Lögberg - 21.09.1933, Blaðsíða 2

tils. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. SEPTEMBER, 1933
Silfur-brúðkaup
Guðmundar og Unu Jakobsson
í Framncs-bygð
AÖ kvöldi laugardagsins 2. sept.
s. 1. fjölmenti fólk í samkomuhúsi
Framnesbygðar til þess aÖ sam-
fagna Mr. og Mrs. Guðm. Jakobs-
son á 25 ára giftingarafmæli þeirra.
Var fólk hér víða aðkomið; nán-
ustu ástvinir og tengdafólk; ásamt
fornvinum bæði frá Winnipeg,
Gimli, Riverton, Árborg, úr Geysis-
bygð, ásamt f jölmenni úr Framnes-
bygð og einnig nokkrir úr Viðir-
bygð; var gleðibragur og fagnaðar
ráðandi, er fólk um hríð gleymdi
kreppu yfirstandandi tíma í því að
samfagna hjónunum og mannvæn-
legum börnum þeirra, tíu að tölu,
ásamt tengdaforeldrum Mr. Jakob-
sons og fjölmennum ástvinahópi
samansöfnuðum þar.
Athöfnin hófst með því að spilað-
ur var brúðar-“march”, lék Mrs. S.
A. SigurSsson frá Árborg á hljóð-
færið; sóknarpresturinn bað fólk
þvinæst að syngja sálm 313; flutti
hann þá stutta bæn, mælti nokkrum
ávarpsorðum; söng fólk þá “Hvað
er svo glatt, sem góða vina fundur”
o. s. frv. Einn ar bændum bygðar-
innar S. S. Johnson ávarpaði þá
silfurbrúðhjónin vel völdum orðum
og afhenti þeim gjafir frá börnum
þeirra og bygðarfólki og ástvinum.
Gjafirnar voru: sófi, silfurdiskur,
með $25.00 í silfri og silfur-borð-
búnaður; mun hið síðastnefnda hafa
veriS frá börnum þeirra hjóna.
Að þessu loknu söng fólk sameig-
inlega “Fósturlandsins Freyja.” Þá
tók Jón bóndi Pálsson á Geysir til
máls, og mælti fyrir minni brúðar-
innar, dvaldi hann við endurminn-
ingar frá bernskuárum og viðkynn-
ingu við brúðurina er þau voru
skólafélagar í Geysisskóla. Næst tók
til máls Gunnl. Hólm, bóndi í 'Víðir-
bygð, beindi hann máli sinu aðallega
að kynningu við Mr. Jakobsson, og
fór viðeigandi orðum um stórt starf
hans og sigrandi baráttu við skóg-
inn, er hann hefði að velli lagt og
hagkvæmi hans í búnaðarstörfum.
Mrs. R. Johnson ávarpaði heið-
ursgestina viðeigandi orðum og vék
í ávarpi sínu að fyrstu kynningu, er
hún hafði af þeim. Snæbjörn bóndi
Johnson flutti þvínæst ljúf orð í
garð heiðursgesta; dvaldi hann í
þessu síðara ávarpi sínu við ýms
æfintýri og endurminningabrot af
kynningu við brúðgumann frá fyrri
árum, fór hann og nokkrum orðum
um baráttu og sigur samferða-
manna sinna á vötnum úti og í veg-
leysum fyrri tíma. Var því næst
sungið “Táp og fjör og frískir
menn,” o. s. frv. Er húr var kom-
ið, flutti Bergur bóndi Hornfjörð
kvæði, hlýtt og viðeigandi, til heið-
ursgestanna. Sóknarpresturinn
mintust fegurðar og farsældar hér-
aðsins með örfáum orðum og innti
að því, að starf bænda og akuryrkju-
manna væri í sérstakri merkingu
samstarf með Guði, og honum til
dýrðar.
Gestur bóndi Oddleifsson í Haga,
faðir brúðarinnar bar fram þakk-
lætisorð fyrir hönd þeirra, barna
þeirra og ástvina, kvað hann stund-
ina ánægjulega og ógleymanlegan
sólskinsblett í endurminningum
þeirra allra.
Milli hinna ýmsu ávarpa spiluðu
þau nokkrum sinnum með listræni,
sem þeim er eðlileg, systkinin Jó-
hannes Pálsson, fiðluleikari og Lilja
Pálsson á píanó. Einnig var sam-
spilað á píanó af Lilju Pálsson og
Baldri Guttormssyni. Ýmsir söngv-
ar voru sungnir af viðstöddum, sam-
eiginlega. Fór samsætið vel fram
og gladdi þá, hlut sem áttu að máli.
