Lögberg - 02.02.1933, Page 1

46. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 2. FEBRÚAR 1933
NÚMER 3
Heimboð
Fulltrúar Fyrsta lúterska safnaðar í Winnipeg, bjóða
safnaðarfólkinu og öðrum vinum safnaðarins, til gleðimóts
í samkomusal kirkjunnar á mánudagskveldið í næstu viku,
hinn 6. feb^úar, kl. 8. Af t>ví, sem þar fer fram, má sér-
staklega geta þess, að Dr. B. J. Brandson flytur þar erindi.
Mrs. S. K. Hall og Mrs. B. H. Olson skemta með einsöngv-
um. Einnig verða þar kaffiveitingar fyrir alla, sem koma.
Þarna á safnaðarfólkið kost á að eiga glaða stund og upp-
byggilega og fulltrúarnir eru við því búnir, að taka á móti
fjölda fólks, í samkomusal Fyrstu lútersku kirkju, á mánu-
dagskveldið, hinn 6. febrúar.
Stubbs'málið.
Kosningar á írlandi.
Kommúniáta uppþot á
Þýzkalandi
f vikunni sem leið lenti í bar-
daga milli kommúnista í Dresden
á Þýzkalandi og lögreglunnar.
Voru kommúnistar að halda ein-
hvern fund í stórum samkomusal
og voru þar einir átta hundruð
manna saman komnir. Fann lög-
reglan ástæðu til að skifta sér
eitthvað af þessum fundi og fór
þá alt í bál og brand, o'g lauk bar-
daganum þannig, að níu menn
voru drepnir, en að minsta kosti
ellefu særðir. Er þetta mesta
kommúnista uppþot, sem átt hef-
ir sér stað á Þýzkalandi síðan
16. júlí 1932. Það var í Altona, í
grend við Hamburg. Þar létu
seytján menn lífið.
Gáfu öðrum matinn sinn.
Það var í St. Paul, Minn., einn
daginn í vikunni sem leið, að
hundrað menn, embættismenn,
kaupmenn, iðjuhöldar o. s. frv.,
voru að setjast að góðri máltíð í
einu veitingahúsinu þar í borg-
inni, að inn í borðsalinn kom trú-
boði sem Peter McFarlane heitir.
“Viljið þið 'gefa þessa máltíð
hundrað atvinnulausum mönn-
um?” spurði hann.
“Velkomið,” sögðu gestirir í
einu hljóði.
“Gerið þið það þá,” sagði Mc-
Farlane og opnaði dyrnar á sáln-
um og inn komu hundrað menn.
Hinir héldu vel orð sín og fóru út
úr veizlusalnum inn í annað her-
bergi og fengu sér “hot-dog” og
eitthvað fleira því líkt, en at-
vinnuleysingjarnir nutu góðrar
máltíðar í það sinn.
Kirkjan.
Síðasta sunnudag var í Fyrstu
lútersku kirkju brugðið út af
venjunni, þannig, að íslenzk guðs-
þjónusta var haldin að morgnin-
um, en ensk að kveldinu, en venju-
lega er það þvert á móti. Var
þetta gert vegna þess, að karla-
klúbburinn vildi bjóða íslenzkum
stúdentum, sem nám stunda við
hærri skóla hér í borginni, til
kirkju með sér í eitt skifti og halda
þeim svo ofurlítið samsæti í sam-
komusalnum, eftir messu. Mun
það vera ætlun karlaklúbbsins, að
hafa eina slíka kirkjugöngu á ári
og sýna þar með stúdentum, sem
koma víðsvegar að, að þeir eigi
vinum að fagna í Fyrstu lútersku
kirkju í Winnipeg. Mun kirkju-
ganga sem þessi, verða höfð hér
eftir að haustinu, í október eða
nóvember.
Stúdentarnir, sem kirkjun sóttu
þetta sunnudagskveld, munu hafa
verið milli fimtíu og sextíu og
komu þeir allir inn í kirkjuna í
einu ásamt embættismönnum
klúbbsins og nokkrum fleirum
mönnum honum tilheyrandi. Var
það óneitanlega álitlegur hópur.
Prestur safnaðai'ins, Dr. Björn B.
