Lögberg - 10.04.1930, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. APRÍL 1930.
Bl». 5.
ICELANDIC MILLENNIAL CELEBRATION EXCURSIDN
Montreal - Reykjavik
S.S. ANTONIA
Siglir frá Montreal
6. Júní 1930
Cunard línan
heflr opinber-
lega v e r i ð
kjörin af
sjálfboöa-
nefnd Vestur-
Islendinga til
aö flytja heim
[slenzku Al-
Jjinglshátíöar
gestina.
J. H. Gislason,
H. A. Bergman,
B. P. Jónsson.
Dr. S. J. Johannesson,
A. B. Olson,
B. J. Brandson, forsetl.
G. Stefánsson,
Dr. B. H. Oison,
S. Anderson,
G. Johannson,
S. K Hall,
A. C. Johnson,
Jonas Palsson,
P. Bardal,
M. Markusson,
W. A. Davidson.
L. J. Hallgrimsson,
Spyrjist fyrir um aukaferöir.
Ariöandi að kaupa farbréf sem fyrst, til að tryggja sér gott pláss.
Frekari uppiýsingar á öllum skrifstofum Cunard-félagsins, eöa hjá
J. H. Gíslason, Convener Volunteer Comjnittee, 409 Mining Exchange
Building, Winnlpeg, Canada.
Miss Thorstina Jackson, Passenger Executive Department
GUNARD LINE, 25 broadway, new york, n. y.
bónda Jónssyni, sama stað. 1 því
húsi, þar sem hesturinn drukn-
aði, voru þrjú hross. Eitt þeirra
hafði komist út úr húsinu og
bjarga sér upp á hól þar í nánd.
En hið þriðja var á sundi, í hús-
inu, er að var komið, nær dauða
en l'ífi.
Úr þeim húsum, er á túnunum
stóðu, hafði heimafólki með frá-
bærum dugnaði tekist að bjarga
fénu á sunnudagsnóttina. Er
furða, að ekki varð slys að. Jón
bóndi að Ólafsvöllum varð t.’ d.
að sundríða í náttmyrkrinu milli
túna yfir 60—80 metra sund, til
þess að komast til húsa til að
bjarga.
Á sunnudagsmorgun, er fréttir
fóru að berast af flóðinu, hringdi
sýslumaður að Húsatóftum, til
þess að fá fregnir af því, hvort
menn vanhagaði ekki um bát, og
hvort ekki væri ráðlegt að reyna
að senda bát frá Eyrarbakka upp
flóðið um 1% meter. Fyrri flóð
hafa hækkað hægt og hægt í 2—3
daga, einkum þegar snjór hefir
eigi verið á jörðu, en nú var snjó-
laust.
Niðurlagsorð.
Það má segja, að hvert óhapp-
ið hafi rekið annað, sem dunið
hafa yfir þessa sveit síðastliðið
ár. —
Norðanhríð sú, sem skall yfir
þ. 5. maí s.l. kom hér æði hart
við, eins og annars staðar. Af-
leiðingar hennar urðu þær, að
margar skepnur létu lífið, þó að
búast hefði mátt við stórfeldara
tjóni. Síðasti heyskapur manna
hér um slóðir í sumar varð úti á
engjum sökum ótíðar. Og nú kom
síðast áfallið.—Hvítárflóðið með
heyskemdum og skepnutjóni.
Til þess að horfast í augu við
alt þetta, þarf kjark og karl-
mensku.. En venjulega er það
i svo, sem betur fer,. að trúin á
fyrsti Evrópumaður, sem notaði
tóbak. . Hann var mel Columbusi
þegar Ameríka fanst, og hann
flutti með sér tóbaksblöð heim
og reykti þau. — Fjölskylda hans
kærði hann fyrir rannsóknar-
réttinum, og hann var dæmdur í
margra ára fangelsi fyrir þessa
dauðasynd. — Mgbl.
á Skeið. —, Kl. 3 á sunnudaginnj framtíðina' verður það rík, að
hvert óhapp, er fyrir kemur, er
gleymt, þá yfir það er komið ; ný
náðist til Bjarna á Útverkum til
viðtals. Hann var sá eini, sem
hélt sambandi við flóðhæi. Hann | verkefni þarf að leysa, og við það
gleymasH erfiðleika-þættirnir í
lífinu.
Vorsabæ, 5. marz 1930.
Eiríkur Jónsson.
—Mgbl.
