Lögberg - 25.09.1930, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. SEPTEMBER 1930.
Bls. 7.
Erindi
flutt af
Miss Aðalbjörgu Johnson.
á sjötta þingi hins sameinaða
kvenfélags í Árborg, Man., laugar-
daginn þann 30. ág. síðastl.
VIÐ NVRNA- OG
BLÖÐRU S J Ú KDÓMUM.
Þúsundir karla og kvenna, sem
þjáðst hafa af nýrna sjúkdómum
og öðrum skyldum kvillum, hafa
fengið heilsubót með því að nota
Nulga-Tone. Þetta óviðjafnanlega
meðal nemur brott úr líkamskerf-
inu þau efni, er valda óhreinind-
Háttvirtu tilheyrendur um j blóðin Qg styrkir þaraf leHJ-
Eitt er nú á alh-a vörum: ferðin andi alt líkamskerfið. Aðeins
heim til íslands í sumar og það,!fárra daga notkun mun sannfæra
sem þar bar fyrir augu. «0g y«ur um gildi Nuga-Tone, ofe
lækningakraft þess við nyrna- og
hvernig leizt þér nú á þilg heima?’
I blöðrusjúkdómum. Það veitir einn-
in mikið á einn veg.
Flestar ykkar munu
spyr einn annan. Og öll eru svör- i!g væran svefn og nemur á brott
| alla þreytukend.
hafa ein-( Nuga-Tone er einn sá allra full-
hvern hitt, sem heim fór, og margt komnasti heilsugjafi, sem þekst
vera búnar að frétta. Þið hafið hefir; það eyðir gasi og ólgu í
. r . . , .. maganum og skerpir jafnframt
frett um framfarir og breytingar; meltinuna
um búskap og atvinnumál; um f jár-^ j>efta fræ'ga meðal, er sérstak-
hagsástand og framtíðarhorfur; ]ega tilvalið fyrir lasburða gamal-
um pre-sta og pólitík. Ykkur hef- menni, og ættu þau ekki án þess
ir verið sagt frá Alþingishátíð- vera. Nuga-Tone fæst hjá öll-
._____! um lyfsölum. En hafi lyfsali yðar
inm: um konginn og drotnmguna, það yið ,getur hann
um allan viðbunaðinn o'g alla ávaJt útvegað það.
dýrðina og alt “rallið” í Reykja-’ _________________________________
vík; um Álafoss og íslendinga-| — ~ ~ 7
, • rr .lr . , • „„ stigi úr hafinu. Nu var lika orð-
daginn, Korpulfsstaði og kyrnar * ^ ,
, m, T i ! ið öðruvísi umhorfs. Þarna uti a
hans Thor Jensen; kaffibætinnn .
stóru, grænu breiðunni motaði
glögt fyrir Reykjavík, og 'grænar
! eyjar voru til beggja handa. Haf-
ið var nú líka orðið krökt af sökk-
hlöðnum bátum, og söngurinn og
húrrahrópin íslenzku hljómuðu
yfir bárurnar. Hæst hljómaði þó
söngurinn af varðskipinu, sem nú
og sætabrauðið, kuldann og bleyt-
una — olg hvað það var yndislegt,
þegar sólin skein; um brautir og
bílstjóra, og þá um leið hina nýju
snild og hinn aukna þrótt á feðra-
tungu, sem lýsir sér í orðbragði
landans heima.
Eg vildi sem minst endurtaka ,
af því, sem þið hafið nú þegarj kom Þakið karíakorum, og var-þa
heyrt, eða Igetið ekki komist hjá
Einföld forskrift
gegn magaveiki
og skjótur bati
Ef þér þjáist af magaveiki eða
huganum, og allur mannfjöldinn/
sem var saman kominn á þessum
söguhelga stað, horfinn líkt og
vofur.
Eftir hátíðina kölluðu heima-
hafearnir þá, sem áttu ættingja,
er væntu þeirra á gömlum stöðv- g?si °g sýru í maganum, þá getið
, ,,,,, , _ , . Þér fengið skjótan bata með að
um. Ekki tel eg oliklegt, að þa fylgja eftirgreindum ráðum.
hafi morgum fundist að nú værx Hin og þessi meltingarlyf, sem
dvölin á íslandi fyrst að byrja. til framboðs eru, koma sjaldan að
Til þess höfðu flestir þeirra eldri tilætluðum notum. í flestum til-
í raun réttri komið, að líta aítur fellum> má fólk neyta þess mat-
, , ... . ar er því fellur bezt, ef það held-
. ur meltingunnx í lagi. Og viss-
\>ni, þá, sem enn ættu með þeim asti vegurinn til þess að melting-
sameiginlegar endurminningar frá arfærin haldist í æskilegu horfi,
fyrri dögum. er sá, að taka inn Bisurated Mag-
. , , nesia, annað hvort duft eða töfl-
Einmg hinum, sem til íslands ... , . ,
, ? , „ / , ur, eftir hverja maltið. Meðal
komu nu i fyrsta skifti, lek hugur þetta getur aldrei skaðað nokk.
