Lögberg - 20.07.1933, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FTMTUDAGINN 20. JÚU, 1933
iLögfjerg
GeflíS út hvern fimtudag af '
T B E C O L V M B I A P R E B 8 L 1 M I T E D
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utaná3krift ritatjðrans:
EDiTOR LÖGBERG, 69 5 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
VerO $3.00 um áriO—Borgist fyrirfram
fhe "Liögberg” is printed and published by The Columbia
Prees, Lamited, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
PHONE8 S6 327—86 328
Lánátrauál Manitoba-
fylkis
Töluvert mikil alúð hefir verið á það lög'ð
nú lengi, að telja fólki trú um, að lánstraust
Manitoba-fylkis væri þrotið, eða að þrotum
komið. Væri það satt, hlyti það að vera mik-
ið áhVggjuefni öllum góðum Manitobabúum
og reyndar öllum Canadamönnum, því fjár-
hagslegar ófarir eins fylkis, eru slæmar frétt-
ir fyrir alt landið.
hjn sem betur fer, eru þessar sögur um láns-
traust fylkisins, eða hrakspár, ekki á rökum
bygðar. Fyrir því eru nú fengnar órækar
sannanir. Fyrir tveimur vikum, eða svo, á-
kvað fylkisstjórnin að taka nýtt lán $3,500,-
000, og á fáeinum dögum voru skuldabréfin
öll seld, og fengu færri en vildu. Þetta hlýtur
að vera gleðiefni öllum sönnum vinum Mani-
tobafylkis, vegna þess að það er sönnun fyrir
því að lánstraust fylkisins er gott. Fólkið í
Manitoba og annarsstaðar í Canada lítur ekki
svo á, að það sé nokkurt liættuspil, að lána
Manitobafylki peninga, Það ímyndar sér
ekki að fylkið sá að verða gjaldþrota.
Það voru ekki aðeins auðfélög, eða auðugir
menn, sem keyptu þessi skuldabréf. Mikið
af þeim var keypt af fólki, sem ekki hafði
yfir að ráða nema fáeinum hundruðum, eða
þá fáeinum þúsundum í mesta lagi. Margir
keyptu þessi skuldabréf fyrir $500, $1,000,
$2,000 og $3,000. Þegar fólk sem litla pen-
inga hefir, sækist eftir skuldabréfum, sem
boðin eru til sölu, þá er það sönnun fyrir því,
að þau skuldabréf eru talin góð og gild, eða
svo er jafnan litið á.
Þetta lán er tekið til að standa straum af
atvinnuleysisstyrknum, s-em nú veldur sveit-
arfélögum, borgum og fylkjum og þjóðfélag-
inu í heild svo afar mikilla útgjalda. Mani-
toba-fylki hafði ekki peninga til að mæta sín-
um hluta af þessum útgjöldum. Farið var
fram á það við sambandsstjórnina, að hún
lánaði fylkinu það fé, sem til þessara útgjalda
þyrfti. Sambandsstjórnin getur fengið pen-
ingalán með betri kjörum heldur en fylkin,
eins og eðlilegt er þar sem um alt landið er
að ræða. Sambandsstjórnin gat því lánað
fylkinu þessa peninga með betri kjörum,
lægri rentum, heldur en fylkið gat fengið pen-
inga, með því að selja sín eigin skuldabréf.
Hefði sambandsstjórnin gert þetta, hefði hún
getað sparað Manitobafylki mikið fé, einar
þrjátíu til fimtíu þúsundir dollara á ári í
mörg ár.
En sambandsstjómin neitaðj að gera þetta.
Einn af ráðherrunum í Ottawa hefir fyllilega
gefið það í skyn, að hér sé forsætisráðherra
Manitobafylkis, Mr. Bracken, um að kenna.
