Lögberg - 19.01.1933, Síða 1

46. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 19. JANÚAR 1933
NÚMER 3
Hon. W. E. Perdue
Hann lézt að heimili sínu, 24
Carlton Str., hér í borginni, á
þriðjudagsmorguninn í 'þessari
viku. Hann var á þriðja árinu
um áttrætt og hafði hann stundað
lögfræðisstörf í Manitoba í ná-
lega hálfa öld og var lengi dómari
og yfirdómari í þessu fylki. Hann
var einn með vinsælustu og mest
metnu lögfræðingum í Manitoba.
Nýtt preátafélag
Félag hafa stofnað sín á meðal
lúterskir prestar í Winnipeg, þeir
er söfnuðum hafa að þjóna. Munu
þeir vera um tuttugu alls, íslenzk-
ir, norskir, svenskir, danskir,
þýzkir og enksir. Forgeti félags-
ins, var á stofnfundinum, kosinn
Dr. Björn B. Jónsson.
Minni viðskifti
Verzlunarskýrslur frá Ottawa
sýna, að viðskifti Canada við önn-
ur lönd, hafa farið mjög þverr-
andi á árinu sem leið, borin sam-
an við næsta ár á undan, og voru
viðskiftin þó þá harla lítil. Hér
er þó átt við verðgildi, en ekki
vörumagn, en Canada hefir selt
fyrir minni peninga en áður, og
keypt fyrir minni peninga. Á síð-
ustu níu mánuðum af árinu sem
leið, sem eru fyrstu níú mánuðir
úr fjárhagsári Canada, nam verð
á útlendum vörum $379,369,280, en
á sama tíma í fyrra $461,797,241.
Verð á innfluttum vörum nam
$325,529,681, en í fyrra $451,355,-
106. I desembermánuði seldi
Canada vörur til útlanda fyrir
$42,615,796, en í fyrra fyrir
$53,255,476. Innfluttar vörur 1
desember voru’ $29,025,434 virði,1
en á sama mánuði í fyrra $40,-J
289,795. Á þessum níu mánuðuml
hefir því Canada iselt vörur fyrir
nálega fimtíu og fjórar miljónir
dala meir, en þjóðin hefir keypt
vörur fyrir.
Þessi [afgangur dýnist sjáilf-
sagt töluvert álitleigur, en honum
er náð á þann hátt, að með afar-
háum tollum eru innflutningar á
útlendum vörum gerðir svo að
segja ómögulegir, og útlendur
markaður á innlendum vörum að
miklu leyti eyðilagður.
Grefur sig úr fönn
Á þriðjudajginn í vikunni sem
leið, var reglulegur norðanbylur
allan daginn, fannkoma mikil og
stormur. Stöðvaðist umferð víða
hér í Manitoba um stund, eða
gekk, að minsta kosti, seint og
erfiðlega. Næstu daga var mikið
að því unnið að hreinsa snjóinn
af keyrslubrautum olg gangstétt-
um og er nú alt komið í samt lag
aftur, hvað það snertir. ManitoT
ba hefir grafið sig úr fönn.
Forseta ekkjur
Síðan Calvin Cöolidge dó, er
enginn fyrverandi forseti Banda-
ríkjanna á lífi. En á lífi eru enn
ekkjur sex fyrverandi forseta,
þeirra, er hér eru taldir: Benja-
rnin Harrison, Grover Cleveland,
Theodore Roos.evelt, William H.
Taft, Woodrow Wilson og Calvin
Coolidge.
Trú og Verk
Verk, án trúar, virðast snauð;
Verka án, er trúin dauð:
Trú og verkin, víst er það,
Verða því að fylgjast að.
F. R. Johnson.

C. H. THORDARSON
Hér gefst að líta siðustu myndina, sem vér höfum séð, af
hinum víðkunna, íslenzka raffræðingi, C. H. Thordar&on, í
Chicago. Hinum ðskólagengna manni, sem háskólar hafa
sæmt meistara nafnbót og doktors titli. Er hann hér með eina
af sex eða sjö eintökum, seni enn eru til af elztu bibliunni, sem
prentuð er á ensku. Er hún nefnd Coverdale biblía og kom út
árið 1535. Fyrir ekki all-löngu keypti Mr. Thordarson þetta
fágæta eintak af biblíunni fyrir $3,800. Eins og mörgum er
kunnugt, á Mr. Thordarson eitthvert allra stærsta og full-
komnasta bókasafnð sem vitað er til, að til sé í eigu nokkurs
einstaks manns, enda hefir það kostað afar mikið fé.