á að ferðast um sem víðast, og sjá urn lifandi mann, en það skerpir
sem flest á iþeim tíma, sem til þess meltinguna og verndar með því
gafst. En of marlgir urðu þeir, ma£ann-
Nokkurra daga notkun af Bis-
sem lítinn gáfu sér tímann, og , , ,, .
. urated Malgnesia, dufti eða tofl-
solskimnu; uni) ætti j fiestum tilfellum að
ekki nutu íslands í
sem ekki litu nema lítinn hluta lækna níutíu af hundraði maga-
landsins, og það skyndisjón. j sjúkdómstilfella. Reynið Bisurat-
Flestir munu hafa ferðast land- Magnesia nú þegar!
veg. Allar leiðir íslands li'ggja 1 1 —
að heyra eða sjá á prenti, — en
það hlyti eg að gera, ef eg færi
að rekja ferðasöguna. Eg hefi
og þegar að leggja að skipshlið-
inni.
Marga hefi ég heyrt segja, að
aldrei hafi þeir heyrt feguri söng
ingur gleymir því, að þar er Gull-
foss og Geysir, Þórsmörk, þar sem
sólskríkjan hans Þorsteins Erlings-
sonar kveður “svo sólfögur ljóð”.
og Hlíðarendi, þar sem Gunnar
átti heima.
Fyrir norðan er Goðafoss og
Vaglaskógur; Eyjafjörðurinn, sem
Eyfirðingar syngja um að sé “feg-
ust sveit á landi”; Mývatnssveit,
sem “heillar” þá “heim til sín”,
sem þar hafa eitt sinn átt heima.
Þar er Mývatn, og í því er Slút-
nes, og þaðan má sjá Bláfell.
Þetta eru nöfn ein þeim, sem
aldrei hafa ísland séð né þessa
staði augum litið. En helgidóm-
ar eru þau þeim, sem hafa staðið
undir regnboganum í úðanum við
Gullfoss, og “laugað hjarta sitt í
skrúða hans”, eins og Hannes
Hafstein kveður; þeim, sem hefir
litið blómskrúðið í Slútnesi og
andað að sér ilmnum af reynivið-
ar runnunum; sem hefir horft á
skuggana 'og sólskinsbletttina
<
leika sér um dalina og brekk-
urnar.
Litskrúðið og litbrigðin á ís-
lenzku fjöllunum gerir enginn sér
í hugarlund, sem ekki hefir séð
þau á sólskinsdegi. Þegar sólin
skín á Esjuna, er eins og glitofin
flauelsbreiða hafi verið lögð yfir
fjallið.
Svo grípur fegurð íslands hjart-
ð að óvöru föstum tökum, að þeim
gat
því ráðist í það, að nota þetta en þaun, sem steig frá brjóstum
tækifæri fremur til þess að reyna íslenzku söngmannanna kvöldið
að bregða upp fyrir ykkur smá-1 það í borðsalnum mikla, þar sem
myndum af landi og þjóð, eins og hinir “langförlu að vestan satu
hvort fyrir sig kom mér fyrir umhverfis þá. Ef til vill hefir
sjónir; að leitast við að lýsa þeim1 sumarnótti’n sú fyrsta bjaita
áhrifum, sem ferðin heim hafði á sumarnótt, sem marlgir höfðu
okkur, sem ekki þektum ísland nokkurn tíma á æfinni lifað ,
áður neitt að mun.
átt sinn þátt í því að sveipa
sönginn þeim fegurðarblæ, sem
yfir honum hvíldi í hugum okkar,
ísland varð fyrst að veruleika í
huga okkar, þegar það gægðist
upp fyrir sjóndeildarhringinn í þegar við hugsum til þessarar
norðaustri. Ógleymanlegt verðurj minningaþrungnu stundar.
kvöldið, þegar ísland var eygt.! Eg kem aðeins við í Nýja Bío
Allan daginn hafði skipið siglt á' næsta dag. Þangað hafði Vestur-
gráum sjó undir gráum himni. íslendingum verið boðið af “Vest-
frá Reykjavík — og þá til Reykja- ern enn hinir aðalbornu, norrænu
víkur, — líkt og,allar leiðir heims hetju-synir og dætur.
lágu til Róm forðum daga. j Hvílíku feikna líkamsþreki,
Nokkrum sinnum varð mér að hugsjónagáfum og sálargöfgi hef-
óska þess — íslands vegna — að ir ekki íslenzka þjóðin verið
öndvegissúlur Ingólfs hefðu rekið gædd!
