Lögberg - 19.01.1933, Side 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. JANÚAR 1933.
Bls. 5
Emkennilegir menn
(Eftir handriti Sveins frá Eli-
vogum.)
VI. Ámi gersemi.
Forei’drar mínir bjuglgu um
langt skeið í Gönguskörðum á
bæjunum Hryggjum og Gvendar-
stöðum, sem nú eru í eyði. Um
þær mundir var þar fjölbygð
sveit, þótt fátt sé þar nú eftir
bygðra býla.
Gönguskörð eru á sýslumótum
og er vestasti hluti Skagafjarðar-
sýslu. Þaðan liggja leiðir um svo-
nefnda Kamba og Víðidal vestur
í Laxárdal, austustu sveitina í
Húnavatnssýslu. Var það mjöig
fjölfarin leið um seinustu alda-
mót, og man eg glögglega eftir
mörgum Húnvetningum og öðrum,
sem gistu á heimili foreldra minna.
Þótti okkur krökkunum gestakom-
ur skemtileg tilbreytni, sérstaklega
þegar gestirnir voru nætursakir
hjá okkur, og þó helzt ef þeir voru
eitthvað sérkennilegir í orðum eða
athöfnum. Á ‘ meðal þeirra var
nokkur hluti hinir svokölluðu far-
andmenn, og man eg að við biðum
komu þeirra með eftirvæntingu,
þótt hún væri misjafns eðlis, eftir
því hve miklar vonir við gerðum
okkur um þá. Standa mér enn
ljóst fyrir hugarsjónum nokkrir
þeirra, svo sem Jónas blánefur,
Sveinn holgóma, Sigurbjörn flæk-
ingur og Rauði-Finnur. En hlýjast
er mér þó í huga til þess manns,
sem hét Árni Frímann Árnason og
var venjulega kallaður gersemi.
Hann var fæddur um 1850 í
Austu-Húnavatnssýslu, ekki man
eg nú á hvaða bæ( en á Bólstaðar-
hreppi var hann upp alinn, og átti
æ þann hrepp, svo að líkindi benda
til þess, að það hafi verið fæðing-
arsveit hans, því að maðurinn var
óstöðugur í vistum um ævina og
mundi vart hafa unnið sér sveit-
festi annars staðar, eftir þágild-
andi sveitfestis-löggjöf.
Þegar Árni var 10—12 ára var
hann niðursetningur á Bollastöð-
um í Blöndudal, hjá alkunnum
sæmdarbónda, Guðmundi Gísla-
syni, er þar bjó stórbúi um langt
skeið. Var það þá, að einhver 0-
kunnugur spurði Guðmund hver
ætti þennan dreng, en hann svar-
aði svo:
—“Eg trúi að við í Hlíðarhreppi
eigum nú þessa gersemi.
Upp frá því var Árni jafnan
kallaður Árni gersemi.
iSnemma þótti bera á góðri greind
hjá Árna, og sömuleiðis all-áber-
andi göllum, sérstaklega hóflausri
ástríðu í áfengi. Leiddi það svo
aftur til vinnuhylskni og þver-
bresta í skapgerð. Enn fremur
leiddi það til þess, að drengurinn
var á hrakól og ,lenti 1 lakari stöð-
um, en ella hefði orðið. Má telja
fullvíst, að ill aðbúð hafi á ýmsan
hátt átt drjúgan þátt í því að ekki
varð meira úr allmiklum hæfileik-
um hans, en raun varð á.
Árni var með stærri mönnum á
vöxt og vel á sig kominn, karlmeni
að burðum og myndarmaður ásýnd-
um, bjartur á hár og skegg, bjart-
ur yfirlitum, andlitið nokkuð stór-
skorið, en þó eigi til lýta, svipur-
inn djarfur og augun greindarleg.
Afkastamaður var hann til allra
verka, og einhver sá mesti sláttu-
maður, sem e!g hefi þekt, “þegar
lag var á’, sem kallað var, eða með
öðrum orðqm: þegar hann gat
haldið sér frá hinni hóflausu
drykkjufýsn, sem gekk svo langt,
að vikukaup nægði vart fyrir
8unnudagsdrykkju. Var því að von-
um, að lítið yr?Si um vetrarbjarg-
ráð, þegar sumarafli fór svo. En
afleiðingin varð sú, að hann var
mikið á ferðalagi, eða “flakkaði”,
sem kallað var.
