
niður, með lífið í lúkunum. Jarð-
vegurinn var gulleitur, sumstað-
ar mjög sleipur, og allstaðar sauð
og bullaði fyrir fótum okkar. Við
óðum yfir Ásgarðsá og sluppum
að eins við að verða stígvélafull.
Svo reikuðum við lengi um hóla
og afdali, og það í sannleika ein-
kennilegt landslag. Við nálguð-
umst margan vellandi pyttinn
með hálfum huga, dauðhrædd um
að við kynnum kannske að stíga
niður úr skorpunni. Hvenær
eru allir gufuhverir, ekkert vatn
sést, aðeins djúpur hylur, sem
bullaði og sauð niðri í og gufu-
stróka lagði upp úr. Sumsstaðar
titraði jörðin, og gufa spýttist út
úr ótal smágötum. Á stöku stað
hafði gufan holað undan sköflum
og víða lagði reyk beint upp úr
snjónum. 1 mölinni tíndum við
upp brennisteins kristalla, hrafn-
tinnu og mislita steina.
Daniel Bruun segir, að litum
ægi hér saman í ‘de mest skrigen-
de Disharmonier. der vilde danne
glimrende Decorationer til Hel-
vede”. En þótt litbrigðin séu hér
óteljandi, gátum við eki séð, að
þær særðu augað. Einhver okkar
sagði, að ef Helvíti væri líkt
þessu, mundi lítið vera að því að
fara þangað. — Loks komu þær J.
IM. og A. B. ofan af. fjallinu og
slógust í hópinn. Gáfum við okk-
ur nú enn um stund óskift að því,
að skoða Hveradalina. Litirnir
eru allstaðar ljósir, bæði á lípar-
ít-mölinni og hveraleirnum, sem
víða myndar stóra hóla. Eru
þarna öll litbrigði af rauðu,
bleiku, brúnu og gulu, alt lit-
skrúð haustsins á steinum og leir.
Kringum hverina koma fram lit-
brigði af grænu , bláu og fjólu-
bláu. Af gróðri er ekkert nema
hvanngrænar mosaskellur á stöku
stað. Yfir þessu ljósa litskrúði
hinnar dauðu náttúru, gnæfa
ljósir tindar úr líparít og snjó.
Hveradalirnir eru hin stórkost-
legasta “Fantasie,” sem jarðhit-
inn hefir skapað hér á landi, lit-
rænt listaverk, skapað úr grjóti,
leir og snjó. Hin þindarlausa
starfsemi gufunnar, titringurinn
og vellið minna á æðaslög lifandi
veru. En staðurjnn er ljós og
fagur. Þannig var hann að
minsta kosti eins og við sáum
hann í 'sólarbirtunni 19. júlí í
sumar.
Þjófadalir.
Var nú haldið áfram upp í Þjófa-
dalina. Þeir eru eins og grösug-
ur sveitadalur, mitt í óbygðunum.
En ekki er landslag þar mikil-
fenglegt. Dalurinn er umkringd-
ur af grösugum hlíðum og lágum
hnúkum, t.d. Rauðkolli. Hrútafell
sést aðeins, en Langjökull er hul-
inn bak við hálsana. — Við áðum
þarna í tvo tíma. Flestir lágu og
hvíldu sig, og vildu ekki hreyfa
sig, þótt gull væri í boði, því hit-
inn var svo mikill, en A. B. og E.
V. og Hammer gengu upp á hál3-
inn fyrir ofan, til þess að sjá of-
an í Fögruhlíð. Var sú ganga
erfið í hitanum, en hún borgaði
sig, því ofan af hálsinum var hið
fegursta útsýni. Fagurhlíð naut
sín að vísu ekki svo langt að. En
þau stóðu andspænis hinu hrika-
legasta landslagi. Þau sáu inn í
krikann milli Hrútafells og Larg-
jökuls. Langir og mjóir skrið-
jöklar teygðu sijf niður í djúpið
fyrir fótum þeirra, en uppi yfir
gnæfðu fannhvítar jökulbungur
við heiðan himin í skínandi birtu.
Þegar þau komu niður, voru
teknar upp tvær ananas-dósir, og
hefir okkur aldrei þótt ananas
jafn gott. — Var svo riðið norð-
ur eftir dalnum og yfir all-bratt-
an háls, sem nefnist Þröskuldur.
