Lögberg - 22.08.1929, Blaðsíða 7

LÖGBERG FIMTUDAGINN 22. ÁGÚST 1929.
B1&. 7.
Smœlingjar og
viðreisn þeirra
í Heimskringlu 15. maí 1929, er
af I. M. í Salt Lake City, minst á
mæðradagsgreinar þær, er eg hefi
ritað á undanförnum árum, og
þær taldar næsta óhæfar og bera
vott um “alt annað en hlýhug til
mæðra, mannkynsins, eða kvenna
yfirleitt, og eru kórónaðar með
misskilningi á mæðradeginum og
tilgangi hans.”
Svo mörg eru nú þessi orð. —
Þá þakkar I. M. Lárusi Guðmunds-
syni fyrir að rita gegn skoðunum
mínum.
Hvað Lárus hefir ritað um þetta
mál, veit eg ekki, eða man ekki.
Hafi það verið eitthvað gott eða
gagnlegt, er það vel farið.
Hitt veit eg, að einu sinni tal-
aði eg úr hópi mæðranna, og þá
var Lárus Guðmundsson ekki vin-
ur þeirra. En orðalagi þess manns
í minn garð endra nær, — hefi eg
'þó aldrei til hans talað á neinn
veg, — vildi eg reyna að gleyma.
Eg les því harla lítið eftir Lárus.
Þá minnist I. M. á, að hann hafi
ekkert séð um þetta 1928. Eg
hafði ekki komið auga á þá nauð-
syn, að eg skrifaði um það á
hverju ári, þó eg skrifaði um það
í nokkur skifti. Vera má, að svo
hefði þó átt að vera. Víst er eg
enn á nákvæmlega sömu skoðun,
og eg hefi verið, um það mál.
Þá er gott bréf frá barni til
móður ásamt í blaðinu. ‘Sannar-
lega er ekki út á slíkt að setja,
og grunar mig, að Lögberg og
'Heimskringla yrðu plásslítil, ætti
að birta öll slík bréf.
Þá segir I. M., að stúlka að
nafni Anna Jarvis, hafi gert þá
tillögu, að dagurinn væri þannig
haldinn, og að Wilson forseti hafi
hafið málið til vegsins.
Sönnun fyrir gildi þess, að til-
einka konunni einn drottins dag-
inn, er ekkert fremur fengin með
því, að kona að nafni Anna sting-
nr upp á að gera svo, fremur en
sönnun fyrir gildis-skortinum
þykir fengin, þó kona að nafni
Rannveig segi það megi ekki svo
vera.
■Rök, sem sanna, að málið sé
&ott, eða rök, sem sanna, að mál-
ið sé ekki gott, er það sem gildir.
Ekki sannar það heldur neitt í
þessu máli, að Wilson forseti eða
aðrir þjóðhöfðingjar setja daginn
í þetta veldi.
Líkneskið varð ekkert fremur
að guði, þótt Nebúkadnesar skip-
aði að dýrka það.
Þjóðhöfðingjar eru bara menn
sem við hin. Þeir verða að rísa
°g hniga, samkvæmt sínum ör-
lögum. Eigi þeir orku, er stríðir
á móti þeim, eignast þeir engan
veginn sandkorn af leyfi til þess
að hreyfa við grundvallarlögum
tilverunnar. Bæði er það í sjálfu
sér algjörlega óleyfilegt, né held-
Ur eru þeir, hversu voldugir sem
þeir kunna að vera, nægilega
máttugir til þess að standa nokk-
Urn straum af afleiðingum slíkra
gerða, er tímar líðar.
Drottinsdagshald eru drottins
lög- Enginn dauðlegur maður
hefir leyfi til og hreyfa við þeim,
hveru ágætur eða hátt settur, sem
hann kann að vera.
Enginn maður getur reist rönd
við misbrúkuninni, sem af tiltæk-
lflu kann að koma.
Frá ýmsum hliðum hefi eg tek-
þetta mál, og frá ýmsum hlið-
um vil eg enn athuga það.
