Lögberg - 04.07.1929, Qupperneq 2

Bls. 2.
LÖGBERG FIMTUDAGINN
4. JÚLl 1929.
Fertugasta og fimta ársþing
Hins evangeliska lúterska kirkjufélags tslendinga
í Vesturheimi,
HALDIÐ í RIVERTON, MANITOBA,
5.1—8. Júní 1929.
FYRSTI FUNDUR.
Hið fertugasta og fimta ársþing Hins evangeliska lút. kirkju-
félags Islendinga í Yesturheimi, kom saman í kirkju BræÖrasafn.
í Riverton, Manitoba, þ. 5. júní 1929. Þingiö hófst með guðs-
þjónustu og altarisgöngu kl. 11 f.h. Prédikun flutti forseti, séra
K. K. Ölafson, og hafði fyrir ræðutexta Post. 1:8. Var þingið
síðan sett eftir venjulegu þingsetningarformi Kirkjufélagsins.
Skrifari las u])p þessa skýrslu um jembættismenn, presta og söfn-
uði kirkjuféagsins: >
I. Errtbættismenn:—Séra Kristinn K. Ólafson, forseti; séra Jó-
hann Bjarnason, skrifari; herra Finnur Johnson, féhirðir; séra Rún-
ólfur Marteinsson, vara-forseti; séra Sigurður Ólafson, vara-skrif-
ari-herra Jón J. Bíldfell, vara-félhirðir.
II. Prestar:—>N. S. Thorláksson, Björn B. Jónsson, Rúnólfur
Marteinsson, Hans B. Thorgrímsen, Pétur Hjálmsson, Friðrik Hall-
grímsson, Kristinn K. Ólafson, Jóhann Bjarnason, Hjörtur J. Leó,
Gut.ormur Guttormsson, Sigurður S. Christopherson, Haraldur Sig-
mar, Sigurður Ólafson, Steingr. Octavíus Thorláksson, Jónas A.
Sigurðsson, Páll Sigurðsson, Y^aldimar J. Eylands, Carl J. Olson,
Kol'beinn Sæmundsson.
III. Söfnuðir:—I Minnesota: St. Páls söfnuður, Lincoln söfn.,
Vestunneims soin.—í N. Uakota: Pembina söfn., Vidalíns söfn., Hall-
sons söfn., Péturs söfn., Víkur söfn., Garðár söfn., Fjalla söfn.,
Melanktons sótn.—í Manitoba: Fyrsti lút. söfn., Selkirk söfn., Víðines
söfn., Gimli söfn., Árnes söfn., Breiðuvíkur söfn., Geysis söfn., Ár-
dals söfn., Bræðra söfn., Víðir söfn, Mikleyjar söfn., Furudals söfn.,
Fríkirkju söfn., Frelsis söfn., Immanúels söfn. (BaldurJ, Glenboro
söfn., Brandon söfn., Lundar söfn., Lúters söfn., Jóns Bjarnasonar
söfn., Betaníu söfn., Betel söfn., Hóla söfn., Skálholts söfn., Herði-
breiðar söfn., Strandar söfn., Winnipegosis söfn., Swan River söfn.,
Guðbrands söfn.—í Saskatdhewan :■—Konkordía sofn., Lögbergs söfn.,
Þmgvallanylenau soín., tsafoidar söfn., Síon söfn., Hallgríms söfn.
(Leslie), Elfros söfn., Sléttu söfn., Immanúels söfn. (Wynyard),
Ágústínusar söfn., Foam Lake söfn.—í British Columbia: Vancouver-
söfn.—í Washington: Þrenningar söfn., Blaine söfn., Hallgríms söfn.
(SeattleJ.
Á kirkjuþingi i Riverton, Man. þ. 5. júní 1929.
Jóhann Bjarnason, skrifari.
í kjönbrétanefnd skipaði forseti þá séra Carl J. Olson, Tr.
Ingjaldss.m og Christian Olafson.
\ ar siðan sunginn sálmurinn No. 22, blessun lýst af forseta
og fundi siðan frestað þa‘r til kl. 3 e. h.
ANNAR FUNDUR—kl. 3 e. h. sama dag. Fundurinn hófst
með því að sunginn var sálmurinn No. 14.
Fyrir hönd kjörbréfanefndar lagði séra Carl/J. Olson fram
þessa skýrslu:
Skýrsla kjörbréfanefn dar:
Samkvæmt kjörbréfum, er fram hafa verið lögð, eiga sæti á þessu
kirkjuþingi, auk presta og errtbœttismanna kirkjufélagsins, þessir
erindrekar frá söfnuðunum:
Frá St. Páls söfn.: Bjarni Jones; frá Vesturheims söfn.: J. G.
ísfeld; frá Lincoln söfn.: W. Guðmundsspn; frá Vidalíns söfn.: Jó-
sef Einarsson; frá Péturs söfn.: Oscar S. Sturiaugson; frá Víkur
söfn.: Arnljótur Ólafson og Jóhannes Magnússon; frá Garðar söfn.:
E. A. Melsted og Benoni Stefánsson; frá Fjalla söfn.: Ólafur Th.
Finnson; frá Metanktons söfn.: Jolin Freeman; frá Fyrsta lút. söfn.:
J* J- Vopni, Paul Bardal, C. Ólafson og Jónas Jóhannesson; frá Sel-
kirk söfn.: Miss Dóra Benson, Klemens Jónasson, Jóhann Pétursson
og Jón Ingjaldsson; frá Víðines söfn.: Mrs. Elin Thiðrikson; frá
Gimli söfn.: Mrs. B. Frímannson; frá Árnes söfn.: Eiríkur Eiríkson;
frá Breiðuvíkur söfn.: F. Finnbogason; frá Geysis söfn.: Friðrik P.