Hvítárflóðin á Skeiðum
Frá Eiríki Jónssyni hrepps-
nefndaroddvita að Vörsabæ á
Skeiðum hefir Mgbl. fengið eftir-
farandi frásögn. af Hvítárflóðinu,
tjóni því, er af því hlauzt á Skeið-
um, og björgunarstarfseminni. Þó
sumt af því, sem segir í skýrslu
Eiríks, hafi frézt áður, ef hún
birt hér öll Vegna þess, að hún
gefur miklu gleggra yfirlit yfir
alla rás viðburðanna, en menn
hafa áður fengið.
Til ' skýringar lýsir Eiríkur
fyrst landslagi og staðháttum.
—Eins og kunnugt er, liggur
Skeiðasveit í tungunni milli Hvít-
ár og Þjórsár. — Þar sem tunga
þessi er mjóst, er hið svo nefnda
Merkurhraun , og liggur nyrðri
hluti þess undir syðstu jörðum á
Skeiðum. En ofan við ‘Hraunið’
tekur við samfelt flatlendi alt
upp að Vörðufelli. Eru efstu
Skeiðabæirnir framan í fellinu.
Hvítá rennur vestan við Vörðu-
fell. Er hún kemur fyrir fellið,
verður farvegur hennar víður og
dreifir hún þar úr sér. En er nær
dregur Merkurhrauni, þrengist
farvegurinn, áin rennur í þröng-
um farveg með fram hrauninu.
Þegar mik.il flóð koma í ána, fær
vatnið ekki nægilega öra útrás
gegn um þessi þrengsli, svo að
áin belgist upp yfir fjatlendið
ofan við Merkurhraun.
Flatlendi þessu hallar frá Þjórs-
á til norðvesturs, og er það lægst
umhverfis útiverk, Miðbýli, (sem
nú er í eyði) og Ólafsvallahverfi.
Eru þeir bæir í mestri hættu,
þegar aftaka flóð gerir, svo og
bærinn Árhraun, er stendur á
austurbakka Hvítár, gegnt Hest-
fjalli.
Tildrög flóðsins og tjónsins.
Miðvikud^ginn 26. febr. gerði
ákafa rigningu, er hélzt óslitin til
aðfaranætur sunnudags, eða sjö
dægur. Er komið var fram á
laugardag, var það sýnilegt, að
flóð myndi komá í Hvítá. En þar
eð dimmviðri var á og þokubræla
var ekki gott að sjá það tilsýnd-
ar, hvað ánni leið.
Mér þótti því vissara að fara
og finna Bjarna bónda í Útverk-
um og grenslast eftir, hvað fén-
aði thans liði. Þóþtist eg vita,
að sauðir hans og hross" myndu
vera á svonefndri Útverkamýri,
austan við bæinn. Fórum við
þangað tveir. Er við komum
nær ánni, sáum við, að hún var
tekin að flæða upp yfir bakka, og
var Bjarni kominn á báti austur
fyrir flóðið. Voru þar flest hross
hans og sauðir. Var ekkert við-
lit að koma ifénaði þessum í hús,
þar sem hann var talinn óhultur.
Var því það ráð tekið, að reka
sauðina austur eftir á undan
flóðinu, þangað sem enginn nú-
lifandi maður veit til, að flætt
hafi áður; en hrossin voru rekin
upp í Vörðufell — og varð það
þeim til lífs.
En af sauðunum er það að segja,
að um morguninn voru 34 þeirra
druknaðir í flóðinu, en 12 þeirra
höfðu bjargast á hól einn, sem
upp úr stóð, og varð það þeim til
lífs.
Á þessu flóðsvæði eru til þrír
bátar, ferjuhátur í Árhrauni,
veiðibátur að Fjalli og auk þess
á Bjarni í Útverkum bát til örygg-
is í flóðum. Var því alt útlit
fyrir í öndverðu, að takast myndi
að bjarga fénaði úr húsum þeim,
er lægst standa — þó önnur yrði
raunin á.
Þegar þeir í Ólafsvallahverfi
sáií hvað verða vildi, brugðu þeir
við skjótt og fóru að Árhrauni til
þess að fá þar lánaðan ferjubát-
inn. Urðu þeir að sundríða, til
þess að komast þá leið. En vegna
þess hve áin óx ört á laugardags
nóttina, var báturinn kominn í
flóðið áður en varði, og eigi til
tök að ná til hans. Ætluðu þeir
þá að fá bátinn frá Fjalli. En
hann hafði Bjarni í útverkum þá
fengið, því hann treysti eigi bát
snum ií svo miklu tflóði. Gátu þeir
loks fengið bát á Iðu í Biskups
tungum, og komust með hann að
ólafsvöllum um hádegi á sunnu
dag. En þá var Bjarni í útverk-
um þangað kominn á bátnum frá
Fjalli; hafði tekist að ná til
Bjarna með köllum, því að komið
var stilt og gott veður.
