Alþýðublaðið - 22.07.1960, Síða 4

hæsta fjall Afríku, og tinda í
Andesfjölium. Hann ferðast
sem landkönnuður, glöggur á
landslag og landshætti, og
frásagnir hans eru þrungnar
af gleði oa eftirvæntingu land
könnuðarins.
Hýlega er komin út í Dan-
mörku ferðabók eftir Jörgen
Bitch frá Borneó, en inrihéruð
þess stóra eylands, þriðju
stærstu eyjar heims, teljast
enn til hvítu flekkjanna á
landabréfinu —- þei'rra staða,
sem enn eru ókannaðir. Ferð-
inni var heiti’ð til UIu, lands
dvergþjóðar nokkurrar langt
JÖBGBN BITCH er kunnur
danskur ferðagarpur. Hann
ferðast um þá staði heims, sem
fáir eða engir hvítir menn
hafa áður gist, og tekur kvik-
myndir og skrifar bækur.
Hann hefur sjálfur sagt, að
sérgrein sín sé það, að taka
þar kvikmyndir, sem aðrir
geta ekki tekið kvikmyndir,
og þótt hann léti þess orð
falla a£ ráðnum hug til þess
áð knýja fram loforð, sem
hann þurfti að fá, er þetta
ekkert skrum.
Jörgen Biteh er manna
fundvísastur á skemmtilegt
efni, en 'hann sparar 'heldur
ekki fyrinhöfnina. Hann er
hraustmenni og kjarkmaður,
sem ekki skirrist við að leggja
aleinn inn í frumskógana til
móts við villimenn, sem eng-
ijnn veit, hverni'g muni taka
komumani. Hann hefur þann-
Ig dvalizt tímum saman inni í
riayrkviði Afr.íku hjá dverg-
þjóðum þar, farið á kanóurn
milli frumstæðra indíána í
„græna vítinu“ í Suður-Amer
íku, gengið á Kilimanjaro,
„Bruneiborg á fyrst og
fremst frægð sína að þakka
stauraborginni Kampong Ay-
er.
Þegar horft er yfir Brunei-
borg úr lofti, gæti ókunnugum
virzt, að hún. liggi undir flóð-
um og hluti borgarinnar sé
algerlega á flbti, — ellegar að
grænar hæðirnar hafi' stjakað
miklu af. henni út í sæ.
En Kampong Ayer er reist
uti í sjónum. Um 15 þús. af
íbúunum i Brunei búa í
. staurahúsum. Nokkur hús eru
hingáð og þangað í hnapp sam
an og mynda þannig hverfi út
af fyrir sig, en síðan er grönn
trébrú yfir í næsta hverfi. Upp
á ströndina er engin brú. Öll
umferð milli stauraborgarinn
ar og aðalborgarinnar verður
að fara fram á bátum. íbúarn
ir verða í raun og veru að fara
yfir lækinn til að sækja vatn,
þvi að ekkert neyzluvatn er
Jörgen Bitch
inni í landi, sem hvítir menn
þekktu aðeins lítils háttar af
sögusögnum, Og þangað fór
hann. Bókin lýsir og hinum
byggðu strandhéruðum í Sara
wak' og Brunei. Hún kemur
út í haust hjá bókaútgáfunni
Skuggsjá, og hefur Alþýðu-
blaðið fengið leyfi útgefanda
til þess að birta smákafla úr
henni hér.
Höfundur er kominn til
Bruneiborgar, höfuðborgar í
•soldánsdæminu Brunei, sem
soldáninn og brezku yfirvöld-
in eru að gera að fyrirmyndar
íarsældarríki.. Hann ætlar
þaðan upp Limbang fljót á
móts við ævintýri'n í fylgsn-
um skóganna. En í Brunei er
ýnyislegt séirkennilegt, í. d.
stauraborgin Kampong Ayer,
sem er heimkynni 15 þúsunda,
rei’st á staurum utan við
ströndina. Og svo gefum við
Jörgen sjálfum orðið:
4 22. júlí 1960. — Alþýðublaðið
fáanlegt nema uppi í strönd-
inni.
Þegar ég var kominn til
Brunei, lét ég það verða mitt
fyrsta verk að skoða Kamp
ong Ayer. Fyrstu för mína út
rnilli húsanna á sjónum fór
ég á svo lítilli bátskel, að það
eru litlar ýkjur, að ég varð að
halda tungunni alveg í sérstök
um stelli'ngum upp í mér, svo
að ekki hvolfdi. Seinria útveg
aði ég mér vél'búinn kanóa
hjá stjórninni, og hann var
bæði þægi'legri farkostur og
tryggarj.