Sigurðson og Friðfinnur Sigurðson; frá Árdals söfn. • Tryggvi Ingj-
aldson og P. S. Guðmundson; frá Bræðra söfn.: JÓhann Briem, Jónas
Jónasson og Hálfdán Sigmundsson; frá Víðir söfn.: Mrs. Aldis Pét-
urson; frá Miklevjar söfn.: Helgi Ásbjörnson; frá Furudals söfn.:
Yrictor Freeman; frá Frikirkju söfn.: Konráð Nordman og Axel
Sigmar; frá Frelsis söfn.: Björn nderson og Ingólfur Helgason;
frá Imman. söfn. (Baldur) : Jón M. Johnson og Kristján Reykdal;
frá Guðbrands söfn.: J. S. Gillis; frá Lundar söfn.: G. K. Breckman
og D. H. Backman; frá Konkordía söfn.: Mrs. Björg Bjarnason; frá
Sléttu söfn.: Mrs. F. Guðmundson; frá Imman. söfn. (WynyardJ:
Stgr. Jöhnson.
Á kirkjuþingi i Riverton, Manitoba, þ. 5. Júní, 1929.
Carl J. Olson C. Olafson Tryggvi Ingjaldson.
Y ar skýrslan samþykt í e. hj. og skrifuðu síðan kirkjuþings-
menn undir hina venjulegu játningu þingsins.
Þá Iá fyrir að leggja fram skýrslu embættismnnna og stofn-
ana kirkjufélagsins. Lagði þá forseti fram ársskýrslu sina:
, ARSSKÝRSLA FORSETA 1929.
\ iðburðirnir á liðnu ári hafa mint oss á það þrásinnis, að frum-
bvlingsárin eru mjög að fjarlægjast oss Vestur-íslendingum,
og þá einnig i kirkjulifi voru.
Að nýafstöðnu kirkjuþingi voru hinu síðasta, var þann 1. og 2.
júli 1928 haldin að ðiountain í Norður Dakota hátíð í minningu um
fimtíu ára afmæli islenzku bygðanna í því fylki, en þar var landnám
hafið 1878. Landnám og kírkjusaga er þvínær óaðgreinanlegt í þeirri
bygð eins og viðar. 'Séra Ráll Þorláksson var faðir bygðarinnar i
Pembina sveit og annar höfuðprestur landnámstíðarinnar með Vestur-
íslendingum. V ar þar því að minnast einnig landnáms í kristilegu
tilliti. Fór því vel á því að hátíðar- og minningar guðsþjónustur voru
fluttar á fjórum kirkjum bygðarinnar fyrri hátíðisdaginn, sein féll á
sunnudag. \ fir þeini guðs!þjónustum, sem alkir voru mjög fjölmenn-
ar, hvildi andi hrifningar frá hinu liðna. Að ^rottinn Guð þeirra
hefði leitt þá alla leiðina mun hafa verð aimenn tilfinning og um leið
sú meðvitund að það ætti að vera leiðarljós fyrir framtjðina. Þessi
hátíð öll var merkur míluhæll í sögu Vestur-lslendinga.
Þegar næsta sunnudag á eftir þessu hátíðahaldi, þann 8. júní,
1928, var hátíð haldin í annari höfuðhygð vorri, í Riverton við íslend-
íngafljót í Nýja Islandi. Endurnýjuð og vegleg kirkja Bræðrasafn-
aðar var þann dag vígð af forseta kirkjufélagsins með aðstoð þriggja
af prestum kirkjufélags vons. Auk þess fór fram þann dag vegleg
afmælishátið þessa elzta safnaðar kirkjufélagsins, sem þá var reynd-
ar fimtiu og eins árs, rúmlega, stofnaður í apríl 1877, og var þetta
því eiginlega júbílhátíð safnaðarins, sem ýmsar ástæður höfðu hindrað
að minst væri árinu áður. YTar hátíðahaldið á þessum söguríku stöðv-
um að öllu leyti samboðið tilefninu og mintist með þakklæti feðranna,
sem svo vel lögðu grundvöllinn fyrir framtíðina. Efla slikar hátíðir
hið rétta samhengi kirkjulifsins—milli liðna tímans og nútímans—og
hefja endurminningar hins liðna til uppörfunar og framsóknar.
Þá 'hélt Fyrsti lút. söfnuður i Winnipeg fimtíu ára afmælishátíð
sína sunnudaginn 4. nóv. síðastl. og næstu daga. Hátíðaguðsþjónustur
á ensku og íslenzku foru fram þann fjorða nóv., og næstu þrjá daga
voru vegleg veizluhöld á hverju kvöldi með vönduðustu skemtiskrá.