á land einhvers staðar þar sem' Vísindaöldin er það, sem leyst
óhrjóstu'gra er en í kringum hefir ísland úr dróma. í verk-
Reykjavík. Flestum ferðamönn-j fræðis-vísindunum er fólginn lyk-
um, er til landsins koma, er ekið illinn að notkun fossa og hvera;
út að Þingvöllum. En vegurinn að aukinni framleiðslu, bæði til Sem áður spurði: “hvernig
þangað liggur alls ekki um neitt lands og sjávar. Manni verður að nokkur heilvita maður reist hér
gæðaland. Mann furðar, hvað spyrja, hvort íslenzka þjóðin látr bú?” verður að lokum að spyrja:
unnið hefir þó verið úr því, hér sýkjast af efnishyggjunni og fé- “hvernig gat nokkur, sem lært
og þar. Það er sem grjóti hafi girninni, sem yfir önnur lönd hef- hafði að elska þessa fegurð, yf-
rilgnt af himnum yfir landið, og að ir gnegið, í farvegfélfræðinnar. irgefið þetta land, þó hrjóstugt
I náttúran hafi svo í þúsundir ára Framfarir eru góðar og blessaðar: væri”
! verið að reyna að græða sárin á —í hófi; en of langt má í öllu’ Festa fjallanna, þunglyndi þok-
i brjósti Iandsins, með blessaðri ganga. Samgöngufærin t. d. geta -únnar, þróttur fossanna, ró dal-
I grænkunni og blómunum. j orðið svo þægileig, að menn tolli anna, kvæðin litlu lækjanna, bros
Mér varð að hugsa sem svo: aldrei heima.. Ekki leikur mérj og ylur blómanna, gleðin, sem
' “Hvernig gat nokkrum heilvita r.einn hugur á því, að vita ak-j glampar í sólskinsblettunum, sem
manni hugkvæmst, að reisa hér brautir lagðar heim að hvers elta hver annan um heiðarnar —
1 bú? Mikil hefir frelsisást — eða manns dyrum. Miklu fremur vildi þetta eru þættirnir, sem tvinnað-
drotnunargirni — i Norðmanna eg vita brautarkerfin heima lögð, 'r eru 1 íslenzkt lunderni. Alt
verið, að þeir skyldu heldur vilja þannig, að þeim svaraði sem næst Þetta eru “heimalandsmótin-’ ís-
vera sjálfs sín herrar hér norður til járnbrautarkerfanna hér. Á lenzku> sem ekki aðeins þeir bera,
á útkjálka. veraldar, en þe'gnar brautamótum mætti svo gjarnan
Haraldar konungs í heimalandi.’- stofna sveitaþorp, svo bóndinn
Eg hefi siðan beðið fyrirgefn- ætti skemmra í kaupstað.
Nú var klukkan orðin níu, en ekk- ur-iíslendingi”,
félagi þeirra,
ert breyttist umhorfið; en óeðli- sem hér hafa dvalið um eitthvert
legast fanst okkur þó, að ekkert skeið, lengra eða skemmra. Svo
rökkvaði. Þá fór að kvisast, að voru kveðjurnar hlýjar og einlæg-
lapd sæist fyrir; stafni, og þyrpt- ar, sem hljómuðu frá þjóðinni af
ist ferðafólkið þá upp á þilfar. vörum þessara manna, sem bezt
Það Igrilti í svolitla bláröndj þektu okkur og skildu, svo virtist
svolítlið til hægri, og fyrir stafni fögnuðurinn djúpur yfir því, að
var að sjá sem skálmyndaðan ský-
bakka á hafsbrún.
