Lögberg - 10.07.1930, Síða 5

LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 10. JÚLÍ 1930.
Bls. 5.
270 Main St.
Wlnnlped
100 Plnder Block
Saskatoon
401 Lancaster Bldð-
Calgary
10053 Jasper Ats.
Edmonton
622 W. Hasttn&s St.
Vancourer
36 Wellinftton St.
West
Toronto
227 St. Sacrament
Street
Montreal
Elzta eimskipasamband
við Canada
1840—1930
Nú er tíminn til að annast um
farar-útbúnað bræðra, systra, eig-
in-kvenna, barna, foreldra, ást-
meyja og unnusta á gamla land-
inu, er flytja ætla til Canada.
Cunard línan hefir hlotið frægð
fyrir ágætt fæði, fljótar ferðir og
sanngjarnt verð.
Vér höfum skrifstofur í öllum
löndum Norðurálfunnar, er greiða
jaifnt fyrir einstaklingum sem
fjölskyldum. Vér sendum pen-
inga fvrir yður til Norðurálfunn-
ar fyrir sanngjörn ómakslaun.
Ef þér heimsækið gamla land-
ið, þurfið þér vegabréf, sem og
endurkomu skírteini. Vér hjálp-
um yður til að koma þessu í kring.
Skrifið oss á móðurmáli yðar í
sambandi við upplýsingar, er yð-
ur verða í té látnar kostnaðar-
laust.
CfUN^ÍRD
-'Ca^adiaii Servica
þáttinn í menningarsögu sinni —
stjýrjiarfarsþáttinn í landnámssög-
tinni—ætti þaS að vera til þess fallið
að beina henni enn ákveðnara í horf-
ið.
Landnám Islands átti rætur í
sjálfstæðislöngun og frelsisþrá.
Höldarnir, sjálfseignarhændur, er
ekki vildu iáta knýja sig til að ger-
ast leiguliðar Haralds konungs hár-
iagra i Noregi, urðu frumbyggjar
íslands. Þeir, sem ekki komu beina
leði frá Noregi, voru þó ekki síður
gagnteknir af stjálfstæðisþrá. Hug-
ur landnámsmanna var ekki einungis
að flýja ánauð, heldur líka að varð-
veita frelsið. Og byrjunarsaga
stjórnarfarsins á rætur í viðleitni
þeirra að vernda um og varðveita
það frelsi, sem þeim hafði áunnist
við að yfirgefa ættjörð og óðul og
setjast að í óbygðu landi. Fyrst
komu þing heima í héruðum, nokk-
urs konar sveitarstjórn. Þar voru
rædd nauðsynjamál héraðanna og
jafnaðar deilur. Þar voru sett helztu
lagaákvæði og reglur. Þetta nægði
til byrjunar meðan landsbúar voru
láir og áttu lítil mök saman. En
lJegar Jandsbúum tók að fjölga og
viðskifti að aukast, fór að verða
brýn nauðsyn þess að fá eina lög-
gjöf fyrir alt landið, eða með öðr-
urn orðum, að stofna sjálfstætt ríki,
því eðlilega stóð ekki hugur þeirra til
þess að lúta erlendu valdi. Þetta
sau feður vorir og fyrir það var Úlf-
■jóti falið að semja ein lög fyrir
þjóðina. Að einum manni var falið
svo þýðingarmikið hlutverk, sýndi
virðing þeirra fyrir gildi einstakl
'ngsins með því að leggja hin mestu
vandmál i hendur valinna einstakl-
,nga. Úlfljótur dvaldi í þrjá vetur í
Noregi til að leysa af hendi hlut-
verk sitt og tók sér sérstaklega til
fyrirmyndar Gulaþingslög. En hið
Werkilegasta í löggjöf hans er ekki
Ur Gulaþingslögum né neinstaðar
annarstaðar frá, svo kunnugt sé.
