Lögberg - 09.06.1932, Qupperneq 2

Bls. 2
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 9. JtJNÍ 1932.
Fáein orð um kosninga-
baráttuna í Nýja-Islandi
íslenzku blöðin í Winnipeg hafa
gjört að umtalsefni þær fregnir,
sem þeim hafa borist um afstöðu
þingmannaefnanna í Gimli-kjör-
dæmi og undirbúning fyrir kosn-
ingarnar, sem nú fara í hönd.
Sökum þess, að frásalgnir þeirra
hafa naumast verið fullnægjandi,
Iangar mig til þess að leitast við
að gjöra ofurlitla grein fyrir þeim
málum, eins og þau koma mér fyr-
ir sjónir.
Eins og menn vita, þá hafa tveir
flokkar gjört einskonar samband
með sér, þ. e. Liberalar og Pro-
gressives, ifm að starfa saman í
framtíðinni sem ein heild. Voru
samningar 'gjörðir um það á síð-
ast’iðnum vetri á milli þeirra
manna, sem fremstir standa í
flokkum beggja aðila. Tilraun
þessi hefir að sögn hepnst.vel all-
víða, en þó er sérstaklega liberal
flokkurinn sem heild ekkl alls-
kostar ánægður með þetta fyrir-
komulag. Og hafa flokksmenn út
úr þessu atriði klofnað í tvent.
Eins mun og vera að einhverju
leyti með hinn flokkinn, sem í
hlut á, og er sízt að undra, þó að
alt geti ekki alt í einu fallið í
ljúfa löð með tveim flokkum, sem
áður voru megnir andstæðin'gar.
Hér í Gimli-kjördæmi var svo
farið af stað með þessa samninga-
tilraun. Menn voru boðaðir á
fund að Gimli 29. apríl, til þess
að ræða þetta mál. Voru þar tvö
hundruð manns saman komnir, að
sögn menn úr öllum stjórnmála-
flokkum fylkisins og allir, sem þar
voru, höfðu atkvæði. Þar kom
mönnum saman um að slíðra
sverðin og láta allan flokkadrátt
og sérdrægni víkja úr vegi fyrir
því einu, að berjast sem fóstbræð-
nr gegn erki-óvini þeirra, Þjóð-
megu'narf lokknum!!
Þegar þetta var klappað og
klárt, fór undir eins að bera á því.
að ýmsir Gimli-menn vildu fá að
ráða hlutunum, að því leyti auð-
vitað, sem ekki braut í bá'ga við
fóstbræðralagið. Atkvæðagreiðsla
fór fram um það, hvort útnefn-
ingarfundurinn skyldi háður að
Gimli frekar en í Árborg, sem þó|
l
mátti virðast sjálfsagður staður
fyrir slíkan fund. Og Gimli hlaut
útnefningarfundinn með miklum
meiri hluta atkvæða. Virðist í
því atriði hafa komið fram óeðli-
lega mikið kapp. útnefning átti
að fara fram þann 14. maí að
Gimli. Ákveðið var, að 50 atkvæði
og partur þar af, skyldi hafa rétt
til að senda fulltrúa á útnefning-
arfundinn. Og enginn gjörði ráð
fyrir, að neitt gæti orðið ólöglegt
í því sambandi.
Nú er svo, eins og skiljanlegt er,
að allir þykjast hafa þingmanns-
hæfileika og langar til að reyna sig
í þeirri íþrótt. Þó bar nú ekki svo
mikið á þessu í fyrstu. En brátt
fór að kvisast, að Einar S. Jónas-
son væri á ferð um kjördæmið og
í fylgd með honum var Mr. M. Roy-
eski ásamt oddvita Gimli-sveitar—
sem hafði áður verið Icjörinn vara-
formaður “Þjóðmegunarflokksins”
í Gimli-kjördæmi. Voru menn að
geta þess til, að þessir menn allir,
eða einhver þeirra, myndi hafa í
hyggju að sækja um útnefningu.
Þó var það á allra 'vitund, að
í samningum liberal og prógress-
ive flokkanna í Winnipeg síðast-
liðinn vetur, var það sérstaklega
tekið fram sem sjálfsagt atriði,
að þar, sem núverandi þingmað-
ur væri progressive, þá hefði hann
fyrsta rétt, eða þá einhver annar
úr þeim flokki, til útnefningar í
sínu kjördæmi. Eins þár, sem
liberalar ættu þingmenn nú, skyldu
þeir hafa samskonar rétt til þess
að halda kjördæminu.