Þann 8. nóv. að kvöldinu var hátiðleg söngsamkoma, sem hinn ágæti
söngflokkur safnaðarins lagði til hátíðarinnar. Við guðsþjónustuna
á sunnudagskvöldið var afhjúpuð eirmynd mikil og fögur af dr. Jóni
Bjarnasyni, stofnanda safnaðarins, sem þjónaði honum sem prestur
í 32 ár. Einnig var afhjúpaður þá skjöldur til minningar um frú
Láru Bjarnason, sem ákvarðaður var staður í hinni nýju viðbót við
elliheimilið Betel. Átti hún upptökin að því að sú stofnun komst á
fót. Y ar þessi júbíthátið okkar höfuðsafnaðar frábærlega vel undir-
búin og hepnaðist ágætlega. Réttilega hóf hún minningu dr. Jóns
Bjarnasonar og hans ágætu konu, frú Láru, sem söfnuðurinn á svo
óviðjafnanlega mikið að þakka. En þegar þeirra er minst finnur öll
íslenzk kristni til þess að hún á þar hlut að máli, svo framarlega ’standa
þau þar í fyíkingu, þar sem hann var höfuðmaður vestur-islenzkrar
kristni um svo langt skeið og hún harus hægri hönd. Mun þessi veglega
hátíð seint fvrnast. Er Fyrsti lút. söfnuður sá þriðji af söfnuðum
kirkjufélags vors, sem á sögu hálfrar aldar að baki.
Selkirk söfnuður hélt hátíð í minningu um 40 ára afmæli sitt á
hvítasunnudag í vor og tvo næstu daga. Var stofnaður á hvítasunnu-
hátíð fyrir 40 árum. Hatíð þessi var að öllu leyti hin veglegasta og
sýndi mjög ákveðið eindrægni og áhuga .safnaðarins. Hátíðaguðs-
þjónustur með ferming og altarisgöngu fóru fram á hvítasunnudag að
viðstöddu fjölmenni. Auk hemaprestsins séra J. A. Sigurðssonar tók
þátt í þeim fyrirrennari hans séra N. S. Thorlaksson, sem í 27 ár
þjónaði Selkirk söfnuði og nýtur þar ásamt fjölskyldu sinni hinnar
mestu ástsældar. Samkomurnar hina dagana hepnuðust einnig ágæt-
lega. Tvent vakti sérstaka athygli á hátíðinni, sem eigi hefir verið'
nefnt. Ánnað var mjög nákvæmlega rakin .saga safnaðarins, samin og
upplesin af hr. Klemens Jónassyni. Hefir hann lagt feikna mikið verk
í að safna drögum til sögunnar og leyst af hendi svo vel, að það er
til fyrirmyndar. Hitt var fórnfýsi safnaðarins, er kom fram í þvi
að í sambandi við hátíðahaldið gáfust /kirkjunni um $1,000.00, mest af
þvj frá safnaðarmeðlimum, er ganga eiga til þess að kaupa bekki í
kirkjuna.
Nú nýafstaðið, þann 2. júní, héldu söfnuðirnir fjórir í prestakalli
séra Kristins K. Ólafssonar, sem vanalega er kent við Argyle, fjöru-
tíu ára afmælishátíð kirkju Frelsis safnaðar. Var hún um langt skeið
eina kirkjan í prestákallinu og sótti að henni fjölmennasti sveitasöfn-
uður í Manitoba. Hátíðahaldið var tviskift. Kl. 12 á hádegi fór
fram vegleg og mikil hátíðaguðsþjónusta með ágætum söng og tveim-
ur prédikunum. Svo var að loknu borðhaldi önnur samkoma vönduð,
þar sem víxluðust á söngur og ræðuhöld, er mjög var vandað til. Á
þessi bygð mjög merka kirkjusögu og í sumu tilliti einstæða, sem þann-
ig var minst á mjög viðeigandi hátt og var söfnuðunum til sóma. Við
hátíðaguðsþjónustuna var borið fram offur, sem ákveðið var að skyldi
skiftast til helminga milli heimatrúboðs og heiðingjatrúboðs kirkjufé-
lags vors. Offrið nam $101.14. 1 lok seinni samkomunnar mintust
söfnuðirnir tuttugu og fimm ára prestsskapar-afmælis sóknarprestsins
með ávörpum og rausnarlegum gjöfum til prestshjónanna, sem eru í
þann veginn að.leggja upp í ferð til Norðurálfu og íslands.
Öll þessi hátiðahöld minna okkur á, að við eigum orðið að baki
talsverða sögu kirkjulega—sögu, sem hefir margt dýrmætt að geyma.
Þrátt fyrir margan ófullkomleik, sem við hefir loðað i starfinu, má
ekki gleymast það, sem vel hefir tekist. Það er vísirinn til hjns meira
og betra, er vér eigum að vinna í framtíðinni. Verði saga vor rituð
af óhlutdrægni mun það vekja athygli að vort ltla brot af íslenzkri
kristni hefir í ýmsu gengið á undan. Hér hefir haldist við það mál-
gagn kristindómsins, sem lengsta á sögu með vorri íslenzku þjóð.
Hér var tekið að.sinna trúboðsmálinu, þótt smátt væri og hafi verið,
þegar það mál var enn ósnortið af íslenzkri kristni. Hér var gengið á
undan í því að stofna elliheimili. Hér hefir verið gefið af því ör-
læti af frjálsum vilja til kristilegra mála, sem áður ekki var þekt í
kristnihaldi þjóðar vorrár, og lagt út í stórræði af einstökum söfnuð-
um og félagsheildinni. En á þetta er ekki mint til að miklast af því. Á
nóg mætti benda, sem er til auðmýkingar. En sönn auðmýkt æðrasr
ekki, heldur lærir af þvi liöna hæði til viðvörunar og upphvatningar.