Eins ög margir vita á Mr. Thordarson eyju í Michigan-
vatni, ekki langt frá Chicago. Heitir eyjan Rock Island og er
hér um bil eina mílu á hvern veg. Hefir Mr. Thordarson gert
þar afar miklar umbætur, og má vist segja, að eyjan sé nú«
orðin alt ör.r.ur, heldur er. hún var, þegar hann eignaðist hana.
Segja þeir, sem þar hafa komið, að eyjan sé nú orðin einn allra
fegursti staður, sem þeir hafi séð. Hefir Mr. Thordarson þar
meðal annars ýms villidýr, og þar á meðal nokkur dýr af hjart-
arkyni. Fjölgaði þeim svo ört, að Mr. Thordarson sá fram á
að á eyjunni mundi fljótt verða fóðurskortur fyrir þau, og
peim mundi ekki lenlgi geta liðið þar eins vel og hann vildi vera
láta. Tók hann því það ráð, að gefa dýrin íbúum Washington-
eyjunnar, sem er hér um bil mílu frá Rock Island. Er þar land-
rými miklu meira og þar getur dýrunum liðið vel og orðið
eyjarbúum að miklu gagni. Segir frá því all-greinilega
í blaði írá Chicago, hvernig gengið hafi að koma dýrunum
milli eyjanna, og er vatnið þar svo djúpt, að dýrin urðu að
synda mikið milli eyjanna. Hepnaðist þó flutningurinn vel.
Á Washington eyjunni var stofnað félag til að taka á móti
dýrunum og hafa alla umsjón með þeim og sjá um að vel færi
um þau. Heitir forseti félagsins Robert Gunnarson, skrifari
George Hansen, olg féhirðir Ted Gudmundson. Lítur út fyrir,
að tveir af þessum mönnum séu íslendingar. Var Mr. Thord-
arson þegar kosinn heiðursforseti.
•:—>■
Sœmdin sem Bennett
þáði af konungi.
Sem kunnugt er, þá sæmdi
Bretakonungur Mr. Bennett með
þeirri nafnbót, að !gera hann að
“Knight of Grace of the Venerable
Order of the Hosvital of St. John
of Jerusalem.”
í stuttu máli á íslenzku gæti
maður sagt, að Mr. Bennett hafi
me.ð þessu verið gerður að Ridd-
ara Sankti Jóhannesar Reglunn-
ar í Jerúsalem. f svona styttri
þýðingu mætti auðvitað orða þetta
eitthvað litið eitt öðru vísi, en það
mundi aldrei muna miklu.
—Nú fræðir Hkr. mann á því, að
þessi virðulega Regla eða orða,
sé kend við Jóhannes postula
Zebedeusson. En sá galli er á
þessari fræðslu, að hún stenzt
ekki gagnrýni ofurlítið sögu-
fróðra manna. Svo hafi blaðið
haft mikið fyrir að ná í þessar
uppl singar, eða borgað hátt verð
fyrir þær, þá hefir hér tekist
miður en skyldi.
Svo langt sem eg veit, þá er
þessi Heimskringlu-orða eða regla
ekki til. Og að konungur vor hafi
reynt að sæma Mr. Benett með
heiðursmerki þeiri’ar orðu, sem
ekki er til, er naumast sennilegt.
Konungurinn veit betur en það.
Þó ekki hefði maður nema yfir-
boðsþekking á helgri sögu, þá
sæi maður undir eins, að orða, eða
regla, er kend væri við Jerúsalem,
gæti naumast einnig verið tengd
við nafn Jóhannesar postula.
Hann var úr Galileu, því fylki
Gyðingalands, sem norðast er og
Iengst frá Jerúsalem. AUir post-
ularnir voru þaðan, nema Júdas.