Það er að hið nýja fullvalda ríki
leggur inn á nýja braut, hverfur frá
því stjórnarfyrirkomulagi, sem þá
Úðkaðist alment í Norðurálfu, og
verður lýðveldi, einmitt þegar kon-
Ungsvaldið var að færast í aukana
v,ða annarstaðar. Hér var vemd-
að um rétt einstaklingsins, þegar
hann hjá öðrum þjóðum var að engu
hafður. Að stjórnarfyrirkomulagið
þrátt fyrir mikla kosti og yfirburði
hafi ekki verið alfullkomið t. d. í
því að þola ekkert framkvæmdar-
vald, skiftir litlu hjá þvi að hér var
lagt inn á þá leið, sem nútíðin tengir
við sínar björtustu vonir i stjórnar-
farslegu tilliti. Að vísu er því ekki
að neita að lýðstjórn nútímans hefir
ekki ætíð gefist vel, hefir ekki skap-
aÖ það himnaríki á jörðu, sem
margir vonuðust eftir og á langt í
land að losa sig við þá annmarka
hina mörgu, sem oft vilja veikja trú
a hugsjóninni sjálfri. En af því að
lýðstjórn, eigi hún að hepnast, gerir
•neiri kröfur til einstaklinga en
nokkurt annað stjórnarfyrirkomu-
Hg, heldur hugsjónin velli. Menn
v,lja ógjarnan viðurkenna að nauð-
synlegur þroski einstaklinganna, sé
ohugsanlegur, enda hefir ekki verið
hent á neitt er komið gæti i staðinn
°g meiru lofar. — Merki þessarar
háleitu hugsjónar — lýðveldishug-
sJonarinnar—hóf hin íslenzka þjóð
Hð stofnun alþingis. Hið litla ís-
lenzka riki lagði inn á ])á leið, sem
hver þjóðin á fætur annari hefir síð-
an þrætt sem hina einu mögulegu
leið stjórnarfarslega.
Nú er haldin þúsund ára minning
þessa atburðar. Hver munu verða
dhrif þess innávið í íslenzku þjóðlifi
°g útávið hjá öðrum þjóðunt ?
Fræðintenn þjóðarinnar hregða
UPP fyrir henni á ný ntynd þeirrar
gullaldar, sem hófst í sögu íslands
með stofnun Alþingis. Hinar stór-
feldu persónur sögualdarinnar lifa á
ný í huga þjóðarinnar; lýðveldið, er
stóð i 332 ár, birtist í skæru ljósi
sögunnar—tildrög þess, fyrirkomu-
lag og yfirburðir; það bregður
ljóma á hið forna Alþing sem glæsi-
lega miðstöð þjóðlífsins, þar sem
ekki einnugis voru samin lög og lýst
dómum heldur líka komið á fram-
færi öllu því glæsilegasta er þjóðin
átti í fari sinu af málsnild, iþróttum,
karlmannlegri hreysti, kvenlegri feg-
urð og hverskonar yfirburðum.
Yfirlit eru gefin yfir þúsund ára
sögu Islands, ljós og skugga, heilla-
spor og hörmungar, og það hvernig
fjöregg menningarinnar hafi hjá
henni varðveizt alt til þessa dags.
En að hverju mun þetta miða ? Á
úr þessu að verða einskær fornaldar-
dýrkun? Á hugur þjóðarinnar ein-
ungis að standa til hins liðna, lifa
það upp aftur og dá, og harma það
að gullöldin sé horfin? Eða mun
frægðarsaga fornaldarinnar skapa
hjá þjóðinni óheilbrigt sjálfsálit og
þótta, svo hún upphrokist af ímynd-
uðum eða verulegum yfirburðum?