Núverandi sambandsstjórn virbist heldur
hafa horn í síðu lians. Fellur eitthvað ekki
við hann. En það er alveg undarleg skamm-
sýni af landsstjórninni, ef hún lætur heilt
fylki gjalda þess, að henni fellur illa við einn
mann í fylkinu, jafnvel þó sá maður sé for-
sætisráðherra fylkisins.- Af þeim óþörfu út-
gjöldum, sem hér lenda á herðum fylkisbúa,
ber Mr. Bracken ekki nema lítinn liluta. Þeg-
ar sambandsstjórnin neitar um þetta lán, þá
er það ekki í raun og veru Mr. Bracken, sem
hún neitar um það, heldur alt fólkið í Mani-
toba, sjö hundruð þúsund manneskjur. Það
er áreiðanlegt að með þessu tiltæki hefir
sambandsstjórnin ekki aukið vinsældir sínar
í Manitoba. En hún hafði þar kannske ekki
miklu að tapa, eða annarsstaðar í Vestur-
Canada, eins og nú er komið.
Ef sambandsstjórnin hefir hugsað sér, að
ná sér niðri á Mr. Bracken, með því að neita
um þetta lán, þá hefir henni áreiðanlega mis-
tekist. En hún hefir náð sér niðri á fólkinu
í Manitoba. Því verður naumast neitað, að
hér hefir átt sér stað dálítið stríð milli sam-
bandsstjórnarinnar og fylkisstjórnarinnar
í Manitoba, en það er fylkisstjórnin,
sem hefir haft “sóma af málunum,”
eins og vorir ,frægu forfeður sögðu.
Hún hefir sýnt, að hún er fær um að sigla
sinn eigin sjó, án þess að fá nokkurn stuðn-
ing frá sámbandsstjórninni, og hún hefir sýnt
að lánstraust Manitoba-fylkis er enn gott,
þótt öðru hafi verið haldið fram af pólitískum
ástæðum.
Hitt er auðskilið, og þarf ekki útskýringar
við, að fylkin eiga þess ekki kost að fá pen-
ingalán með eins góðum kjörum eins og þjóð-
félagið í heild.
Sælla er að gefa en þiggja
Það eru ekki nærri allir, sem viðurkenna
þennan marg endurtekna sannleika, eða ekki
í verki. Kreppan hefir áþreifanlega leitt það
í ljós. Því er nú miður, að þeir eru margir,
sem sækjast eftir atvínnuleysisstyrk og margs
konar öðrum styrk, án þess að þurfa hans í
raun og veru við. Og þeir fá liann oft með
einhverjum ráðum og þau ráð eru oft langt
frá því að vera heiðarleg.
Það er ekki nema rétt og sjálfsagt, að þjóð-
félagið hjálpi þeim, sem ekki geta sjálfir haft
ofan af fyrir sér. Það stendur á sama hvort
þar veldur æska, eða elli eða heilsubilun, eða
þá atvinnuleysi, sem einstaklingurinn getur
ekki ráðið við. Enginn meðlimur þjóðfélags-
ins má líða nauð, enginn maður má líða nauð,
nokkursstaðar þar sem mögulegt er að gera
við því.
Nú síðustu árin hafa miklu fleiri þegið
hjálp, einhvers konar framfærslu styrk, frá
því opinbera, heldur en nokkru sinni fyr.
Það er svo hér í landi og það er svo í mörgum
öðrum löndum. Því veldur atvinnuleysið, hið
mikla og almenna, víða um heim. Það er síð-
ur en svo, að vér séum nokkuð að hafa á móti
slíkri hjálp frá hinu opinbera, þegar hún er
nauðsynleg.