Þegar ræðir um líf vort hér á
Jörðu, eru þessi atriði athyglis-
verð:
Tilbeisla, uppeldi, verkefni, a-
þrif vor á þá, sem minni máttar
eru
Þegar ræðir um, hver settur er
1 tilbeiðslustað mannssálarinnar,
verður sá að vera heilagur, al-
göður, almáttugur og alfullkom-
lnn, frá einni eilífð til annarar.
Hvergi má þar finnast blettur
né hrukka, né vanmáttur, öll tíma-
1)11 og allar kringumstæður.
'Hver yðar getur sannað upp á
^nig synd?” var áskorun, sem alt
þntur, ö*ll öfund og illmenska
Samtíðarinnar, varð að hníga
undir, án þess að geta hrundið.
Svarið við áminstu mæðradags-
aldi er því auðfengið og öllum
Jóst í þessu:
Eonan er syndug.
Móðurástin bregst.
■A-ð hún gerir það sjaldnar en
oðurást eða einhver önnur mann-
eg ást, kemur ekki málinu við.
^egar eg stend á bergsnösinni,
Par
sitt,
LASBURÐA OG
TAUGASLÖPP?
Miss Anna L. Hogg, Korea Ky.,
naut mikils góðs af Nuga-Tone-
Hún segir:
“Eg var afar slöpp og tauga-
veikluð, og gat helzt ekkert unn-
ið, og það gleður mig að skýra frá
því, hve vel að Nuga-Tone reynd-
ist mér, enda hjálpaði það mér
meira en nokkrir læknar. Nuga-
Tone kom mér til fullrar heilsu.
Það er verulegt töfralyf.” — Þús-
undir manna og kvenna hafa hina
sömu sögu að segja.
Ef Nuga-Tone reynist ekki eins
og frá er skýrt, verður peningum
skilað aftur. — Reynið. það við
megrun taugaslappleik, svefn-
leysi, þreytukend, höfuðverk, lyst-
arleysi, meltingarleysi, nýrna- og
blöðrusjúkdómum og öðru þess-
háttar. Fæst hjá öllum lyfsölum.
Kaupið flösku í dag.
8€m Halla
nieð því að henda
blöri?in.
er að rnyrða barn
því fyrir
Hv
var grafin undir grimd samtíðar-
innar og veikleika kvenlegrar, —
það er mannlegrar sálar.
Þegar eg stend við ísvökina,
þar sem stúlkan er að myrða barn-
ið sitt sjö ára, með því að kæfa,
það þar, og ber á fingur þess,
þegar það í helstríðinu grípur i
skörina.
Hvar var móðurástin þá? Hún
var grafin undir ofurefli myrkra-
valdsins í sál móðurinnar.
Heiðingjar fortíðar og nútíðar
báru út börn sin og granda þeim
á ýmsan hátt, þegar þeim þykja
þau í vegi fyrir sér.
Hvað mikið að móðurástin hef-
ir liðið og líður enn fyrir það, er
enginn kominn til að segja, en svo
mikið er víst, að móðirin er þar
jafn máttvana og faðirinn til að
rísa gegn þeim örlögum, fyr en
ljós kristninnar skein og skín inn
löndin.
Á Englandi voru börn spent
fyrir kolavagna niðri í iðrum
jarðar, og þrælkuð í verksmiðj-
um, þar til þau voru krypplingar.
Bretar nefna Ashley lávarð, sem
fyrstan til að koma auga á, hví-
lík skaðsemd þetta væri fýrir
þjóðina og hve aumkvunarverðir
þessir >smælingjar voru, er hann
sá hóp af þeim afskræmdum í
sjúkrahús. Ashley lávarður gekk
í gegn um margra ára baráttu, við
þing og maurapúka, til þess að fá
bætt kjör barna og kvenna, og nú
eiga Bretar þau beztu lög, sem
heimurinn þekkir, til þess að fá
börnum réttmætt uppeldi. Þeir
eiga nú líka konur, sem leystar
eru úr viðjum, þar á meðal var
frú Emmeline Pankhurt, kven-
róttindakonan nafnkunna, sem
barðist við bræður sína svo
þungri baráttu og þoldi skapraun-
if árum saman, og bar að lokum
sigur úr býtum.
