Lögberg - 15.09.1932, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. SEPTEMBER 1932.
Bl.s 7
Einkennilegir menn
II. Frá Hans “hjutt”.
(Eftir handriti ólafs Ketils-
sonar á Óslandi.)
(Niðurl.).
Eitt ár komst Hans hjutt það
hátt á veg velmegunarinnar, að
hann eignaðist smábát, lítið
tveggja manna far. Hvolfdi bát-
urinn um haustið, og fram eftir
vetrinum hjá svo nefndu Garð-
húsahliði, syðst á Kirkjuvogs-
túninu.
Seinni part góunnar kom Hjutt
einn dag inn í sjómannaskálann
í Kotvogi, og bað okkur þessa
vitlausu og viltu stráka, sem þar
voru saman komnir, að koma og
færa bátinn með sér norður að
svo kölluðum Siemens skúr. —
Vorum við allir mjög fúsir til
þess að hjálpa karlinum með
báthornið. Var einn í þessum hóp
Tómas Tómasson frá Þormóðsdal
í Mosfellssveit. Var Tómas faðir
Þórarins Tómassonar, sem nú er
gamalmenni í Kotvogi, hjá frú
Hildi mágkonu minni. En þó
að Tómas væri okkar allra elztur,
sem í þessum hóp vorum, þá var
hann þrátt fyrir það okkar hinna
enginn eftirbátur í lífsgleði og
gletni og gáska. Þegar við kom-
um þangað, sem báturinn hvolfdi,
þá get eg ekki sagt að við snerum
honum beint við, heldur var hon-
um hent upp í loftið eins ogj
bolta, svo kalla mátti að hornið
sneri sér sjálft við í loftinu, enda
líka var mannaflinn nógur, 12
hraustir strákar og Hjutt sá
þrettándi.
Til skýringar vil eg taka það
fram, að dagana áður en við
fluttum bátinn, höfðu verið mikl-
ar leysingar, svo að stórar tjarn-
ir voru víða á túnunum, þar á
meðal ein löng og djúp tjörn á
millum Kotvogs og Kirkjuvogs.
Þegar svo átti að heita, að bát-
urinn væri kominn á réttan kjöl,
var lagt á stað. Gekk alt sæmi-
lega fyrstu faðmana, en brátt
byrjuðu hryndingar. Gekk bátur-
inn í tómum hnykkjum og
skrykkjum aftur og fram, hver
hrynti frá sér, svo stafnarnir
sneru á víxl til austurs og vest-
urs! Hjukk hékk á afturstafnin-
um gargandi, bölvandi og bann-
færandi og gat við ekkert ráðið.
sem ekki var von. Þegar við vor-
um komnir á móts við Kotvog,
hrópaði Tómas: “Fulla ferð,
drengir!” Var báturinn þá haf-
inn enn hærra á loft, og svo þot-
ið með hann í fljúgandi ferð
norður alt tún. Hjutt spertist
við af öllum kröftum að toga i
aíturstafninn, en það var sama
og hann hefði ætlað að stöðva
hvalfisk á hraðsundi. Loks misti
hann báða tréklossana sem hann
var með á fótunum, og er hann
fann helkalt vatnið bulla upp úr
sokkunum, misti hann alla stjórn
á sjálfum sér, og varð hann svo
yfir sig reiður og óðamála, að
hann hrópaði með pólkaldri rödd,
um leið og hann slepti tökum á
bátnum: “Ætlið þið að mölva
helv. . . . bátinn, blessaðir árarn-
ir ykkar!” Þetta varð að eins til
þess að auka hraðann enn meira,
og flaug báturinn nú sem flug-
vél í loftinu, án þess að snerta
jörðina. Þegar við vorum komn-
ir langt austur fyrir Kirkjuvog,
um 100 föðmum lengra en við átt-
um að fara, þá lögðum við bát-
hornið loiksins niður, allir að nið-
urlotum komnir af þreytu og
mæði!