En slík hjálp er stundum veitt og þegin án
þess nauðsyn beri til. Því miður sækja menn
stundum um opinberan styrk og fá hann, án'
þess þeir þurfi hans með. Slíkt hefir oft
komið fyrir hér í landi og meira að segja hér
í voru nágrenni. Nýlega sáum vér tilfærð
mörg dæmi þess á Ettiglandi, að menn hefðu
fengið atvinnuleysisstyrk, sem voru vel sjálf-
bjarga og sumir jafnvel töluvert efnaðir
menn. Slíkt getur því aðeins komið fyrir, að
hlutaðeigendur séu ekki ráðvandir. Segi ekki
satt um efnahag sinn og tekjur. Þetta er
hreint og beint ljótt og má ekki eiga sér stað.
Það er ekki aðeins að maður má ekki segja
ósatt, heldur líka hitt, að maður skyldi æfin-
lega varast, að níðast á góðseminni og mann-
úðinni.
Þessar fáu línur eru ekki skrifaðar vegna
þess, að vér vitum til þess, að Islendingar hér
í landi séu sekir um það, að útvega sér pen-
inga af opinberu fé, án þess að þurfa þess
nauðsynlega með. Vér vonum að það sé lítið
af þessu, og helzt ekkert. En þó vér vitum
ekki til að Islendingar séu sekir um þetta, þá
er það vitanléga engin sönnun fyrir því, að
þetta kunni ekki að eiga sér stað, líka vor á
meðal. Vér bara vonum að það sé ekki og vér
óskum að það sé ekki. Það er rangt og lítil-
mannlegt að sækjast eftir framfærslufé frá
því opinbera, ef maður ekki þarf þess nauð-
synlega með. Og það er engin afsökun þó
maður viti til að einhverjir aðrir hafi reynt
það og tekist það.
Það er gott að geta hjálpað þeim, sem
hjálpar þurfa. Það er æfinlega slæmt að
þurfa að þiggja gustukagjafir, en verst af
öllu er að þiggja þær, án þess að þurfa þeirra
með.
Sjálfseignarbændur og Ieiguliðar
Á síðastliðnum tuttugu árum hefir bænda-
bvlum í Canada fjölgað um 46,325. 1 Austur-
Canada fækkaði þeim um 51,703 á þessu tíma-
bili, en fjölgaði í Vestur-Canada um 97,997.
1 öllum fylkjunum að Quebeofylki undan-
teknu, hefir sjálfseignabændum fækkað, en
leiguliðum fjölgað. í Quebec hefir sjálfseign-
arbændum jafnvel fjölgað nokkuð. Sérstak-
lega hefir leiguliðabúskapur vaxið stórkost-
lega í Vestur-Canada. Það er eftirtektarvert
að 1911 eru 90.74 per cent. af öllum bændum
í Saskatchewan sjálfseignabændur. Árið
1931 eru þeir ekki nema 66.45 per cent. og
hefir þannig fækkað á tuttugu árum um 24.29
per cent.
1 Saskatchewan er akuryrkjubúskapur að-
allega stundaður og hann er leiguliðum hent-
ugri heldur en annar búskapur, svo sem
griparækt, eða blandaður búskapur. Hitt
mun þó valda meiru, að margir byrja búskap
með litlum höfuðstól og hafa ekki efni á að
kaupa sér bújarðir.
Gömlu bændurnir fengu sín heimilisréttar-
lönd fyrir ekkert og keyptu flestir meira land
fyrir lítið verð. Nú er ekki um heimilisrétt-
arlönd að tala í hinum betri héruðum og bú-
löndin voru í háu verði, þangað til nú síðustu
árin, að engin sala er fyrir þau. Margir
bændur eiga nú meira land heldur en þeir hafa
sjálfir full not af og vilja því gjarnan leigja
öðrum eitthvað af því. Vilja hafa minna um
sig, sem kallað er.
Eiii í raun og veru þarf maður ekki að furða
sig á því, þó sjálfseignarbændum fækki og
leiguliðum fjölgi. Þessi he'fir orðið reynslan
í flestum öðrum löndum og þar á meðal á Is-
landi, þar sem vér þekkjum bezt til. Þeir
voru ekki sérlega margir sjálfseignarbænd-
urnir fyrir fjörutíu árum eða svo, þar sem
vér vorum kunnugastir. Það virðist líka vera
að sækja í það horf hér, að einhverjir aðrir
eigi bújarðirnar heldur en bændurnir sjálfir,
sem á þeim búa.