Minningarhátíðir hins liðna árs eiga að lýsa oss leið inn í framtið, sem
er verulegt áframhald.
Árin, sem eru að líða, eru einnig merkileg minningarár í sögu lút-
erskrar kristni. Árið 1917 var fjögur hundruð ára afmæli lútersku
siðbótarinnar, og var þess hátíðlega minst þá. Nú í ár er fjögur hundr-
uð ára afmæli Fræða Lúters hinna minni, sem legið hafa til grundvall-
ar fyrir kristilegri uppfræðslu í kirkju vorri alt af síðan, auk þess að
útkoma og notkun þeirra varð einn merkilegasti viðburðurinn í byrjun-
arsögu alþýðufræðslu nútímans. Á næsta vori er fjögur hundruð ára
afmæli Ágsborgar-játningarinnar, sem verið hefir sameiginlegt merki
allra deilda lútersku kirkjunnar. Saga siðbótarinnar er auðug af því,
sem samtið vorri ríður á að gefa gætur, og ættu þessara atburða og
merkingar þeirra að vera minst einnig-hjá oss á einhvern viðeigandi
hátt, eins og þeirra er nú minst innan kirkju vorrar um allan hjim.
Ræð eg til þess að í sambandi við siðbótarhtátiðina á komandi hausti
verði afmælis Fræðanna minst við guðsþjónustur í söfnuðum vorum
og að ritstjórn “Sam.” sé beðin að sjá um að viðeigandi ritgerðir birt-
ist i blaðinu afmælinu viðkomandi. Einnig ræð) eg ti! þess að fram-
kvæmdanefndinni sé falið að tilnefna áikveðinn sunnudag á komandi
vori, er minst verði í söfnuðum vorum afmælis Ágsborgar játningar-
innar og að ritstjórn ‘iSam.” sé beðin að minnast þess afmælis einnig
í blaðinu.
Söfnuðir kirkjufélagsins eru 55 að tölu eins og á síðasta kirkju-
- þingi. Nokkrir þeirra eru lítið eða ekkert starfandi. Á síðasta ári
hefir einn af hinum smærri söfnuðum, Furudalssöfnuður í Piney,
Man., sem um hríð virtist þvínær úr sögunni, haiist handa til ákveðn-
ara starfs og hefir sent erindreka á þetta þing. Er það gleðiefni fyrir
söfnuðinn og kirkjufélag vort alt.
Prestar kirkjufélagsins eru hinir sömu og á síðasta þingi, að und-
anskyldum séra Halldóri E. Johnson í Blaine, Wash., er sagt hefir sig
úr kirkjufélagi voru og tekið upp starf hjá nýmynduðum íslenzkum
söfnuði í Blaine, sem er árangur af trúboði Únítara meðal Vestur-
íslendinga og nýtur þaðan fjárhagslegs styrks. Nokkrir af meðlim-
um safnaðar vors í Blaine fylgdu prestinum inn í nýja söfnuðinn, en i
skarðið hafa bæzt 40 nýir meðlimir, og mun það talsvert fleiri en úr
gengu. Að sjálfsögðu er það oss hrygðarefni að séra Halldór hefir
þannig yfirgefið kirkjufélag vort. Serti fulltíða maður kaus hann að
gerast prestur kirkjufélags vors, án þess, múr vitanlega, að. hann væri
talinn á það af nokkrum, en þegar kunnugt varð um löngun hans í
þessa átt, var hann lítillega studdur til náms. Hefir séra Halldór opin-
berlega gert grein fyrir afstöðu sinni, svo óþarfi er að segja frá frekar.
Séra Halldór hætti að þjóna lúterska söfnuðinum í Blaine um nýj-
ár en söfnuðinum á Pt. Roberts um mánuði fyr.
Séra Valdimar Eylands flutti frá Upham í Mouse River bygð til
Makoti i sama ríki (N. Dak.) og þjónar þar fjórum söfnuðum, er til-
heyra norsku kirkjunni í Ameríku. Hefir þó áfram, í viðlögum, veitt
þjónustu Melanktonssöfnuði í Upham. Vonandi fáum vér aftur að
njóta að fullu þessa ötula og velgefna starfsmanns.
Þannig hefir skipast að norður hluti Nýja Islands, sem séra Jó-
liann áður þjónaði, er að fá til sítí til fastrar prestsþjónustu séra Sig-
urð Ólafsson að Gimli. Endurtók söfnuðurinn köllun til hans á síð-
astl. vetri og tók séra Sigurður henni. Flytur hann til Árborgar nu
strax að afstöðnu kirkjuþingi. Gimli prestakallið, sem séra Sigurður
hefir sagt upp, sendi á þessu voru köllun séra Koltbeini Sæmundssyni
, i Seattle.
Breytingar hafa ekki orðið aðrar á Starfi presta. Verður vikið
að starfi einstakra presta í sambandi við sérstök mál síðar.