Gat það þá verið, að liberal
fóstbræðurnir í Gimli-kjördæmi
ætluðu að virða að vettugi gjörða
samninga og ráðast þannig aftan
að þessum nýkjörnu bræðrum sín-
um?
Eg fyrir mitt leyti trúði því
ekki. En hvað kom á daginn? Út-
nefning fulltrúa fór fram í öllu
kjördæminu. I Ingaldson, núver-
adi þingmaður, sem réttilega átti
sér einskis i'lls von af hálfu þeirra
manna, sem tóku þátt í samsteyp-
unni á Gimli, heyrir það að hr. E
S. Jónasson sé kominn á stúfana
til þess að fá sem flesta fulltrúa
fyrir sjálfan sig, í því augnamiði
að ná útnefningunni, er neyddur
til að gjöra hið sama fyrir þann
part af samsteypunni, sem hann
er fulltrúi fyrir. Hér var af hálfu
sérstakra manna augsýnilega ver-
ið að gjöra tilraun til þess að
gjöra að engu þá samninga, sem
gjörðir höfðu verið. Þetta atriði
kom síðar og betur fram við út-
nefningu fulltrúa.
í einum stað, þar sem liberalar
voru í minni hluta, var blátt áfram
beðið um vissa tölu af liberal full-
trúum! Hvar var þá liberal-pro-
gressive fóstbræðralagið?
Útnefningin fór fram á Gimli,
eins og ætlast var til. Tveir menn
tóku útnefningu, I. Ingaldsson,
þingmaður, og E. S. Jónasson.
Nefnd hafði verið kosin á undir-
búningsfuhdinum, til þess að sjá
um útnefninguna, og sátu hana að
sjálfsögðu bæði liberalar og pro-
!gressives. Átti þessi nefnd, meðal
annars, að taka á móti skýrteinum
frá fulltrúum og sjá um að þeir
væru löglega kosnir. Um 103 full-
trúar voru þarna og mun það hafa
tekið í það minsta f jóra klukkutíma
fyrir þá, að réttlæta sjálfa sig
frammi fyrir þessari nefnd. Ekki
veit eg hvað fram fór þar á þeirri
samkundu utan það, sem kom fyrir
á meðan eg, sem einn af þessum
fulltrúum, varð að bíða stundar-
korij eftir því að sleppa í gegn. Þar
sat í nefndinni maður að nafni
M. Royeski, og heyrði eg hann á
valdsamlegan hátt gefa skipanir
um það, að við skyldum bíða ró-
lelgir á meðan þeir ákvæðu hvað
gjöra skyldi við okkur sem full-
trúa. Áttum við að sjálfsögðu ekki
von á slíkum viðtökum. En þannig
stóð á, að á fundinum í Árborg
sem var lögmætur, eftir því sem
eg veit bezt, höfðu nokkrir menn
gengið út eftir að þeim hafði ver-
ið neitað um þrjá liberala, sem
þeir báðu um til að byrja með, og
kosið fjóra fulltrúa sjálfir um-
svifalaust. Vorú nú þarna komnir
tveir af þeim, en hinir tveir höfðu
augsýnilega kannast við sína yf-
irsjón með sjálfum sér og létu því
ekki sjá si!g. Royeski barðist
kappsamlega fyrir því, að þessir
tveir fulltrúar fengju atkvæðis-
rétt á fundinum. Hafði hann með-
ferðis langan og ítarlegan fund-
argjörning frá þessum skyndifundi
í Árborg og mæltist til þess, að
formaðu'r nefndarinnar læsi ban»
upp. Ekki var því sint og er eaki
kunnugt um að nokkur maður hafi
síðan séð það skjal. 0!g nefndinni
til verðugs hróss, var þessum
tveimur fulltrúum hafnað, og við
sem kosnir vorum á lögmætutn
fundi, vorum teknir fullgi'ldir.
En sagan er enn ekki öll. Þeg-
ar úrskurði nefndarinnar er lok-
ið, kemur það upp úr kafinu, að
liberalar höfðu ekki »verið að-
gjörðarlausir. Tveir fulltrúar
voru gerðir ógildir vegna þess, að
fundur sá, sem útnefdi þá sem
fulltrúa, hafði, að hyggju nefnd-
arinnar, ekki verið lðglega boðað-
ur. í öðru lagi hafði einum kjör-
stað áður verið skift í tvent, vegna
þess hve stórt svæði hann náði yf-
ir. Og í stað þess að taka þrjá
úr hverjum hluta, voru sex full-
trúar teknir úr öðrum hlutanum,
en þrem fulltrúum, sem sendir
voru frá hinum hlutanum, var
hafnað. Þeir, sem slíkt gjöra;
vilja víst láta kalla sig sanngjarna
menn. En til hvers slíkt er gjört,
mun flestum augljóst.