Guðmundur bóndi og Una kona
hans, eru enn að kalla má í blóma
lífs síns, þótt tekin séu þau að
þreytast. Þau eiga tíu mannvænleg
börn, sum uppkomin, nokkur á ung-
þroska aldri, en eitt í bernsku. Ljúf
og almenn þátttaka i samsætinu
gerði það ánægjulegt, munu þau
Jakob bóndi Björnsson og Mrs.
Johnson hafa átt forustu í undir-
búningi þess. — í samsætinu voru
lesin skeyti og kveðjur frá fjarlæg-
um vinum og fjarverandi bygðar-
fólki, er orsaka vegna, gat ekki við-
statt verið.
ar veitingar, er bygðarkonur fram-
reiddu af rausn, að íslenzkri venju.
Átti fólk svo samtals- og kynning-
arstund, en eins og þar stendur:
“Margs er að minnast þegar mál-
kunnugir finnast.”—
Sigurður Ölafsson
Mr. og Mrs. Guðmundur Jakobsson,
á silfurbrúðkaupi þeirra 2. seþt. '33
Að koma saman kætir lund,
með kærum bygðar grönnum,
og heiðurshjónum helga stund
þó hér sé starf i önnum.
Þau aldarf jórðungs eiga sess,
við unnum reiknings gátu
og munum síðar minnast þess,
að með þeim veizlu sátu.
Að líta yfir liðinn dag,
er lífsins gamla saga,
á ýmsu valt um efnahaf;
en ætíð þurfti að laga.
Þéim allar þrautir unnust brátt,
með orku vilja og handa,
og merkið þeirra mænir hátt
sem minning hraustra landa.
Þið störfin drifuð dugnað með,
og daglega þið sýndu,
að “Áfram’ ’ var við ykkar geð,
þeim orðsins mátt ei týndu.
Og börnin sýna sannleik þann,
að sjálfstæð vilja feta:
Það heilann gjörir hvern einn
mann,
er heimilið vill meta.
Þó tímans úfin oft sé dröfn,
hún ykkur mun ei granda,
þið munuð komast heil í höfn,
sem hetjur brautryðjanda.
Þá æfi hallar-andi blítt,
frá ódauðleikans lundi,
þá hverfur alt sem hér var grýtt,
þér heill sé Una og Mundi!
B. J. Hornfjöð.
ÞAKKARORÐ
Öllum þeim vinum, nágrönnum
og vandamönnum, sem heiðruðu
okkur með gjöfum og samfagnaði í
silfurbrúðkaupi okkar og glöddu
okkur með mörgum kærleiksmerkj-
um, vottum við alúðarfylsta þakk
læti.
Una Jakobsson,
Guðmundur Jakobsson.
Árborg, Man.
skemdir hafa ekki orðið svo teljandi
sé. Heyhlaðan mikla var hætt kom-
in og störfuðu menn alla nóttina við
það að bera sig á hana og tókst á
þann hátt að bjarga henni og skemist
hún ekki neitt.
Ásgarði í Grímsnesi.
Á Syðri-Brú fauk stór heyhlaða
(um 6co hesta), sem var i smíðum
Var komið þak á hana en þiljur
ekki. Stormurinn fleygði þakinu af
henni og yfir bæinn og út fyrir tún
og lá það þar brotið og skemt. Um
leið og þakið tókst á loft, sleit það
símalínurnar til Þingvalla og Vill-
ingavatns, því að þær lágu yfir hlöð-
una. I hlöðunni voru 2-300 hestar
af heyi, en stormurinn náði ekki að
feykja þvi.
Hér í Ásgarði fauk þak af lítilli
hlöðu (um 400 hesta), sem Sigurð-
ur Ólafsson átti.
Þak fauk af hlöðu sem var
smíðum í Mýrarkoti, en í hvorugri
þessari hlöðu var hey svo hátt að
stormurinn næði að feykja því.
Um heyfok var yfirleitt ekki að
ræða hér um slóðir, því að ekki var
annað úti af heyi en það sem var
blautt í ljá.
Það er talið að veður þetta hafi
verið nær þvf jafn mikið og mikla
Landsspítalinn
Stórviðri á sunnudags-
nótt
veldur miklu tjóni viðsvegar í nær-
sýslum. Þók fjúka af húsum og
heyslcaðar urðu víða.
Mbl. 29. ágúst.
Á sunnudagsnótt gerði aftaka-
veður hér sunnan og vestanlands.