Hr. Egill H. Fáfnis hélt áfram guðfræðisnámi síðastl. vetur við
lúterska prestaskólann i Maywood, 111. Hefir honum verið veittur $75
styrkur á árinu. Er hann starfandi hjá Melanktons söfnuði nú í sum-
arfríinu. Lýkur hartn námi á prestaskólanum á naesta vori. Er þar
væntanlegur hinn hæfásti starfsmaður. — Auk hans hefir á sama
skóla lesið guðfræði á síðastl. vetri Erlingur Ólafson, sonur K. K.
Ólafsonar. Er hann útskrifaður af St. Olaf College í Northfield.
Minn., en verið kennari í tvö ár á miðskóla (High SchoolJ í Crystal,
N. Dak. áður en hann tók að lesa guðfræði. Starfar hann í sumar
hjá söfnuði vorum i Blaine, WaSh.
Þess má geta að veturinn 1927-8 stofnuðu islenzkir guðfræða-
nemar, er stunduðu nám í Chicago-borg og næstu grend, félag með sér
er þeir nefndu “Félag íislenzkra guðfræðanema.” Hefir sá félags-
skapur haldið áfram síðastl. vetur. Tilheyra félaginu námsmenn, er
sækja skóla fjögurra mismunandi kirkjudeilda, meþódista, lúterskra,
únítara og aðventista. Voru meðlimir átta þetta síðasta ár. Fundir
voru einu sinni í’ mánuði. Fóru á þeim fram umræður um trúmál,
bundnar, að mér skilst, þeim skilyrðum einum, að félagsmenn ekki-
misbiðu hver annars tilfinningum eða sleptu sér í hita. Múnu þessir
ungu menn hafa gert mörgum eldri mirtkun með því hve vel þessu var
framfylgt. Þó kom fram hispurslaus skoðanamunur, en viðleitnin
varð fremur að skilja hverir aðra en að ráðast hver á annars skoðanir.
Um þetta félag má segja að það er æskuhreyfing, sem má telja eitt af
táknum tímans. Eg býst ekki við að neinir aðrir en æSkumenn hefðu
haft áræði til annars eins. Um áhrif þess skal engu spáð. En leggi
þessi félagsskapur skerf til þess í framtíðinni að trúarleg skifting
ekki hvíli á persónulegri óvild eða leiti styrks í henni, er vel farið.
Hefir það verið ein af höfuðsyndum kirkjunnar trianna oft og tíðum
að ala á óyild til þeirra, sem skoðanalega standa á öndverðum meið.
Vel sé æskunni ef hún hafnar þeim hugsunarhætti.
Tveimur málum, er voru á dagskrá síðasta kirkjuþings, v'ar ráð-
stafað þannig að ákveðnum mönnum var falið að rita um þau í mál-
gagn kirkjufélagsins. Annað málið var “Framtíðarhorfur kirkju-
félagsins og afstaða þess gagnvart öðrum kirkjufélögum.” Hitt var
“Samvinna innan kirkjufélagsins.” Var séra Rúnólfi Marteinssyni
falið að rita um ihið fyrra, en hr. G. J. Oleson í Glenboro hið síðara.
Séra Rúnólfur hefir ritað fjórar ritgerðir í “Sam..” aðallega um fyrri
helming hins nefnda máls, en aðeins lítillega snert við hinum síðari,
afstöðu kirkjufélagsins gagnvart öðrum kirkjufélögum. Tillögur hans
til umbóta benda sérstaklega á tvent, meiri stjórnsemi og betri fjár-
hagstilhögun. Eru þessar hugvekjur þarfar og verðskulda að þeim
sé gaumur gefinn. Hr. Oleson ritaði um samvinnu innan kirkjufé-
lagsins í ágúst númer “Sam.” í fyrra. Er það einnig þörf og nytsöm
hugvekja. Liggur þetta fyrir kirkjuþingi til athugunar.
Á tveimur síðustu kirkjuþingum hefi eg hvatt til þess að tekið
yrði fyrir á þingi, hvort ekki sé tímabært að kirkjufélag vort gangi inn
í nánara samband við önnur lúterslk kirkjufélög, gerist meðlimur i
stærri heild. Enn aftur vil eg biðja að þessu sé gaumur gefinn og
þetta rækilega athugað. Óviturlegt væri að flana að þessu en jafn
óviturlegt að leiða það hjá sér að athuga það. Þetta verður aldrei
afgreitt á einu kirkjuþingi, og sé því hafnað ætti það að vera eftir
nákvæma yfirvegun. Mér finst þetta eitt af hinum lífrænu atriðum
í sambandi við framtíð kirkjufélagsins.
Heimatrúboðið hefir verið! rekið á þessu ári aðallega af séra Jó-
hanni Bjarnasyni, sem var ráðinn til þess á síðasta kirkjuþingi. í þrjá
mánuði þjónaði hann prestakallinu í grend við Ghurchbridge, Sask.
og einn mánuð þjónaði hann Melanktons söfnuði í Upham, N. Dak.
Stóðu þessir söfnuðir fullan straum af starfinu hjá þeim. í þrjár
vikur þjónaði hann prestakalli forseta kirkjufélagsins meðan hann
tókst ferð á hendur vestur að Kyrrahafi í erindum fyrir kirkjufélagið.