Slík áhrif væru hvorki girnileg né
glæsileg. Fornaldardýrkun ein í
fullu veldi er dauð kyrstaða. Engin
þjóð getur lifað upp aftur liðna
sögu. Og gullöldin má ekki eínungis
tilheyra hinu liðna, heldur framtíð-
inni. Að upphrokast af yfirburð-
um getur aldrei nægt í stað þess að
sýna þá. í þvi ekki sízt er feðranna
hróður, sem Alþingi stonuðu og
frægan gerðu garðinn í stjórnarfars-
sögu íslands hinni forjiu, að þeir á
sinni tíð tóku þýðingarmikil og
frumleg spor í framfaraátt, sem sið-
an hafa verið þrædd af mörgum öðr-
um þjóðurn. Þó annmarka megi
finna á hinni íslenzku ríkisskipun,
t. d. framkvæmdarvaldsleysið, þá
lætur að likindum að lengra hefði
ekki verið gengið eins og þá stóðu
sakir. Nú stendur islenzk þjóð i
öðrum sporum en áður fyrri. Úr
öðrum vandamálum þarf að ráða og
önnur eru viðfangsefnin. Hún
stendur nú andspænis því að fara
með það sjálfræði, sem hún hefir
öðlast sér til heilla og að varðveita
og efla menningu sína, þrátt fyrir
stríðan straum utanaðkomandi á-
hrifa og þá verklegu byltingu, sem
er að gera meiri breytingu á landi og
lýð á fáum árum, en áSur urðu á
mörgum öldum. Sumir sjá ekkert
annað i þessum breytingum en sigur
svokallaðrar vélamenningar, sem
öllu steypir af stóli og það einnig á
Islandi. En miklu réttara er að sjá
að islenzk þjóð nú, eins og reyndar
flestar eða allar sjálfstæðar þjóðir
nútímans, stendur í þeim sporum að
hún þarf að varast að lýðstjórn og
sjálf-forræði verði að tvíeggjuðu
sverði í höndum hennar, ef landslýð-
ur hefir ekki þroska með að fara og
um að vernda. Hún þarf að sjá að
vélmenning er í raun réttri framför,
því bæði eru vélarnar afrek manns-
andans og einnig leysa þær krafta
mannsins meir og meir úr óþörfum
þrældómi, svo honum gefist kostur
á að sinna æðri hlutverkum. Að ýms
vandi leiðir af þessu, sem ekki er
undir eins ráðið fram úr, og að í
bili ^hefir þetta of viða ttrðið sem
nýtt leikspil í höndum óvita, má ekki
skyggja á gagnsemi né gildi þess.
Til þess þarf íslenzk þjóð uppörvun
þeirra áhrifa er saga hennar veitir,
að hún standi betur að vígi í nútíðar-
sporum, en ekki til þess að hverfa
aftur til fornaldarinnar, þó það væri
unt. Stofnendur alþingis færðu sér> ^xjas^!
í nyt reynslu hins liðna og hagnýttu
hana, sem grundvöll til að byggja á
framtíðina. En þeir gengu lengra.
Þeir horfðust í augu við ástæður
samtíðar sinnar, létu þær ekki skelfa
sig eða draga úr kjark, og fundu
þessvegna úrlausn er leiddi inn í
nýja og glæsilega framtíð lýðveld-
is-tímabilsins.
Þegar þjóðin nú aftur er stödd á
Þingvöllum og þar standa búðir,
ekki aðeins innlendra höfðingja, er
hafa í fylgd með sér þúsundir bænda
og búaliðs, útvegs- og kaupmanna,
heldur lika valinnar sveitar útlendra
höfðingja, er hafa umboð og reka
erindi stórvelda heimsins og ná-
grannaþjóða Islandi til sóma, og
einnig fjölda þeirra Islendinga er í
siglingum hafa dreyfst víða um hvel
jarðar, stofnað nýlendur og getið
sér frægðar og frama, þá ber henni
að finna til þess að þrátt fyrir ljóma
liðinnar sögu, stendur hún nú í eins
örlagaþrungnum sporum og nokkru
sinni áður. Hún þarf að vernda um
hvert dýrmæti sögu sinnar, hylla
Úlfljót lögsögumann, Njál, Snorra
goða, Gizur hvíta og alt það fríða
lið; ekki vera upp úr þvi vaxin að
taka til fyrirmyndar Gulaþingslög
hverrar annarar þjóðar, er til heilla
horfa, en leggja þó Grími geitskó til
farareyri til að leita heima fyrir
þeirra stöðva í andans reit þjóðlífs-
ins, er sérstakt helgi á að tilheyra og
til' þess eru fallnar að hefja og
vernda alt þjóðlegt og gott. Hún
þarf að kunna að meta sína eigin
sögu án þess að gera lítið úr nátið-
ar lífi eða möguleikum þess. Engin
foranaldardýrkun er skaðlegri en sú,
er leiðir til þess að menn líti smáum
augum á nútiðarhlutverk og nútíð-
arlif. Þeir, er nú flytja mál að Lög-
bergi þurfa á þeirri andagift að
halda og eldmóði, að þjóðin er hún
aftur heldur upp úr Almannagjá,
horfi og starfi mót gullöld, sem
framundan er og finni til þess að
hún á þá menningarsögu að baki, að
haldi hún ekki velli og ryðji sér
braut til sífelt meiri þroska og
frama, hefir hún brugðist hlutverki
sínu. Slík ábyrgðartilfinning ætti
sízt að skapa hroka eða yfirlæti, sem
hætta gæti staðið af.