Var þá þegar búið að bjarga
þeim fénaði, sem lifandi var þar
í húsunum, en öll voru húsin
meira og minna flædd. Var í
sumum þeirra vatn í mitti og
sauðfé þar á floti, lifandi og
dautt;. Það sem lifandi var, var
nú látið upp á húsþökin, því að
engir aðrir staðir voru til fyrir
það. Þar varð féð að standa, unz
fjaraði út aftur.
Það, sem dautt var, er að var
komið, voru 40 ær frá Valdimar
Jónssyni bónda í Norðurgarði, 18
ær frá Stefáni Ketilssyni lausa-
manni á Minni-ólafsvöllum, og
fjögra vetra gamall foli frá Katli
Hlaup sem Hleypur
y
vel, ián óþæginda og
legur aukamatur, sem
legu aldinabragði
umstangs, er ákjósan-
eykur lyst með þægi-
Melrose
^BURE JELLY POWDERS
er sterkt, hreint, hefir
eðlilegt bragð. Mel-
rose hlaup gott til
næringar yngri
sem eldri.
Biðjið um
Melrose
ÉcíL'
Notið
Melrose
Jellies
tvisvar á
viku í stað
sætabrauðs
|s^acKinnon
sagði útlitjð vera þannig, að ef
rigning héldist og flóðið yxi (sem
búast mátti við eftir veðurútliti),
þá væru allir flóðbæirnir í mik-
illi hættu. — Ekkert mætti flóðið
t. d. vaxa, ef hann ætti að geta
bjargað kúnum úr Útverka-fjós-
inu.
Var þetta tjáð sýslumanni.
Gerði hann ráðstafanir til þess
að senda bátinn strax af stað. En
þá reyndust hömlur á, því að
Flóavegurinn frá Skeggjastöðum
að Bitru reyndist ófær vegna
tflóðsins.
Með miklum erfiðismunum tókst
að koma bátnum upp á flóðið eft-
ir hádegi á mánudag. Var hann
ýmist fluttur á bílum eða eftir
vatnsflóðunum. ÍVar þó flóðíð
allmikið farið að fjara.
Vil eg í þessu sambandi geta
þess, að sýslumanni var mjög ant
um að gera alt, sem í hans valdi
stóð, til hjálpar, þó það kæmi
ekki að tfullum notum. Því bát-
urinn frá Eyrarbakka hefði t. d.
þurft að vera kominn upp eftir á
laugardagskvöld, áður en næstu
nágrannar Jviðl fíóðbæina v issu
um hættuna.
Hefir sýslumaður fyrirskipað,
að safna skýrslum um tjónið, er
lagðar yrðu til grundvallar við
hjálparstarfsemi handa þeim, er
fyrir tjóninu urðu.
Afleiðingarnar.
Eg hefi hér að framan getið
þess tjóns, sem varð á fénaði. En
afleiðingar flóðsins eru alvar-
legri á öðru sviði. Telja má í
krónum tjónið af fénaðarmissi.
En heyskemdirnar, er menn hafa
orðið tfyrir á flóðsvæðinu, er ekki
hægt að meta til peninga, svo rétt
sé, þegar alt er tekið til greina.
í öllum hlöðum á svæðinu, hjá
7 bændum, varð vatnsflóðið 1—2
metrar að dýpt. Allar töður eru
þar gereyðilagðar. Er því fyrir
sjáanlegt afurðatap af kúnum, þó
hægt verði að halda í þeim lífinu.
Vegna þéss, hve mikið tapaðist
hér í haust í síðasta heyskapn-
um, eru ekki nema örfáir menn
aflögufærir með hey, svo nokkru
nemai. Efa eg þó ekki, að alt
verði gert, sem hægt er, til þess,
að bændur fái haldið þeim fén-
aði sínum, sem eftir er.
Fyrri Hvítárflóð.
Það má segja, að Hvítá flæði
hér eitthvað yfir á hverju ári.
En venjulega koma flóðin ekki
að sök — fénaði t.d. óhætt í hús-
um þeim, sem nú flæddi inn í.
