Lögberg - 18.07.1929, Blaðsíða 4

H,a. 4.
LÖGBERG l'IMTUDAGINN 18. JÚLÍ 1929.
Hogberg
Gefið út hvem fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd., Cor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 327 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðsins:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Lögberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram.
The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, ín the Columbia
Building, 695 Sargent Ave, Winnipeg, Manitoba.,
jNýmœli á sviði stjórnmálanna
Blaðið “Globe”, sem gefið er út í Toronto,
bar nýlega fram þá uppástungu, að megin-
stjórnmálaflokkarair liér í landi, skyldu taka
höndum saman um það, að stuðla að auknum
viðskií'tmn, innan vébanda hins brezka veldis.
Var uppástungan fram borin í tilefni af hinum
hækkuðu tolimúrum Bandaríkjanna, er að sjálf-
sjálfsögðu hafa í för með sér marg\úslegar
t'lmanir á viðskiftum milli Canada og hinnar
ame ísku þjóðar. JErið hafa undirtektirnar
verið misjafnar, sem og búast mátti við, þar
sem um slíka ný.jung var að ræða. í’ó veiður
]-ví eigi neitað, að uppástungan hafi víða feng-
ið talsverðan byr.
Hér skulu nú tilfærð ummæli nokkurtra blaða,
máli þessu viðvíkjandi.
Blaðið “Times”, sem gefið er út í Orillia,
k< mst meðal annars þannig að oiði:
“ Leiðtogar íhaldsflokksins, ættu að vera
varfannir í því, að lata ekki draga sig inn í
öfga- og æsingafulla baráttu, um innan-veldis
viðskifti. A því sviði sem öðrum, er rólegrar
yfirvegunar þörf.
Mál það, sem hér um iæðir, er svo alvarlegs
og víðtæks eðlis, að fvlstu nauðsyn ber til, að
það sé rannsakað gaumgæfilega frá öllum
liliðum!”
Blaðinu “Globe”, farast þannig orð um
þetta mikilvæga mál:
Vér stöndum nú á þeim tímamótum, þar
sem alt veltur á, að þjóðin verði samtaka. Er
nú hér fyrir hendi sjaldgæft tækifæri, til þess
að búa giftusamlega í haginn fyrir Canada,
sem og þjóðkeðjuna alla, er myndar hið brezka
heimsveldi. Bæði frá sjónarmiði hinnar ean-
adisku þjóðar, sem ogflokkslegs velfarnaðar, er
alt undir samtökum komið. Málið er of mikil-
vægt, til þess að verða haft af pólitiskum fót-
bolta. Bíður hér mest á, að þau ein spor verði
stigin, er í.samræmi séu við framtíðarvelferð
þjóðarinnar, hvað sem öðru líður. Með þeim
hætti einum, getur tilgangnum orðið náð.”
Blaðið Hallifax “Herald”, sem fylgir íhalds-
flokknum að málum, og sagt er að vera næsta á-
hrifamikið, telur uppástunguna um innanveld-
isviðskiftin það mikilvæga, að hún verðskuldi
alþjóðar fylgi, öldungis án tillits til pólitiskra
hagsmuna. Kveðst það því fylgjandi, að
kvatt verði til aukaþings við allra fyrstu hent-
ugleika til þess að hrinda hinum allra nauð-
svnlegustu ráðstöfunum í framkvæmd. Farast
blaðinu þannig orð:
“Þótt það sé á margra vitund, áð núverandi
forsætisráðgjafi, sé mótfallinn aukáþingnm, þá
ætti það samt sem áður ekki að standa í vegi
fvrir því, að út frá þeirri reglu hans vrði brugð-
ið að þessu sinni, þegar jafn-mikið er í húfi.
Enda væri það óverjandi, ef nokkur auka-atriði
kaffærðu málskjarnann sjálfan. Hér er um
ekkert barnaglingur að ræða, heldur Stórkost- ,
legt alvörumál, er varðar þjóðarheildina alla.