Jónsson, prédikaði og yngri söng-
flokkurinn stýrði söngnum. Var
guðsþjónustan í alla staði hin á-
nægjulegasta og fjölmenni þar
saman komið. Að messunni lok-
inni fór unga fólkið, og talsvert
margt af hinu eldra 'líka, ofan í
samkomusalinn og skemti sér þar
við kaffidrykkju og samtal nokk-
uð fram eftir kveldinu og átti
fólkið þar glaða stund.
Einstaka sinnum hefir maður
tækifæri til að sjá í einum hóp,
margt af hinu unga íslenzka fólki
í Winnipeg, jafnvel svo hundruð-
um skiftir. Eitt slíkt tækifæri
gafst á sunnudagskveldið. Það
€r margt af efnilegu, siðprúðu og
verulega fallegu, ungu íslenzku
fó'lki í Winnipeg.
J. J. Swanson
Félag fasteignasala í Winnipeg
hélt sinn 30. ársfund á föstudag-
inn í síðustu viku. Var Mr.
Swanson þar l^bsinn forseti fé-
lagsins. Hefir hann í mörg ár
rekið fasteignasölu hér í borginni
og unnið sér mikið álit og traust
félaga sinna og sinna mörgu við-
skiftavina.
Arsfundur Selkirksafnaðar
var haldinn á mánudagskveldið,
hin 23. janúar síðastl. Forseti
safnaðarins, Mr. R. S. Benson,
stjórnaði fundinum og skýrði frá
hag safnaðarins, sem er í ágætu
lagi, fjárhagslega og á allan ann-
an hátt. Hið sama er að segja
um a'llar deildir safnaðarins, að
starfsemi hefir verið mikil, svo
sem í sunnudagsskólanum, kven-
félaginu, trúboðsfélaginu og Ban-
dalaginu. Alstaðar var nokkur
tekjuafgangbr, eftir að öll út-
gjöld höfðu verið greidd að
fullu. Fjárkreppan hefir því als
ekki þjakað Selkirk söfnuði á ár-
inu sem leið.
Fulltrúar fyrir þetta ár voru
kosnir: R. S. Benson, forseti;
Mrs. B. Kelily, skrifari; Miss Dora
Benson, féhirðir, S. Goodman, W.
Walterson, Gunnar Johnson og
Einar Magnússon. Djáknar: Mrs.
J. E. Erickson, Mrs. G. Isfeld og
Miss Dora Johannesson. Prest-
ur safnaðarins, séra J. A. Sig-
urðsson, útnefnir þar að auki tvo
djákna. Mrs. J. A. Sigurðsson er
forseti kvenfélagsins og sömu-
leiðis forseti trúboðsfélagsins.
Samþykt var að bjóða kirkju-
félaginu, að hafa ársþing sitt í ]
Selkirk 1934. Stendur til, að þá
verði vígður B. Theodore Sigurðs-
son, sem nú stundar nám við
prestaskóla í Minneapolis. Hann
er sonur Rev. og Mrs. J. A. Sig-
urðsson.
Enn stjórnarskifti
á Frakklandi
Þegar Herriot stjórnin féll í
vetur, tók sá maður við sem Jos-
eph Paul-Boncour heitir o!g mynd-
aði nýja stjórn. Nú hefir stjórn
hans líka verið ofurliði borin í
þinginu og orðið að segja af sér,
eftir að hafa haft völdin í aðeins
fjörutíu daga. Það voru fjár-
mál, sem urðu báðum þessum
stjórnum að fjörlesti, stríðsskuld-
irnar við Banadaríkin, sem feldu
Herriot, en Paul-Boncour vildi
hækka skatta til að láta tekjurn-
ar mæta útgjöldunum, en féll á
því máli.
Hitler skipaður kanslari
Nú hefir Adolf Hitler, leiðtogi
Fascistanna þýzku, náð því tak-
marki sínu, að verða kanslari á
Þýzkalandi, og er þar með æðstur
valdsmaður hjá sinni þjóð, að
undanteknum foi’setanum. Vænt-
anlega hefði hann heldur kosið
að vera forseti og sótti hann um
það embætti við síðustu forseta-
kosningar, eins og kunnugt er.