Skall það á um miðnætti og stóð
fram undir morgun. Fylgdi því
dynjandi rigning.
Víða olli veður þetta tjóni, feykti
heyjum og þökum af húsum.
Morgunblaðið átti tal við ýmsar
símastöðvar í gær og spurði frétta
um tjón af ofviðrinu. Fer hér á
eftir hið helsta, sem fréttist.
Garðsauka.
Ýmsar skemdir urðu hér í grend
af ofviðrinu, sem er hið mesta er
menn muna á þessum tíma árs.
Fjárhús og hlaða fauk í Dufþaks-
holti.
Þak fauk af hlöðu í Vindási, og
þak af hlöðu á Móeiðarhvoli.
Viða urðu miklir skaðar á heyj-
um. Hefir til dæmis frést, að fok-
ið hafi 70 hesta lön á Oddhól, og 40
hestar af heyi á Breiðabólstað í
Fljótshlíð.
Öll tjöld brúargerðarmanna hjá
Dimon fuku og alt sem í þeim vaf
fór út í veður og vind. Fundust föt
verkamanna og brot úr rúmum
þeirra uppi á háfjallinu. En af
tjöldunum hjá brúnni fuku ekki
nema tvö, enda voru þar fleiri menn
til að gæta tjaldanna, og ekki jafn
miklir svipvindar þar eins og hjá
Dimon.
Miðey, Landeyjum.
Hér um slóðir varð ekki tjón af
veðrinu svo vitað sé, og ekki heldur
undir Eyjafjöllum.
Allir verkfærir menn voru á ferli
alla nóttina til að bjarga heyjum og
tókst það svo að ekki fauk af þeim
svo teljandi sé.
ölfusárbrú.
Hér fauk algerlega hálft þakið af
Loks fóru fram ágæt-j gistihúsinu Tryggvaskála, en aðrar
veðrið, sem kom í nóvember og olli
mestum skemdum hér i Grímsnes-
inu.
Borgarnesi.
Hér fauk talsvert af heyjum,
bæði í Borgarnesi og Einarsnesi, en
um meiri heyskaða hefir ekki spurst.
Þak fauk af viðbótarbyggingu, sem
var í smíðum, og þeytti stormurinn
því út fyrir kletta og út í sjó.
Nokkrir skúrar fuku líka.
Bát tók upp í Rauðanesi, og
brotnaði hann talsvert.
Hjá Svignaskarði fauk lítil refa-
girðing, sem Guðmundur bóndi
Daníelsson átti. Refirnir, 7 hjón,
sluppu út, en munu flestir hafa
náðst aftur eftir mikinn eltingaleik.
Þá fauk og danspallur hjá Hreða-
vatni.
Þjórsárbrú.
Hér um kring urðu víða töluxerð-
ar skemdir af ofviðrinu.
Fjárhús fauk og hlaða að Sand-
hólaferju, en lítið mistist af heyi.
Að Efri-Gróf í Flóa fauk þak af
baðstofu. Einnig fauk þak af bað-
stofu á Langsstöðum í Hraungerð-
ishreppi.
Skemma fauk í Vælugerðiskoti.
Var þar geymd matvara og skemdist
hún mikið af regni um nóttina.
Fjós fauk á Syðri-Rauðalæk.
Hlaða fauk { Meiri-Tungu.
Víða fuku auk þess þakplötur af
húsum.
Vagn fauk í Þykkvabænum og
brotnaði í mél.
Víða fauk meira og minna af
heyjum, sem komin voru í garð, en
voru óþakin.
Morgunblaðið átti tal við vega-
málastjóra í gær, og sagði hann svo
frá, að víða hefði tjöld vegagerðar-
manna fallið niður eða fokið. Mest
varð tjónið hjá Dimon. Þar svifti
veðrið tjöldum verkamanna við
Markarfljótsbrúna í háa loft. Fuku
þar öll tjöldin eða hér um bil öll.
Tjöld vegagerðarmanna hjá Álfta-
vatni á Grímsnesi, þeirra, sem eru
að vinna við Sogsveginn, féllu nið-
ur.
Tjöld vegagerðarmanna hjá Kol-
viðarhóli sviftust upp.
Eins fuku eða féllu niður tjöld
vegagerðarmanna austur undir
Eyjafjöllum.
Bardagar í Mongólíu.
Fréttaritari Manchester Guar-
dian í Peking símar blaði sínu
snemma í þessum mánuði, að her-
lið frá Mansjúríu (Mansjúkóher-
lið) hafi með aðstoð Mongólíu-
manna hernumið Dolonnor í Char-
har, Mongólíu og sæki áfram í
áttina til borgarinnar Kuyan.