Eftir örskamma stund var þó
lagt á stað aftur, og hlaupið
beint að Siemsens skúr þar sem
báturinn átti að vera. Litlu
seinna kom svo Hjutt til okkar,
og var hinn ógurlegasti ásýndum
og orðbragðið og ókvæða helling-
urinn eftir því, sem yfir. okkur
dundi. En þegar við svo áttum
að fara að hvolfa bátnum, kast-
aði fyrst tólfunum, því enginn í
öllum hópnum hafði hina minstu
hugmynd um, hvernig ætti að
fara að því að hvolfa bát, heldur
stóð báturinn alt af á stöfnum á
víxl, og stóðu stafnarnir á víxl
upp fyrir skúr þakið, eins og sjálfir, þegar þær sáu verkunina
standklettur upp úr hafsdýpi. á öllum hópnum, og að ekki var^
Það var alveg sama, þó hann einn þráður þur a nokkrum
Hjutt hrópaði og bölvaði asna- skrokk! Hver og einn varð að ber-
skapnum í okkur, við aðeins æfð- hatta niður í bólið sitt, en tjarn-
umst betur í að stafnvenda bátn- arvatnið rann sem lækur í leys-
um, og hossa honum á millum ingu, eftir skálagólfinu!
okkar, eins og smákrakka. Loks “Ands.........fargan er þetta!
fann Hjutt upp það heillaráð, að sögðu aumingja stúlkurnar, þeg-
hann í ógnarreiði þreif fótatré ar þær voru að hirða hamina af
og reiddi það til höggs, og sagð- hópnum, og stikla á tánum í gegn
ist ætla að vita, hvort hann gæti um vatnsrenslið!
ekki barið því inn 1, -— svo sem Fáum mínútum eftir að allir
hann líka ávarpaði hausana á < voru komnir niður í rúm sm,
okkur — hvernig ætti að fara að skjálfandi af kuldanum og bleyt-
því að hvolfa bát. Þá fyrst fór unni, var skálahurðinni hrundið
okkur að skiljast hin rétta að- upp með braki og brestum, og inn
ferð við að hvolfa bátnum, og kemur Hjutt æðandi með stórt
gekk okkur það furðu fljótt, með eikarkefli í hendinni. Að karlinn
alvarlegum bendingum frá fóta- hafi verið reiður, er óþarfi að
trénu millum handanna á honum taka hér fram. Hann hótaði að
Hjútt! — Þegar við loksins vor- rota okkur alla saman með eikar-
um búnir að hvolfa bátnum bað keflinu, ef við ekki færum tafar-
karlinn okkur að bera hann ofur- laust með bátinn þangað, sem
lítið frá að framan, en ekki hafði hann átti að vera. Reis Tómas
hann fyr slept orðinu, en fram-i þá upp í rúmi sínu, svo berskjald-
stafninn var kominn langt fram á aður (nakinn), sem hann var, og
flötina, en afturstafninn fast upp bað sér hljóðs. Sagði hann, að
að skúrhliðinni, og augnabliki það væri alt satt og rétt, sem
síðar var svo afturstafninn kom- Hjutt segði. Það hefði verið
inn sömu leið, en framstafninn skammarlega og svívirðilega að
fast upp að skúrnum. Og á þess- þessu öllu farið, það yrði að setja
um stafnavíxlum gekk þar til rétt 1 málinu og yfirheyra alla
Hjutt í annað sinn þreif fótatréð skálabúa, og fá alla sökudólgana
og reiddi til höggs. Þá fyrst dæmda til sekta fyrir spellvirki
komst báturinn í þær stellingar, og röskun á heimilisfriði hjá
sem hann átti að vera. Og skild- Hans hjutt! Var Tómas svo skip-
um við svo sáttir að kalla við aður rannsóknardómarinn. Yfir-
karlinn, að minsta kosti á yfir- heyrði hann svo hvern einn skála-
borðinu!