En svo eru áhrif hátíðarinnar út-
ávið. Aðdragandinn og undirbúning-
urinn undir hátíðina og svo hátíða-
haldið sjálft, hefir vakið athygli á
íslandi, þjóð, tungu og menningu, út
um heiminn, framyfir það sem dæmi
er til áður. Ef hátíðin væri einungis
að útbreiða auglýsingaskrum, væri
lítið upp úr því að leggja, en því fer
betur að miklu fremur hefir hún
varpað sönnu og réttu ljósi yfir
þjóðina útávið. 1 ummælum um Is-
land og Islendinga hefir svo oft
á væmið, skilningslaust lof
og sá hatramlegi misskilningur að
heimsótt hafi ættjörð sína í einu frá
burtfluttu bróti nokkurrar þjóðar—
sem næst 25 af þúsundi hverju
þeirra er af islenzkri ætt eru hér
vestra.
Með þvi eru þó ekki talin áhrif há-
tíðarinnar hér, þvi óteljandi eru i
anda heima á Þingvöllum nú, þó á-
stæður hafi hindrað þeim frá að
yfirstiga fjarlægðina. Svo hefir út-
breidd þekking á Islandi og íslenzkri
þjóð haft óbein áhrif meðal Vestur-
íslendinga í þá átt að vekja og halda
við hjá þeim sannri sjálfsvirðingu.
Þegar aðrir koma auga á íslenzka
menningu og gildi hennar, er erfið-
ara að loka augunum fyrir því sjálf-
ur. Það getur ekki hjá því farið, að
áhrif þeirra Vestur-Islendinga, er
ísland gista á þessu sumri, og aðrir
straumar, er hátíðin beinir inn í líf
vort, leiði til þess, að vér áttum oss
á því betur en áður, hver sé heilbrigð
og rétt afstaða vor í islenzkum þjóð-
ernismálum, án þess að það, að sjálf-
sögðu, skerði á nokkurn hátt trú-
mensku vora við þjóðirnar, er vér
hér tilheyrum. Vildi eg nefna nokk-
uð af því, er mér finst að hljóti að vorum- Þetta er einungis nefnt sem
dæmi. Sama gildir í öðru. Með því
heyra undir þau áhrif:
1. Að kveðinn verði niður að fullu
sá andi, að það sé yfirburður að
gleyma íslenzku máli og uppruna að
óþörfu, ogað þeir einir séu fullkom-
nir Ameríkumenn — Bandaríkja-
menn og Canadamenn — sem ein-
ungis geta staulast fram úr einu
máli, en að þeir er eigi eðlilegan að-
gang að tveimur eða fleiri tungumál-
um, standi þar höllúm fæti. Eg vildi
halda því fram, að þessi hugsunar
háttur eigi meiri sög í því að hnekkja
íslenzkunni hér vestra en nokkurn
grunar. En upp frá Jæssu er hann
liklegur að vera heimóttarlegur, því
hann hefir ekkert til að styðja sig
við eða verja sig með. Hann verður
að standa á sínum eigin fótum —
skammsýni og skilningsleysi — og
getur þannig ekki annað en hrapað
sér til ólífis hjá öllum hugsandi lýð.