Hafði hann þar mikið fylgi, þó
hann næði ekki kosningu. Nú
hefir íHindenburg forseti skipað
hann kanslara, |eða forsætisráð-
herra í stað Kurt von Schleicher,
sem varð að leggja niður vö*ld eft-
ir að hafa setið að völdum i fá-
einar vikur. En sagt er, að gamli
forsetinn hafi sett Hitler nokkuð
þröng takmörk, svo ekki li!ggi
nærri, að hann sé einráður, elns
og menn hafa þó haldið, að hann
vildi vera. En engu að síður er
hann nú æðstur valdhafi á Þýzka-
landi, næst forsetanum.
Hveitisalan.
•
Samkvæmt skýrslu hagstofunn-
ar í Ottawa, hefir 80 per cent af
hveiti uppskerunni í Slétttufylkj-
unum árið sem leið, nú verið selt
og það sem út hefir verið flutt af
hveiti og hveitimjöli, síðustu fimm
mánuðina af árinu, nemur
150,000,000 mælum, en voru á
sama tíma árið áður 107,000,000.
Með hæfilegri áætlun fyrir útsæði
og fóðri, gerir hagstofan ráð fyr-
fyrir, að enn séu 69,006,000 mæl-
ar hveitis í Sléttufylkjunum, sem
selja þurfi og flytja burtu á tíma-
bilinu frá 6. janúar ti‘l 31. júlí
1933. í Argentine er uppskeran í
þetta sinn heldur minni en í með-
allági. Ástralía hefir sent út
mikið af hveiti, en mikill hluti
þess hefir farið til Japan og Kína.
ÓSPEKTIRNAR 9. NÓVEMBER.
Reykjavík, 23. des.
Tilkynning frá dómsmálaráðu-
neytinu:
Ráðuneytinu h(efir nýlega borist
útskrift úr lögregluþingbók Rvík-
ur, um rannsókn setudómara
Kristj. Kristjánssonar á óeirðun-
um 9. nóvember síðastl. í sam-
bandi við bæjarstjórnarfund þann
dag. Verður að telja rannsókn
þessari að mestu lokið. Hefir
ráðuneytið út af því, sem upplýst
er nú í máli þessu, skipað fyrir
um málsókn gegn mönnum þeim,
er hér segir:
1. Adolfi Petersen.
2. Brynólfi Bjarnasyni.
3. Erlingi Klemenssyni.
4. Guðjóni Benediktssyni.
5. Gunnari Benediktssyni.
6. Halldóri Kristmundssyni.
. Hauk Siegfried Björnssyni.
8. Hjeðni Valdimarssyni.
9. Hjalta Árnasyni.
10. Jóni Guðjónssyni. '
11. Jafet Ottóssyni.
12. Ólafi Magnúsi Sigurðssyni.
13. Sigurði Guðnasyni.
14. Sigurði ó'lafssyni.
15. Stefáni Péturssyni.
16. Torfa Þorbjarnarsyni.
17. Þorsteini Péturssyni.
Það er vitað um nokkra fleiri
menn, að þeir hafa verið að ein-
hverju viðriðnir óeirðir þessar, en
eigi hefir enn verið ákveðin máls-
höfðun gegn þeim.
Eins og kunnugt er var Kristj-
án Kristjánsson fulltrúi skipað-
ur rannsóknardómari í málum
þessum út af óspektunum 9. nóv.
Hann fékk skipunarbréfið þ. 15.
nóv., en byrjaði á rannsókninni
daginn eftir. Lögregluþjónarnir
voru fyrst yfirheyrðir allir 22, og
síðan bæjarfulltrúar þeir, er sátu
þenna eftirminnilega fund, því
næst voru allmargir aðrir yfir-
heyrðir. Nokkrir þeirra neituðu
að svara.
Þann 9. des. var rannsókn svo
langt komin, að útskrift var gerð
til þess að málið yrði 'lagt fyrir
landsstjórnina. Síðan var út-
skriftin send í Stjómarráðið.
f gær gaf dómsmálaráðuneytið
síðan út ofanritaða tilkynningu
um málshöfðanir. — Mbl.
NITJAN DAGA SEPTEMBER.