Smámunasemi, hreppapólitík, eða flokkslegar
hagsmunahvatir, mega undir engum kringum-
stæðum komast hér að. Framtíðarvelferð Can-
adaþjóðarinnar krefst þess, að vakað sé á verði,
og framtaki og fvrirhyggju beitt. Hver sá
stjómmálamaður, alla leið frá forsætisráðgjaf-
anum sjálfum, og niður til lægstu undirtvllunn-
ar, verður krafinn strangs reikningsskapar
eigi hann að einhverju leyti sök*á því, að þetta
afar mikilvæga mál, verði gert að pólitiskum
fótbolta.”
Blaðið Ottawa Joumal”, telur ekki til þess
miklar líkur, að samstarf það milli flokkanna,
sem hér er gert ráð fyrir, muni fá framgang í
náinni framtíð, jafnvel þótt sMkt gæti verið
æskilegt, Fullyrðir blað þetta, að aukin innan-
veldisviðskifti, geti samt ekki átt ýkja-langt í
land. Enda sé það að verða Ijósara og ljósara
með hverjum líðandi degi, að þjóðin sætti sig
,nú ekki lengur við úreltar, flokkslegar for-
skriftir, heldur hljóti hún að krefjast vitur
legra framkvæmda.
Blað eitt, gefið út í Sault Ste. Marie, er
“News” nefníst, telur afar æskilegt, að for-
ingjar megin stjórnmálaflokkanna, létu ný
gamlar væfingar niður falla, og bindumst um
það samtökum, að hrinda þessu mikla velferð-
armáli í framkvæmd. Lýkur blaðið miili' sínu
með svofeldum orðum:
“Hví ættu ekki blöð vor, án tillits til flokks-
legrar afstöðu, að beita sér fyrir málið og leiða
það til sigurs, að svo miklu leyti, sem í valdi
þeirra stendur? Aukin innanveldis ' viðskifti,
eru hvort sem er, það eina, er stefna ber að á
næstu árunum.”
Blaðið “Telegraph-Journal”, sem gefið er
út í St. John, New Brunswick, virðist bera kvíð-
boga fyrir því, að örðugt muni verða að ná full-
kominni samvinnu um mál þetta, sökum þrá-
kelkni hinna gömlu stjórnmálamanna, er á flest
mál líti í gegn, um flokksgleraugu. Þó viður-
kennir blaðið, að samstarf í þessa átt, sé ekki
með öllu óhugsanlegt. Prentar það upp eftir-
fylgjandi greinarkorn, úr blaðinu “Manitoba
Free Press”:
“Hvað er það helzt, sem Canada ætti að
læra og fara sér í nyt, í tilefni af atburðum
þeim, sem nú eru að gerast sunnan landamær
anna, tollmálunum viðyíkjandi f Eitt er það
sérstaklega, öðru fremur, er caúadiska þjóðin
aitti að Ifesta auga ó í þessu sambandi. Hún
ætti að láta sér skiljast Jiað, að sambandsstjóm
vor og hennar flokkur á aðra hlið, og andstæð-
ingaflokkur hennar á hina,- ættu nú að láta
gamlar væringar niður falla. I stað þess að
halda uppi gamla vananum, eða eltiúgaleiknum
1 ands!hornanrna á milli, þrefandi um tollvernd,
eða tollvemdarleysi, ættu flokkarnir báðir, að
leggjast á eitt ineð það, að revna að finna réttu
úrlausnina á vandamálum þeim, er þjóðin nú
horfist í augu við, sem afleiðing af tollmála-
stefnu nágrannaþjóðar vorrar syðra.
Sá er ljóður á, að flokkarnir, hvor um sig,
virðast svo önnum kafnir við það, að hressa
upp á gaimlar erfðavenjur, að það er engu lík-
ara, en að þeim veitist ekki tími til, að afla sér
heildar yfirlits yfir hið breytta viðhorf, er að
þjóðinni snýr. Ef takast mætti að fá báða
flokkana til að vinna í einingu að þessu alvar-
lega máli, er engan veginn óhugsanle.gt. að
amerisk stjómarvöld kynnu að taka sameigin
legt álit þeirra til irekari yfirvegunar, og milda
ef til \A11 að nokkra, hin ströngu ákvæði sinnar
nýju tollverndunar löggjafar. ”, /
Blaðið “Globe”, lýkur máli sínu á þessa
leið:
“Er tekið erTillit til þe.s's, hve raddirnar um
samstarf flokkanna í þessu stór-þýðingarmikla
máli, em almennar, þá \úrðist það lítt hugs-
andi, að leiðtogarnir sjálfir, daufheyrist við
þeim lengur.