Um 30 vetur gekk Árni milli
manna, en fór þó aldrei yfir
stærra svæði til langdvalar en
Austur-Húnavatnssýslu og vest-
urhluta Skagafjarðarsýslu. Var
bann því sannnefndur langburfa-
maður á þessum slóðum, en þó
ekki á þann hátt, að verða hverj-
um manni hvimleiður, heldur hið
kagnstæða, því að alls staðar var
bann aufúsugestur. Hann átti í
fórum sínum það, sem hélt hon-
um uppi. Náttúran hafði verið
svo fyrirhyggjusöm að sjá um það
að hann gæti hvarvetna verið vel-
kominn. Hún hafði gefið honum
þann kjörgrip, sem ekki verður
til fjár metinn, né gulli goltiinn.
Hún hafði gefið honum yfirburða
fagra o'g þróttmikla rödd sem
kvæðamanni.
Eg ætla nú að reyna að draga
upp sem Ijósasta mynd af Árna
gamla.
Það mun hafa verio um það
leyti, sem eg var B—7 ára gamall
að eg man fyrst greinilega eftir
honum. Faðir minn hafði farið
frá Gvendarstöðum og ætlaði of-
an á Sauðárkrók í vikunni fyrir
jólin. Mil.li Gvendarstaða og Sauð-
árkróks er yfir Kamba að fara,
og mun sú leið vera því næst 15
kílómetrar. Er hún örðug að vetr-
arlalgi, og ekki mannhættulaust
ef harðfenni er. Hríð hafði brost-
ið á og frost var allhart. Eg man
að við vorum kvíðafull, og líðan-
in ekki sem bezt. Það logaði illa
á týrunni og fönnin leitaði inn-
gangs í bæinn, gegn um gisna
hurð og brotna. Glugga og bað-
stofumænirinn alhélaði á svip-
stundu.
Má vera, að mönnum finnist
þetta ótrúleg og öfgakend lýsing
á húsakosti til sveita. En þannig
var híbýlum háttað á mörgu
fjallakoti fyrir 30 árum, og jafn-
vel þótt skemmra sé.
Bylurinn var að komast í al-
gleyming. En þá var bæjarhurð-
inni hrundið upp og inn kom fað-
ir minn me? poka á baki olg leiddi
Árna gersemi sér við hlið, mjög
drukkinn. Árni hélt á þriggja
pela flösku af brennivíni í ann-
ari hendi og hafði þumalfingur
fyrir tappa í henni. Var hönd
hans rauðblá og þrútin af frost-
inu.
Til skýringar þessu verð eg að
geta þess, að úti hjá svonefndum
Langakambi, sem liglgur þvert yf-
ir dalskoruna, snertuspöl fyrir
utan Gvendarstaði, hafðl Árni
tekið upp flöskuna og mist um
leið bæði tappa og vetlinlg.
Þegar þeir komu heim, varð
heldur en ekki fótur og fit uppi
hjá okkur krökunum. Fyrsta og
fremst varð að skafa. snjóinn af
þeim, og svo kom móðir mín með
rjúkandi kaffikönnu. Var þá
drukkið vel kaffi og Árni lét
drjúgum brennivín út í. Man eg
þá, að þegar koffið var drukkið,
stendur Árni upp o!g hefur að
kveða vísu úr Númarímum Sig-
urðar Breiðfjörðs:
Svefninn býr í augum ungum
eru þau hýr, þótt felist brá,
rauður vír á vangabungum
vefur og snýr sig kringum þá.
A-ldrei man eg eftir að eg hafi
orðið fyrir sterkari áhrifum. Bað-
stofukytran með moldargólfi,
ku’da og myrkri, varð að dýrlégri
höll. Nú var kvæðamaðurinn ekki
flakkarinn og drykkjusvolinn,
Árni Igersemi, heldur listamaður,
sem átti þúsund faldan hróður
skilið. Með þvi að kveða eina fer-
skeytlu íiafði hann á svipstundu
hitað og lýst umhverfi, sem áður
var kalt og dauflegt.