Vestur-iíslendingar voru kömnir
aftur heim; og svo var söngur
Tíminn leið. Sjónaukar gengu karlakóranna aftur stór-hrífandi,
úr hönd í hendi. Við vorum einsjað fáir munu þeir hafa viðstadd-
og börn, sem b.iðu eftir því að ir verið, sem ekki komust við.
fyrir sjónum þeirra risi upp ein-j Aldrei var ykkur gleymt, sem
hver undraheimur. Bláa röndin heima sátuð og þráðuð þó að fára
smá-stækkaði og dökknaði, og svo — hvorki við þetta tækifæri, né í
grilti í vita. Áður en varði varj dómkirkjunni á sunudagsmorg-
röndin orðin græn, með hvítum^ uninn, þar sem séra Friðrik Hall-
dílum niður við sjó. Skip sást í' grímsson bauð okkur enn vel-
fjarska. Það var sagt að vera komin. Okkur varð að undrast,
varðskip íslands, sem væri að hve glögfean skilning heimaþjóðin
flytja hátíðarnefnd íslands út á hafði á því, hve mikið margur
skip til þess að fagna okkur. Það lagði í sölurnar , sem heim fór; og
nállgaðist óðum, og nú var það hve sárt margan hafði sviðið, sem
komið svo nálægt, að greina mátti eftir varð að sitja.
andlit manna. | Þannig mátti heita að viðtök-
Lúður var þeyttur. Það var( urnar væru, frá því fyrsta til hins
merki þess, að allir áttu að ganga' síðasta, og hvar á landi sem mað-
cfan í borðsalinn á fyrsta far-'Ur fór. ísland var engu líkara
rými. Salurinn fyltist smátt og en móðir, sem heimtar heim barn-
smátt, hávaðalaust. Það var sem jð sjtt eftir lanlga útivist, en sem
olg þeir, er af íslenzku ergi eru
brotnir.
Eitthvað er það dýpst í eðli
ingar á þessum orðum, því eg íslandi ber margt að varast og okkar> gem finnur bergmál aðeins
vissi ekki hvað eg sagði. En þó vxð mörgu að sjá á þessari nýju j íslenzkri náttúru, og nýtur sín
óska ég þess enn, að höfuðbor'g framfara og framsóknaröld, sem aðeins hjá ísienzku fólki.
íslands stæði heldur í iBorgafirð- yfir landið gengur. Margt flyzt ___________
inum eða við Húnaflóa eða jafn- inn með “menningunni”. Ekki tel m .
vel við Eyjafjörð, en innan um alt eg það neitt aukinri menningar-j iVirkjUllÁtlOlIl
þetta grjót, hvað gott byggingar- blæ, þó dansað sé eftir “jazz”- í Niðarósi.
efni sem það kanna að reynast, músík, o’g “Ramona” sungið með _______
þegar nógur verður vinnukraft- íslenzkum texta uppi í sveit. Lít-, Það yrði of langi. mál> að œtla
urinn í landinu til þess að hægt il er þjóðrækni þeirra manna, sem sér að fara að lýsa dómkirkjunni
verði að vinna almennilega úr gefa sig við því að þýða annað ( Niðarósi j stuttri blaðagrein. Sú
því.
i eins á íslenzka tungu.
i lýsing yrði hvorki fugl né fiskur
allir stæðu á öndinni.
Vélarnar stöðvuðust. Varðskip
ið var að leggja að. Þeir, sem
veit að það verður að hverfa brott
aftur innan skamms. Og því verð-
ur að auðga hverja stund með
niðri í borðsalnum voru, blíndu á! auðsýndum kærleika, og njóta
breiðan stigann, og væntu gest- hverrar gleði í sem ríkustum
anna. — Þarna kom íslendingur,' mæli.
en hann var víst enginn nefndar-
manna, því hvorki bar hann staf
né hafði “pípuhatt”—, og svo kom
Enda var eins og slagæð lífs-
ins hefði verið seinkað' til þess
að tíminn skyldi endast manni
hver af öðrum. Þeir lituðust^ sem lnegst. Hengillinn í stunda-
um, fundu sumir andlit, sem þeir klukkunni heima hreyfist ekki
þektu, og smá-týndust innan um eins hratt og hér. Ekki gekk það
fjöldann, eða þeir stóðu í stigan-j með öllu erfiðislaust, fyrstu dag-
um og horfðu yfir hópinn. > | ana, að semja sig að þessu nýja
Hvað gat dvalið nefndirnar?! “tempo” lífsins. En maður vand-
Voru þær einhvers staðar að raða^ ist því von bráðar, og loks
sér í skrúð'göngu-stíl? En nú kom fanst manni það ofur-notalegt að
íslenzk kona ofan í stigann, með taka lífinu svona rólega. Maður
sjal og skotthúfu. Það var sem næstum kveið fyrir því, að hverfa
hlýnaði; fólk brosti blíðlega, eins vestur í þeytinginn aftur.