í þessu tilfelli, ætti engin flokkaskifting að
koona til greina. Málið er stærra og afleiðinga-
rfkara, en nokkurt flokksmál. Það er stærra
en svo, að það snerti aðeins canadisku þjóðina
eina, heldur grípur það djúpt inn í efnalega
velfarnan samveldisins brezka,
Lundúnablöð virðast þeirrar skoðunar, að
sanngjarnasta svarið, sem Canada geti veitt
Bandaríkíjastjórn út af hækkun tollmúranna,
sé falið í auknurn og endurbættum viðskifta-
samböndum innan samveldisins brezka. Frönsk
blöð taka í sama streng, og telja slíkt svar hið
eina réfta. ”
Því verður ekki neitað, að nokkuð kveði nú
við annun tón í blöðum vorum, sérstaklega aust-
anlands, en við kvað fyrir nokkram vikum,
er ýms þeirra virtust þrangin af hefndarhug í
garð Bandaríkjanna, og kröfðust þess óð og
uppvæg, að Canada svaraði þeim í sömu mynt.
það er að segja, með tilsvarandi tollmúrahækk-
un.
Sérhvert það mál, sem bygt er á hefndar-
hug, er dauðadæmt. Þess vegna er það, að
hefndarhugur í garð Bandaríkjanna, út af
þeirra eigin viðskiftaráðstöfunum og re^lum,
væri ein sú háskalegasta fásinna, er hugsast
gæti.
Fallegt tímarít
Nýlega hetfir oss borist í hendur, júlíheftið
af tímaritinu “Amerioan Scandinavian Be-
view, sérlega vandað að innihaldi og hinum
ytra frágangi. Flytur það að þessu sinni, sem
og reyndar endranær, ýmsar ágætar ritgerðir,
sem reglulegur fengur er í að kynnast. Má þar
sérstaklega tilnefna prýðisgóða ritgerð rnn
norsku skáldkonuna, Sigrid Undset, eftir
Hanna Astrap Larsen.
Islenzka þjóðin á hreint ekki svo lítil ítök í
hefti þessu. Er þar að finna skilmerkilega rit-
gerð, þótt stutt sé, um Stephan G. Stephansson,
eftir prófessor Bichard Beck. Fylgir henni
góð mynd af hinu látna stórskáldi. Þá er næst
þýðing á kvæði eftir Stephan, er á ensku nefn-
ist “The Close of Day.” Er þýðingin ger af
frú Jakobínu Johnson, og ber á sér sama vand-
virknisblæinn, er einkennir hennar fyrri rit-
störf.
Fyrsta erindi kvæðisins, hljóðar á þessa
leið:
“When sunny hills are draped in velvet
shadows
By Summer Night
And Lady Moon hangs out arnong the tree tops
Hor Crescent bright;
And when the welcome evening breeze is
cooling
4 My fevered brow
And all who toil, rejoice that blessed night time
Approaehes now.”
Síðast, en ekki sízt, ber að, geta ritgerðar
um Aljiingishátíðina 1930, eftir frú Thorstínu
Jackson-Walters. Grein þessi er ekki mjög
löng, en skvr er hún og skilmerkileg. Fylgir
henni ágæt mvnd af hr. Jóhannesi Jóhannes-
syni, formanni hátíðarnefndarinnar heima.
Það er annars hreint ekkert smáræðis verk,
sem frú Thorstína Jackson-Walters, er búin að
inna af hendi í sambandi við það, að kynna
íslenzku þjóðina og þjóðernislega kosti henn-
ar, meða.1 hérlends fólks. Ætti þjóðin að verða
þess langminnug.
Saga heimfararmálsins
Eftir Hjálmar A. Bergman.
VI. Fundur heimfararnefnda-rinnar
21. og 22. mai 1928.