Árið 1752 var septembermánuð-
ur ekki nema 19 dagar, að minsta
kosti ekki á Englandi. — Ef litið
er í almanak þeirra tíma, “brezka
spámanninn”, sem Riders gaf út
og geymt er í brezka forngripa-
safninu, þá má sjá, hvernig á þvi
stendur. — England fylgdi hii|u
gamla júlíanska tímatali til 1752.
En þeir, sem upphaflega settu það
tímatal, vissu ekki upp á hár lengd
ársins. Afleiðingin varð sú, að
tímatalinu munaði altaf meira og
meira frá réttu , eftir því sem
tímar >liðu. Og hefði tímatalið
ekki verið leiðrétt, þá hefði menn
að lokum hlaupið á skautum um
hásumar og lifað sínu baðlífi um
jólaleytið. Eitthvað varð til
bragðs að taka. Kom fræðimönn-
um á tímatal þá saman um, að
taka 11 daga aftan af september.
(Júlíanska árið var talið 365 dag-
ar og 6 stundir, en var 11 mínút-
um rúmum of langt>. — Þetta
vakti hið mesta uppnám hjá al-
menningi. Margir héldu, að með
þessu væri teknir 11 dagar af
æfi þeirra, og gengu menn víða
kröfugöngur í landinu og vildu
hafa sína 11 daga óskerta og eng-
ar refjar. — Hmbl.
DÝRT AÐ DEYJA í KÍNA.
í Kína er ódýrt að halda í sér
lífinu, en þar á móti er þar afar-
dýrt að deyja. Bláfátækasti verka-
maður, sem rétt aðeins dre'gur
fram lífið með einfaldasta móti,
á að fá hina veglegustu útför.
Fjölskylda hans verður að vinna
árum saman baki brotnu, til að
greiða kostnaðinn við útför þessa.
Skrautið alt og viðhöfnin er í sam-
ræmi við hugmyndir Kínverja
í því efni. Hinn auðugi embætt-
ismaður er auðvitað jarðaður með
meiri viðhöfn og skrauti, en verka-
maður. Og til þess að frægir
borgarar gætu fengið sæmilega
útför, þá hefir Nankin-stjórnin
sett lög, sem leyfa, að útfarar-
kostnaður megi vera alt að 40,000
krónur, þegar svo ber undir. —
Jarðarförin fer fram fimm vikum
eftir það er maðurinn deyr. Á
þeim vikum syrgja ættingjar og
kunningjar í hvítum klæðum, í
líkherberginu. Á jarðarfarardag-
inn eru margir keyþlir til að
syrgja og fylgja. yrst í þeirri
sorgargöngu er söngsveit með
lúðrum, synblum og pípum. Það
fer eftir efnahag hins látna, hve
margir fyflgja. — Hmbl.
VINDHANAR í LONDON.
í Lundúnum eru margir gamlir
og merkilegir vindhanar. Einn
þeirra er í líki gyltrar engi-
sprettu. Hann blaktir yfir kon-
unglegu kauphöllinni í miðhluta
borgarinnar (Cíty), og er þrír
metrar á lengd. Engispretta var
einkennismerki húsameistarans
Sir Thomas Greshams, þess er
bygði kauphöHina. — Sagan seg-
ir, að einu sinni er Gresham lá-
varður var örlítill snáði að ráfa
úti á víðavangi, þá hafi þar ver-
ið ákaflega hátt gras og þá hafi
drengur fundið hann, sem var að
elta engisprettur. — Merkilegast-
ur er, ef til vill, vindhaninn á
gamla prestssetrinu Sonning-on-
Thames. Hann Býnir mynd af
því, þar sem prestur er að pré-
dika fyrir heilli röð af tómum
kirkjubekkjum. Það er sagt, að
prestur þessi hafi verið rækur
ger úr kirkjunni, af því, að hann
var svo ádeilugjarn. — Elzti vind-
haninn á Englandi, kvað vera
haninn á turninum á Ottery St.
Maríu-kirkjunni. Hann er þann-
ig gerður, að hann blístrar, þeg-
ar hvast er, og er því ailment
nefndur “vindhaninn, sem í horn-
ið blæs.” — Hann er 525 ára. —
Hmbl.