Þrjá mánuði þjónaði hann prestakalli séra Hjartar, meðan séra Hjört-
ur veitti þjónustu söfnuðunum í Blaine og á Pt. Roberts eftir beiðni
þaðan. Auk þess ihefir hann heimsótt og flutt guðsþjóríustúr á þess-
um stöðvum: Keewatin, Piney,' Brandon, Oak Point, Tantallon og
Yarbo.. Hefir starf séra Jóhanns verið mjög vel metið af öllum, sem
hafa notið þess.
Annað starf, er heyrir undir heimatrúboðið eða hefir verið stutt
úr heimatrúboðssjóði skal nú nefnt. Kirkjufélagið hefir á árinu
veitt séra S. S. Christopherssyni $300 styrk til starfs í bygðunum við
Manitoba vatn. Starfar séra Sigurður með óþreytandi þolseigju,
eins og kunnugt er, hvaða erfiðleika, sem við er að stríða. Starfar
hann nú hjá söfnuðum út frá Churchbridge eftir beiðni þeirra.
Nefndur hefir verið lítilfjörlegur styrkur til eins guðfræðanema.
Einnig var veittur $200 styrkur samkvæmt samþykt síðasta kirkjuþings
upp í kirkjuskuld Hallgrímssafnaðar.
Séra Rúnólfur Marteinsson ihefir á árinu farið í heimatrúlboðs-
erindum til Piney.
Vikið hefir verið að ferð forseta vestur að Kyrrahafi á síðastl.
vetri. > Lagði hann í ferðina seint í nóverrtber og kom aftur um miðjan
desember. Tilefnið var sérstakkga vandkvæði í söfnuðinum í Blaine
út af uppsögn prestsins og ýmsu þaraðlútandi. Flutti forseti á þeirri
ferð tvær guðsþjónustur í Blaine, eina á Pt. Rdberts, eina í Marietta,
eina í Seattle og eina í Portland, Oregon. Mún það vera fyrsta ís-
lenzk guðsþjónusta er flutt hefir verið á síðastnefndum stað. Þannig
skipaðist eins og áður hefir verið skýrt frá að söfnuðurnir i Blaine
og Pt. Roberts fengu til sín um þriggja mánaða tíma séra Hjört J.
Leó. Var það sameiginlegt álit safnaðarins í Blaine og forseta að
slík bráðabirgða þjónusta væri algeriega nauðsynleg. Lagði kirkju-
félagið $25 styrk á mánuði til þess starfs, sem bar mikinn og góðan
árangur. Starfar þar í sumar, eins og áður er getið, guðfræðisnemi.
En prestakallið mun vera í aðsigi að kalla fastan prest.
Á þessari ferð kyntist eg á ný starfinu í Seattle. Hefir Hall-
grímssöfnuður lagt á sig frábærlega mikið til að eignast kirkju og
standa straum af starfinu. Mun skuldin á kirkjunni nú nema sem
næst $2,600. Er lífsnauðsyn fyrir söfnuðinn að losna við þá skuld,
því meðan hann þarf að verja svo miklu af getu sinni til kirkjunnar,
verður ófullnægjandi það, sem hann getur lagt á sig til reksturs starf-
sins. Mæli eg mjög ákveðið með því að honum sé af kirkjufélaginu
veittur $300 styrkur á komandi ári upp í kirkjuskuldina. Enginn
söfnuður hefir verðskuldað það fremur að hlaupið sé undir bagga
með honum til að koma starfinu í horf.
Framkvæmdanefndin afréði að safna, ef unt væri, $1,200 til
heimatrúboðs á liðnu ári. Mun því takmarki hafa verið náð og mun
niðurjöfnun á þeirri upphæð hafa tekist vel, eftir undirtektunum að
dæma. Finst mér að færi bezt á því, að kirkjuþingið ákveði þá upp-
hæð, er safna á til þessa máls á næsta ári, gefi ibendingar, er því
finst viðþurfa hvað starfið snertir og leggi það svo í ábyrgð fram-
kvæmdarnefndar að miða starfið eftir því.
Hugsjón hciðingjatrúboðsins er að ryðja sér til rúms með vorri
íslenzku þjóð. Heimsókn Ólafs trúboða Ólafssonar frá Kína til ætt-
jarðarinnar á síðastl. ári vakti meiri athygli á þessu stórmáli kristn-
innar meðal íslendinga en það nokkru sinni áður hefir orðið aðnjót-
andi. Trúboðinn og aðrir rituðu um málið og ræddu þannig að það
hefir vakið mikla samhvgð. Þegar strákslega var ráðist hér vestra á
trúboðann með fúkyrðum af fyrverandi trúboða kaþólskrar kenning-
ar meðal íslendinga, kom honum til drengilegrar varnar prestur úr
andstæðingahópi vorum hér og talaði virðulega um trúboðann og starf
hans. Það er að verða deginum ljósara að ekkert nema blindir hleypi-
dómar geta staðið gegn því að meta starf, sem miðar að því að færa
áhrif Krists og anda öllum mönnum. Sé kristindómurinn sannur og
blessunarrríkur er trúboðið lífsnauðsyn.
Þátttaka vor i þessu mál er smá og á það vantar að allir söfnuðir
vorir verði við þeim tilmælum að leggja fram sinn hlutfallslega skerf
til þess. Aðrir standa ætíð vel í því efni, og mun það oftast fara eftir
framtakssemi leiðtoga á hverjum stað. Þegar lítið er lagt fram eða
minna en hlutfallslegur skerfur, er það oftast vottur um að málið
hefir ekki náð til almennings fremur en að hann sé því fráhverfur
þegar það liggur fyrir honum i sönnu ljósi.