2. Að vakin verði ný^alda hjá
mentuðum og hugsandi Vestur-ls-
lendingum, að halda við íslenzku
máli og sambandi við íslenzka rnenn-
ingu hjá börnum sínum . Fram að
þessu hefir áhugi íslenzkrar alþýðu
í þessa átt verið aðal stoðin. Eg
vona að hann haldist við og aukist
en að honum komi til stuðnings á-
kveðnari og einbeittari áhugi frá
þeir séu skrælingjar á lægsta stigi, j hálfu mentamanna vorra. Þeir geta
loðskinnum klæddir leppalúðar, er ! miklu áorkað, ef hjá þeim fær að
maki sig í grút i stað þess að þvo ! bera ávöxt sá skilningur, sem meir
+---
Jos. T. Thorson
FIMTUDAGIN 10. JÚLÍ — I
Frambjóðandi
frjálslyndailokkins
í Winnipeg
South Centre
talar á
almennum fundum
sem hér segir:
JOHN M. KING SKÓLA
Ellice, McGee og Agne
FÖSTLUDAGINN 18.
JÚLÍ t GENERAL WOLFE SKÓLA
Ellice, Banning og Burnell
MÁNUDAGINN 21. JÚLÚl í
GOOD TEMPLARS HALL
635 Sargent Ave.
Yður er boðið að sækja þessa fundi og heyra Mr. Thorson
tala þar um hin helztu þjóðmál, sem á dagskrá eru við þær
kosningar, sem nú fara í hönd.
Thorson’s nefndarskrifstofur:
Aðal-skrifstofa: Acadia Gardens, Port. og Donald, F. 89 790
t . . ; ■■.■.-.
St. James, Cor. Inglew'ood og Port. Fón 62 450.
992 Portage — Hringið 89 790 og spyrjið um-fónnúmer.
800 Sargenut Ave. — Hringið 89 790 og spyrjið fón núm.
Prentað samvkæmt fyrirmælum W. C. Borlase, forseta
Winipeg South Centre Association.
ser. Það er hressandi tilbreyting og meir er að ryðja sér til rúms hjá
að lesa nú að staðalilri í útlendum þeim, er hafa opin hug og ekki eru
blöðum og tímaritum ljósar, sann- j haldnir af meinlokum óstuddra
ar og gagnorðar lýsingar og frá- hleypfdóma. Mörg dæmi niætti
sagnir yfirleitt um alt ísl. og að eiga nefna, er sýna, hve miklu slíkur á-
aðgang að alþýðlegum bókum, er hugi fær til leiðar komið, jafnvel
gefa sanna mynd af sögu, þjóð og undir erfiðum kringumstæðum. Þeg-
menning. Island hefir fengið mik- ar fjöldi af háskólum hér í álfu er
ilsverða viðurkenningu frá stjórn- tekinn að sinna íslenzku—fornmál-
um, þingum og fræðimönnum, ein- ; inu og stundum einnig nútíðarmáli
mitt fyrir það að sönn þekking hef- —ætti það að vekja þann nietnað
ir útbreiðst. Oþekt smáþjóð er að hjá oss, að úr hópi sona vorra og
verða þekt og viðurkend menningar- dætra megi koma margir þeir, er
þjóð. Og það á þeirri öld þegar ' skipi kennararstöður á þessu sviði í
menn eru að átta sig á því—þ. e- framtíðinni. Er það heillav'ænlegar
hugsandi menn — að skerfur þeirra hugsað, en að keppa inn í stöður, er
áhrifa, er þjóð leggur til lífsins er of margir þegar skipa, og ólíkt bæri
ekki undir stærð hennar kominn. Er það vott um hærra menningarástand.
