Alþýðublaðið - 22.07.1960, Qupperneq 2

f td (P B (0 v vff ■
tawiJKiiawu- itct
U:bx < •**■•*>*-
3
II

' Rrt^tjórar: Gísli J. Astþórsson (áb.) og Benedikt Gröndal. — Fulltrúar rit-
stjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson og Indriði G. Þorsteinsson. — Fréttastjóri:
Björgvin Guðmundsson. — Símar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Auglýsingasími:
14 906. — ASsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfís-
gata 8—10. — Áskriftargjald: kr. 45,00 á mánuði. í lausasölu kr. 3.00 eint.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. — Framkvæmdastjóri: Sverrir Kjartansson.
Auður, sem ekki
gengur til þurrðar
f ’
3
1
VON ER hingað til lands á fjölda góðra gesta
neestu vikur. Þar á meðal er nærfelt hundrað er~
lendra vísindamanna, sem koma hingað í kynnis
fÖr. Þeir koma í tveimur hópum: Fyrst 25—30
landfræðingar frá ellefu löndum, m. a. frá hinum
fjarlægustu löndum — og síðar helmingi fleiri
járðfræðingar frá fimmtán löndum. Menntamála
ráðuneytið hefur veg og vanda af komu þeirra, en
ihóttökur annast íslenzkir landfræðingar og jarð-
fræðingar.
ru
Þessir menn eru komnir hingað til þess að sjá
landið fyrst og fremst, og þeir munu ekki verða fyr
ir vonbrigðum, enda vita vísindamenn það allra
bezt. ísland er eitt þeirra landa heims, þar sem
Unnt er hvað bezt að sjá ægikraft náttúruaflanna
að verki: jarðelda, sem brenna land og bylta því —
jðkla, sem marka svipþunga drætti hins yfirbragðs
mikla landslags. Og þótt kyrrt sé um sinn, dylst
engum, að sköpunaröflin hafa einungis gert hvíld
á starfi sínu.
ísland er eins konar jarðfræðileg tilrauna-
stofa, og er eftir því sótzt af vísindamönnum að
sækja það heim. Þetta eru ekki fyrstu hóparnir,
s,em koma í þessum erindagerðum, þótt meira stór
menni í vísindaheiminum sé nú á ferð en venju
íéga. Þess vegna komast færri en vilja, þótt nokkuð
skorti á, að íslendingar geti veitt komumönnum
þann fararbeina, sem þeir eiga að venjast. En hvað
sem því líður mun för þessi vonandi verða gestun
um til ánægju og íslandi til sóma.
Við íslendingar búum í fögru laþdi, gó6u
íandi. En er það víst, að fólk almennt geri sér Ijósa
grein fyrir því, að fegurð þess og sérkennileikur er
fjársjóður? Við erum auðugri þjóð af því að við
byggjum fagurt land, land andstæðna og stórbrot
iþnar náttúru. Það er að vísu ekki hægt að breyta
öllum þeim auði í gull, en það er kostur en ekki
gálli. Sá auður gengur ekki til þurrðar.
i .1 ;
- I
Höfum opnað aftur, fyrsta flokks matur fram
reiddur. — Tökum stærri og smærri ferða-
mannahópa í mat og gistingu. Pantið tíman-
lega.
Hóte! Akranes
Sími 399.
2 22. júlí 1960. — Alþýðublaðið
ÞAR SEM dómararnir hafa
orðið bes áskynja, að ýmsum
sögum fari af rannsókn olíu-
málsins svokallaða, þykir þeim
bæði rétt og skylt, til viðbótar
fyrri tilkynningum, að skýra
frá eftirfarandi atriðum, sem
fram hafa komið við rannsókn
málsins:
I. GEYMALEIGUTEKJUR
OLÍUFÉLAGSINS H.F.
í fyrri fréttatilkynningum
var skýrt frá því, að einn gild-
asti þáttur rannsóknar málsins
hafi verið sá að staðreyna hverj
ar hafi verið gjaldeyristekjur
H.Í.S. og Olíufélagsins h.f. und
anfarin ár vegna viðskiptanna
á Keflavíkurflugvelli og ráðstaf
anir félaganna á þessum tekj-
um. Hefir í fyrri tilkynningu
verið gerð nokkur grein fyrir
viðskiptareikningum H.Í.S., nr.