Síðasta iflóð, sem komið hefir
á undan þessu, er nokkuð kvað
að, kom í apríl 1907. Kom það þó
ekki að sök. En mesta flóð, sem
núlifandi elztu menn muna, kom
um jólin (að öllum Mkindum) ár-
ið 1865. í því flóði fórust nokkr-
ar ær. Var þá hætt komið, að
tveir menn sáluðust úr kulda og
vosbúð, en urðu að hafast við
uppi á fjárþúsþaki í flóðinu heila
nótt. En þess á milli hafa komið
mörg smærri flóð, er eigi fara
sögur af.
Eftir því sem gamalt fólk skýr-
ir frá, mun þetta flóð hafa verið
ált að því einum meter hærra en
mestu flóð, sem sögur fara af
Flæddi í þetta sinn yfir alt að
því helming af öllum Skeiðunum,
og var flóðið á láglendinu um-
hverfis Út)verk og Ólafsvalla-
hverfi frá 2—4 metrum á dýpt.
Nánar verður þetta athugað síðar.
Menn telja hér víst, að jökul
hlaup hafi átt sinn þátt í því, hve
flóð þetta var mikið. Þótti ekki
einleikið, hve ört það óx. Frá þvi
kl. 4 e. h. á laugardag og til kl.
6 á sunnudagsmorgun hækkaði
Fyrsti Tóbaksmaður í Evrópu.
í Madrid á Spáni hefir verið
reist minningartafla um Rodrigo
de Heretz, seim talinn er vera
skyldu æðstaprestsins.
Herbergi fast þar einnig högg-
ið í klöpp, og fimtán ferálnir að
stærð. í því var minningartafla,
sem á eru höggin helztu æfiatriði
Ra Wer. Við hliðina á henni var
önnur tafla með myndum frá
jarðarför hans. Stendur fjöl-
skylda hans grátandi yfir líkinu.
En tf einu horni þessarar töflu er
letruð útafrarbæn fjölskyldunn-
ar.
í gröfinni hafa fundist á annað
hundrað alabast-krukkur af ýms-
um stærðum; enn fremur stórt
skrautker úr gulli og nokkur
bálsmen og er eitt þeirra ^kreytt
með ótölulegum fjölda rúbína. —
Fornleifaíundur
í Egyptalandi.
Fyrir nokkru fundu menn gröf
skamt frá hinum stóra Svinx og
hefir hún nú verið rannsökuð all-
dtarlega.
Það kom í Ijós, að þarna var
grafinn æðsti prestur nokkur, Ra
Wer að nafni, og dó hann 2730
árum fyrir Krists fæðingu. í gröf
þessari fundust nokkrar kisthr
með allskonar dýrgripum, og enn
fremur skrautlegt líkneski af Ra
Wer, líkneski af ýmsum guðum
og prestum og höfuð af panther.
Umhverfis líkneski Ra Wer var
raðað mörgum krukkum úr ala-
bast, og hafa eflaust verið í þeim
blóm og jafnvel ilmvötn. Það var
að vísu alt horfið, en upp úr
krukkunum lagði hinn yndisleg-
asta ilm, og skýra menn þetta
svo, að ilmurinn hafi geymst í
alabastinu, þótt blómin hafi orð-
ið að engu og ilmvötnin gufað
irpp.
í hliðargöngum voru ýms líkn-
eski úr alabast og eru þau af fjöl-
SH0WING AT ROSE APRIL 14-15-16
(jastph PKfprttdy pnstrífs
Gloría
Swanscn
<%e
Trespasie
EINSTAKT
tilboð í sambandi við vor - hreingerninguna
Þessi ágæti og verðmikli p ÖLDUNGIS
SJÁLFVIRKi BLÝANTUR AFrVDlC
úr upphleyptum málmi I I lf Wr I ^
og af skrautgerð. ^ **• 4-1 * *
Fyrir 2 seðla (Coupons) frá Royal Crown Soap dufti,
eða Golden West þvottadufti. Engir peningar skulu sendir.
petta er gjöf, sem yður mun falla vel í geði.
Pessi ðkeypis, sjálfvirki blýantur, er ávalt odd-
hvass, og þrýstir sjálfur fram blýinu; er útbúinn
með öryggisklemmum, mjúkum útþurkara, og sex
aukablýstöngum, er alt í alt nægja til skrifta I
mánuð.