Norðmaðurinn frægi Friðþj. Nan- | 3. Að kapp verði lagt á að nota
sen lézt fyrir skömmu, sagði eitt af ensku til að útbreiða þekkingu á Is-
hinum merkari tímaritum Ameríku, 1 landi og íslenzkum fræðum og
að hefði hann átt svo mikið sem menningu, bæði meðal innlends fólks
kona hafði eitthvað kynst Islandi,
og að þar hefði aðalkenslan í sveit-
um verið heimiliskensla, með þeim
árangri að þar væru allir lesandi og
skrifandi. Hún er að leita frekari
upply’singa. Nú kemur í ljós að
hugsunin, sem barist er fyrir í þess-
ari alþjóðahreyfingu er einmitt sú,
að sem allra flest heimili séu gerð
hæf til þess að veita alla kenslu upp
að 10 ára aldri — nálfvæmlega það
sem tiðkast hefir i svéitum á Islandi.
En þetta er líka hugsun, sem mjög
er að grafa um sig hjá þeim, sem
hugsa um uppeldismál annarstaðar.
Skólakerfin eru mislukkuð hvað það
snertir, að veita þessa byrjunar-
kenslu. Meðal annars tekst þeim
ekki nógu vel að leggja siðferðileg-
an grundvöll lífsins og skapa á
byrgð. Engin stofnun getur leyst
þetta hlutverk af hendi eins vel og
rétt tegund heimilis. — Hvílík fá-
sinna, því fyrir íslenzka þjóð að
fara endilega að apa eftir öðrum í
þessu efni. Og ættum ekki vér af
íslenzkri ætt að vera betur stödd
fyrir að kunna að meta þetta i arfi
betur að meta sitt eigið, án hroka og
án litilsvirðingar á því, er öðrum
tilheyrir; að áhugi og skilningur
annara þjóða á íslenzku máli og
menningu, megi sífelt aukast, og að
vér Vestur-íslendingar megum sýna
oss vaxna því, að njóta í fullum
mæli þess ávinnings, er því er sam-
fara að eiga fulla hlutdeild i verð-
mætum og menningu tveggja þjóða.
Þá eru íslands þúsund ár og minn-
ing þeirra, krýnd heppilegum á-
rangri í nútíðarlífi.
Frá Islandi
að meta þannig sitt eigið, græðir
maður. Að kasta frá sér í hugsun-
arleysi, þýðir þá of.t einnig að taka
upp annað i jafn miklu hugsunar-
leysi.
5. Að einmitt fyrir það, að standa
svo að segja með sinn í hvoru þjóð-
erninu, verðum vér einmitt víðsýnni
Bandaríkjamenn og Canadamenn.—
Þröngur þjóðernisandi er eitt af því,
sem orðið hefir til niikils böls í
mannlífinu. Sönn þjóðrækni er þýð-
ingarmikil og skapar jarðveg flestu
því bezta, sem lífið má prýða. En
jafnhliða henni þarf að standa hug-
sjónin um allsherjar bræðralag allra
manna. Hún ein gefur rétt jafn-
vægi. En ef byrjun á að vera gerð
i þá átt að elska alla menn og allar
þjóðir, getur ekki minna spor verið
tekið en að elska að minsta kosti
tvær þjóðir og tvö lönd. Hvar gæti
þá valið fallið betur fyrir ökkur af
íslenzkri ætt, en að elska íslenzka
þjóð samfara þvi, að vér elskum og
höldum trygð við þjóð vora hér í
álfu.' Er þetta svo eðlileg og sjálf-
sögð undirstaða, til þess að geta met-
ið, virt og elskað alla menn og allar
þjóðir—og þannig einnig erum vér
víðsýnni og heilbrigðari Canada
menn og Bandarikjamenn.
Vér höfum aðeitis nefnt drög til
þeirra áhrifa, er hátíð þessi hefir
hrundið af stað og mun hrinda af
stað heimafyrir, útávið og þá einnig
hjá oss Vestur-íslendingum. Það
sé heillaósk vor til islenzkrar þjóðar
á þessum hennar heiðursdegi, að há-
tíðin megi hefja gildi allra sannra
verðmæta hennar, og kenna henni
fjóra jafningja í öllum heimi, þá
væru þeir ekki kunnir þeint er rit-
aði. Þegar þannig er vegið á meta-
skálar, er horft til smáþjóðanna
engu síður en hinna stærri. Það
kann mörgum að virðast að þessi 1
hér alment, og einnig meðal æsku-
lýðs vors, þar sem svo er komið, að
íslenzkan er honum ekki töm. Góð
byrjun hefir verið gerð til þess nú
þegar, en verksviðið er stórt og
krefst mikillar alúðar og ræktarsemi.
auglýsing útávið hafi vafasama þýð- Ætti það að vera islenzkum menta-
mgu, en það er ekki rétt athugað.