Fleira þýðir ekki að nefna í
Greiðið
atkvæði
með
Conservative frambjóðanda í
Gimli kjördœmi
Og veitið fylgi Keilbrigðri og praktiskri
fylkisátjórn
SVEFNLEYSI OG
VEIKAR TAUGAR
Fólk, sem er taugaveiklaS getur ekki
sofið vel á nðttunni og er þreytt þegar
það vaknar á morgnana, en Nuga-Tone
hjálpar því undursamlega. petta ágæta
meðal styrkir taugarnar og veitir þar
með endurnærandi svefn.
Ekkert meðal er eins gott eins og
Nuga-Tone til að hrelnsa óholl efni úr
I líkamanum og lækna hægðaleysi. pað
eykur blóðið og gerir það heilbrigt. gef-
ur þér betri matarlyst, bætir melting-
una, eyðir gasi I maganum og innýfl-
unum og gerir þig feitari og sællegri.
Eldra fólk og fðlk, sem finst það vera
að verða gamalt, fer að finnast það sé
I miklu yngra og duglegra, þegar það
hefir tekið Nuga-Tone í nokkra daga.
Nuga-Tone fæst hjá öllum, sem meðul
selja. Hafi lyfsalinn það ekki við hend-
ina, þá láttu hann útvega það frá heild-
söluhúsinu.
þessu sambandi. Þó má Igeta þess.
að útnefningin fór þannig, að E.
S. Jónasson fékk fimtíu atkvæði,
en I. Ingaldson fjörutíu og níu at-
kvæði, og tvö atkvæði voru mörk-
uð með krossi og eitt autt. Þannig
var iE. S. Jónasson kosinn sem
fulltrúi liberal-progressive flokks-
ins í komandi kosningum. Hann
þakkaði að sjálfsögðu öllum, og
þeim sérstaklega, sem höfðu stutt
hann í þessum útnefningarbar
da!ga.
Nú er það öllum ljóst, að þarna
var bersýnilega farið í berhögg
við þær hugmyndir, sem lágu á
bak við samninga flokkanna. Hér
var liberal manni beitt, þvert of-
an í samninga, á móti manni, sem
er þingmaður progressive flokka-
ins. Slík aðferð getur aldrei leitt
til samkomulags og það hljóta all-
ir sanngjarnir menn -að viður-
kenna. Þó er það vitanlegt, að
menn hefðu jafnvel sætt sig við
þessi úrslit, ef sæmilegum aðferð-
um hefði verið beitt. En eins og
í pottinn var búið, hlaut eldurinn
að fljúga út og gamall flokkarí^
ur að læsast um alt.
Það fór svo fjarri, að menn
gætu sætt sig við aðferðirnar, að
um 900 manns skrifuðu nöfn sín á
bænarskrá til Ingaldsonar og báðu
hann að taka útnefningu sem 6-
háður progressive. Er það furðu-
le!gt, þó að menn, sem sáu og
fundu hver meðul notuð voru við
útnefningu þessa, neiti að Ijá þeim
manni fylgi, er leyfir þær aðferð-
ir, sem notaðar voru og að framan
er á minst? Eg fyrir mitt 'leyti
fæ ekki sætt mig við það. Það
er á allra vitund, að I. Ingaldson
hefir reynst sínu kjördæmi svo
vel, að þess munu fá dæmi. Er því
ekki furðulegt, þótt einhverjir
kynnu að hafa nógu mikla sann-
girni til að meta það að verðleik-
um. Eg get ekki betur séð, en að
núverandi þingmaður eigi endur-
kosningu fyllile'ga skilið fyrir þann
dugnað og framtakssemi, sem hann
hefir sýnt. Fyrir þá sök hafa nú
900 menn og konur beðið hann að
gefa kost á sér sem þingmanns-
efni, og hann hefir orðið við þeim
tilmælum, þó hann hlyti í því
sambandi að láta í ljós óánnægju
sína yfir því, að samvinna milli
flokkanna skyldi fara í þetta öng-
þveyti. En á því öngþveyti á Mr.
Ingaldson enga sök.
Af því, sem að ofan er skráð
verður mönnum ljóst, að Mr. Ing-
aldson verður í kjöri við næstu
kosnin'gar, 16. júní næstkomandi.