Um kvöldið,
rétt
búa, og játuðu allir sekt sína með
fyrir vöku-! iðrun og angruðu hjarta! Á eft-
lokin, kom Tómas fram með þá ir k°m svo dómurinn og hljóð-
tillögu, að við skyldum í vökulok-' aði hann þannig: Að hver og einn
in fara að sækja bátinn og hvolfa af skálabúum, sem tók þátt í bát-
honum fyrir bæjardyrnar hjá flutnin8unum og röskuðu frið-
Hjutt, þegar hann væri háttaður helgi eignarréttarins hjá Hans
og sofnaður! Var tillögu þessari i hjutt, skyldi greiða honum með
tekið með ofsa fögnuði og hlátri. j staðbundinni greiðslu í sárabæt-
Klukkan 11 lagði svo allur hóp-iur °* fyrir svívirðilega aðför á
urinn á stað, og læddumst við svo; °instaklings eignarréttinum, þrjár
með bátinn á millum okkar í' vænar °*f vel útifctnar kökur,
myrkrinu, en urðum að fara ýms-, stórt smjörstykki, og enn þá
ar krókaleiðir sökum tjarnanna.1 stærra kæfustykki! Var dómi
Loks komumst við þó heim að Þessum tekið með kinum mesta
bæjardyrunum, og lögðum bátinn fögnuði af öllum sökudólgunum,
þar niður, en allar fyrirskipanir! og for greiðslan samstundis fram,
voru gefnar með bendingum og' og hafði Hjutt ekki við að taka á
hljóðskrafi! Þegar átti að faraj móti öllum ^ssum mat, 0g varð
að hvolfa bátnum fyrir dyrnar, hann að fa lánaða stóra tréfötu
heyrum við alt í einu að sagt er
yfir höfðum okkar í húsagarðin-
um: “Hvaða hrafnaþing er
þetta?” Við könnuðumst fljót-
lega við .röddina og kom nú held-
ur en ekki ókyrð á hópinn. En
þegar Hjutt sá hvað um var að|
vera, að
heim að
hann ógurlegri réttlátri reiði, og
þaut eins og elding ofan úr húsa-
til þess að koma allri þessari mat-
björg heim til sín.
Þannig var lokaþátturinn í þess
um gárungaleik, með fullum sátt
um og samlyndi allra málsaðila
og til stórsigurs fyrir Hans
hjutt, eins og líka átti að vera.
báturinn var kominni Því fremur, sem Hjutt bað guð
bæjardyrunum fyltist
um góðar nætur, um léið og hann
fór sigri hrósandi út með fötuna
garðinum og inn í bæinn, um leið' fulln af kökum. kæfu og smjöri.
og hann hrópaði reiðiþrunginni j
rödd: “Bíðið þið við, drengir, ái
meðan að eg bregð mér inn!”
Okkur fýsti nú ekki að bíða, I
bví að við vissum eftir hverju1
sem hann kom með af kaffi og
sykri, kringlum og skonroki,
rommi og brennivni.
Jarðarfarar dagurinn rann upp
heiðskír og fagur, með heillandi
eldheitu geislaflóði ágústsólarinn-
ar. Hans hjutt byrjaði þegar um
morguninn að hella í sig eldheitu
eldsterku rommtoddyinu, og var
því orðinn sæmilega fullur þegar
húskveðjan byrjaði. Alt fór þó vel
og skipulega fram meðan hús-
kveðjan var haldin. Hjutt út-
helti hrynjandi sonarlegum sorg
artárum, með alvöruþrungnum at-
hugasemdum um hinn rangláta
drottins dóm, að vera að taka
hana móður sína úr þessum sæl-
unnar bústað.
í kirkjunni mátti líka segja, að
alt færi vel og skipulega fram.
Presturinn hélt likræðuna, sálm-
ar voru sungnir og kistan að því
loknu borin til grafar. Hans stóð
á grasigrónu gömlu leiði, fast við
grafar barminn, og gaf himnarík-
isdyrum fremur óhýrt auga, fyrir
þessa ranglátu ráðstöfun. En er
presturinn hafði lokið við að
“kasta rekunum á kistuna”, stapp-
aði Hans hjutt niður fótunum
og sló saman hnefunum, og skotr-
aði sinum stóru skjallhvítu aug-
um til himna og hrópaði: “Ó, guð,
því fórstu að taka hana móður
mína frá mér?”