og þú hefir gert við að sjá mynd' Eg sleppi því hér, að minnast
af einhverjum, sem þú hefir þekt á dagana þrjá á Þingvöllum,
og unnað fyrir löngu síðan, ogj yema til þess að selgja það, að ef
sem vakið hefir hjá mér hlýjar til vill heldur margur Vestur-
endurminningar. | íslendingur áfram að ráfa um
Loksins komu nefndirnar, o'g Almannagjá, að ganga undir öx-
úó var farið að halda ræður.J arárfossi, að horfa yfir Þingvalla-
Skipið fór af stað aftur. Vélarn- vatn, eða á “ógnarskjöldinn bungu-
ar knúðu knörinn síðustu faðm-, breiða” í norðri; að sjá sólina
an við óminn af fagnaðarkveðjum koma upp yfir Ármannsfell eða
fra landi og þjóð. þokuna læðast yfir vellina, —
Margir voru þeir, sem ekki undu lönlgu eftir að allar ræðurnar, sem
s^r niðri. Þeir þráðu að heilsa haldnar voru, eru gleymdar, all-
kverjum bletti um leið og hann ur hátíðarsöngurinn þagnaður í
Tilfinnanlega finst manni skorta Og þá er blessuð mentunin, sem og gæU als ekki gefið rétta hug-
vinnukraft á íslandi, þegar mað- svo mikið er dáð. Hingað til hafa mynd um þetta merkasta og glæsi-
ur lítur yfir stór landflæmi, t. d. íslendingar verið mentaðasta þjóð legasta guðshús allra Norður-
á suðurlandinu, sem auð standa. í heimi, en hætt er við, að ment- landa En saga kirkjunnar er svo
Enginn efi er á því, að þéttbýlla unarfýsnin dofni, ef of langt er nátengd minnin'gu Ólafs helga, að
mætti víða verða, án þess um of egngið í því að halda börnunum það var engjn furða, þótt Norð-
yrði. Þó mikill hluti lands sé að lærdómi. O'g gjarnan vildi eg menn legðu kapp á að hraða end-
óbyggjandi, þá er þó mikill hluti sjá íslendinga sneiða hjá þeim urbyggingu þess hluta kirkjunn-
ónotaður þess svæðis, sem bylgt villum í kensluaðferðum, sem við, ar sem eftir var óreiistur svo að
er. Þessa skoðun hefi eg stað-|meðal annara, höfum ratað í, og vígsla hans Igæti orðið einn þátt-
festa af mér fróðari mönnum og sem miklu fremur lama hugsana-'.ur j minningarhátíð þess kon-
skilningsbetri á landsins gagn og lífið en þroska. En nú er unnið ungS; er þjóðin tignar í senn sem
nauðsynjar. j að því af kappi, að byggja skóla á mestan höfund kristninnar í land-
'Nú er að hefjast á íslandi ný íslandi. I inu og sem þann konung, er orðið
landnámsöld. Mann undrar jafnt Af þessum vorhug, sem þannig hafi til þess að legfeja grundvöll-
það, hve lítið íslendingum hefir lýsir sér í hvívetna, hlýtur maður inn að norskri ríkisheild, — með
hugkvæmst að 'gera til umbóta í að verða hrifinn. Af þjóðinni réttu eða röngu. Fyrir gests-
þúsund ár, og hitt, í hve mikið sjálfri hlýtur maður að verða auganu verður Ólafur helgi tæp-
þeir ráðast nú, bæði sem þjóð og hrifinn. Og eitt er enn, sem lít- lega eins mikill maður og þorri
einstaklingar. Við þykjumst hafa ið síður hrífur mann — en það er manna í Nore'gi vill gera hann.
trú á framtíð þessa lands, sem við fegurð landsins. j Vissulega hefir hann haft galla
byggjum, en íslendingar heima1 E'g gengst við því, að mér er samtíðar sinnar, ekki síður en
gan'ga langtum lengra í trú sinni heldur gjarnt til þess ________ sem aðrir menn, en hann var heppinn
á framtíð Islands. Annars er fleiri íslendingum,—að vilja ekki — kraftaverkasögur mynduðust um
merkilegt, hve miklu hefir verið láta segja mér fyrir um það, hann látinn og hann varð um skeið
áorkað af svo fámennri þjóð á síð-j hverju eg eigi að trúa, eða hvern- nieð mestu dýrðlingum kaþólskr-
astliðnum áratugum. Ekki veitti jg eg ejgi að hugsa. Mér fanst ar kristni, eigi að eins í Noregi,
nú af því, að allir þeir væri anir heima ætlast til þess, að við heldur og víðsvegar um Evrópu.