Ekkert undanhald í sambandi við trúboðshugsjónina er hugsan-
legt fyrir lifandi kristni. Skýrsla féhirðis sýnir hvað inn hefir komið
á liðnu ári. Hvað sem því líður þarf að verðá hjá oss veruleg vakn-
ing i þessu máli. Fyrir næsta ár mæli eg með að tillag kirkjufélagsins
til þessa máls sé $1,200 eins og unidanfarandi,
Viðbót var bygð við elliheimilið Bctcl\ á síðastl. sumri samkvæmt
ákvörðun síðasta kirkjuþings. Er viðbótin 30x36 fet á stærð og að
öllu hin vandaðasta. Er það húsnæði fyrir 20 vistmenn, svo heimilið
alt nú rúmar um 65 vistmenn auk Iþjónustufólks. Kostaði þessi viðbót
um $12,000, og voru $10,000 af þeirri upphæð gefin af hr. Hirti
Thordarsyni í Chicago. Var viðbótin tekin til notkunar 15. nóv. Hús-
gögn í viðbótina voru gefin af kvenfélagi Fyrsta lút. safnaðar í Win-
nipeg til minningar um frú Láru Bjarnason.
Rekstur heimilisins hefir gengið ágætlega eins og áður. Er
vöxtur og viðgangur heimilisins öllum hið mesta gleðiefni.
Um Jóns Bjarnasonar skóla skal að mestu leyti vísa til skýrslu
skólaráðsins og skýrslu skólastjóra. Mesta áherzlu má leggja á það
að fleiri þurfi nemendur og betri fjárhagstilhögun. Styrk hefir hann
hlotið eii)9 og undanfarin ár frá Sameinuðu lúterriiu kirkjunni og
norsku kirkjunni í Ameri'ku. $900 gjöf hlaut skólinn frá ónefndum
vini íslenzkum. Heimild hefi eg einnig til þess að tilkynna gjöf til
skólans frá nafnkunnum og velmetnum auðmanni í V innipeg, hr. A.
R. McNichol, sem hefir ásett sér að gefafourt allar eigur sínar meðan
hann er enn á lífi til istofnarta og starfs, sem hann vill hlynna að.
Allar eigur sínar hefir hann lagt i hlutafélag, er hann hefir stofnað,
og á hver hlutur að jafngilda að verðmæti nafnverði hans. Enginn
arður verður greiddur af þessum hlutabréfum i bráð, heldur verður
allur arður lagður i sameiginlegan sjóð, sem .á sínum tíma skiftist
hlutfallslega milli hluthafa. Upphæðin, sem hr. McNichols gefur
•skólanum í hlutabréfum nemur $50,000. Ber þinginu á viðeigandi
hátt að kvitta fyrir þessa höfðinglegu gjöf.
Tilkynt var á framkvæmdarnefndar fundi i vetur af presti Fyrsta
lúterska safnaðar að hin Sameinuðu kvenfélög kirkjufélagsins hefðu
tekið að sér að senda út á þessu sumri kventrúboða til að leiðbeina í
sunnudagaskóla starfi á trúboðssviði kirkjufélagsins. Er þetta eflaust
öllum óblandið gleðiefni, og ber kvenfélögunum einlægar þakkir vorar.
Sú ráðstöfun síðasta kirkjuþings að fá séra G. Guttormsson til
að semja lexíur út af æfisögu Krists og gefa út í bókarformi, að stærð
50-60 bls., er komin það á leið, að lexiurnar eru þvínær fullsamdar
og verða tilbúnar til prentunar í lok þessa mánaðar. Að sjálfsögðu
ber að hraða útgáfu þeirra. Dráttur á þessu stendur i sambandi við
þungbær veikindi á heimili séra Guttorms á ári þessu. Vegna þeirra
veikinda getur hann ekki sótt þetta þing, því teði kona hans og hann
sjálfur eru á förum til Rochester að leita sér lækninga. Veit eg að
þessi ágætu hjón eiga samhygð vor allra i þessu stríði, og að það er
einlæg ósk vor og bæn að þau megi sem fyrst öðlast fulla bót meina
sinna.
Ekki hafa nein unigmennamót átt sér stað innan kirkjufélagsins
á þessu ári nema þá innan einstakra safnaða. Þó mun ríkja vaxandi
tilfinning fyrir nauðsyn þess að hinir ungu séu með af ihug og sál í
kristindómsmálum vorum. Að mestu eða öllu leyti hlýtur þetta starf
að vera í höndum hinna einstöku safnaða, og á nokkrum stöðum eru
útbreiddar æskuhreyfingar innlendar að ná til vor.
Eitt af því, sem ekki verður hjá komist, er að íhuga hvort að vér
ekki getum bætt fjárhagstilhögun vora í kirkjufélaginu. Niðurjöfn-
un á tillögum til heimatrúboðs og heiðingjatrúboðs síðustu árin hefir
yfirleitt gefist vel. Betel og J. B. skóli aftur á móti fá ekkert fast
tillag. Eftir alvarlega íhugun kemst eg að þeirri niðurstöðu, að enn
Ffamh. á bls. 7.
Byflugnarœkt á Islandi
Eftir Jón Einarsson.