Ekki vissi eg hvernig á því
stóð, en það var því líkast, sem
öll líkfylgdin hefði alt í einu orð-
ið þess vör, að hann ætlaði að
gera hellings skúr úr einhverri
átt, ofan í skrjáfþurt heyið á tún-
unum, því allur hópurinn sneri
sér við. Sumir litu til sjávar, aðr-
or til heiðar, sumir í austur, en
aðrir í vestur, alt eftir því hvar
hver og einn stóð við gröfina.
Presturinn, sem var hið mesta
prúðmenni og valmenni, tók vasa-
klútinn úr hempunni og fór í á-
kafa að snugga nefið, og brá svo
klútnum fyrir andlitið, sennilega
til þess að gera bæn sína yfir
gröfinni, eins og prestanna er sið-
ur! En við strákarnir fengum föð-
urlegar bendingar um að hypja
okkur tafarlaust út úr kirkju-
garðinum, í burtu frá jarðarför-
inni, við hefðum þar ekkert leng-
ur að gera.
Létum við ekki segja okkur það
tvisvar, en flýttum okkur sem
mest við máttum í burtu. Gættum
þess þó að fara ekki lengra en
svo, að við sæjum syrgjandann,
þar sem hann stóð eins og
Gyðingur upp við grátmúrinn, í
KLÁÐI - HRUFUR
og aðrir hörondssjúkdómar
Mýktir og læknaðir með Zam-Buk
Ointment 50c
íTKCedicinal Soap 25c
klofháum leðurstígvélum, með því Vilhjálmur er bráðskír maður
margbreytilegum handaslætti og
himnapati á meðan kistan var
moldu hulin.
Þegar eftir jarðarförina, byrj-
aði svo erfidrykkjan í lambhúskof-
anum. Mátti segja að það væri
og stálminnugur.
Stundum kemur það fyrir, þeg-
ar eg heimsæki gamla góðvininn
minn, hinn mæta mann Guðmund
Salómonsson á Ragnheiðarstöð-
um, að tal okkar berst að löngu
erfidrykkja í orðsins fylstu merk- íiðinni tíð, og glettum mínum við
ingu. En ekki sátu hana aðrir en
líkmennirnir og strákalýðurinn.
Var fast drukkið kaffi og brenni-
vín og etnar kringlur og skonrok.
Mann eg enn þá hvað maga mín-
um leið þá vel í lambhúskofanum.
Á eftir kaffi og brennivínsdrykkj-
unni byrjaði svo romm toddy-
drykkjan. — Gerðist þá glaumur
mikill og gleðilæti í kofanum. —
Var mikið sungið og trallað, en
að loknu erfinu', sem var hið rausn-
arlegasta að veitingum öllum,
kvaddi Hjutt allan hópinn með
einsöng fyrir utan kofadyrnar:
“I Dag er förste Mai.”
Haustið 1882 bygði Hjutt sér
snotran lítinn bæ á valllendisflöt-
unum fyrir sunnan Kirkjuvog. -
Var sannarlega gaman að heim-
sækja karlinn þar, hið stakasta
hreinlæti og regla á öllu, í hverj-
um krók og kima. Því miður naut
hann ekki þeirrar ánægju oð lifa
í þessum sælunnar bústað sínum
nema örskamma stund. Hann dó
árið eftir (1883) í ágústmánuði,
til hins mesta harms, að minsta
kosti fyrir mig.
Hans sál. Brosir þá Guðmundur
og hristir lítið eitt höfuðið, um
leið og hann segir: “Ja—þvilíkar
bönnvaðar annstaltir — en að
hann skyldi aldrei drepa þig!” —
Lesb.