Sendur úr landi
Þess hefir áður verið getið hér
í blaðinu, að ákveðlð væri, að
senda Peter Veregin, Doukhobora-
leiðtoga, úr landi strax er hann
hefði lokið fangavist sinni. Er
hann nú á leið til Rússlands, kom
til Wjnnipeg á þriðjudaginn í síð-
ustu viku. Hann á væntanlega
ekki aftúrkvæmt til Canada.
Það er haldið, að rannsókn þess
máls sé nú bráðum lokið. Síðustu
tvær vikurnar hefir Stubbs dóm-
ari að mestu leyti haft einn orð-
ið, lesið ósköpin öll af því sem
prentað hefir verið og skrifað um
þetta mál, og sem hann telur
nauðsynlegt að komist inn í rétt-
arskjö'lin. Auk þess hefir hann
varið gerðir sínar, sem -dómari,
mjö!g örugglega og röggsamlega
og harðlega mótmælt öllum ákær-
unum, ellefu alls. Telur hann
þær á engum rökum bygðar og
fjarstæður einar. Er hann stór-
orður mjög og afar harðorður i
garð þeirra, er hann telur sína
mótstöðumenn í þessu máli. Þeg-
ar maður les frásagnir dagblað-
anna af þessari rannsókn, finst
manni oft, að hér sé frekar um
sókn en vörn að ræða af hendi
Stnbbs dómara. Þegar rannsókn-
inní er lokið, tekur hann væntan-
>lega nokkra da'ga til að semja
sína aðal varnarræðu.
Almennar þingkosningar fóru
fram í Fríríkinu írska fyrir rúm-
lega viku, eða 24. janúar. Hafa nú
atkvæðin verið talin, og úrslitin
gerð kunn óg eru þau þannig:
Eamon De Valera og hans flokk-
ur hefir nú meiri hluta allra þing-
sæta, en þó ekki meir en svo, að
aðeins munar einu atkvæði. Vann
flokkurinn fimm ný þingsæti við
þessar kosningar. Verkamanna-
flokkurinn hefir átta þingsæti, og
er búist við að hann muni fylgja
stjórninni í flestum málum. Hin-
ir flokkarnir eru marg-skiftir, en
af þeim eru Nationalistarnir, með
48 þingsæti, töpuðu níu í þessum
kosningum. Alls eru þingmenn
153. De Valera heldur því að
sjálfsögðu ' áfram stjórnarfor-
menskunni, en heldur mun hann
enn eiga erfiða afstöðu, því allir
flokkarnir eru honum og hans
flokk andvígir, nema helzt verka-
mannaflokkurinn.
Stormarnir þjóta og stjörnurnar
brenna.
i.
1 úthafi geims veit eg Alföður standa
við afl sinn og smiðjulog.
Hann smíðar þar eitthvað, sem enginn sér,
við ógurlegt neistaflog.
Neistarnir þjóta til ýmissa ætta,
úr óskygnis þokuhjúp.
Þá sjáum vér stjarnanna brennandi blys
um blámans 'óvæðu djúp.
Hann setur í deigluna sjóðandi málminn,
þá sveiflast mekkirnir hátt. — <
Um nætur vér köllum þá Norðui’Ijós
þau nálgast úr hverri átt.
.. 2.
Eg veit enga jarðneska veröld eins fagra
og vetrarins Paradís, — i
því dreymir mig stundum um dalafönn
og drifhvítan jöku'lís.
Eg veit enga töfra eins tvítugþætta
og tunglskinsbjarta nótt —
á einmana stöðum — í afskektri sveit,
þegar alt er dauðahljótt.
Skugganna lognsær og leiftur-úði
Ijósbrimsins — skiftast þar á.
Sál mín fyllist af syngjandi gleði,
af sorgum — og trúarþrá.
3.
Stórt er það afl, sem stjörnurnar mótar,
o!g stýristök þess hörð.
Það verður aldrei af vitringum mælt
eða vegið — á þessari jörð.
Menn gera sér hundruð af hugmynda-kerfum,
en hvert þeirra’ er æfintýr.
Það lifir hér enginn enn þá, sem veit
hvað í honum sjálfum býr.
4
Stormarnir þjóta og stjörnurnar brenna.
Menn stara’ í hinn bláa geim,
en hulinn að mestu er sannleikur sá
er sefur í djúpunum þeim.
Böðvar frá Hnífsdal.
-Lesb.