Níunda þing
Bandalags lúterskra kvenna kom
saman í kirkju lúterska safnaðarins
á Gimli, Man., á föstudaginn og
laugardaginn y. og 8. júlí 1933.
Eftir að veitingar höföu verið
frambornar af kvenfél. “Framsókn”
var þingið sett af forseta þess, Mrs.
F. Johnson. Fór svo fram bænar-
gjörð, er séra Jóhann Bjarnason
stýrði.
Fyrir hönd kvenfél. “Framsókn”
ávarpaði forseti ]>ess, Mrs. Helgi
Benson þingið, og bauð erindreka
og gesti velkomna.
Samkvæmt skýrslu kjörbréfa-
nefndarinnar: Mrs. B. Bjarnason,
Langruth, Man. og Mrs. S: Sig-
urdson, Árborg, Man., áttu 23 kon-
ur sæti á þinginu.
Voru þá lagðar fram eftirfylgj-
andi skýrslur: ■
(1) Skýrslur félaganna er til-
heyra Bandalagi lúterskra kvenna.
(2) Skýrsla forseta.
(3) Skýrsla skrifara.
(4) Skýrsla féhiröis.
(5) Skýrsla erindreka félagsins.
The Manitoba League Against
Alcoholism.
(6) Skjýrsla útgáfunefndarinnar
er hefir haft um hönd útgáfu rits-
ins “Árdís.”
(7) Skýrsla sunnudagaskóla
nefndarinnar er hefir haft umsjón
yfir því starfi er vér köllum krist-
indóms námskeið upp til sveita.
Þrjú félög höfðu ekki getað sent
erindreka á þingið, en sendu skýrsl-
ur sínar yfir starf þeirra á þessu síð-
astliðna starfsári.
Voru skýrslurnar allar samþykt-
ar. Við fundum allar til þess að
þrátt fyrir yfirstandandi erfiðleika
hefir starfinu skilað vel áfram og í
sumum tilfellum betur en oft áður.
Sýnir það berlega að mikið hefir
verið lagt í sölurnar af kvenfélags
konum.
Það var bent á ]>að, að í skýrslun-
um kæmi fram ýmislegt sem ætti
að vera sérstaklega tekið til greina;
var skipuð 3 kvenna nefnd til þess
að athuga skýrslurnar—þær Mrs.
B. Bjarnason, Langruth, Man., Mrs.
O. Stephensen, Wpeg., Mrs. S.
Olafson, Árborg, Man.
Þingið vottaði forseta, Mrs. F.
Johnson þakklæti fyrir hennar á-
gætu og glöggu skýrslu, með því að
standa á fætur.
2. Fundur settur kl. 8. e. h.
með bænargjörð er Mrs. H. J. Leo
stýrði.
Fór þá fram eftirfylgjandi
skemtiskrá.
1 Erindi—“Ungmennafélagsstarf”
Mrs. George Johannesson, Grund,
Man.
2. Erindi-“Friðacþingin”—Miss
Kristbjörg Kristjánsson, Gardar,
N. Dak.
3. Instrumental Trio: Miss Steina
Sveinson, Miss Björg Guttorms-
son, Miss Snjólaug Josephson.
Fyrirlesurunum var þakkað fyrir
þeirra fögru og íróðlegu erindi.
Forseti bauð þá séra Jóhanni
Bjarnasyni orðið. Ávarpaði hann
þingiö með mjög vinsamlegum orð-
um til fyrirlesaranna fyrir þeirra
erindi—dáðist hann að hve vel þær
færu með efni og mál.