Það að þjóð fái að njóta sín i sönnu
ljósi fyrir útbreiðslu þekkingar á á-
stæðum hennar, arfi og atgerfi, er
skilyrði fyrir því að hún fái að skipa
rettan sess meðal þjóðanna, og er
enn fremur leiðréttandi afl í lífi
þeirrar þjóðar, sem hlut á að máli.
Slík útbreidd þekking veitir aðhald
og vekur metnað, sem hverri þjóð er
þörf á. Sú hugsun að einu bjargráð
íslenzkrar þjóðar, til frambúðar, sé
einangrun, byggir fyrst og fremst á
því, sem ómögulegt er, og er líka
vottur um ótrú á getu þjóðarinnar
að standa i straumi nútíðarmenning-
ar. Að tileinka sér verðmæti nútim-
ans á öllum sviðum, en varðveita þó
sitt eigið pund, er vandi sem gjarnan
vex mönnum i augum, en það er i
slíkum vanda að mest reynir á og
oft fæst mestur gróði. E?g vona að
hin aukna þekking á íslandi og is-
lenkri þjóð útávið fyrir áhrif Al-
þingishátíðarinnar, fái viðeigandi út-
vortis tákn á því að á þessu ári—eða
að minsta kosti i nálægri framtíð—
verði Island tekið upp í Þjóða-
bandalagið og að það megi skipa þar
sess með sóma og heiðri.
En er ræða er um áhrif þau, er
Alþingishátíðin hefir vakið útávið,
hljótum vér í því efni að snúa oss
einnig að oss sjálfum — Vestur-Is-
lendingum. Ekki skal hér rakin
saga þess ölduróts, er undirbúining-
urinn undir hátiðina, hefir vakið hér
vestra, en það sem mestu máli skift-
ir er að upp úr því ölduróti hefir
fleiri Vestur-Islendingum skotið á
land á ísland nú um hátíðina, en
dæmi munu vera til hlutfallslega að
Siglufirði, 6. júni.
Öndvegistíð til lands og sjávar.
Þorskafli alveg ómunalegur. Hafa
verið nær sífeldir róðrar og afli
síðan í byrjun maí. Fiskurinn er
nú kominn alveg upp í landsteina
og er svo mikill, að flestir bátar
verða að skilja eftir meira eða
minna af línunni og taka oft tvær
hleðslur yfir daginn. Sumir bát-
ar hafa nú þegar aflað eins mikið
og alla vertíðina í fyrra, sem þó
vr góð. Fólkið er að gefast upp
við vinnuna. Hjá mörgum er salt-
skortur fyrirsjáanlegur í næstu
viku, ef aflinn helzt.
Síldarafli er mikill í reknet. —
Hafa sum skipanna fengið 50—60
tunnur yfir nóttina. Er nú ein-
göngu beitt nýrri síld. — Vísir.
Embættisprófi i lögum luku i gær
Bjarni Benediktsson og Hákon Guð-
mundsson, báðir með I. einkunn.
—Einkunn sú, er Bjarni hlaut,
146 1/3 stig, er hæsta einkunn, sem
kandidat hefir hlotið við lagapróf
síðan háskólinn var stofnaður.
Hæsta prófið hafði áður Thor
Thors, 145 Ú3 stig. Vísir, 5. júní.
Islendingar
og víðvarpið
Föstudagskvöldið 4. þ. m., flutti
séra Björn B. Jónsson, D.D., yfir
víðvarpið, erindi það til Islend-
inga í Manitoba, sem birt er á öðr-
um stað hér í blaðinu. Var er-
indið flutt í tilefni af sextíu ára
afmæli Manitoba-fylkis.
Við þetta sama tækifæri sönp
einnig karlakór íslendinga í Win-
n:peg nokkur lög. Mr. Paul Bar-
dal stjórnaði flokknum í fjarveru
Mr. Björgvins Guðmundsonar.