Eg býst við því, að um þetta
leyti hafi Árni verið fertugur.
Nnæstu tíu árin var hann á stöð-
ugu ferðalagi, og hélt þá upptekn-
um hætti með óreglu á hæsta stigi
um vínnautn. En altaf voru hljóð-
in jafn fögur. Þau einkendu hann,
með öðru fleira, frá öðrum
drykkju og kvæðamönnum, cg eins
hitt, að hann fór aldrei með aðrar
vísur en þær, sem voru vel orktar.
Kvað hann að jafnaði vísur eftir
Þorstein Erlingsson olg Steingrim.
Þorsteinn var uppáhald hans. Þó
gat það komið fyrir, þá hann var
lítið drukkinn, en þó hreyfur, að
hann raulaði visu, sem húnvetnsk
stúlka kvað um hann, enda þótt
gersemisnafnið væri þar nefnt,
en honum. var jafnaðarlega illa
við það.
Vísan er þessi:
Reyfður sóma og sönnum frið
sólarljóma fegri,
sem vorblóma brosir við, ..
blessað fróma gersemið.
Svo kvað hann stundum krÖkk-
um til gamans: “Grýla kallar á
börnin sín, þegar hún fer að
sjóða . . . .” o. s. frv. Var þá öll-
um skemt. Margt kvað hann
annað.
Þegar Árni var um fimtugt
flaug sú frétt, er ólíkleg þótti, að
hann væri trúlofaður efnileígri
bóndadóttur, tvítugri að aldri.
En þegjandi vottur lýgur ekki.
Árni varð á næstunni bóndi og
faðir og heimilisfaðir i fylstu
merkingu þess orðs. Hann fékk á
leigu kot i Bólstaðarhlíðarhreppi,
og þá byrjaði fyrir honum nýtt
tímabil á öllum sviðum.
Efni voru engin að byrja með,
nema sex ær og tvö hross, sem
konan átti, og svo jarðarkúgild-
in.
Þegar Árni hafði búið þarna
nokkur ár, bar svo við, að leið
mín lá þar nærri. Gerði eg mér
það þá til erindis, að hitta karl-
inn olg vita hvort hann væri hætt-
ur að kveða.
Árni var að gefa kindum sínum
þegar eg kom. Þetta var í góulok.
Átti hann þá um 50 kindur, og
það var ánægjulegt að sjá, 'hvern-
ig hann fór með skepnur sínar.
Margar ærnar voru búnar að
spretta frá sér, og nokkurra
þumlunga hornahlaup voru á
lömbunum. Alinn hestur stóð við
stall og vel með farnir bjai'græð-
isgripir í fjósi.
Við gengum til baðstofu. Hún
var lág og lítil ummáls, en alt
lýsti þar reglu og snyrtimensku.
Þegar eg hafði fengið góðgerð-
ir, fór Árni ofan í kommóðu, dró
þar upp “Þyrna” og hóf að kveða
“’Elli sækir Grím heim”. Radd-
hæðin var hin sama og áður, en
mýktina vantaði. Þóttist eg vita
að vantaði á strengina eitthvað
sem gæti mýkt þá.
Þetta var i seinasta sinn, sem
eg sá Árna. Hann lézt fáum ár-
um síðar (1918)u En honum
gleymi ég aldrei.
VII. Rauði-Finnur.
Hann verður mér jafnan minn-
isstæður Mörg auknefni hafði
hann svo sem t.d.: Skyr-Finnur,
stutti-Finnur, mera-Finnur og
skinnsokka-Finnur. En sama var
undir hverju nafni hann gekk í
það og það sinn, allir vissu við
hvaða Finn var átt, enda átti
hvert viðurnefni sinn tilverurétt.