Eg vil því leyfa mér að biðja menn
að íhuga vel ástæður þær, sem eg
hefi minst á. Og efþeir finna þá
verðleika hjá þessum manni, sem
eg hefi fundið, þá veit eg að hann
má eiga von á miklum meiri hluta
atkvæða. Og hvernig sem menn
líta á málið, þá skal það skýrt tek-
ið fram, að þeir menn, sem standa
á bak við útnefningu Mr. Ingalds-
sonar, eiga sök á ]jví eða heiðurinn
af því, að hann er í kjöri. Og
þeir, ásamt Mr. In!galdson, standa
og falla með það fyrir augum, að
láta ekki troða á rétti sínum.
Árborg, 31. mai 1932.
E. S. Björnson.
SMÆLKI.
Konan: “Það stendur hérna, að
þeir hafi ftíndið fjórleggjaða kind
í Himalay-fjöllum, sem getur
hlaupið fjörutíu milur á klukku-
stund.”
Maðurinn: “Svoleiðis lamb gæti
hlaupið á eftir ungu stúlkunum
hérna.”
Sagan um uppruna
prjónavélarinnar
(Rituð árið 1916.>
Mörg ein ósögð ástasaiga er, án
efa, ofin í peysur og prónamúfur
piltanna, sem nú eru á vígvellin-
um, því af öllum fatnaði þeirraj
tegundar, búa ungar, amerískar
stúlkur svo mikið til i prjónavél-
um sínum; í þeirra snotru, högu
höndum flýgur stálodda umferðin
eins og snælda, og í þúsunda tali
vinna þær að þesu um land alt.
En ekkert af þeim æfintýrum
gæti verið meir hrífandi, en ásta-
sagan, sem orsakaðist af fyrstu
silkisokkunum, sem Elísabet En!g-
landsdrattning átti, eftir því sem
einu Bandaríkjablaðinu segist
frá.
Það er mikið skemmra síðan
fundin var upp sú iðn að prjóna
(á handprjóna), heldur en hin, að
vefa. Á prjónaskap er ekki minst
í neinum ritum fyr en í byrjun
fimtándu aldar; þá er hans fyrst
getið í sambandi við prjónahúfur,
sem almena voru notaðar, og var
verð þeirra, hverrara fyrir sig,
lítið yfir tvo shillings, á dögum
Hiririks vii. En árið 1550 var
prjónaskapur fyrst orðinn al-
mennur á Englandi, og í riti einu
frá ríkisárum Játvarðar vi. er get-
ið um “prjónaða sokka, prjónað
bolpils, prjónaða vetlinga og
prjónaðar ermar”, eins og þetta
væri eitthvert undur.
Hinrik áttundi hafði átt eina
slíka sokka, sem hann var mjög
upp með sér af. Voru þeir send-
ir honum frá Spáni.
Silki-umsjónarkona Elísabetar
drotningar, Mistress Montague,
hafði prjónað, eða látið prjóna,
eina silkisokka fyrir sína ástsælu
drotningu, sem varð svo hrifin af
þessari nýlundu — glæsile'gri og
áfreðar fagurri — að hún strengdi
þess heit, að setja ekki sína kon-
unglegu fætur oftar ofan í klúru,
saumuðu sokkana, sem þá voru al-
ment í brúki.
Það má sjá af undirtektum
drotningar, þegar prjónavélin kom
til sögunnar, hversu mikið af
(hand> prjónaskap hefir verið
gert í hennar daga, og nú skal
sögð ástasagan, sem varð orsök
til þess, að prjónavélin var upp-
fundin, því hún er of afleiðingarík
til að falla í gleymsku, enda þótt
sjálfur sagnritarinn kannske hik-
aði við,- ef hann ætti að kopia með
sannanagögn frá fyrstu hendi
fyrir henni.
Maður sá, er fyrstur fann upp
prjónavélina, hét William Lee;
hann var frá Woodbough, sem er
nálægt Nottingham á Englandi.
Hann var prestur, hafði lært í St.
Johns skóla í Cambridge. Hafði
hann orðið bráð-ástfanginn af
bæjarstúlku einni, en þegar hann,
af ástar-ákafa miklum, bar upp
bónorðið, þá horfði hin fagra
mær jafnan ofan í prjóna sína—
annað hvort af feimni, eða þá
kannske hedzt til mannvönd — en
gaf séra Vilhjálmi lítinn gaum.
En er þetta hafði svo til gengið
um hríð, þá fór heldur en ekki að
síga í prest, og fanst honum að
eigi mætti svo búið standa. Það
vildi honum til, að honum var
ekki síður hugvit gefið en ást-
hneigð, og ásetti hann sér nú að
finna upp vél, sem gæti búið til
ullarsokka, og það með þeim
hraða, að ekki yrði lengur sala
fyrir handprjónaða sokka.