Auðvitað var Jóhannes stundum í
hinni helgu borg, í för með Jesú,
ög við fyrstu útbreiðslu kristn-
innar, en það er nokkurn veginn
víst, að mörg síðari starfsár hans
voru tengd við Litlu Asíu, og að
hann hafi lengi átt heima 1 Efes-
us og sennilega andast þar í hárri
elli.
Svo um Jóhannes postula, í sanv
bandi við þessa Jerúsalem-reglu,
getur ekki verið að ræða. Það
kemur ekki til nokun-a mála.
Það er alt annar Jóhannes, sem
regla þessi er kend við. Sá mað-
ur er Jóhannes skírari. Hann var
upprunninn í Júdeu, fylkinu sem
hin helga borg er í. Faðir hans,
Sakaría, var einn af prestunum er
þjónuðu í musterinu í Jerúsalem.
Jóhannes skírari starfaði alla æfi
í grend við Jerúsalem. Þessi virðu-
lega orða, eða regla, er því kend
við hann.
ISennilegt er, að regla þessi sé
eldra en frá elleftu öld. Telur
próf. Walter Alison Philips,
fræðimaður við Oxford háskólann,
að reglan sé í raun og verú eldri,
en hafi verið endurreist, eða
stofnuð á ný, undir, lok elleftu
aldar.
Fyrst lengi framan af hafði
þessi Sankti Jóhannesar regla
höfuðból sitt í Jerúsalem. En ár-
ið 1291 gerðu Tyrkir hana útlæga.
Hfökluðust Riddararnir þá litlu
síðar til eyjarinnar Rhodes, inn-
arlega í Miðjarðarhafinu. Voru
þeir þar frá því um 1310 og þar
til 1522. Nefndist reglan á þeim
árum Riddaraorðan frá Rhodes
(The Knights of Rhodes).
Þegar svo Riddararnir voru
gerðir útlægir frá Rhodes, flúðu
þeir til eyjarinnar Malta, sem er,
eins og kunnugt er, vestarlega i
Miðjarðarhafinu. Nefndust þeir
þá Hin konunglega Riddaraorða
frá Malta (The Sovereign Order
of the Knights of Malta). Höfðu
þeir aðsetur sitt þarna á eynni
frá 1529 til 1798.
Um aldamótin 1800 tvístraðist
regla þessi, sökum ofsókna, og
flýðu Riddararnir til ýmissa
landa. Æði stór hópur flúði þá
til Rússlands, og ætlaði Páll keis-
ari I. að rétta hluta reglunnar og
var sjálfur gerður að æðsta for-
ingja hennar. En Páll keisari var
ekki með öllum mjalla og var enda
myrtur árið 1801, svo allar þess-
ar viðreisnar tilraunir féllu þar;
með um koll.
Við tvístringuna er varð um
aldamótin 1800, kvíslaðist þessii
merkilega regla í æði margar
greinar. Héldu sumar álmurnar'
áfram að kenna sig við eyjuna!
Malta, en aðrar tóku aftur upp
Sankti Jóhannesar nafnið, þari
með þær álmur, er lentu inn ái
Þýzkaland og yfir til Breta. Hefir|
hin brezka álma staðið með mikl-i
um blóma og jafnan notið hylli
o g verndar krúnunnar brezku.
Sem dæmi um það má benda á, að
árið 1889 varð Edward konungur
VII. (þá Prinsinn af Wales) æðst-
ur valdsmaður þessarar reglu.
Verkefni Sankti Jóhannesar
reglunnar var upphaflega bæði að
berjast til varnar kristinni trú og
að líkna særðum og sjúkum. Um
það tímabil á tólftu öld, er kristn-
ir menn höfðu yfirráð yfir Jerú-
salem, Antíokkiu og Edessa.
það þessir Riddarar. ásamt Must-
erisriddurunum svonefndu (The
Knight Templars), sem voru aðal
stoð og stytta hins kristna ríkis.
Mjög snemma á tíð hafði og regla
þessi spítala fyrir særða og veika
í Jerúsalem.