Hvernig fá skal þenna ókeypis grip
Kaupið hjá matvörusalanum tvo pakka af Royal
Crown Soap Powder, eða Golden West Washing
Powder. Rífið svo frá seðlana, sem eru á öðrum
enda sérhvers pakka, og sendið oss þá f pðsti,
ásamt nafni yðar og heimilisfangi, og verður þ&
blýanturinn sendur heim til yðar öldungis ðkeypis
og án aðra kvaða. petta til boð gildir til 31. maf,
1930.
Royal Crown Soap Powder
Golden West Washing Powder
Allir nota að minsta kosti aðra hvora þessara hag-
kvæmilegu og frægu sápudufts tegunda, og aliir
matsölukaupmenn haía þær á boðstðlum.
Royal Crown
S o a p Powder
og Golden West
Washing Pow-
der, eru dang
drýgtstu teg-
undirnar, sem
fást. p æ r
Vinna g o 11
verk á skömm-
um tfma. Best-
ar við diska .
þvott og fitu- I
löðrandi á- j
halda, sem og við þvott grðfgerðra fata, svo sem
verka skyrtna, ytri buxna, o. s. frv.
Ef þér hafið ekki notað reglulega þessar Royal Crown
tegundir, reynið þær þá nú þegar, og verið viss um
fullkomna ánægju og hinn fagra blýant.
Skrifið f dag.
The Royal Crown Soaps, Limlted
WINNIPEG
Glcyviið ekki að rita nafn yðar og heimilisfang skýrt op reglulcpa.
Nýjustu
fyrirnvyndir
Veljið klæðnað yðar til
páskanna úr hinu mikla
úrvali hjá Holt, Ren-
frew*s.
Dásamlegt snið, óviðjafnan-
legt úrval, og slík kjörkaup,
er sjaldan þekkjast. Yfir-
hafnir, Kjólar, Kvenhattar,
Furs, ásamt mörgu fleira
kvenbúningum viðvúkjandi.
Komið strax og litist um.
Holt, Renfrew & Co. Ltd.
Aðalumboðsmenn í Winnipeg fyrir hinar frœgu
“Shagmoor’’ yrfirhafnir
CANADA
TEKJUSKATTUR
Sambandsstjórnarinnar
Ef þér eruð einhleypur og hafið tekjur,
sem nema $1,500 á ári (ef giftur, $3,000),
skipa lögin svo fyrir, að þér gefið skýrslu
um inntektir yðar, ekki síðar en 30. apríl,
og þar með peninga eða peninga-ávísun,
sem svari að minsta Ikosti 25%, af þeim
skatti, sem yður ber að greiða.
0
Sé.þetta vanrækt, geta menn búist við
sektum, sem nema 5%. Spyrjið póstaf-
greiðslumanninn um eyðublöð. Hann hef-
ir þau.
Bregðið fljótt við og komið í veg fyrir sektir
SKRIFSTOFA TEKJUMÁLANNA
HON. W. D. EULER,
TekjumálaráCherra
Tekjuskattsdeildin
OTTAWA
C. S. WALTERS,
Forstjéri tekjuskattsdeildarlnnar

HEIMSÆKIÐ REYKJAVIK NŒSTA JÚNÍ
CUNARD EIMSKIPAFÉLAGIÐ
og
ICELANDIC MILLENNIAL CELEBRATION
COMMITTEE
ANNAST UM UNDIRBÚNINGINN
Siglið með S.S. “ANT0NIA” MONTREAL 6. jÚllí
Hundruð tslendiuga í Canada og Ban-
daríkjunum, hafa trygt sér far með
fyrgreindu skipL Látið oss undirbúa
ferð yðar.
ÓKEYPIS SKEMTIFERÐ
TIL NIAGARA FOSSA
Dr. B. J. Brandson,
H. A. Bergman, S. K. Hall,
Dr. S. J. Johannesson,
E. P Jonsson,
Dr. B. H. Olson,
S. Anderson,
A. B. Olson,
G. Johannson,
L. J. Hallgrimsson,
LeitiB upplýsingra hjá Canadian National umboBsmanninum I
Winnipeg Saskatoon, Edmonton, eða skrifiC beint til
J. H. GISLASON, Winnipeg (phone 88 811) 409 Mining Exchange Bldg.
CANADIAN NATIONAL RAILWAYS
eOa einhverjum umboOsmanni
CUNARD STEAMSHIP LINE
G. Stefansson,
A. C. Johnson,
J. H. Gtslason,
Jonas Palsson,
P. Bardal,
M. Markusson,
W. A. Davidson.