3. Fundur
settur kl. 9 f. m. á laugardaginn 8.
júlí. Sálmur nr. 53 sunginn, “Ó þá
náð að eiga Jesúm.”
Forseti las biblíukafla og flutti
bæn.
Miss E. Frederickson las skýrslu
yfir starf hennar og Miss Oliver, við
Siglunes, Oak View og Silver Bay í
fyrrasumar,—verður þessi skýrsla
birt i júli nr. af Sameiningunni.
Fundurinn lét í ljós þakklæti sitt
til Miss Frederickson og Miss Oliver
fyrir þeirra starf fyrir hönd Banda-
lagsins, einnig til alþýðuskóla kenn-
aranna, er hafa íialdið áfram krist-
indómskefíslu á þessum fyrnefndu
stöðum; einnig til sunnud^gaskóla
Fyrsta lút. safnaðar, ec hefir lagt
til svo mikið af blöðum og bókum,
sem hafa verið send til kennaranna
til notkunar við kristindómskenslu.
Þetta mál er mjög mikið áhuga-
mál kvenfélagsins og var það ósk
allra erindrekanna að starfi þessu sé
sint eftir bestu föngum.
S. S. nefndin skýrði frá því, að
nú í sumar hefir Miss Lilja Gutt-
ormson, Geysir, Man., og Mr. Árni
Sveinsson, Baldur, Man., boðið sig
fram til starfs fyrir hönd Bandalags
lúterskra kvenna, og eru þau nú
þegar byrjað á þvi verki. Miss
Guttormsson við Poplar Park, Man.,
og Mr. Sveinsson norður við Bay
End, Reykjavik, Narrows og Wa-
pah. Erum við þessum ungu yin-
um mjög þakklátar og biðjum af
heitu hjarta að starf þeirra megi
bera mikinn og góðan ávöxt.
Nefnd sú, er kosin var til þess að
athuga skýrslur, lagði fram skýrslu
sína. Verður hún send til allra
kvenfél. Bandalagsins innan fárra
daga.
Var þá erindrekum og gestum
boðið í bíltúr norður til Camp Mor-
ton.
4. Fundur
settur kl. 2 e. h. Sálmur nr. 28
sunginn: “Af heilagleik meira, ó,
Guð minn mér gef.” Faðir vor lesið
sameiginlega.
Skemtiskrá—
1. Vocal Solo—4 íslenzk lög,
Mr. O. Anderson, Baldur, Man.
21. Erindi—“Oxford-hreyfingin”
Miss Salome Halldorson, Wpeg.
Voru þar á eftir tekin til umræðu
ýms mál:
Bindindismálið
Töluverðar umræður urðu um
þetta mál, því öllum er ant um að
hlyrfía að því að stemma stigu fyrir
vínsölu og vínnautn'.
Arsritið
Fyrsta númer af riti Bandalags-
ins, “Árdís” er nú þegar komið i
hendur almennings og er það ósk
og von nefndarinnar að kvenfélags-
konur gjöri sitt bezta til þess að
hvert hefti af ritinu seljist og það
sem fyrst.
Útgáfunefndinni: Mrs. S. Ólaf-
son, Mrs. F. Johnson og Mrs. B. S.
Benson var vottað þakklæti fyrir
þeirra mikla starf í sambandi við
þetta fyrirtæki og var svo ákveðið
að halda áfram með útgáfu ritsins.
U ngmennafélagsstarf.
Þetta mál, sem var svo greinilega
reift með erindi því, er Mrs. George
Johannesson flutti á föstudags-
kveídið,’ var rætt; er þetta mál án
efa áhuga og, alvörumál allra
þeirra er hugsa gaumgæfilega um
framtíð ungmenna vorra og kirkju.