Þótt það hafi ef til vill ekki
verið enn í annála fært, er það
engu að síður sannindi, að 6. marz
1919, flutti Lögberg ritgerð eftir
mig, með fyrirsögninni: “Korn-
rækt til manneldis á íslandi.” Fór
eg þar nokkrum orðum um mögu-
leika þá, er mér virtust liggja í
eðli lands og veðra og sem gera
kynnu vel mögulegt að rækta viss-
ar korntegundir þar, sem jaifnan
hafa verið og eru enn aðfluttar
með ærnum kostnaði hinni ís-
lenzku þjóð til eldis. Ekki nóg
með það, heldur væri ekki æfin-
lega innflutt vara vönduð, en all-
mörg dæmi þess, að hún myndi í
öðrum löndum talin lítt hæf til
manneldis, eins og t. a. m. “orma-
korn” o. fl. Heimaræktað korn
gæti verið ekta í alla staði. Hafðí
eg hér aðallega bent á rúginn,
(sem allir ísl. þekkja):, sem lík-
legastan eða auðveldastan til
ræktunar.
Það, sem eg sjálfur persónulega
græddi á þessari ritgerð, var það,
að einn eða fleiri stórfróðir land-
ar skömmuðu mig fyrir vitleysu
þá, að halda, að eyðihólminn ís-
land, “matur hafíss og harðinda”,
gæti framleitt korn, sem étið
yrði! Þeim haifði ekki komið til
hugar, að nokkur fslendingur væri
svo vitlaus, að hreyfa neinu þessu
líku, og vonuðu að eg gætti betur
míns litla vits í framtíðinni, eða
þegði að öðrum kosti
Svo fór um sögu þá í það sinn.
En nú lítur málið vitund betur út
í sambandi við á minsta ritgerð
mína. Nú hefir reynslan sýnt,
að framtakssamur bóndi á íslandi
hefir ræktað til ifullnustu bæði
bygg (Barley) og hafra, sem eru
talsvert varhugaverðari þar, sem
sumarið er stutt, en rúgurinn. —
Af þvi eg hefi sérstaka tröllatrú
á möguleikum íslenzkrar náttúru,
hefði mér fundist ifyrirfram spá
um þessa nýjung heima þar mjög
sennileg og líkleg til að rætast, þó
ekki þyrði eg að benda á þessar
tvær korntegundir sem hinar viss-
ustu til byrjunar tilrauna. Hafi
maðurinn, sem þessu áorkaði, mína
beztu þökk ifyrir framtakssemina
og drengilega hepni, ásamt sönnun
á hugboði mínu.
En nú hefi eg fitjað upp á prjóna
mína annað band, býflugnaræktina,
sem eg geri ráð fyrir að fá sömu
verðlaun fyrir og áminsta ritgerð,
hjá þeim., sem ef til vill þekkja eða
þekkja ekki inn á málefnið né skil-
yrðin fyrir möguleikunum, eins og
þau eru á íslandi. Skal eg taka
það hér fram, að eg er ekki nægi-
lega kunnugur staðháttum fslands
til þess, að eg vogi að fullyrða
nokkuð um það, hvað víða á íslandi
myndi vera hægt að rækta býflug-
ur til hunangsfengjar.
Eg hefi það fyrir satt, að hun-
ang sé mjög dýrt á íslandi. Sé eg
í býflugnaritinu elzta, sem gefið er
út í Bandaríkjunum, “Gleanings in
Bee Culture”, 56. árg., að hunang
er flutt til fslands frá Nýja Sjá-
landi, og getur því naumast verið
ódýrt. Þegar eg var ungur á ís-
landi, mun hunang hafa aðallega
verið lyfjabúðar-vara, og lítt þekt
út um landið, sem fæðutegund,
heldur mestmegnis eða eingöngu
sem lyf og lyfjablendi, en býflug-
urnar sjálfar, með öllu óþektar að
öðru en því, sem getið er um þær
í fræðum Salómons og annara forn-
viturra manna, og nýrri tima “sér-
fræðinga”, eins og t. a. m. hómó-
patha, sem græða mein manna með
flugnastingseitrinu, sem er frum-
efnið í einu meðali þeirra, er held-
ur óbreyttu nafni, nfl. Apis Melli-
fica.
Eg hefi kynst býflugum að nokkru
í seinni tíð, þótt ekki hafi eg haft
tíma til frá öðru annríki, að rækta
þær í stórum stJíl. Hefi eg all-
mikið hugsað um það, hve æski-
legt væri að ræktun þeirtra kæm-
ist á á íslandi, bæði vegna þess,
að það gæti orðið nýr atvinnuveg-
ur., einn hinn hugðnæmasti fyrir
hugsandi menn og konur, og enn
fremur vegna þess, hve 'heilnæm
fæðutegund og jafnvel læknislyf
sjálft hunangið er í vissum sjúk-
dómum. Yfirleitt er hunang tal'
ið h'eilnæmast allra sætinda.
Eitt meðal margs annars, sem
fullyrða má um býflugnaræktina,
er það, hversu ungur sem byrj-
andi þess starfa kynni að vera,
og hversu háum aldri sem hann
kynni að ná að lokum, gæti hann
samt alla þá löngu æfi haft nóg
nýtt að hugsa, nýtt efni til til'
rauna í þessari atvinnugreirt*
Myndi óefað falla frá í þeirri
Framh. á bls. 7