Fundur heimfararnefndarinnar var haldinn
í Winnipeg og stóð yfir í tvo heila daga—21.
og 22. maí 1928. Menn höfðu gert sér háar von-
ir um þennan fund, og það var yfirleitt tahð
sjálfsagt að á þeim fundi yrði samþykt að hætta
við að sækja um eða þiggja stjómarstyrk. En
því miður varð reyndin önnur.
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson, sem þá átti sæti
í nefndinni, hefir í ritgerð, er birtist í Lögbergi
31. maí 1928, sagt mjög greinilega frá því, sem
framfór á þessuih nefndarfundi og á hverjum
heppileg úrjausn málsins strandaði. Sú frá-
sögn er svo skýr og segir svo rétt og sanngjam-
lega frá því, sem gerðist á fundinum, að enginn
hefir enn séð sér fært að reyna að sýna fram á,
að j>ar sé að nokkra leyti hallað réttu máli. Það
fer því bezt á því að tilfæra hans óbreytt orð
hér. Hann segir:
“Þremur vikum eftir almenna fundinn, hélt
heimfaramefndin fund á Fort Garry hótelinu.
Voru þar allir nefndarmenn mættir, nema J. T.
Thorson sambandsþingrnaður og W. II. Paulson
Júngmaður í Saskatchewan. Emile Walters
listamálari kom á fundinn samkvæant boði nefnd-
arforseta. Bað hann um að mega segja nokkur
orð, og var það leyft.—Kvaðst hann vera ný-
kominn úr ferð um þrjár íslenzkar bygðir:
Norður Dakota, Wynyardbygðir og Lundar-
bygðir. Kvað hann allan fjölda manna r öllum
þessum bygðum eindreginn á móti því, að Islend-
ingar beiddust fjárstyrks í sambandi við heim-
förina. Ein þessara bygða væri í Bandaríkjun-
um, ein \ Saskatchewan og ein í Manitoba.
Kvaðst hann skilja þetta þannig, að allur fjöldi
Islerrdinga væri styrknum mótfallinn.
“Arni Eggertson lagði til, og eg studdi, að
hr. Walters væri boðið að sitja, allan fundinn.
Séra Ii. Pétursson mœlti á móti þvi; kvað hann
nefndina halda fundi sína fyrir luktum dyrum.
“Þá var rætt um styrkveitinguna allan dag-
inn, frá ýmsum hliðum, og ekki komist að neinni
niðurstöðu. Um kveldið var G. Grímssyni dóm-
ara falið að finna Dr. B. J. Brandson og
Hjáimar A. Bergmann, að finna út hvaða mála-
miðlun þeir vildu taka.
“I umrœðmium lýstu nefndarmenn, því yfir
hver á fœtur öðrum, að þeir vissu að almenn-
ingsálitið væri á móti sér; en sumir þeirra sögðu
að almenningsálitið væri skapað í dag og um-
skapað á morgnn. Kváðu þeir ekki annað þurfa
"en halda fundi út um allar íslenzkar bygðir og
bæi, og gæta þess að einhver nefndarmaður
væri á hverjum furuli og fá tillögur samþyktar;
með þessu móti tækist að mynda nýtt almenn-
ingsálit.
“Þegar fundur hófst næsta dag, skýrði Mr.
Grímsson frá því, hvemig erindi sitt hefði geng-
ið. K^vað hann Dr. Brandson og H. A. Berg-
mann hafa heitið fullu fylgi sínw og öllum þeim
áhrifum, sem þeir gœtu haft t il þess að samvinna.
tækist með öllum Vestur-lslendingum í undir-
búmngi heimfárarinnar, bæði að þvi er fjársöfn-
un snerti og annað, ef nefndin aðeins hætti við}
að þiggja nokkurn stjórnarstyrk. Hins vegar
kvað hann j>á lrafa heitið allri mögulegri mót-
stöðu, ef styrkurinn væri fenginn. LÝsti Gríms-
son þvi yfir, að um enga aðra leið gæti verið að
tæða, en taka þessari samvinnu og hætta við\
styrkinn. A. P. Jóhannsson var alveg á sarna
máli. Hann kvað þörf á einhverju fó; hér væri
tryggrng fengin fyrir því, þar sem þessir menn
hétu liði sínu; eina skynsamlega leiðin væri því
að skila aftur stjórnarfénu; hitt þýddi ekkert
annað en það, að leggja vásvitandi út í baráttu
við sjálfa sig og eyðileggja möguleikana til allra
framkvæmda.