Rauði-Finnur og stutti Finnur
var vitanlega dregið af vaxtarlagi
mannsins og yfirlitum. Mera-
Finns nafnið átti sér þær rætur,
að maðurinn var kær að góðum
hestum og kunni vel með þá að
fara, bæði um hirðingu og tamn-
ingu. Átti hann um langt skeið
úrvals reiðhross, þótt undarlegt
mætti heita, þegar tekið var tillit
til meðferðar hans á hestunum
þegar hann var drukkinn. En það
kom eins oft fyrir olg efni frekast
leyfðu.
Skinnsokka-Finnur var drelgið af
því, að hann var ætíð í skinn-
sokkum, hvernig sem á árstíðum
stóð. Voru það sauðarbelgir,
bundnir með leðuról fyrir ofan
kné, og sólar úr þykku nautsleðri
festir við. Hlýr var fótabúnaður
sá,. en eigi að sama skapi smekk-
legur. Þó hefir mér dottið í hug
á þessum síðustu og verstu tím-
um, að eigi væri fjarri lagi, að
ís'enzkir bændur notuðu geldær
og sauðabelgi til fótabúnaðap í
stað þess að farga þeim fyrir 2—
3 krónur olg kaupa í staðinn hald-
lítil og ósmekkleg gúmmístígvél
fyrir 35—40 krónur.
Skyr-Finns nafnið var þannig til
komið, að eitt sinn þegar hann
var á ferðalagi, reið hann upp á
bæ nokkurn. Brast þá búrþakið,
en hestur og maður hrundu þar
niður og komu ofan í heljarmik-
inn skyrsá, sem á gólfi var, og
fóru þar á kaf. Varð báðum
mannbjörg uppp úr sánum, en
Finnur varð að greiða bónda
ærnar bætur fyrir húsbrot og
eyðilelgging skyrsins. Sagði Finn-
ur það svo eg heyrði, að svo nærri
sér hefði þetta ílát gengið að ekk-
ert hefði verið eftir nema sitt
góða mannorð og tiltrú um land
alt. En eg geri ráð fyrir, að
flestir þeir, sem voru Finni kunn-
ugir, hafi íitið svo á, að hann hefði
ekki miklu að tapa á neinu sviði.
Náttúran hafði sýnilega verið
all nánasarleg í útlátum við Finn
í flestum greinum, og hvorki orð
né athafnir urðu til að bæta úr
því. Var hann yfirleitt fremur
il'a séður. Hjá honum hefi elg
heyrt al-ljótastan munnsðfnuð, því
ekki nægði að segja um hann að
hann væri “bölvandi úr svefni og
í”, því að enda þótt hann bölvaði
mikið i vöku, bölvaði hann öllu
meira í svefni, svo hátt og hrotta-
lega, að öðrum varð lítt svefnsamt.
Var því ekki gaman að fá hann
fyrir næturgest.
Aftur á móti var orðbragð hans
að öðru leyti mjög kátlegt, einkum
er hann lýsti sínum miklu mann-
kostum, er hann kvað sig hafa
þegið í vöggugjöf. Eitt af vana-
viðkvæðum hans, þá er ókunnugir
spurðu hann að heiti og ætt, var
þetta:
“Hver ert þú fávísi, sem ekki
þekkir laga-Finn úr Húnaþingi, að
sönnu minsta barnið Húnvetninga.
en þó stærsta tröllið!”
Á efri árum fór Finnur eitt sinn
til Reykjavíkur Sagði hann svo
frá síðar, að hann hefði gengið um
iorgina í sinum vana-búningi, bæði
um skófatnað o|g annað, og við
þriggja daga dvöl hefði hann
kynst öllu stórmenni í borginni,
Þá hefði Klemens Jónsson landrit-
ari sagt við Hermann Jónasson frá
Þingeyrum:
“Eigið þið Húnvetningar marga
aðra eins menn og Friðfinn Jóns-
son frá Stóru-Giljá?”
En Hermann hefði svarað því
fljótt og ákveðið neitandi.
Sem dæmi um drambsemiJFinns
skal hér skýrt frá einu atriði.
Finnur kom á bæ í Skagafjarðar
sýslu í foraðsveðri olg fannfergi.