4137 og 4138, hjá Esso Expört
Corporation.
Árið 1950 samdi 'Vilhjálmur
Þór, þáverandi stjórnarformað
ur Olíufélagsins h.f., við banda
rísk stjórnarvöld um leigu á
olíugeymum félagsins í Hval-
firði: Tekjur Olíufélagsins h.f.
vegna leigu geymanna í Hval-
firði námu í árslok 1958 sam-
tals $877.833.90. Var langmest-
ur hluti þessarra dollara færð-
ur á sérstakan reikning Olíufé-
lagsins h.f. hjá Esso Export Cor
poration, New York, nr 6078.
Engin skil voru gerð á dollara-
tekjum þessum fyrr en gjald
eyriseftirlitið fékk vitneskju
um þessa tekjulind félagsins á
árinu 1955 og krafði félagið um
þessa tekjulind félagsins á ár-
inu 1955 og krafði félagið um
skil. Með bréfi, ds. 28. október
1955, undirrituðu af Hauki
Hvannberg, gerði félagið gjald-
eyriseftirlitinu grein fvrir
geymaleigutekjum félagsins frá
upphafi og ráðstöfunum á þeim.
í greinargerð þessari er þess
getið, að félagið eigi eftir að fá
fært til tekna hjá Esso Export
$145.000.00, en þá upphæð
mundi félagið væntanlega fá í
reikning sinn hjá Esso Export
í lok ársins 1955 eða byr.jun árs
ins 1956. Gögn málsins geyma,
hins vegar, upplýsingar um, að
Olíufélagið h.f. hafi verið búið
að fá ráðstöfunarrétt yfir þess-
um $145.000.00 þegar á árinu
1954. Að undirlagi Vilhjálms
Þórs, þáverandi forstjóra SÍS,
voru dollarar þessir fluttir í
september 1954 af geymaleigu-
reikningi Olíufélagsins h.f,, nr
6078, hjá Esso Export, inn á
reikning Olíufélagsins h.f. hjá
skrifstofu SÍS' í New York.
í yfirheyrslu 5. febrúar 1960
kannaðist 'Vilhjáímur Þór ekk-
ert við ráðstöfunina á þessum
$145.000.00. í þinghaldi 27. júní
s. 1. skýrði Jóhann Gunnar
Stefánsson, framkvæmdastjóri
Olíufélagsins h.f., frá því, að
Vilhjálmur Þór hefði beðið sig
að sjá um, að $145.000.00 væru
færðir frá Esso Export af reikn
ingi Olíufélagsins h.f. til skrif-
stofu SÍS í New York. Er Vil-
hjálmi Þór hafði verið kynntur
þessi framburður Jóhanns
Gunnars, sagð? hann, að sig
rámaði í það, að hann hafi kom
ið að máli við Jóhann Gunnar,
árið 1954, og spurzt fyrir um
það, hvort Olíufélagið h.f.
hefði lausa peninga fyrir vest
an, sem það gæti séð af til
bráðabirgða. Út af þessu kom
það, að Olíufélagið h.f. lét færa
þessa upphæð, $145.000.00, af
innstæðu sinni fyrir vestan og
leggja hana inn á reikning sinn
hjá SÍS í New York. Það vakti
fyrir Vilhjálmi Þór með ráð-
stöfun þessari að geta haldið
almennum vörukaupum og inn-
flutningi til íslands að vestan
eðlilegum, en á þessum tíma
árs, þ. e. haustið, var mikil
þörf á kornvörum, fóðurbæti
og öðrum venjulegum vörum.
Ætlun Vilhjálms var, að þetta
væri aðeins bráðabirgðaráðstöf
un til nokkurra vikna eða mán-
aða, og síðan yrðu peningarn-
ir fluttir heim. Ekki var sótt
um leyfi íslenzkra yfirvalda til
þessarar ráðstöfunar.
Hjalti Pálsson, framkvæmda
stjóri véladeildar SÍS, hefur
skýrt frá því, að er ljóst varð
árið 1954, að ríkisstjórnin ætl-
aði að li'ðka til um bílainnflutn
inginn, ákvað hann, til að
standast öðrum bílainnflvtj-
endum snúning, að fá lánsfé til
kaupa á bílurn, svo að hægt
væri að örva sölu á þeim bílum,
sem SÍS hafði úmboð fyrir, —
með því að geta veitt væntan-
legum kaupendum allt að 18
mánaða lán, sem gat numið
allt að fob-verðmæti hvers bíls.