“ Sá er þetta ritar lagði til, að hætt yrði við
styrkbeiðnina og Dr. Brandson væri látinn vita,
að það væri gert með því skilyrði, að hann og
fylgjendur hans tækju höndum saman við nefnd-
ina í því að sameina alla Ve'stur-lslendinga um
málið, bæði í fjársöfnun og öðru. Mr. Emile
Walters kvaðst skyldi byrja samskot með $100,
ef styrkbeiðnin hætti.
“Séra Rögnvaldur Pétursson lýsti því yfir,
að ef noklcur hrossakaupa-tillaga lík þessari,
yrði samþykt, þá segði hann skilið við nefndina,
og gœtu Islendingar sjálfir dæmt um það, hvort
það væri gróði, að menn færu úr nefndinni og
einhverjir labbakútar kæmu i staðinn.
“Að errdingu verð eg að minnast á eitt at-
i'iði. Séra R. Pétursson skýrði nefndarmönnum
frá því, að hann hefði bréf frá Vilhjálmi Stef-
ánssyni (las það þó hvorki né sýndi) og sagði,
að allar skoðanir lians, hugsjónir og tillögur
væru í svo nákvæmu samræmi við skoðanir
nefndarinnar, að engu væri líkara en að hann
hefði tekið sínar hugmyndir út úr huga nefnd-
arinnar, J>ótt hann hefði verið í New York en
nefndin í Winnipeg. Fanst honum þetta næg
sönnun þess, að vegir nefndarinnar væru vegir
ráðs og vizku. Þetta lét vel í eyrum allra þá,
því enginn vissi annað en þaft væri sannleikur;
nú eru sannar fréttir fengnar fyrir því, að bæði
Vilhjálmur Stefánsson og Halldór Hermanns-
Framh. á bls. 5
Canada framtíðarlandið
Garðrækt.
Flest af blómum þeim og jarð-
eplum, sem vaxa í görðum fólks í
Evrópu, þar sem loftið er tempr-
að, vaxa líka í VesturiCanada, svo
sem raspber, jarðber, kúrenur,
bilábér og margar fleiri teg-undir,
nema í hinum norðlægústu hér-
uðum.
Kartöflu uppskera er mikil, og
fá menn oft meira en 148 bushel
af ekru, þó í sama blettinn sé sáð
til tíu ára, og hefir sú uppskera
oft númið 170 bushelum af hverri
ekru á ári. Garðarnir gjöra vana-
lega betur en fullnægja þörfum
bændanna með garðávexti. Það
er oft afgangur til sölu og úr-
gangur, sem er ágætt fuglafóður.
fleira er ræktað, ættu að vera í
flefar er ræktað, ættu að vera í
sambandi við hvert einasta bænda
heimili í Vestur-Canada, og einn-
ig munu bændur komast að raun
um, að trjáplöntur í kring um
heimilin margborga sig, og fást
trjáplöntur til þeirra þarfa ókeyp-
is frá fyrirmyndarbúinu í Indian
Head í Saskatchewanó Einnig sér
stjórnin um, að æfðir skógfræð-
ingar. frá þeim búum veiti mönn-
um tilsögn með skógræktina, þeim
að kostnaðarlausu, og segja þeim
hvaða trjátegundir séu hentug-
astar fyir þetta eða hitt plássið.
Engi og bithagi.