í þessum umræðum komu fram
margar góðar hugmyndir; virtist
það vera álit flestra, er tóku þátt í
umræðunum að ungmennafélögin
ættu að vera frjáls; algjörlega ó-
hindruð af eldra fólkinu—að þau
beri alla ábyrgð á starfsemi sinni,
því, hvað svo sem það er, sem við
þurfum að leggja á okkur fyrir,
hvort sem það er fyrir málefni eða
hugsjón, verður það manni kærara.
Það er með starf og áhugamál eins
og með “Principal og Interest—eftir
þvi sem við leggjum meira í sjóðinn,
t melr en þrlítjung aldar hafa Oodd’B
Kldney Pills verið viðurkendar réttí.
meðalið við bakverk, gigt, þvagteppu
og mörgum fleiri sjúkdörnum. Fást hjá
öllum lyfsölum, fyrir 50e askjan, eða
sex öskjur fyrir $2.50, eða beint frá The
Dodd’s Medicine Co., Ltd., Toronto, ef
borgun fylgir.
hvort sem það eru peningar eða at-
orka, þess meiri ávöxt ber.það.
Það er því ósk þingsins að kven-
félagið hvetji til stofnunar ung-
mennafélaga í sínu utnhverfi,' því
það er sérstaklega mikil stoð og
styrkur hverri bygð og hverjum bæ
að eiga innan sinna vébanda vel lif-
andi kristilegt ungmennafélag.
5. Fundur.
settur kl. 8 e. h.. Sálmurinn “Lofið
vorn Drottinn” var sunginn. Séra
Sigurður Ólafsson stýrði bæna-
gjörð.
Skemtiskrá—
1. Vocal Solo—“In the Valley,”
Miss Jones, Gimli, Man.
2. Flokkur ungra stúlkna, undir
umsjón Mrs. L. O. Chiswell og
Mrs. Jones sungu 4 lög.
3. Erindi-“Nýjar leiðir” — Mrs.
Danielsson, Árborg, .Man.
4. Framsögn— 2 kvæði: “ísland,”
Jónas Hallgr., “Fossinn”, Páll
Ólafsson.
Mrs. L. O. Chiswell, Gimli, Man.
5. Vocal Solo — “Where E’er Ye
Walk,” Mr. O. Anderson, Baldur,
Man.
6. Erindi—“Citizenship”, Mrs. O.
Schultz, Pilot Mound, Man.
7. Vocal Solo — “Mate o’ Mine,”
Mr. O. Anderson.
Fundurinn vottaði þakklæti sitt
Mrs. Danielsson og Mrs. Schultz
fyrir þeirra vönduðu erindi, og til
Mr. Anderson fyrir hans miklu að-
stoð við skemtiskrá þingsins.
Fór svo fram kosning embættis-
kvenna:
Forseti, Mrs. F. Johnson, Wpeg.,
endurk.; vara-forseti, Mrs. R. Mar-
teinsson, Wpeg, endurk.; skrifari,
Mrs. B. S. Benson, Wpeg, endurk.;
vara-skrifari, Mrs. O. Stephensen,
Wpeg)Vendurk.; Féhirðir, Mrs. H.
G. Henrickson, Wpeg, endurk.;
vara-féhirðir, Mrs. B. Bjarnason,
Langruth, endurk.
Meðráðakonur—
Mrs. O. Anderson, Baldur, Man.;
Mrs. Joh. Bjarnason, Gimli, Man.;
Mrs. G. Johannesson, Grund, Man.
Sunnudagaskólanefnd — Mrs. H.
G. Henrickson, Mrs. O. Stephen-
sen.
REYNDUR STYRKLEIKI
Hin mikla brú stendur stöðug á stólpum,
sem bygðir eru á kletti. Vatnsmagnið, sem
leikur um stólpana sannar aðeins styrkleika
þeirra. Royal bankinn er traustlega bygður
á heilbrigðri æfingu og reynslu. Breyting-
ar áranna hafa fullkomlega sannað styrk-
leika hans.
THE
ROYAL BANK
O F CANADA