I
í=FRAMLEIÐANDANS«8
Stefna King stjórnariunar
eykur velgengi
0
S
10
mönnum upphvatning, að ýmsir inn-
lendir mentamenn hafa lagt hönd á
verk í þessa átt með þýðingum úr
íslenzku og frumsömdum bókum
,Pilcher, Kirkconnel, Gjerset o. fl.).
Islendingar hafa einnig lagt til
myndarlegan skerf nú þegar. Má
þar nefna Halldór Hermannsson,
Sveinbjörn Johnson, dr. Richard
Beck, Jakobínu Johnson o. fl. En
mikið verk er óunnið í því að kynna
Island og íslenzka menningu æsku-
lýð vorum, sem ekki hefir full not
móðurmálsins. Hið algenga er, að
slíkt fólk viti helzt ekkert um það
sem íslenzkt er og fyrirverði sig því
eðlilega fyrir það. En þetta þarf
ekki þannig að vera.—Frændur vorir
N<trðmenn og Sviar, sem miklu
lengur eru búnir að vera hér en við
íslendingar og meira horfnir frá
notkun mála sinna, hafa þó haldið
við allglöggri meðvitund hjá æsku-
lýð sínum um ætt sina og uppruna,
svo þeir varðveita mörg verðmæti
þjóðararfsins, jafnvel eftir að
tungumálin eru horfin. Þetta get-
um vér einnig og þurfum að gera.
4. Að vér metum betur einstök at-
riði í þjóðararfi vorum, og verði
þannig ljóst, að skylda vor Cr að
vera ekki einungis þiggjandi heldur
líka veitandi í þjóðlifinu hér. Fyrir
nokkrum dökum fékk eg bréf frá
merkri amerískri konu, Ella Frances
Lynch að nafni, sem er forseti fé-
lagshreyfingar einnar merkilegrar
er heldur allsherjarþing í Liége í
Belgíu í sumar fThe International
League of Teacher Mothersj. Mark-
mið þessarar hreyfingar er að glæða
heimiliskenslu. Þessi merka menta-
n
n
0
n
0
n
0
n
0
s
n
0
n
0
n
0
n
0
n
1. MEÐ því að lækka verð á framleiðslu verk-
færum, sem notuð eru við bændavinnu,
námavinnu, skógavinnu, og fiskiveiðar;
meða því að lækka innflutningstolla á
þessum áhöldum, og með að gera þau
tollfrí, undir Ibrezkum forgöngurétti,
eins og tekið er fram í Dunning’s fjár-
lögunum.
2. MEÐ því að lækka toll á fólksbílum og
vörubílum, sem er til mikilla hagsmuna
fyrir bændur, kaupmenn og framleið-
endur allstaðar í landinu.
3. MEÐ því að auka hag framleiðandans , á
þann hátt, að minka flutningskostnað
framleiðslunnar, til þeirra, er hana
nota, þrátt fyrir mótspyrnu haldsflokks-
ins að koma aftur á Crows Nest Pass
lægra flutningsgjaldinu.
4. MEÐ því að fullgera Hudsonsflóa brautina,
sem styttir leiðina til heimsmarkaðsins,
og gerir flutningana. fljótari þangað og
ódýrari. ,
5. MEÐ því að auka sölu á canadiskum afurð-
um, með verzlunarsamningum við önnur
lönd og vináttusambandi við allan heim.
Nýr markaður. Betri markaður.
6. MEÐ því að auka sölu á canadisku hveiti,
með þv einmitt nú að auka liinn bhezka
forgöngurétt og þannig endurnýja sám-
veldistilfinninguna, hvað snertir við
skifti.
0
n
0
B
0
B
0
B
0
B
ai
■
0
B
0
B
0
B
0
B
0
0«VESTUR-CANADA«B
er tryggara með King
Greiðið atkvæði með King þingmsnnseíni
n\
0I
n
0
28. júlí næst komandi
Publicatlon authorized by K. G. Porter, Portage la Prairie.
0
B
0
B