Hið ágæta engi og bithagi, sem
fyr á árum fóðraði þúsundir vís-
unda, antelópa, elk- og moosedýra,
er enn hér að finna. Þar sem ekki
er næg beit handa búfé, þar sá
meún alfalfa, smára, timothy,
reyrgrasi, eða einhverjum öðrum
fóðurgrasstegundum; þó er þess-
um tegundum fremur sáð til vetr-
arfóðurs í Vesturfylkjunum, eink-
um í Manitoba, heldur en til bit-
haga. Einnig er maís sáð hér
allmikið til vetrarfóðurs handa
nautgripum. Þegar engjar j Vest-
ur-iCanada eru slegnar snemma, V
er grasið af \ þeim mjög kjarn-
gott, og gefur lítið eða ekkert eft-
ir ræktuðu fóðri, ef það næst ó-
hrakið. Þær tegundir, sem bezt
hafa reynst af ræktuðu fóðri í
Vesturfylkjunum, er alfalfa, rúg-
gras og broomgras, hvort heldur
að þeim tegundum er blandað
saman eða að þær eru gefnar
hver út af fyrir sig. En ef sáð
er þar til bithaga, þá er alfalfa
og broomgras haldbeztu tegund-
irnar.
Áburður.
Aðal einkenni jarðvegsins í Sas-
katchewan og í Sléttufylkjunum
öllum, er það, hve ríkur hann er
af köfnunarefni og jurtaleifum,
og það er einmitt það, sem gefur
gfróðri frjóiefni og varanlegleik.
Þess vegna þurfa bændur ekki á
tilbúnum áburði að halda. En
ekki dugir fyrir bændur, að rækta
korn á landinu sínu ár frá ári, án
þess að hvíla landið, eða að breyta
um sáðtegundir, því að við það
íljður hann margfaldan skaða.
Til þess að varðveita frjómagn
landsins, þarf korn og nautgripa-
rækt að haldast í hendur, og verð-
ur það þýðingarmikla atriði aldr-
ei of vel brýnt fyrir mönnum, ef
þeir vilja að vel fari.
Hin hörðu vetrarfrost og hið
þurra loftslag, eru öfl til vernd-
unar frjósemi jarðvegsins. Þau
losa allan jurtagróður í klaka-
böndum sínum frá vetrarnóttum
til sumarmála. Enn fremur varn-
ar hið reglubundna regnfall sum-
arsins því, að jarðvegurinn missi
gróðrarkraftsins af of miklum
þurki. Það /íefir ávalt sannast,
að þar sem framleiðsla hefir far-
ið þvefrandi, þá er það því að
kenna, að landinu hefir verið
misboðið, — að bændurnir hafa
annað hvort ekki hirt um að
breyta til um útsæði, eða á neinn
hátt að vernda gróðrarkraftinn.
Eldiviður og Vatn.
Linkol eru aðal eldiviðarforði
manna í Saskatchewan, og eru
stórkostlegar linkolanámur í suð-
austur þarti fylkisins. Einnig
hefir y Domionionstjórnin í félagi
við fylkisstjórnirnar í Saskatche-
wan og Manitoba, ráðist í að búa
til hnullunga úr kolamyisnu, sem
er pressuð með vélum ásamt lím-
efni til að halda mylsnunni sam-
an, og hefir það reynst ágætt
eldsneyti, ekki að eins heima fyr-
ir, heldur er líklegt til þess að
verða ágæf markaðsvara. Kolum
þessum má líka brenna eins og
þau koma úr námunpm, og eru
gott eldsneyti. Þessi kol finnast
víða í Saskatchewan, og eru þau
i
enn ekki grafin upp að nemu
verulegu ráði, nema á tiltölulega
örfáum stöðum, heldur grafa
menn nokkur fet ofan í jörðina og
taka þar það sem þeir þurfa með
í það og það skiftið.
í norður parti fylkisins eru
víðáttumiklar timburlendur, þar
sem bændur geta fengið sér elds-
neyti og efni til bygginga. — Það
er ekki þýðingarlítið fyrir þá,
sem hugsa sér að setjast að á ein-
hverjum stað, að vita að vatns-
forði, er nægur. Á mörgum stöð-
um í Saskatchewan er hægt að fá
brunnvatn, sem er bæði nothæft
fyrir menn ag skepnur, og eru
þeir brunnar vanalegast frá 10—
30 fet á dýpt. Sumstaðar þurfa
menn að grafa dýpra, til þess að
ná í nægilegan vatnsforjSa. Einn-
ig er mikið af vötnum til og frá
um alt fylkið, stórum og smáum,
með tæru vatni í.