Kínverskt herlið, sem lið þetta hafi
barist við sé á undanhaldi. —
Kínversku stjórnarvöldin, segir
fréttaritarinn, hafa leitt athygli
Japana að vopnahléinu, sem átti að
leiða til lykta bardagana í Norður-
Kína og ennfremur, að Feng-Yu-
hisang sé nú ekki lengur við að
eiga, Japanar höfðu borið það á
hann, að hann væri á launum ráð-
stjórnarinnar rússnesku, en Jap-
anar réttlættu innrás sína í Mon-
gólíu með framkomu hans. Feng
kvað nú hafa tekið sér aðsetur í
musteri einu.
Nýlega kom út skýrsla um Lands-
spítalann frá því hann hóf starf-
semi sína í árslok 1930 og til árs
loka 1932. Margskonar fróðleikur
er í skýrslu þessari og skal hér drep-
ið á nokkur atriði.
Landspitalinn tók til starfa 20
des. 1930, þá komu fyrstu sjúkling-
arnir á spítalann. Stjórn spítalans
var skipuð yfirlæknunum og ráðs-
manni; yfirlæknir G. Claessen var
formaður hennar þangað til 1. nóv.
1931, að Vilmundur Jónsson land-
læknir var skipaður í stjórnina og
gerðist formaður hennar, sem full-
trúi ríkisstjórnarinnar.
Um miðjan aprílmánuð 1931 voru
sjúklingarnir orðnir 92, öll hin áætl-
uðu sjúkrarúin fullsetin, og í lok
aprílmánaðar voru sjúklingarnir
orðnir 100, þá farið að bæta viö
rúmumi og þrengja á stofunum. Síð-
an hefir sjúklingatalan enn aukist
og eins eftirspurn eftir sjúkrarúm-
um, svo oft hafa sjúklingar orðið
að bíða eftir spítalavist.
Þvottahús spítalans hefir verið
rekið sem sérstök stofnun, enda er
þar þveginn þvottur víðar að en frá
Landsspitalanum.
Landsspítalinn starfar í fjórum
aðaldeildum: Lyf læknisdeild og
handlæknisdeild, fæðingadeild og
Röntgendeild. Yfirlæknir í lyflækn-
isdeild er Jón Hjaltalín Sigurðsson
prófessor og aðstoðarlæknir Björn
Gunnlaugsson.
Fyrsti sjúkl. var lagður á þessa
deild 21. des. 1930. Til ársloka
1930 komu á deildina 10 sjúkl., 7
konur og 3 karlar. Fyrir árslok var
einn sjúkl. farinn albata og einn dá-
inn.
Árið 1931 komu alls á deildina
112 karlar, 141 kona og 31 barn
undir 15 ára, samtals 284. Á árinu
dóu á deildinni 14 karlar, 10 konur
og 2 börn. Af deildinni fóru 87
karlar, m konur og 20 börn, alls
218 sjúklingar.
Árið 1932 komu á deildina 115
karlar (þar af 11 drengir) og 130
konur (þar af 14 telpur). Á árinu
dóu 17 karlar og 9 konur. Af deild-
inni fóru 89 karlar og 123 konur,
og fóru sumir þessara sjúklinga á
aðrar deildir spítalans eða önnur
sjúkrahús.
í handlækningadeild er Guðm.
Thoroddsen prófessor yfirlæknir og
aðstoðarlæknir Kristinn Björnsson.
Fyrsti sjúklingurinn kom á deild-
ina 20. des. 1930; en enginn fór af
deildinni á því ári.
Á árinu 1931 komu á deildina alls
479 sjúklingar að meðtöldum þeim,
sem komu i árslok 1930. Af deild-
inni fóru á árinu 410 sjúkl., 24 dóu,
en 45 voru eftir við áramót.
Guðmundur Guðfinnsson augn-
læknir og Ólafur Þorsteinsson háls-
nef- og eyrnarlæknir framkvæma
sérfræðisaðgerðir á handlæknis-
deildinni, hver í sinni sérgrein.
Á árinu 1932 komu alls 571 sjúkl-
mgur á deildina, 518 fóru á árinu
og 43 dóu.
Á skurðstofu voru skráðar alls á
árinu 447 aðgerðir.
Fæðingardeildin er undir yfirstjórn
Guðm. Thoroddsen, en yfirljósmóð-
ir er Jóhanna Friðriksdóttir.