Urðum við að teyma hesta okkar
upp hálsinn. Af þröskuldi er
fagurt útsýni noður yfir Kjal-
hraun. Úti í hrauninu sést hin
mikla eldborg Strýtur. —
Nú var riðið áfram eftir slétt-
um og vel vörðuðum vegi. Eftir
nokkra stund komum við að á.
Hún var bæði lítil og grunn, en
okkur þótti hún stórmerkileg, af
því að hún rann til norðurs.
Hingað til höfðu allar ár og lækir
runnið suður á bóginn, til Hvítár.
— Þessi lækur var hinn fyrsti,
sem á vegi okkar varð, sem bar
vatn sitt í áttina til Blöndu. Við
vorum komin yfir vatnaskilin. Við
vorum á Norðurlandi. Brátt fór-
um við að sjá reyki og eftir
skamma stund vorum við komin á
Hveravelli.
Hveravellir.
Það er mjög látið af því sunn-
anlands og norðan, hve fagurt sé
á Hveravöllum, en það er ekki
fegurra þar en svo víða annars-
staðar á öræfunum. Landslag er
þar opið og víðsýnt til norðurs,
FYRIR ÞÁ, SEM EIGA
BÁGT MEÐ AÐ SOFA.
Þeir menn og konur, sem eru
þreytt og úrvinda, þegar þau fara
á fætur á morgnana, af því þeim
hefir verið varnað svefns, ættu
að reyna Nuga-Tone. Þetta meðal
vinnur kraftaverk og það stund-
um á fáum dögum. Það styrkir
taugarnar og vöðvana; bætir mat-
arlystina og meltinguna; eyðir
gasi í maganum, læknar hægða-
jeysi, nýrna- og blöðru- sjúkdóma,
höfuðverk, svima og verki í líkam-
anum og fleira þvi um líkt
Mr. August Mitchell, McMillan,
Mich., hefir sömu sögu að segja
eins og þúsundir annara manna,
sem reynt hafa þetta undra með-
al. Mr. Mitchell segir: “Eg naut
ekki hvíldar í rúminu, hafði bein-
verki og eg var mjög magur.
Nuga-Tone hefir gert mig að nýj-
um manni og mér finst eg vera
ungur aftur. Nú gengur ekkert
að mér.” — Sú staðreynd, að
Nuga-Tone reynist svona vel, ætti
að vera nægileg til þess að þú
reyndir það, ef eitthvað gengur
að þér. Nuga-Tone fæst allstaðar,
þar sem meðul eru seld. Ef lyf-
salinn skyldi ekki hafa það við
hendina, þá láttu hann útvega
þér það frá heildsöluhúsinu.
en hvergi nærri eins stórfengilegt
og við Hvítárvatn og Kerlingar-
fjöll. 1 suðri er Kjalhraun svart
og úfið. Hækkar það til suðurs
og eru Strýtur efst á bungunni.
Þessi einkennilegi eldgigur, sem
sést svo víða af Kjalvegi, lítur
tilsýndar út eins og tveir smá-
hnúkar; annar breiður og kúpt-
ur, hinn eins og mjór drangur.
Milli Langjökuls og Hofsjökuls
sér á bygðafjöll norðanlands, frá
Húnavatnssýslu , alla leið austur
í Þingeyjarsýslu.—Hverirnir eru
í Þingeyjarsýslu.
Hverirnir eru allir á litlu
svæði, lágri, gróðurlausri bungu.
Þaðan heyrist vella í vatni og
leðju, og hvæsið í gufu, og upp
úr henni leggur ótal reyki. Út frá
hverasvæðinu liggja sprungur og
lækir, sem rýkur upp úr. Um-
hverfis hverabunguna eru grös-
ugir móar. — Við höfðum heyrr,
að tveir þýzkir vísindamenn lægi
við á Hveraöllum, og hefði okkur
þótt gaman að hitta þar aðra úti-
legumenn. Við sáum tjöld þeirra
fyrir norðan hverina, en sjálfir
voru þeir ekki heima, og varð því
Hammer, sem þekti þá, að láta
sér nægja að skilja eftir nafn-
spjald sitt í tjöljdum þeirra. Við
reistum tjöld okkar fyrir sunnan
hverina, rétt hjá sæluhúsinu. —
Gengu nú allir til hveranna, en í
ýmsum erindum. Karlmennirnir
fóru til að litast um, J. M. og K. B.