Maður varð hálf hissa að sjá
hana. Hún kom tíl Leslie einu
sinni og talaði. Hún var lítil og
grönn, og hálf-feimin fýrst, þeg-
ar hún kom fram á ræðupallinn.
En hún sótti sig, þegar hún fór
að tala, og gleymdi auðsjáanlega
öllu, nema áhugamálunum, sem
hún hafði í huga. Það voru börn
in, sem tóku upp mikið af ræðu
hennar og það sem hún nefndi
fæðingarrétt þeirra, og það pem
það er. En hér var kristin kona,
stór sál að vísu, en leyst úr á-
þján og þroskuð í gegn um eld-
raunir þjóðar hennar og fýrir
kristna trú.
Vér verðum vör við stóru konu-
sálirnar í fornöld, hjá íslending-
um og öðrum, en sagan getur
sjaldan um að bardagi þeirra sé
háður fyrir kjarabótum smælingj-
anna.
íslendingar hafa lagt stóran
skerf í lög hins norðlæga heims,
og það lengst út í heiðni
Árið 1927 áttu þeir engin rík-
islög, sem, vernduðu börn gegn
i'llri meðferð fávísra foreldra.
Árið 1915 byrjaði einn af kenni-
mönnum kirkjunnar, séra Guð-
mundur Einarsson, að rita um
barnahjálpina, og hefir haldið
fána uppi fyrir málinu síðan.
Vonandi er, að slíkt mál beri
sigur úr býtum hjá islenzku þjóð-
inni. Vafalaust hafa góðar kón-
ur átt hlutdeild í því, að þessum
málum hefir verið hreyft, og þær
hafa víða- um lönd mælt fyrir rétti
barnanna, en ekki fýr en í kris.t-
inni tíð. Frú Guðrún Lárusdótt-
ir á íslandi, minnist eg að hafa
séð talað um að hafi haft orð fyr-
ir þeim þar. Fleiri geta þær ver-
ið. —
En allir hinir guðlegu þættirnir
mannlegrar sálar, hafa grafist
undir skuggum og vanmætti, um
lengri eða skemmri tíma, móður-
ástin þar á meðal. í gegn um
brostna strengi hennar fellur hún
Tóta litla fyrir björg, sjö ára
barnið í ísvökina, Björg frá Bergi
Jórdan á meðal slátursauða, ó-
teljandi hópar öld eftir öld í mis-
jafnar hendur, á flækingi um ver-
öldina, í betrunarhúsin, og að lok-
um sumir á gálgann.
Jafnvel í heimahúsum verða
börn oft hluttakendur ólæknandi
böls, fyrir skort á góðu uppeldi, í
sjálfum móðurhöndunum.
Konan getur því ekki orðið neitt
hæfari í tilbeiðslunni, en maður-
inn.
Þau eru bæði óhæf þar. Þau
elska bæði með því afli, sem þeim
er í sál lagt. Þau verða bæði að
líða ýmsar þjáningar fyrir til-
verunni, þau afkasta bæði miklu,
þegar andi Guðs nær að ráða fyr-
ir þeim, en engu góðu án hans.
Þau eru bæði veik og ófullkomin
gaghvart heilagleika guðs.
Þá er þetta atriði sem uppeld-
ismeðal handa konunni. Eins og
aðal andi þessa máls er nú, er það
alls ekki slíkt.