Á síðari árum má svo segja, að
Sankti Jóhannesar reglan hafi
eingöngu gefið sig við að líkna
særðum og sjúkum. I heimsstyrj-
öldinni miklu höfðu Riddararnir
þúsundir af mönnum í þjónustu
sinni og voru þá í samvinnu við
Rauða krossinn,, undir yfirstjórn
Breta. 1
Upprunalega urðu menn að
vera af tignum ættum til þess að
fá inngöngu í þessa reglu. En
svo mun hafa verið losað á bönd-
unum í siðari tíð, að meiri háttar
menn af ýmsum stéttum fá þar nú
inni. Reglan þarf á miklu fé að
halda við líknarstörf sín. Og
-stjórnarformaður Canada er stór-
auðugur maður og getur gefið
höfðinglegar gjafir þegar honum
svo sýnist. Lítur því svo út, að
konungurinn hafi vitað hvað hann
var að gera, þegar hann gaf Mr.
Bennett pláss í þessari veglegu
Sankti Jóhannesar Reglu.
Gimli, Man., þ. 16. jan. 1933.
Jóhann Bjarnason.
MEN’S CLUB •
Karlaklúbbur Fyrsta lúterska safnaðar heldur sína næstu |
samkomu á þriðjudagskveldið í næstu viku, hinn 24. þ.m., og |
hefst hún kl. 8.15, stundvíslega. I
Samkoma þessi verður töluvert öðru vísi heldur en flest- |
ar aðrar samkomur karlaklúbbsins, því þangað er öllu full- )
orðnu safnaðarfólki boðið, körlum og konum, og vinum )
safnaðarins. Inngangur verður ekki seldur, en samskota j
verður leitað og gerir klúbburinn sér vonir um að flestir, sem I
koma, leggi til svo sem 15—25 cents, til að standast kostnað- I
inn við samkomuna.
Það, sem aðallega fer fi-am á samkomu þessari, er alt '
viðkomandi sögu íslendinga á fyrstu árum þeirra í Manitoba
og eru ræðumennirnir, sem hér segir:
Dr. O. Björnson — The Voyage to Gimli.
J. T. Thorson, K.C. — Organization of the Colony.
Dr. Björn B. Jónsson — The Daily Life of the iPioneers.
Dr. A. Blöndal — The Family Album.
Einnig verða veitingar fram bornar handa öllum, sem
samkomuna sækja. _ j
Klúbburinn er að búa sig undir að taka á móti f jölda fólks j
og vonast eftir, að samkoma þessi verði afar fjölmenn og j
fólk getur reitt sig á, að þar verður gott og skemtilegt að j
vera. Þar verður mikinn fróðleik að fá, um efni, sem öllum j
Vestur-lslendingum er hugnæmt. j
Væntanlega veit fólk ekki með vissu, hvað átt er við með j
‘The Family Album”. Dr. Blöndal sýnir þarnokkrar akugga- j
myndir frá elztu tímum Islendinga í Winnipeg, og má reiða j
sig á, að fólk hafi mikla skemtun af að sjá þær. j
I
Stubbs-málið
Rannsókn var hafin í máli
þessu, eins og til stóð, á miðviku-
daginn í vikunni sem leið. Fer
rannsóknin fram í einum af söl-
um hins mikla dómshúss á Broad-
way hér í borginni. Það er hvort-
tveggja, að mál þetta hefir verið
mjög auglýst í Winnipeg dagblöð-
unum enda varð sú raunin k? að
strax snemma um morguninn
þyrptist þar að svo mikil fjöldi
manna, að ekki nærri því allir
komust inn. Svipuð því hefir að-
sóknin verið hina dagana, síðan
rannsóknin var hafin.
Frá málavöxtum hefir áður
nokkuð verið skýrt hér í blaðinu,
en nákvæmlega er ekki hægt að
gera það, nema í afar löngu máli.
Menn eru ekki miklu nær, þó
skýrt sé frá kæruatriðunum, sem
eru ellefu alls, nema jafnframt
sé skýrt frá því, á hverju hvert
atriði fyrir sig er bygt.
Þeir, sem kært hafa yfir ýms-
um gerðum og ummælum Stubbs
dómara, eru dómararnir við hina
hærri rétti Manitobafylkis, lög-
mannafélagið í Manitoba og dóms-
málaráðherrann.