Að sögn Hjalta Pálssonar út-
vegaði Vilhiálmur Þór lán í
þessu skyni, en Hjalti veit ekki
hvar Vilhjálmur útvegaði lánið.
Síðan hóf véladeild SÍS að
flytja inn bíla árið 1954 frá
Ameríku, Þýzkalandi og Eng-
landi, án þess að fyrir lægju
innflutr.ings- og gjaldevris-
leyfi. Skrifstofa SÍS í New
York sá um að greiða bílana,
a. m. k. þá amerísku. Hjalti
Pálsson gat þess í framburði sín
um, að fyrir nokkrum árum
hefði Jóhann Gunnar Stefáns-
son, framkvæmdastjóri Olíufé-
lagsins h.f„ haft orð á því við
Hjalta, að SÍS hefði fengið pen
inga að láni hjá Olíufélaginu
h.f., til kaupa á bifreiðum. —<
Jóhann Gunnar skýrði frá því,
að hann vissi það eitt um ráð-
stöfunina á $145.000.00, að þeir
hefðu verið notaðir til einhvera
konar vörukaupa á vegum SÍS.
Hins vegar minntist hann þess
ekki, að har.n hefði haft þaia
orð við Hjalta Pálsson, að Olíu-
félagið h.f. hefði lánað SÍS pen-
inga til biío-eiðakaupa.
Vilhjálmur Þór hefur skýrt
frá því, að hann rámi í, aS
Hjalti Pálsson hafi komið aS
máli við sig og jsagt, að æski-
legt væri, ef SÍS gæti lánað
væntanlegum bifreiðakaupend-
um lán til að örva sölu á þeina
bílum, sem SÍS hafði umboð
fyrir. Vilhjálmur Þór mundl
ekki, hvernig hann greip á
þessu atriði, hvort eitthvert láis
var útvegað í þessu skyni, inn-
lent eða erlent. Vilhjálmur Þóí
féllst þó á, að Hjalti hefði þenn
an hátt á til að örva sölu bíl-
anna, og ætlar hann, að til
þessa hafi verið notaður hlutl
af þeim bankalánum, sem SÍS
hafði hér heima eða erlendis.
Vilhjálmur Þór skýrði frá því,
að hann hafi ekki haft hug-
mynd um bílainnflutning véla-
deildar SÍS árin 1954 og 1955,
án gjaldeyris- og innflutnings-
leyfa.
Fulltrúi hjá skrifstofu SÍS i
New York, Lúðvík Jónsson, —
hefur skýrt frá því, að þessit
i $145.000.00 hafi verið lagðir
inn á reikning skrifstofu SÍS
hjá First National City Bank,
New York, og muni peningarn-
ir hafa verið notaðir til ein-
hvers konar vörukaupa fyrir
SÍS. Lúðvík Jónsson mundi, að
um þessar mundir, um haustið
1954 og sérstaklega á árinu 1955
— jukust bifreiðakaup SÍS stöi?
lega. Greiðsla fyrir bílana kom
af innstæðum SÍS hjá First
National City Bank. Lúðvík
Jónsson skýrði frá því að SÍS
hafði yfirdráttarheimild hjá
bankanum, sem nam árið 1954
$200.000.00 og var hækkuð ár-
ið 1955 eða 1956 í $300.000.00.
Var yfirdráttarheimildin iðu-
lega fullnotuð.
SÍS endurgreiddi Olíufélaginií
h.f. þessa $145.00.00 í þrenms
lagi árið 1956, og gerði Olíufé-
lagið h.f. endanleg skil á þess-
ari upphæð til gjaldeyriseftir-
litsins með bréfi', ds. 25. febrú-
ar 1957, undirritað af Hauki
Hvannberg.
Þess skal getið, að 'Vilhjálm-
ur Þór varð bankastjóri Lands-
banka íslands 1. janúar 1955
og þar með ein af yfirmönnum
gjaldeyriseftirlitsins frá sama
tíma.
Framliald á 3. síðu. j