Bað hann þar gistingar. Var hann
fannbariun og illa til reika, og
hafði fulla þörf húsaskjóls. Hon-
um var boðið inn og vísað til sæt-
is nærri eldstó, og skyldi hann
þar sitja þangað til þiðnuðu vás-
klæði hans. Þegar Finnur var
nýseztur, varð hann þess var, að
rúmið bygði vinnukona, sem
bóndi hafði getið barn við. Varð
Finnur þá afar reiður og spratt
honum sviti á enni. Stökk hann á
fætur, hvesti augun á bónda ofe
kveðst ekki hafa komið þar inn
til þess að sitja á hóru-rúmi.
Þótti honum sem sér hefði verið
sýnd svo mikil Htilsvirðing með
þessu, að hann rauk út í hríðina
og lá úti um nóttina. Seinna sagði
hann svo frá, að þá nótt myndi
hann versta. Þó kvaðst hann þá
hafa ögrað náttúrunnar öflum
og sagt:
“Blása máttu betur, Finnur
þolir meira!”
Þá var og eitt af hreystiyrðum
Finns:
“Ereg reiðist, reiðist eg illa,
og ef eg slæ, þá slæ eg fast.”
Margt fleira mætti um Finn
segja, þótt eg hirði ekki að tína
það fram. Hann varð maður
gamall, fyllilega sjötugur að ár-
um, og sá nokkurn veginn fyrir
þörfum sínum alla ævi, þótt ólík-
legt megi þykja, þar sem hann var
fram úr hófi drykkfeldur og ó-
vinnugefinn, enda lengst af á
ferðalögum. ;— Lesb.
Sendisveinn biður um frí til
þess að vera við jarðarför ömmu
sinnar.
Húsbóndinn : Heyrðu, vinur
minn, þú átt að vera hygginn og
hafa enga ömmu-jarðarför svona
snemma sumars. Bíddu með það
þangað til aðal-knattspyrnumótið
fer fram.
—Kæri vinur, eg segi þér það
alveg satt, að það eru fjölda
margar ungar stúlkur, sem ekki
vilja giftast.
— Hvernig veiztu það?
— Eg hefi spurt þær að því.
— Svei mér ef mér sýnist ekki
að krókódíllinn sé að hlæja að
okkur, sagði hann.
— Já hann hefir auðvitað séð
það undir eins, að það er ekki
ekta krókódílsleður í töskunni,
sem þú gafst mér í afmælislgjöf,
svaraði hún.
Ferð um Strandir
(Framh.) ---------
Helgi bóndi fylgdi mér næsta
dag upp á hálsinn milli Guðlaugs-
víkur og Bitrufjarðar. Skildum
við þar á miðjum hálsinum og eg
þakkaði honum góðan Igreiða og
hélt áleiðis niður í Bitruna. Auð-
séð var á gróðri jarðar þar uppi
að nú var haustið í nánd,—him-
brimahjón sá eg þar á litlu vatni
með ungann sinn—en annars var
náttúran þarna heldur fáskrúðug.
Slægjur eru þarna uppi á hálsun-
um og þær notaðar frá bæjum í
kring. Fólkið “liggur við” á heið-
unum, lestin gengur á miHi o|g alt
er þurkað heima á túni.
Kom eg að Þambárvöllum og
stóð þar dálítið við og fékk þaðan
flutning yfir Bitrufjörð. Yeður
var gott og við höfðum siglingu.
Gjarnan hefði sjóferðin mátt vera
lengri, en þar réði breidd Bitrunn-
ar og hún er ekki mikil. Eg skaust
á land hinu melgin við fjðrðinn og
hélt áleiðis til Kollafjarðar, sem
er næsti fjörður fyrir norðan. Nú
var sunnudagur og eg hugði gott
til að hitta fólk heima er yfir
Bitruháls kæmi. Hann er tölu-
vert hár og er tilkomumikið að
horfa af hálsinum niður yfir
Kollafjörð og afarbratt að sjá nið-
ur í dalinn. Mikið hey var úti
hjá fjarðarbændum, á engjum, og
sýndist mér yfirbreiðsla á hverri
lön.