til að þvo þvott og A. B. og Brid-
get til að hýða kartöflur og elda
mat. Vestast á hveraburigunni
fundum við lítinn hver með hárri
við þess, að hafa volgt vatn, í
vel fallinn til þess, að elda í, og
rétt hjá var annar, með volgu
vatni. Hér voru handklæði og
þurkur þvegnar og kartöflur
hreinsaðar og hýddar, og nutum
við þess, að hafa volgt vatns í
stað ískalds, eins og við áttum að
venjast. A. B. átti að sjá um
matreiðsluna þetta kveld. Átti
hún erfitt með að koma kartöflu-
pottinum fyrir í hvemum svo vel
færi, og kom þá Ströyberg til að
hjálpa henni. En þau voru svo ó-
heppin að velta um pottinum, svo
að allar kartöflumar duttu ofan
í hverinn. Mændu þau saknaðar-
augum á eftir þeim, því þetta
voru síðustu karftöflurnar okkar.
— En hverinn var svo almenni-
legur, að gjósa þeim öllum upp
aftur hverri á fætur annari. Og
lögðust þá A. B. og Stöyberg á
hverbarminn, vopnuð með skeið-
um, og gripu þær glóðvolgar, þeg-
ar þær komu upp. Hafði þetta
æfintýri ekki orðið kartöflunum
að neinu meini, aðeins flýtt fyrir
suðunni.
Að lokinni máltíð, fengum við
fyrst næði til þess, að skoða hver-
ina. Eru þeir fjöldamargir, stór-
ir og smáir, vellandi leirhverir,
hvæsandi 'gufuhverir og tæriir
vatnshverir. Sumir eru kulnaðir
út en aðrir virtust vera í fæð-
ingu. Engan hver sáum við gjósa
hærra, en nokkra sentimetra.
Mest bar á vatnshverunum, og em
sumir þeirra forkunnar fagrir.
Fegurstur er bláhver með djúp-
bláu vatni, miklu blárra en í
Geysi. Yzt í skálinni er vatnið
ljósblátt, en liturinn dýpkar eftir
því sem nær dregur miðjunni, og
verður að bláma svo einkennileg-
um og fögrum, að ekkert okkar
hafði fyr séð slíkan. Nálægt Blá-
hver er lítill hver, með fagurlega
lagaðri ljósgrænni skál„ sem
glitraði á eins og smaragða.
Bar mest á þesum litum um
keldið, minna næsta morgun í
sólarbirtunni.
Við skoðuðum rústirnar af kofa
Eyvindar, og Eyvindarhver og
reikuðum um hóla og hraunborg-
ir. Langaði okkur mjög til að
ganga upp á Strýtur, en héldum
að það mundi taka of langan
tíma. Það er hlýlegt á Hvera-
völlum, og fanst okkur á þessu
fagra sumarkvöldi, að við hefðum
getað borið hlutskifti Höllu og
Eyvindar, ef þau hefðu altaf
mátt vera á Hveravöllum.
Um nóttina var vellið í hverun-
um værðarhljóð okkar í stað lækj-
arniðsins, sem hingað til hafði
sungið okkur í svefn.
Skilnaður.
Næsta morgun fórum við mjög
snemma á fætur. Við þurftum
að skifta sundur því, sem eftir
var af matvælunum, því að nú fór
skilnaðarstundin í hönd. Vistir
voru orðnar af skornum skamtv,
en samt vildum við í engu spara
til hinnar síðustu sameiginlegu
máltíðar.
Þetta var undurfagur morgunn,
tært loft og ágætt skygni. Norð-
lenzku fjöllin sáust mjög vel. í
miðju sást Mælifellshnúkur og
bar hann langhæst. Báðum meg-
in við hann sáust Skagafjarðar-
fjöllin. Lengra til vesturs sáust
stöku tindar, og bar mest á ein-
um, sem mun hafa verið Jörund-
arfell í Vatnsdal. Lengra til aust-
urs sást allhár fjallgarður með
hvössum tindum, sem hlaut að
vera Eyjafjarðarfjöllin. Svo tók
við annar, með löngum, flötum
bungum, sem líkist mjög fjöllun-
um fyrir vestan Bárðardal. —
Alla bar tinda þessa skýlausa við
heiðan himin, og veðurblíðan
virtist ríkja á öllum Norðurlands
heiðum, og langt norður fyrir
fjöllin, sennilega út á hin yztu
andnes. Við öfunduðum karlmenn-
ina, sem áttu að halda áfram
norður á bóginn.