horfnir heim, sem hingað fluttu. j dáðumst að öllu, sem við sæum —1 ólafur helgi féll á Stiklastöð-
Enginn getur farið svo um ís-j o'g eg kendi einhvers mótþróa. um 29. júlí 1030 og tíu árum síð-
land, að hann ekki fyllist aðdá-, Mér fanst — hvort sem sú til- ar reisti Magnús góði litla tré-
un fyrir íslenzku þjóðinni. Oft finning átti á sér nokkurn rétt firkju við lexstað hans, en Ólafur
hefir íslendingum hér verið hrós-J eður ekki—, að ætlast væri til kyrri flutti hana burt og reisti i
að fyrir það, hve duglegir frum- þess> að eg játaði að þó fagurt staðinn steinkirkju árið 1090, sem
bylggjar þeir hafi reynst í þessu kynni að vera hér fyrir vestan, nefndist Kristskirkjan í Niðar-
landi, og hve nýtir borgarar þeir þá þyldi þó sú fegurð ekki sam- ósi. Var skrín ólafs helga sett
séu. Oft hefir mér ógnað sjálf- anburð við fegurð íslenzkrar nátt- yfir altari þessarar kirkju og stóð
Hitti eDgan
þess
jafningja!
að til þessi bygging, sem eflaust
hefir verið glæstasta kirkja Norð-
urlanda í þann tíð, varð fyrir á-
föllum. Hún brann hvað eftir
annað, en jafnan var reynt að
dytta að henni meðan erkibisk-' 1 bréfi frá Saulnierville, Digby
upsstóll var í Niðarósi, en hann' Co-> N-s-> kemst Mr- John M. The-
lagðist niður 1537. Þá var skríniriault þan"ig að nrði: “®kkur kef*
ólafs numið a brott ur kirkjunnxl 6al við skurðum, brunasárum o'g
og hófst nú niðurlægingartími í margvíslegum húðsjúkdómum.
sögu hennar. Þannig notaðij «Einn af sonum mínum reyndi
sænski herinn, sem ruddist inn í Zam-Buk við graftrarkýlum, og lán-
Þrændalög 1564, hana fyrir hest- aðist það svo vel, að eg fór að
hús. ! nota það við gylliniæð, e'g eg hafði
T „ „ , . , . , . , , ! þjáðst af í meir en tvö ár.
Langskip kirkjunnar eða lang-
hús, hefir í raun og veru legið i ‘fÁður en búið var úr einum
, , , ö'skjum, fór mér strax að líða bet-
rustum í margar aldir, og oll var J ’ , , .
’ 6 ur, oghélt eg þvi afram að nota
kirkjau í hinu ömurlegasta á- þessj ágætu smyrsl. Eftir tiltölu-
standi þee'gar Norðmenn fóru að lega stuttan tíma, hafði eg lækn-'
hugsa um að endurrreisa hana, ast að fullu af gylliniæðinni. Zam-
en það var 1869. Var viðgerð Buk reyndist álíka vel við hrulum
langkórsins lokið 1890 og síðan! á höndum og sprungum í vörum.
var gert við þverskipin. Þá stóð “Eg^hefi aldrei þekt annað eins
eftir langhúsið, eða allur vestur-( meðal'
hluti kirkjunnar, og er það nú að,
mestu leyti komið í sæmilegt horf,
þó að enn sé margt eftir ógert.
Hefir '^iðgerð á kirkjunni kostað
á tíundu miljón króna.
Það er langhúsið, sem vígt er í
dag, 28. júlí. Vígsluathöfnin
hefst kl. 11. í langri skrúðgönguj
koma hinir útlen^u kirkjugestir inn'
kirkjugólfið. Hafði röðin verið(
ákveðin fyrirfram, en ekki varð('
henni fylgt í öllu. Þrjú hundruðj
ram-Buk
Hið dásalega jurtalyf.
Er líka gott við útbrotum, dílum,
blöðrum og ýmiskonar ofvöxtum,
blóðeitrun, hörundskvilum o.s.frv.
—Hjá lyfsölum, 50c. askjan eða
þrjár fyrir $1.25.
hælni okkar, og þótt meira en nóg úru.