Þótti mér myndarsvipur á þeirri
sveit, vel hýst að sjá á bæjum og
tún stór og slétt. Þar kom eg að
Fjarðarhorni, en húsráðendur
voru ekki heima og alt fólk á
enlgjum, því nú var heyskapar-
veður gott. Þar hvíldi eg mig dá-
litla stund og þá góðgerðir, en
hélt síðan áfram á leið yfir í
Steingrímsfjöirðinn, því eg vildi
hraða ferð minni sem mest.
Það var komið sunnudagskvöld
þegar aftur fór að halla undan
fæti hjá mér niður í Steingríms-
fjörðinn. Og eg vildi helzt komast
að Kirkjubóli í Tungusveit, því
Benedikt Grímsson bóndi þar, er
einn af þeim fáu Strandamönnum,
sem eg er kunugur.
Steinsgrímsfjörðurinn er, eins
og flestir vita, stór og fagur.
fjörður, bæði breiður og. langur.
Undirlendi er þar víða mikið o'g
mörg ágætis býli. Fjöllin umhverf-
is eru ekki mjðg há, þau sem næst
firðinum standa, en mikið er þar
um klettaborgir stórar og dala-
drög milli þeirra. Og víða í þeim
er hinn fegursti gróður, þó skóg-
ur sé nú með öllu horfinn þaðan,
nema víðir á stöku stað. En allur
jurtagróður ber þess vott að fjörð-
urinn er all-norðarlega á landinu.
Þó er Steingrímsfjörður ekki fá-
skrúðugur, heldur þvert á móti,
og hinn viðkunnanlegasti. í mynni
fjarðarins er Grímsey, allstór og
æði brött. Hana átti Skálholts-
kirkja fyrrum, og var hún þá
bygð. Frá eyjunni og inn í fjarð-
arbotn mun vera á fjórðu mílu. Og
víða er fjörðurinn um % mílu á
breidd og fiskisæll hefir henn oft
verið.
Eg kom niður í Steingrímsfjörð
hjá Heydalsá til Guðbrandar
bónda og hann tók mér ágætlega
og fylgdi mér síðan að Kirkju-
bóli, sem er stutt bæjarleið. Þar
var eg um nóttina. Á hverjum bæ
stunda menn eitthvað garðyrkju,
og varð eg var við sömu viðleitn-
ina að auka hana, svo að minna
þurfi að kaupa að til heimilanna.
Gulrófur má rækta þar með góð-
um árangri og kartöflur stundum,
þó uppskera af þeim sé ekki eins
árviss. Á flestum bæjum, sem eg
kom á, eða fór framhjá, sá eg nýja
garða.
Skemtilegt þótti mér um að lit-
ast í Tungusveit. Benedikt á
Kirkjubóli reið með mér næsta
dag inn með firðinum olg þar er
víða fagurt með ströndinni. Við
komum til Páls bónda á Víðidalsá
og er þar eitt hið stærsta og reisu-
legasta hús sem eg hefi séð í sveit
á íslandi. Og enn fremur sýndi
Benedikt mér gullfallegan hvamm,
sem kvenfélagið á Hólmavík hafði
tekið til ræktunar og hann plægt
fyrir það i vor. Ætlun kvenfélags-
ins er að gera hvamminn að nyt-
semdar garði og hann sýnist á-
gætlega valinn til slíkrar starf-
semi. Víða þar við Hólmavík
hafa kaupstaðarbúar tekið sér
lönd til ræktunar, en þar er ekki
um samfeld lönd að ræða, heldur
bletti hér og þar.
Við riðum um Hólmavík á leið-
inni inn með firðinum. Þar sáum
við, á aðal götunni, hylla undir
heljarmikið skelgg. Héldum við
Benedikt, að þar væri Móse til
jarðar stiginn — eða einhver spá-
maður — en er við nálguðust það
meir, þá sáum við að sá sem
skelggið bar, var Jakob Thóraren-
sen. Svo nú á þjóð vor máske von
á kvæði um hákarlalegu í norðan-
stormi og grimdargaddi, eða ein-
hverju álíka uppbyggilegu. —
Annars sáum við þá fátt á Hólma-
vík, allir voru þar í önnum vegna
Lagarfoss, sem lá þar á höfninni
og fékk afgreiðslu. Og þar sem
það var ætlun mín að komast
norður í Bjarnarfjörð að skoða
jarðhitasvæðin þar olg átta mig á
hverjir möguleikár væru þar til
garðyrkju, þá hélt eg áfram inn
með firði.