Eg hefi áður tekið það fram,
og hefi ekki mist sjónar á því enn,
að í hugsun og höndum vissra
manna, getur notkun dagsins orð-
ið til heilla. Á meðal þeirra er
merkur kennimaður á íslandi, og
eins og orð hans bera með sér, á-
gætur drengur. Hann skrifar
“Hvað snertir mæðradag, þá er
eg þar á sömu skoðun og þér. —
Maður á ekki að helga neina
sunnudaga til dýrðar mönnum,
heldur guði einum; en ekki tel eg
það óhyggilegt, að ákveð'a einn
sunnudag til þess að biðja fyrir
öllum mæðrum, því starf þeirra
er mikilvægt fyrir guði og mönn-
um og mikil ábyrgð hvílir á móð-
urinni; henni er trúað fyrir sál-
um, sem eiga að lifa um aldir og
eilífðir, og hennar starf er að
gera þær hæfar til þeirra starfa,
er guð ætlar þeim. Eg á góða
móður — og eg þakka guði fyrir
hana, því hún benti mér altaf til
hans, fyrst og síðast.”
Göfugmenskan hefir æfinlega
sinn sigur í för með sér. Máttur
hjartahreinleiks — drenglyndis —
haslar sér ávalt einhvern völl.
Það lá við, að um augnablik ef-
aðist eg um gildi þess, er eg hafði
verið að segja, er eg las þessi dýr-
mætu orð. En það sem vakti mig
á ný, var fylkingin mikla. Fylk-
ingin af smaelingjum, börn hinna
mislukkuðu mæðranna, þeirra, sem
ekki höfðu bent börnum sínum
til guðs.
Væri dagurinn aldrei notaður
til annars en hér um ræðir, eða
hefði aldrei verið um það talað að
nota ihann öðruvísi, þykir mér ó-
líklegt, að eg, fyrir mitt leyti,
hefði nokkurn tíma öðlast 'hvöt
I
til þess að andmæla notkun hans.
Hér ræðir ekki um einstaklinga,
heldur sið, sem berst um heim all-
an og lendir því í ómildra hönd-
um jafnt sem mildra.
Líka er nokkur vegur á milli
þess, að biðja fyrir einhverjum
og áminna um ekyldur, eða dá
hann fyrir fullkomnun og gæði.
Vafalaust er eitthvað um bænirn-
ar, einkum hjá völdum, en tilhald
dagsins er aðal'lega til komið og
innifalið í því, að þakka konunni,
ekki áminna hana. Það er líka
dálítið spursmál, hvort hún kæmi
fremur til kirkju, þó hún vissi að
ætti að halda uppi fyrir henni
móðurskyldunum, sem eru þó
fyrsta og veigamesta verkefni
hennar. Eins og er, er hún ekk-
ert viljugri að koma þangað, en
maðurinn. En heill hverjum, sem
biður fyrir henni, þenna dag og
aðra.
Tilhald dagsins er innifalið í
ýmsu öðru og stundum alt öðru.
Því hefir oft verið lýst hér í
blöðum, hve vel að kirkjur séu
blómskrýddar þenna dag, í virð-
ingarskyni við móðurina, hve
veizluborðin séu vel hlaðin, hvað
böTOum takist hj'artnæmlega að
segja fram og syngja mæðrum
sínum lof o. s. frv.
Geta menn nú ekki séð, að ljóð-
in, sem drotni áttu að syngjast,
sungust móðurinni? Blóm, sem
drotni áttu að gefast, gáfust móð-
urinni? Ferðin, sem átti að vera
kirkjuferð, varð skemtiferð, snæð-
ingurinn varð eikki við drottins
borð, heldur alment veizluborð.
Dagurinn er þó hans.
Mæðradagshaldið, þar sem nokk-
uð kveður að því, er svipað til
helgidagsihalds, bifreiðirnar. Um
þær sagði enskur prestur fyrir
skötnmu: “Bifreiðir eru þægileg
áhöld og einkar skemtileg, og þær
spara sólana á skónum manns, en
sannarlega eru þær ekki notaðar
til þess að frelsa sálina.”
straumarnir frá kirkjunum enn
stærri en ella.
í öðru lagi er mannlegu eðli svo
farið, að vilji það halda upp á
tyllidag ástvina sinna, þykir það
næsta bindandi, að hafa slíkt
kirkjuferðir, guðsorða lestur og
skylduhvatningarræður.