Vel get eg skilið, að margur,
sem les það, sem hér hefir verið
skráð, haldi að meira gæti hér
skáldskapar, en raunverulegra
sanninda. En alt er það þó satt,
sem hér hefir verið sagt, og er
mér víst óhætt að skírskota til
Vilhjálms bróður míns, sem býr á
Laugavegi 58. Eg tel víst, aðj
hann muni eftir flestu því, sem!
sagt hefir verið frá, að minsta!
kosti efast eg ekki um, að hann;
muni eftir aðförunum á bæjardyra-j
loftinu í Kotvogi, bátsflutningn-i
um og jarðarförinni þó að hannl
væri þá að eins 7—8 ára gamall,
SLYS FYRIR VESTAN.
Reykjavík, 19. ágúst.
Frá Patreksfirði var blaðinu
símað í gær:
Línuveiðarinn ‘Þormóður’, sem
er nú eign samvinnufélags á Ak-
ureyri, en var áður á Akranesi,
kom hér i gær, og höfðu skipverj-
ar þá harmsögu að segja, að þeir
hefði mist skipstjórann útbyrðis.
Slysið skeði út af Dýrafirði kl.
rúmlega átta um morguninn. —
Þegar klukkan var átta stóð skip-
stjóri á stjórnpalli og sagði þá
við mennina, er voru á þiljum, að
þeir skyldu fara niður í skipið til
að borða, hann myndi vera einn
uppi á meðan. Skipverjar hlýddu
þessu, en er þeir komu aftur frá
mat, var skipstjóri horfinn. Mun
hann hafa hratað fyrir borð og
druknað, meðan skipverjar voru
að borða. Ekkert hljóð heyrðu
þeir frá honum, þar sem þeir voru
niðri í skipinu.
Með hverjum hætti að slysið
hefir að borið, er ekki fullkom-
lega kunnugt. Veður var gott og
lítil alda.
Skipstjórinn hét Indriði Ste-
fánsson og var frá Siglufirði.
i Var hann maður ókvæntur, en
foreldrar hans eru á lífi.— Mgbl.
Borgið Lögberg!
mæðgin, Vigds og
l|
og skelfingar. Æddum við allir' hlaða byssuna, svo gamla kon
eins og vitlausir menn út í myrkr-j sá og heyrði, svo hún skyldi el
ið í áttina að Kotvogi og var ekki vera í neinum efa um hvað til st
verið að hugsa um að krækja En þetta hleðslufargan á by
fyrir tjarnirnar, en öslað yfir unni, var auðvitað að eins gi
hvað sem fyrir var! Komum við til þess að hræða kerlinguna.
brátt að löngu og djúpu tjörn-j kom það fyrir, þegar kerlinf
inni, sem áður er nefnd, en að brá sér bæjarleið, og Hans \
krækja fyrir hana kom engum til fullur, að hann lá fyrir hei
hugar. Æddi allur hópurinn út i með byssuna, eins og fyrir tóu
tjörnina og fóru flestir á bólandii
kaf, þar á meðal foringinn, Tóm
as Tómasson og eg. En þegar við
vorum komnir niður að Kotvogs
kálgarðinum, kom heldur en ekki
glampi og druna heiman frá
Kirkjuvogsgarðinum, og var það(
heldur til þess að hotta á eftir
hópnum, þó þess gerðist auðvitaðj
engin þörf, því nóg var haldið á-!
fram áður. En bæði var það, að
tjörumyrkur var og Hjutt sá ekk-
ert hvert skjóta skyldi, og svo
vorum við nálega úr skotmáli,1
þegar drunan kom! Annars hef-!
ir það víst ekki verið ásetningur
karlsins að skjóta á skrokkana,
heldur hitt að fæla okkur í burtu,
eins og meinvættisgrip úr mat-
jurtagarði.
Það man eg, að þjónustustúlk-
urnar voru ekki eins hrifnar af
árangri fararinnar, eins og við
vinnumaður á heimilinu 1
fy!gja henn að heimili hennar.

J . r n í-^ 1 / 1 f * r\
5 n i Pegar þer þarrnisl «
i. - i Prentunar 1
í l, ii þá lítið inn eða skrifið til
d The Golumhia Press Ltd 9 •
ó tt a 9, sem mun fullnægja
1- ' aJ á í- n þörfum yðar i
m / n / >r / f- / \