En það er sama hver far-
undir, þar $em sá fjórði' átti
að vera.
Breiðar rifur eru milli fjal
anna í gólíinu. Þar sést í
skampandi vatni'ð undir hús-
inu. Rifurnar eru ekki til
einskis. Þegar konurnar
ræsta húsið, þarf ekki að n'ota
ruslakskóflu og bera ruslið út,
þær sópa því beinlínis niður
um rifumar í gólfinu. Og svo
sér hin volduga „götuhreins
un“ sjávarföllin, um afgang-
inn.
Sumir halda því jafnvel
fram, að það sé af hreinlætis
ástæðum, sem upprunalega
þess, að hér er fólk Múhameðs
trúar, og konur Múhammeðs-
trúarmanna eiga strangt tek-
ið ekki að vera neitt
glenna sig framan í ókunn
uga, og því síður leyfa þeins
að taka myndir af sér. Ekkj
er svo að skilja, að þær þori
ekki að vera á almannafæri
eða hafi blæju fyrir andlit-
inu. Og strax og þær 'hafa unii
ið bug að hlédrægninni, lang
ar þær næsta mjög til að sýna
mér, hve vistlegt er heima hjá
þeim.
Ég horfi' á nokkrar þeirra
veía sarí með gull og silifur-
kosturinn er, þegar Malaji sit
ur undir árum, þá er allt -
góðu lagi. Og þegar það bæt'
ist við, að maður sér smábörn-
gutla sér alein áfram á enri
smærri bátkörturii, eða horf
ir á stóru bátana koma að
landi svo sökklhlaðná, að yí-
irborð sævarins freyðir á borð
stokkunum, 'er éins og minna
verði úr hættunni, og engan
g-et ég ásakað, þótt honurri sýn
ist, að það hljóti að gilda áHt
önnur náftúrulögmál í Brunef
en annars staðar, að því er
várðar skip og sigli'ngar.
Á för minni milli húsanna í
var tekið upp á því að reisa
húsin úti í sjónum. Aðrir
skilja það svo, að þau hafi
verið byggð þar, af því að
þar var auðveldara að verjast
árásum óvi'na. Ef til vill er
einhver sannleikur í báðum
tilgátunum. Þar að auki er
miklu svalara úti á sænum en
uppi á strönd'inni, og því heil
næmara og þægilegra að ala
þar manninn.
Hvar sem és treð mér inn
með myndavélina mína, er
mér. tekið af einstakri' gest-
risni. Konur eru raunar svo
lítið hlédrægar, en gæta skal
þráðum. Þessi sarí eru svo
fögur, að mig langar til að
eignast eitt þei'rra. Og það
kostar mig 500 danskar krón.
ur. En það gerir ekkert til,
því að það er vandiað og upp-
litast ekki' í sólbreizkju hita-
beltisins. Aðeins fyrirmenrl
malajann geta veitt konum
sínum slíkan munað.
Si'lfursmiðirnir í Kampong
Ayer nota enn næsta frum-
st-æð smíðatól við gerð hinna
listfögru gripa, sem drifnir
eru með rósaflúri' eða af-
skræmilegum myndum. Það
Framhald á 14. síSu.
stauraborginni verður mér
Ijóst, að Malajar eru jafn
elskulegt fólk ti'l sjós og
lands. Menn víkja 'hver fyrir
öðrum, ef þörf gerist, heils-
ast með glað'legum köllum.
Þeir kalla einnig glaðlegar
kveðjur til mín, en eru þó ekki'
bara vingjarnlegir, heldur líka
forvitnir um mína hagi.
Ég spyr, hvort ég megi líta
irin í nokkra kofa. Mig fýsir
að sjá, hvernig fólk býr um
sig í Kompong Ayer, hvernig
er umhorfs hjá silfursmiðun-
um' frægu, og 'hvernig konur
vefa hin fögru og frægu sarí
SÍn.
„Það hlýtur að vera hægt“,
segi'r einn malajinn úr áhöfn
vél'bátsins míns. 'Skömmu
seinna hnýtum við.þátinn við
kofa og prílum upp eins kon
ar hænsnastiga upp í sjálfa í-
búðina.
Mér verður það strax undr
unarefni hve hreinlega er um
húsið gengið, þótt skorti í-
burð og þægindi. Fólkið ann
sjáanlega vistlegu umhverfi.
Víða eru gamlir benziíndunkar
notaðir fyrir blómápotta og
blómaker. Húsmúnaður gæti'
þó verið betri. Þarna rórigl-
ar til diæmis rúmstæði á þrem
ur löppum, en kassa smeygt
Frá Kampong Ayei