Ekki stóð á framkvæmdunum
fyrir honum; svo árið 1589 var
fullgjör prjónavélin. í henni var
hægt að prjóna góða sokka, þó
nokkuð grófgerðir væru. En þá
fór ver en skyldi, svo við sjálft
lá, að hefndarvonir biðilsins yrðu
að engu — hin nýuppfundna vél
fékk hvorki hið konunglega útsölu-
leyfi, né fjárstyrk þann, sem því
fylgdi, svo ekki komst hún á mark-
aðinn.
“Það veit guð almáttugur, að
eg ann of mikið þegnum mínum,
ekki sízt þeim fátækari, sem vinna
sér brauð með handprjóna-iðn, til
þess að eg fari að gefa fé til að
koma á framfæri uppfyndingu,
sem sviftir fólk atvinnu, svo ekki
liggi fyrir þeim annað en verða
beiningamenn,” sagði Elísabet
drotning, hálf-reiðilega, þegar
frændi hugvitsmannsins bað hana
um lyefi fyrir prjónavélina. En
svo bætti hún við, eins og til að
afsaka sig: “Hefði Mr. Lee fund-
ið upp vél, sem hægt væri að
prjóna silkisokka í, þá hefði verið
réttlætanlegt af mér að veita hon-
um elyfið, því við það hefðu fáir
af þegnum mínum liðið. En að
fara að gefa honum leyfi til að
búa til sokka á alla mína þegna,
eða það, sem gæti roðið hið sama,
væri athugaverðara en svo, að
þau forréttindi megi gefa nokkr-
um einstaklingi.”
Svo að endingu varð það úr, að
hugvitsmaðurinn Lee varð að
fara með þessa uppfynding sína
til Frakklands, og þar var henni
betur tekið, en áfram hélt glamr-
ið í vetlingaprjónunum á Englandi
og á sinum tíma barst sú iðn yfir
hafið til brezku nýlendanna.
Þýtt af
Mrs. Jakobínu J. Stefánsson.
Almenningsfé sóað með óhóflegum
kostnaði við stjórnarstarfræksluna
ÁRIÐ 1910 stjórnaði Conservative flokkurinn
——----n---—— tylkinu, með sex ráðgjöfum. öll
laun og allar þoknanir, hlupu upp á $36,000.00
ÁRIÐ 1 920 ,fór Liberal stjórn með völd. og ráð-
~, ,,------;— 'Srjsíarnir voru sjö. Öll Jaun
aðrar þoknanir, hlupu upp á $46,745.00
ÁRIÐ 1931 stjórnaði Hon. John Bracken fylk-
laiTn kÁ -----1.3,nu’ 1?ieð aðstoð sjö ráðgjafa. öll
’ og aðrar þúknamr, hlupu upp á $65,500.00
séíimet£indainnarir Í?31. og 1932' bera með
fra tíma: annars’ eftirfarand! útgjaldaliði um tíu
ÞÓKNUN TIL LÖGMANNA.
L Lögmaður í kosningaráði Mr. Brackens, fékk fvrir
storf sin $22,136.92. y
2. Vinur dómsmálaráðgjafans fékk $9,000 00
0. Logmaður í Winnipeg fékk $24,603.00.
4. Lögmaður i Winnipeg, sem var eitt sinn Progressive
þin'gmannsefm, er nú I kosningaráði Mr Brack-
ens, fékk $13,830.00.
5. (Nafnkunnur Winnipeg/ lögmaður, fékk fyrir lög-
fræðilegar leiðbeiningar, $21,360.00.
6. Annar Winnipeg lögmaður, fékk $23,127.50.
7. Einn fyrverandi dómsmáiaráðgjafi, fékk $30.000.00
íynr tvo hundruð daga verk, eða $150.00 á dag.
8. Annar fyrverandi dómsmálaráðgjafi ,fékk 24,000.00
fyrir hundrað og sextíu daga verk, eða $150.00
a da!g.
Bracken stjórnin jhefir verið bruðlunarsamasta,
en jafnframt lítilsigldasta stjórn, sem verið hefir
að völdum í Manitoba síðastliðin þrjátíu ár.
FULL ÞÖRF A AÐ BREYTA TIL!
Manitob þarfnast nýrra manna og nýrra starfsaðferða!
Greiðið atkvæði með
Conservative Þingmannaefnum
Issued by H. C. Hodgson
President, Manitoba Conservative Association.