Við urðum að kveðjast og stíga
á bak. Við stúlkurnar og Guð-
laugur riðum fyrst í suður, og
karlmennirnir stóðu og veifuðu
vasaklútunum. Síðan stigu þeir
á bak og riðu til norðurs. Lest-
irnar voru nú orðnar tvær og óð-
um víkkaði þilið milli þeirra. Á
hverju leiti snerum við okkur við
og hver hópurinn veifaði til ann-
ars. Loks sáum við lest karl-
mannana bera við himin uppi á
háu leiti. Voru hestar og menn
þá orðnir smáir í fjarlægðinni.
Við staðnæmdumst og veifuðum í
síðasta sinn. En við gátum ekki
séð, hvort veifað var á móti. Svo
hurfu þeir út á norðurheiðarnar,
og við snerum suður Kjöl. En
okkur langaði meira í áttina til
hinna ljósbláu fjalla.
(Niðurl. næst.)
Dvergur í Filippseyjum
Mr. John M. Garvan, er írskur
mannfræðingur, sem verið hefir
um tuttugu ára skeið í Filipps-
eyjum og öðrum eyjum þar í
grend, til að rannsaka frumþjóð-
irnar á þeim svæðum.
Hann hefir nýlega birt skýrslu
um dverga þá, sem enn eru í Fil-
ippseyjum, og munu vera sá
mannflokkur, sem einna minstar
sagnir hafa farið af áður. Segir
hann, að þeim svipi að sumu leyti
til dverganna í Afríku, Suður-
Ameríku og Nýju Gineu. Þeir
eru feimnir og viðmótsgóðir, en
eru mjög frábitnir kynnum við ó-
kunnuga, sem þeir hafa þó enga
löngun til að ráða af dögum, en
vilja einungis forðast. Þeir fara
huldu höfði um skóga, fjarri öll-
um mannabygðum, eða hafast við
í fjallahlíðum, þar sem sízt er
von annara þjóðflokka.
“Þeir eru,” segir Mr. Garvan,
“meinlausastir allra þeirra mann-
flokka, sem eg hefi kynst þar um
slóðir. Ef gert er á hluta þeirra,
gera þeir ekki annað en að halda
brott og koma aldrei aftur. Heim-
ilishættir þeiira eru mjög lofs-
verðir. Heita má, að hvergi sé
fjölkvæni þeirra á meðal og
hjónaskilnaðir eru fátíðir. Ekki
tíðkast þar einlífi meðal þeirra,
sem komist hafa til fullorðinsára,
og allir hafa löngun til þess, að
ala önn fyrir fjölskyldu. Sveinar
og meyjar alast upp hvort í sínu
lagi, þangað til þau ná hjúskap-
araldri, en fólk af sama ætt-
stofni gengur aldrei í hjónaband.
Karlriienn kjósa sér konur af ætt-
stofni nábúa sinna, og konur
velja sér eiginmenn með sama
hætti. Skipulag er þar alt háð
ættfeðra - stjórn. Dverga -f jöl-
skyldurnar halda hópinn. Afi og
amma búa saman ásamt börnum
sínum og barnabörnum, og er
elzti karlmaðurinn jafnan talinn
höfuð hverrar ættar. Hver fjöl-
skylda á sér sérstakt skýli, en þær
fara saman úr einum stað í ann-
an, veiða saman og búa í sátt og
samlyndi, eins og ein stór fjöl-
skylda.”
Mr. Garvan lýsir drengjunum
svo, að þeir sé 4—5 feta háir, eigi
sér ekki hús eða jarðnækði, gangi
naktir og sé hrokkinhærðir, eins
og svertingjar, flatnefjaðir og
dökkbrúnir á hörund, en aldrei
svartir. — Ekki verður að svo-
stöddu sagt, hve margir þeir eru,
því að þeir búa á víð og dreif,
þar sem óhægt er að komast að
þeim. En gizkað er á, að þeir
muni verá full 15,000. Þeim er
eiginlegast að búa í skógum og
lifa af gögnum þeirra og gæðum.
En hvorki reisa þeir sér kofa né
hús, með því að þeir eru föruþjóð
að eðlisfari. Þeir reika úr ein-
um stað í annan og leita sér á-
vaxta og veiðidýra. Flestir nota
þeir boga og örvar til veiða, en
sumir hafa blásturspípur, sem
einskonar spjótum er blásið úr.