Holdið og andinn hafa alt af
verið andstæðingar, og verða það
líklega lengst af .
Veizluhald og vinagjafir geta
verið góð i sinni röð, en uppeldis-
meðal verða þau tæplega.
Að segja konunni, að hún hafi
alt af verið góð, elskuleg, óað-
finnanleg vera, veikir hana, en
styrkir ekki. Þeim, sem alt af er
hælt, en ekki bent á nein lýti í
fari sínu, er hætt við að verða að
athlægi og aumingja, á einn eða
annan veg.
Líka er það konunni hættulegt,
að stíga svona lagað spor, henni
til hluttekningar. Tilhneigingin
að láta aumka sig, liggur djúpt
í mannlegu eðli, og sé þrautahlið
tilverunnar haldið fram einungls,
þegar mest á til að hafa, getur
það haft beygjandi áhrif, þó ekki
ræði um konu. Engin mannssál
byggist upp með því eingöngu, svo
dýrðleg seim hluttekningin er í
eðli sínu.
Þessi dýrkunar og dásemdar að-
ferð, í svona stórum og hátíðleg-
um skilningi, er því síður en svo
uppeldismeðal konunni til handa.
Það er eyðingarefni.
til þess bókstaflega að tilbiðja
þau, sérstaklega móður sína.
Þau eiga að fara í kirkju þenna
dag, af því að það er mæðradag-
ur, ekki af því að það sunnudag-
ur. Það, sem er tjón fyrir aðra,
er tjón fyrir þau, nema hvað
barnssálin er óþroskaðri og á
erfitt með að gera þann greinar-
mun, sem fullorðni maðurinn get-
ur gert.
Börn, sem eiga mislukkaða for-
eldra og eru orðin nógu gömul til
að finna það á einhvern veg, fylgj-
ast með af nauðung, en ekki
frjálsum vilja. Verður það frem-
ur til þess, að mótþróa og haturs-
hugsanir rísa upp í sálum þeirra,
en þroskandi andi. Þeim er þetta
því, síður en svo gróði.
Það er aðeins einn lífsferill, sem
er al-fullkominn, frelsarans Jesú
Krists. Hann braut okið af hálsi
konunnar og er skjól öllum smæl-
ingjum.
Konan á að muna þetta og at-
huga nú, þegar mesta andans
stríð er háð í veröldinni um það,
ihvort hann geti verið konungur
og frelsari mannanna. Þegar
hroki mannsandans vill skipa hon-
um á bekk með kennurum og leið-
togum aðeins, og allskonar hjátrú
og bábiljur virðast vera að her-
taka mannssálirnar.
Reynslan hefir áýnt, að aðeins
sannleikurinn getur staðist.
Kristin trú hefði ekki farið sig-
urför í gegn um aldirnar og eld
raunir þeirra, meir en nítján ald-
ir, hefði hún ekki verið bygð
sannleika,
Hún hefir lifað, orkað, líknað,
bygt, af því hún er bygð á guði
sjálfum.
Jesús Kristur, sem frelsari
mannanna, er stærsta nauðsyn
heimsins.
Fyrir þyrnana, sem stungnir
voru í höfuð hans, og naglana,
í fætur hans og hendur, fyrir
kvölina alla og smánina, sem hann
þoldi á heilagan og lýtalausan
hátt, og braut þar með okið af
konunnar hálsi og allra smæl-
ingja, sem til hans koma, ætti kon-
an að kasta frá sér öllum grýlum
átrúnaðar, en taka undir með
skáldinu, sem segir:
ASK FOR
fLUB
DryGincer Ale
OR SODA
Áhrifin frá konunnar hálfu.—
Við hvert skref, sem maðurinn
þroskast, þroskast og þeir, sem
eru í skjóli hans. Eftir því, sem
guðsdýrkun mannsins hefir þrosk-
ast gegn um aldirnar, hafa hinir
sérskyldu þættir mannssálarinn-
ar þroskast að sama skapi. Föð-
ur- og móðurást þar á meðal.