þar óhreift í 450 ár, þó að kirkj-
um þjóðernisdrambið. En það viÞ En isamanburður var ekki auð- an væri rifin eða henni breytt. Á
eg segja, að nú fyrst met eg yfir- synlegur, og enda óvíða við kom- rústum Kristskirkju reis svo dóm-
burði íslendingsins, þegar eg er ið> því staðarhættir eru svo gagn- kirkjan í Niðarósi upp smám sam-
búin að sjá við hvað hann heftr ólíkir. Ekki leið á löngu fyr en an Þegar erkibiskupsstóll var
átt að búa. í þúsund ár hafa ís-^ fegUrð íslands vann sigur yfir öll- settur í Niðarósi 1152, þótti gamla
lenzkir bændur bygt afdali ís- um mótþróa. Það er eitthvað við kirkjan ekki sæmileg stólnum og
lands. Svo mánuðum skifti hafa íslenzka náttúru, sem fremur gríp- Eysteini Erlendssyni, öðrum erki-'
þeir setið' hneptir í myrkur og ur tilfinninguna en augað; og þó biskupi Norðmanna í röðinni, varj
kulda á ári hverju, í þúsund ár. má augað hvarvetna skemta sér á það að þakka, að kirkjan varð svo
Þeir hafa orðið að þræla baki sumardegi við einhverja fegurð. j vegleg, sem raun ber vitni um í
brotnu fyrir sér og -isínum. Þó( Engum Borgfirðingi þarf að dag, þó lítið sé nú eftir af hinni
hafa þeir ekki orðið vinnudýr; segja, hvað Borgarfjarðarsýslan er fornu kirkju Eysteins. Smíði hinn-
þeir hafa ekki orðið kotungar^ fögur. Engum Húnvetningi bland- ar fornu dómkirkju hefir staðið
(peasants). Þeir hafa aldrei hætt ast hugur um búsæld og fegurð yfir frá miðri 12. öld til ársins
að huga, bæði hátt og djúpt. Þeir sinnar sveitar. Enginn Sunnlend-1 1320. En eigi leið á löngu þang-
prestar eru þarna viðstaddir og
um 20 biskupar, allir í skrúða.
Fremst í fylkingunni kemur
drengjasöngsveit kirkjunnar, þá
yfirmarskálkur og tveir mar-
skálkar aðrir; næst koma norsku
biskuparnir, þá erlendir biskup-
ar, en sumir þeirra höfðu fengið
að losna við að ganga í skrúð-
göngunni á götum úti og fóru
beint í kirkjuna; næst forseti
norsku kirkjunnar í Ameríku, um-
boðsmaður skozku kirkjunnar,
umboðsmaður erkibiskupsins af
Kairtaraborg, umboðsmaður þýzku
kirkjunnar og evangelisku kirkj-
unnar í Frakklandi, biskupar
Norðmanna í Ameríku, sendimenn
guðfræðisdeilda háskóla Dan-
merkur, Finnlands og íslands,
umboðsmenn guðfræðisdeildar
sænskra háskóla og háskólanna í
Wittenber-Halle og Rostock, svo
og umboðsmenn guðfræðingaskóla
Norðmanna vestan hafs.—í næsta
flokki kemur forsætisráðherrann,
kirkjumálaráðherrann, rektor há-
skólans o'g fjöllistaskólans, guð-
fræðaprófessorarnir norsku o. fl.
er þar á eftir borgarstjórn Þránd-
heims, byggingarnefnd og húsa-
meistarar dómkirkjunnar, sóknar-
nefndin o. s. frv. en í ,síðasta
flokkinum ganga 300 prestar. Milli
flokkanna ganga alstaðar tveif
marskálkar.
Vegna guðsþjónustu þessarar
hefir verið löggilt sérstök “lit-
urgi” afar löng og margþætt. Eru
þeir fyrir altari dómprófasturinn
og aðstoðarprestar dómkirkjunn-
ax% en við orgelið er organisti
kirkjunnar, Lindeman. Orgelið
er spánýtt og talið stærsta or'gel-
ið og fullkomnasta á Norðurlönd-
um. En aðalræðuna heldur Stören
biskup í Niðaróisstifti, tlar hann
vel og áheyrilega um þá hátíð,
sem hér sé haldin til þess að þakka
guði, eigi sízt fyrir það, að þjóð-
ir.ni hafi tekist að reisa úr rúst-
um glæstasta helgidóm norskrar
kristni, dómkirkjuna. Og að ræðu-
lokum lýsi hann langhús kjrkj-
unnar vígl^með þessum orðum, en
söfnuðurinn stendur á meðan:-
“Þá lýsi eg þessa kirkju með öllu
því, sem henni fylgir, vígða og
helgaða Guðs dýrð og söfnuði
hennar til uppbyggingar í trúnni
á Jesúm Krist. 1 nafni föðurins,
sonarins og heilags anda. Friður
sé með þessu húsi og öllum þeim,
sem inn í það ganga! Amen.” —
Að lokum er bæn og biskupar og
prestar, sem aðstoðað hafa við
vgsluna, falla á kné við gráturn-
ar. — Eftir að konungshjónin og
krónprinsinn eru fari út úr kirkj-
unni, yfirgefur söfnuðurinn sæti
sín. Vígslan er gengin um garð.