Örvunum er aftast dýft í eitur,
sem dregur mátt úr dýrunum á
skammri stundu, án þess að kjöt-
ið verði skaðvænlegt til mann-
eldis. — Þótt þeir séu friðsamir,
feimnir og góðlátlegir í um-
gengni, þá eru þess þó dæmi, að
þeir hafi gripið til vopna og var-
ist grimmilega gegn óvinum, sem
á þá hafa leitað. Um mörg ár áttu
þeir í höggi við fyrstu landnem-
ana, sem þangað komu frá Spáni
og reyndu að þröngva þeim til
þess að fara úr skógunum og
vinna stritvinnu hjá Evrópu-
mönnum.
Karlmenn stunda veiðar, en
konur grafa upp rætur og mat-
reiða. Lítilfjörleg svefnskýli eru
| BAKIÐ
ö
í
YÐAR EIGIN
±
ffi
g
BRAUD
meí I
ROTAL
CAKES
Sem staðist het-
ir reynsluna nú
yfir 5o ár
gerð úr röftum eða mjúkum tág-
um, sem ofnar eru saman, og er
eigöndum engin eftirsjón að þeim
þegar þeir fara úr einum stað í
annan til veiða. Þeir eiga enga
muni aðra en pottá, boga og örv-
ar, og leggja ekki hug á að eign-
ast neitt annað. Helgisiðir þeirra
éru fólgnir í fáþrotnum minn-
ingar-athöfnum um látna menn;
þeir trúa á anda framliðinna og
óttast þá. Fáar ættkvíslir trúa á
almáttuga veru, og hyggur Gar-
van, að það sé vegna þess, að
þeir þekki ekki höfðingja eða for-
ingja. Hann segir enn fremur,
að þótt dvergar þessir sé feimnir,
þá reynist þeir gestrisnir og
hjartagóðir, þegar aðkomumenn
hafi náð hylli þeirra með kurteis-
legri umgengni og góðvild. —
Vísir.
IÐJUMAÐURINN Tileinkað minningu Guðlaugs Kristjánssonar. Dáinn 8. maí 1928, Wynyard, Sask. Eg þekti gamlan, gráan hal, er gátum lært af, þú og eg, með viðmót hlýtt og vinar-tal, þó væru störf hans hversdagsleg. J7ví alt í kringum öldung þann fanst einlæg nægjan hitta mann. Og lúið, bogið bak hans var og brúniri þung og hrukkugjörn, og höndin dökka hnúta bar, úr harðri sókn, og langri vöm'. En jafnt í blíðu og beiskju dans þú bros sást leika í augum hans. Og ef þú spurðir aldinn mann, hvar öll hans nægja kæmi frá, þér djúpt íí auga hugði harin, með hægu brosi sagði þá: “Á grön mér sérð, eg gamall er, en gleðin jafnan fylgir mér.” “Mér mætti stundum sorgin sár, og svart og stormtrylt skýjavaf. J?að hrökk af augum tár og tár. —En tíminn engar hvíldir gaf, og þörfin æ til þyngra starfs mér þrýsti’ á náðir iðjuhvarfs.” “J7ú sérð, að elliár eg ber, og æfihark og raun og mein. En eg gat aldrei unað mér þar ýlda og fýla á svipum skein, því það kemst engin iðja að, ^ né andleg gleði' á slíkum stað.” “En iðjan lyftir ljósum þeim, er lýsa gegn um myrka nótt, og vísar hverju hjarta heim til hærra starfs, á meiri þrótt. í Mknarskauti iðju er það alt, er gleði veitir mér.” “Jlar hefi eg fundið friðinn' þann, er fylti lífskjör nægju með, og þar eg orku o& þróttinn fann, er þorði að eggja sturlað geð. Nú iðjugullsins gjöf eg á, þá gleði, er lýsir innan frá.” Eg horfi á vestrið. Blámans braut er björt, með sólarlagsins skraut, sem opið veldi víðblámans með viðhöfn' fagni komu hans. Og þetta víða, háa haf af himinvídd, þér iðjan gaf. Hver geisli iðjugull sem skín um gengnu æfisporiri þín. Hve endalaus og eilífð skrýdd Versæll! Haf þökk! Um þína gröf Ver sæll! Haf þökk! Um þín sröf rís það, sem brúar dauðans höf. T. T. Kalman.