Það er Frank Ford. dómari i
hæstarétti Alberta-fylkis, sem
falið hefir verið að rannsaka það,
hvort kærur þær, sem á Stubbs
dómara eru bornar, séu á rökum
bygðar eða ekki. Arthur Sullivan
K.C., og annar lögmaður, sem
Turner heitir, mæta .fyrir hönd
dómsmála ráðuneytisins í Ottawa,
en til að verja málið hefir Stubbs
fengið sér til aðstoðar Hon. E. J.
McMurray og L. E. Abramovich.
Strax fyrsta daginn flutti
Stubbs dómari afar langa ræðu og
var að því einar tvær klukkustund-
ir, sumir segja fjórar ^tundir, en
það er líklega orðum aukið. Var
hann harðorður mjög í garð
þeirra, sem mótstöðumenn hans
mega kallast í þessu máli. Taldi
hann stjórina engan lagalegan
rétt hafa til að fyrirskipa þessa
rannsókn, þar sem hún væri ólög-
mæt og hefði engan rétt á sér.
Ford dómari var nú samt á öðru
máli, og úrskurðaði að rannsókn-
inni yrði haldið áfram og hann
mundi hér vinna það verk, sem
sér hefði verið falið að leysa af
hendi. Síðar sagði Stubbs, að
hefði hann verið hlutdrægur sem
dómari, þá hefði hann haft rétt
til að vei'a hlutdrægur, og ef
hann hefði haft rangt fyrir sér, þá
hefði hann haft rétt til að hafa
rangt fyrir sér. Honum bæri eng-
um að standa reikningsskap af
sínum gerðum sem dómari, nema
sinni eigin samvizku, og það væri
ekkert vald í heimi, sem hefði rétt
til að gagnrýna sína dóma eða
sínar gerðir sem dómara. Hann
sæi þvi enga ástæðu til að gera
nokkrum manni nokkra grein fyr-
ir sínum dómarastörfum.
*
J. E. P. Prendergast yfirdómari
var fyrsta vitnið. Hafði hann lít-
ið að segja annað en það, að hann
og aðrir dómarar hefðu skrifað
dómsmálaráðherranum í Ottawa
26. febrúar 1930, þar sem þeir
hefðu sagt álit sitt á gerðum
Stubbs dómara í Macdonald erfða-
málinu. Sín skoðun á því máli
væri enn eins og hún hefði verið
þá.
Þá kom Hon. W. J. Major dóms-
málaráðherra Manitoba fylkis, í
vitnastandinn. Var hann þar
eina tvo daga, skýrði flest eða öll
kæruatriði og Igaf margskonar
upplýsingar þessu Stubbs máli
viðvíkjandi. Var hann spurður
margra spurninga af verjanda
málsins, Mr. McMurray, og virt-
ust þær flestar ganga í þá átt, að
reyna að sýna fram á, að Mr.
Major hafðr hafið þetta mál og
héldi því áfram af óvild til
Stubbs dómara. Öllu slíku neit-
aði Mr. Major afdráttarlaust og
hélt því eindregið fram, að það
eitt hefði ráðið gerðum sínum í
þessu máli, að hann hefði litið
svo á, og liti svo á, að það væri
hrein og bein embættisskylda sín,
að gera það sem hann hefði gert
í þessu máli. Lauk Mr. Major
sínum framburði fyrri hluta dags
á laugardaginn.
Lengra var málinu ekki komið í
vikulokin. Það lítur út fyrir, að
þessi rannsókn muni standa tölu-
vert lengi yfir. Að vísu hefir
ekki verið skýrt frá því, hve mörg
vitni verði kölluð, en það er haft
eftir Stubbs dómara, að sjálfur
muni hann verða eina viku í vitna-
standinum og aðra viku þurfi
hann til að flytja sina varnar-
ræðu. Af því, sem enn er fram
komið í málinu, verður ekkert ráð-
ið, hvernig það kann að fara, en
oss skilst, að Ford dómari eigi
að eins að rannsaka það, og senda
skýrslu sína til Ottawa, en dóms-
málaráðuneytið hafi hér úrskurð-
arvaldið.