Kristna konan hefir ekki ein-
ungis hlaupið á ísjökum innan um
beljandi flóð, til þess að bjarga
börnum sínum, eins og Harriet
Beecher Stowe sá hana gera,
heldur 'hefir hún árum og áratug-
um saman, borið kross margfaldra
mótlætinga, .börnum sínum til við-
halds, þar sem hún þorði ekki, og
megnaði ekki, í heiðinni tíð að
bjarga þeim frá örlögum útburð-
arins.
Misti hún sjónar aftur á þeim
krafti og kærleika, sem er hennar
svo miklu meiri, tapar hún bæði
sjálfri sér og börnum sínum aft-
ur, á vald þess máttar og myrk-
urs, sem hún orkaði engu á móti,
á meðan hún var í dróma þess.
Sál hennar sljófgast, svo hún
skilur ekki þarfir þeirra, né held-
ur hvort hún leggur þau á altari
guðs eða Baals; og þar sem hið
síðara er oftast mannlegu eðli
aðgengilegra, verður það það síð-
ara, sem þau lenda á. Hún þorir
ekki að bera hönd fyrir höfuð
þeim né sér, þó hún finni þau of-
urliði borin, og í óteljandi tilfell-
uim vinnur andi myrkursins á
þeirri sál, sem hnígur á vald þess.
Áhrifin frá þeirri mannssál,
geta því ekki orðið annað en
hnignun í ömurlegustu mynd.
iSelji konan því nokkurn þátt í til-
beiðslunni á lifandi guð, fyrir til
beiðslu á sig sjálfa, eða nokkuð
annað eða annan, getur hún ekki
komist hjá þessum örlögum, né
þeir, sem eru í skjóli hennar.
Allar öldur eiga hreyfiafl. —
Það má vera, að kaldsinni heims-
ins gagnvart móðurinni, hafi að
einhverju leyti orskaðar þessa.
En eins og á öldum má fljóta,
svo má og í þeim drukkna. Áhrif-
in á barnshugann eru hér æði vill-
“Mitt höfuð hneigi’ eg
hljótt í trú og von,
og hylli, Guð, þinn
elskulega son.
Hans mikla eg kærleik,
miskunn dýpstri af sprottinn,
og meðtek hann
sem frelsarann og Drottinn.”
Rannveig K. G. Sigbjörnsson.
Brewers Of
COUNTRYCLUB*
BEER
GOLDEN GLOW
ALE
BANQUET ALE
XXX STOUT
BR E W E RV
OSBORN E &. M U LVEY - Wl N NIPEG
PHONES -41-111 41-304 5 6
PROMPT DELIVERY
TO PERMIT HOLDERS
IMPORTANT C.N.R. CHANGES
, The appointment of a vice-president in charge
of the Western Region of the Canadian National
Railways, with headquarters in Winnipeg, was the
outstanding feature of a number of important
changes in the operating department personel of
the company announced to take place on August
lst. Three of the chief officers concerned are
shown in the photographs. In the centre is A. E.
Warren, formely General Manager of the Central
Uegion, wiho becomes Vice-President of the West-
ern Region. On the right is W. A. Kingsland,
formerly General Manager of the Western Region,
who becomes General Manager of the Central
Region, and on the left is A. A. Tisdale, formerly
asistant of the General Manager of the Westera
Region, who becomes General Manager.
ar var móðurástin þá? Hún í glötun, og barnið fyrir handan^urðu almennings
Það er alkunna, að siðan bílar j andi. Það er ekki erfitt að fá
eign, eru börn, sem unna foreldrum sínum,
MACDONALD'S
Fine Cuí
Bezta tóbak f heimi fyrir þá, sem
búa til sína eigin vindlinga.
Gefinn með
IIG-ZAG
pakki af vindlingapappír.
HALDIÐ SAMAN MYNDASEÐLUNUM
131