Ólafsvakan á Stiklastöðum.
Daginn eftir, þriðjudag 29. júlí
■Siðan klukkan fimm í morgu*
hefir mannfjöldinn streymt lát-
laust frá Þrándheimi og til Stikla-
staða í Verdal . Hér fer fram guðs-
þjónusta í kirkjunni að morgni,
en kl. 2.30 átti hin almenna úti-
guðsþjónusta að hefjast við minn-
ismerki ólafs helga. En ýmislegt
tafði og guðsþjónustan byrjaði
álíka stundvíslega og við sveita-
kirkju á lslandi.
Messan í kirkjunni hófst kl.
10% og þar steig Hognestad bisk-
up í Bergen í stólinn o'g lagði út
af Jóh. 12, 24-26, en Hole prófast-
ur var fyrir altari. í kirkjuna
komst aðeins fátt fólk, en gjallar-
horn voru um alt og mátti því
heyra hvert orð, sem fram fór.
Samiskonar fyrirgomulag var í
Þrándheimi; þar heyrðist alt, sem
fram fór í kirkjunni víðsvegar um
bæinn, t. d. á sýningarsvæðunum.
Þetta gjallarhorna fargan olli
vandræðum á Stiklastöðum. Þar
héldu 300 kaþólskir menn o'g kon-
ur, sem komið höfðu sem eins-
konar pílagrímar á þennan stað,
guðsþjónustu við kapelludyr sínar
um sama leyti sem messan fór
fram í kirkjunni, en gjallarhorn-
in frá Siemens og Chuckert voru
svo sterk, að þeir kaþólsku heyrðu
varla til sjálfra sín við kapelluna
og höfðu þeir þó Phillips-kjallar-
horn til að hjálpa sér. Meðal
hinna kaþólsku má líta í skrúð-
göngunni Sigrid Undset skáldkonu
og danska skáldið Johannes Jör-
gensen.
Á aðal guðsþjónustunni við
Ólafsvarðann, heldur yngsti bisk-
up Norðmanna, Eyvind Berggrav,
aðalræðuna. Er margra manna
mál, að sú ræða hafi yerið bezt
þeirra, sem fluttar voru á kirkju-
hátíðinni.
Eins og í gær, er glaða sólskin
og hiti í dag hér á' Stiklastöðum.
Og hér eru menn úti á viðavangi,
lausir við göturykið í Þrándheimi,
lausir við allan strákafansinn, er
hrópar “Skopuds 15 öre”. En
hinsvegar eru hér aðrir strákar,
sem selja ís og eru stundum há-*
værari en góðu hófi gegnir, og
rödd þeirra blandast sálmasöngn-
m eða tóninu frá guðsþjónust-
unni.
Hvað er fólkið margt hérna
Sumir segja 40,000 manns, en það
er áreiðanlega of mikið sagt. Dr.
Adolf Nygren, Stockholmstidn-
ingen, sem sér er stoddur — eini
maðurinn, auk Nordal Greig frá
Oslo, sem eg hefi séð hér af þeim
erlendu blaðamönnum, sem heima
voru á Alþingishátíðinni — segir
að fólkið hérna sé áreiðanlega
mun færra, en var fyrsta daginn
á Þingvöllum. Og eg get fallist
á, að hér sé ekki nema um tuttugu
þúsund manns.
Undir eins og aðal guðsþjón-
ustunni er lokið, fer fólk að hugsa
til heimferðar. Hér er að vísu
þyrping af bifreiðum og nokkur
skip bíða við bryggjuna þarna
niður frá og svo eru járnbraut-
irnar og allar þeirra aukalestir.
En það er ekkert gaman að því,
að vera seinastur. Leiðin til
Þrándheims er nær 100 kílómett-
ar, og lestin er nærri hálfan ann-
an tíma á leiðinni. 1 troðfullum
vagni er haldið aftur til Þránd-
heims. Eg renni augunum og
skygnist eftir kirkjugarðinum,
þegar lestin fer um hlað í Lif-
angri, því að þar er Gunnlaugur
ormstunga grafinn.
—Og þegar komið er til Þránd-
heims aftur kliðar loftið þar af
sálmasöng.
Skúli Skúlason.
— Vísir.