Við komum að ósi til Gunn-
laugs Magnússonar. ós liggur eins
oig nafnið bendir til, við fjörðinn
og sést bærinn ekki fyr en komið
er að honum, ef komið er með
firðinum. En svo víkkar dalverp-
ið upp frá firðinum til fjallanna
og er stórfagurt þar víða. Þegar
, eg hafði sagt Gunnlaugi bónda frá
erindi mínu í Bjarnarfjörðinn, þá
bauð hann mér fylgd sina þangað
daginn eftir. Þótti mér vænt um
það, að fá samfylgd kunnugs
manns þangað. Stutt er yfir f jörð-
inn frá Ósi. Var e|g svo kyr þar
um nóttina, en Benedikt fór heim-
leiðis. Undi eg mér hið bezta hjá
þeim hjónum á Ósi og ekki spilti
það ánægjunni, að eg þekti dóttur
þeirra frá dvöl hennar á Lauga-
vatni í vor. Frú Marta á Ósi er
sunnlenzk og fædd 1 Flóanum og
hin mesta myndarkona, og er ein
af þeim mörgu, sem komin eru af
ætt Guðmundar á Keldum. En
hann var þrígiftur og átti 24
börn.
Daginn eftir héldum við Gunn-
laugur á stað yfir í Bjarnarfjörð-
inn olg fórum á hestum inn fyrir
Steingrímsfjörð. Margt var að
sjá á þeirri leið og margt að
heyra, því Gunnlaugur kunni frá
mörgu að segja. Ýmsar fornar
menjar er enn að sjá kringum
fjörðinn. Smaladys er við Grjótá,
milli óss og Hrófbergs og munn-
mælasaga er til um hana. Maður
sem hét Tómas og kallaður var
hinn víðförli, Igróf eitt sinn í hana
og kom þar niður á eggjárn, sem
hann skar sig á. Hjá Hrófbergi
sést móta fyrir hrófi, við festar-
stein mikinn. Þar nálægt er
Gálgaklif, en annar gálgaklettur-
inn er nálega hruninn. Skamt þar
frá eru 10—12 dysjar á litlu svæði
og allar fallnar saman í miðju.
Og við botn Steingrímsfjarðar, á
Stakkanesi, standa veggir af stóru
nausti. Svo þarna er sitt af
hverju að grúska í fyrir þá, sem
hafa vit á þessum hlutum. Inn af
Steingrímsfirði ganga tveir dal-
ir, Staðardalur og Selárdalur og
í hinum síðarnefnda er mér sagt
að sé mesti víðiskógur á landinu,
en dalirnir báðir ganga langt inn
í heiðar. Von bráðar erum við
Gunnlaugur komnir upp á Bjarn-
arfjarðarhálsinn. Við förum þar
af baki við Selkollustein, “Grett-
istak” stórt. Þaðan var Selkolla
upp runnin — en hún var alþekt
á Ströndum áður fyrri tíg ýmsir
fleiri magnaðir draugar, svo sem
Bessi og Þorpagudda og Pjakkur
og Kjálki og síðast en ekki sízt
Ennismóri, sem var landsfrægur
draugur á sinni tíð. En nú er
þetta alt horfið af Ströndum og
engir nýir draugar komnir í stað-
inn, en í ungdæmi Gunnlaugs á
Ósi, voru sumir þeirra, sem elg
nefndi, við beztu heilsu. Jafnvel
Benedikt á Kirkjubóli, sem er á
aldur við mig, kunni frá ýmsum
afrekum Ennismóra að segja, er
skeð höfðu þegar hann var barn.
— En nú, á þessari trúleysisöld,
trúa engir heldur á drauga, þeir
eru ekki lengur staðreynd, eins
og í gamla daga. Frh.
—Tíminn. Ragnar 'Ásgeirsson,