Það eru tvær aðal ár í Saskat-
chewan, sem sameinast fyrir aust-
an Prince Albert, og svo Church-
hill áin, sem rennur út í Hud-
sons flóann.
Flutningsfæri.
Það hefir þegar verið tekið
fram, að í Saskatchewan væru
7,000 mílur af járnbrautum, og
eins og í nágrannafylkinu, Mani-
toba, þá liggja tvær aðalbraut-
irnar í Canada, Canadian Pacific
og Canadian National brautin
þvert yfir fylkið, frá austri til
vestur. Canada Kyrrahafsbraut-
in, í sameiningu við Soo-brautina,
gefur beint sámband við Minne-
apolis og St. Paul borgirnar í
Bandaríkjunutn. Vagnstöðvar eru
vanalega bygðar með fram braut-
unum með átta mílna millibili,
og byggjast smábæir í kring um
þær vagnstöðvar, þar sem bænd-
ur geta selt vörur sínar og keypt
nauðsynjar.
Akbrautir eru bygðar um alt
fylkið, til þess að gjöra mönnum
hægara fyrir með að kom vörum
sínum til markaðar, og legguf
fylkisstjórnin fram fé árlega
bæði til að fullgjöra þá vegi og
byggja aðra nýja.
“GOÐ MEINING ENGA GERIll
STOД.
Kona er nefnd frú Dennet og á
heima í New York. Fyrir eitt-
hvað 14 árum skrifaði hún dálít-
inn bækling um ástalíf og gaf son-
um sínum, sem þá voru í æsku, og
ætlaðist til að þær upplýsingar og
leiðbeiningar, sem þeir fengi þar,
mundi forða þeim frá mörgu því
böili, er fylgir óheilbrigðu ástalífi.
Nokkru síðar fengu nokkrir vin-
ir frúarinnar að lesa bæklinginn
og leizt þeim svo vel á hann, að
þeir hvöttu hana til þess að gefa
hann út opinberlega, svo að öllum
börnum í Bandaríkjum gæfist
kostur á að lesa hann. Þetta var
gert, bæklingurinn var prentaður
og honum dreift út um alt land.
En nú eru það lög í Bandaríkj-
unum, að ekki má senda “ósæmi-
leg rit” í pósti. YfirvöJdin tóku
því í taumana og var málið sett
fyrir kviðdóm. — Komst dómar-
inn að þeirri niðurstöðú, að hér
væri um “ósæmilegt rit” að ræða
og dæmdi frúna til þess að greiða
1200 kr. sekt fyrir að útbýta bækl-
ingnum í pósti.
Dómur þessi hefir vakið mikið
umtal. Áður höfðu ýmsir helztu
uppeldisfræðingar Bandaríkjanna
hrósað bæklingnum og gátu nú
ekki þolað, að hann fengi slíkan
dóm. Frú Dennet lýsti yfir því,
að hún mundi aldrei greiða neina
sekt; heíldur skyldi hún fara í
fangelsi. Þegar það varð kunnugt,
afréðu margir merkir menn, svo
sem uppeldisfræðingar, læknar og
lögmenn, að hefjast handa gegn
dómnum. Tóku þeir sig saman og
sendi hver og einn eitt eintak af
bæklingnum í pósti til Hoover
forseta, og skrifuðu nöfn sín á,
svo að ekki yrði um vilst frá
hverjum sendingin væri. Hafa þeir
því allir gert sig seka um sama
afbortið og frú Dennet, að senda
“ósæmilegt rit” í pósti, og allir
eru þeir á einu máli um það, að
fara heldur í fangelsi, heldur að
greiða sekt fyrir tiltækið. — Lesb.
Leiðrétting við þakkarávarpið í
Lögbergi 11. júlí 1929: — Nöfn
þeirra, sem söfnuðu peningum,
voru: Mekkín Guðmundson, Sik"
urjón Jónsson og Mrs. Jón Sig-
urdson (við gleymdum að skrifn
“Mrs.”)i, og upphæðin, sem sam-
an kom, var $88.50. (Lítur betur
út að hún sé sú sama í báðum
um stöðunum). Vinsamlegast
Margrét og Björn R. Austmann,
Bj. Björnsson. Sigrún Sigurdsom