Árið 1931 komu 254 konur á
deildina, en 12 þeirra fóru án þess
að fæða. Fæðingar voru alls 244.
Um áramót voru eftir 6 konur, 3
dóu á árinu.
Árið 1932 komu á deildina 341
cona, 333 fóru á árinu, 2 dóu og
12 voru eftir um áramót. Alls
fæddust á árinu 326 börn.
Yfirlæknir Röntgendeildar er dr.
med. Gunnlaugur Claessen og að-
stoðarlæknir Sveinn Gunnarsson.
Fyrstu sjúklingarnir voru skoð-
aðir í deildinni 17. janúar 1931 og
ækningar byrjuðu nokkrum dögum
síðar.
Á árinu 1931 fóru alls fram 1774
röntgenskoðanir á 1575 sjúkl. Af
lessum sjúklingum voru 346 á
Landssppítalanum og 1229 utan spí-
talans.
Árið 1932 varð mikil aukning á
starfinu. Á því ári fóru alls fram
2274 skoðanir ; 1854 sjúkl., þar af
401 á Landspítalanum og 1453 utan
hans.
í byrjun októbermánaðar 1930
fluttu nemendur Ljósmæðraskólans
í spítalann, og þar hófst þá bók-
leg kensla þeirra, en verkleg kensla
í spítalanum ekki fyr en eftir ára-
mót, þegar fæðandi konur fóru að
koma á spítalann. Kennari skólans
varí eins og undanfarin ár, Guðm.
Björnsson landlæknir, en hann veikt-
ist í janúarmánuði og lét þá af
kenslu, en við tók Guðm. Thorodd-
sen prófessor. Námstíminn var 9
mánuðir fyrra árið, en eitt ár síðara
árið. 11 ljósmæður luku próf i hvert
árið.
Þegar Landspítalinn tók til starfa,
voru teknir 4 hjúkrunarnemar, en
þeim fjölgaði brátt og vorið 1931
voru þeir orðnir 12, og í ársbyrjun
1932 voru 13 hjúkrunarnemar í
spítalanum. Verklega hjúkrun kendi
Kristin Thoroddsen yfirhjúkrunar-
kona spítalans.
\ aprílmán. 1932 var Níels Dungal
prófessor ráðinn til þess að veita
líkskoðunarstofu Landspítalans for-
stöðu. Eftir það voru flestir, sem
dóu á spítalanum krufðir. Alls voru
krufin 31 lik árið 1932.
Við líkskoðun kom í ljós, að
krabbamein hefir verið aðalbana-
mein 3. hvers sjúkl., sem dóu á spít-
alanum á þessum tíma. Sullir fund-
ust í 5, en aðeins í gömlu fólki.
Menjar um berklaveiki fundust í
ió hinna látnu.
Sjúklingar á Landsppítalann eru
aðeins teknir samkvæmt skriflegri
beiðni læknis, nema um slys sé að
ræða.
Daggjöld sjúklinga á sambýlis-
stofum eru 6 kr. fyrir fullorðna og
4 kr. fyrir börn, yngri en 12 ára. Á-
einbýlisstofum er daggjaldið 12 kr.
Útlendingar, að dönskum þegnum
undanskildum, greiða tvöfalt gjald.
Skurðstofugjald er kr. 15, 30 og 50
eftir aðgerðum. Fæðingastofugjald
er 15 kr. Aukagjöld eru engin.
Starfsmannafjöldi spítalans var
árið sem leið 63 þegar fæst var og
74 er flest var. Aðaltekjur spítal-
ans eru daggjöld sjúkl. og námu
þau árið sem leið um 247 þús. kr_
Hæstur gjaldliður er laun til starfs-
manna, sem námu rúmlega 124 þús.
kr.
Reksturshalli spitalans var sem
hér segir: Greiðsluhalli kr. 14,984.12
og fyrning kr. 40,315.96 samtals kr.
55,300,08.
Ráðsmaður spítalans er Guð-
mundur Gestsson.
Dagur 24. ág.
Skyldmenni Scheidemanns
sem send voru í fangabúðir þ-
14. júlí vegna blaðagreina þeirra,
sem Scheidemann frv. kanslari
skrifaði í erlend blöð, voru látin
laus þ. 15. ágúst.—Hinsvegar var
dr. Wilhelm Janeneucke, tengda-
sonur Eberts, 1. forseta þýska
lýðveldisins, handtekinn 11. ágúst,
samkvæmt fregn frá Reuter, og
voru þá allir karlmenn Ebert-
ættarinnar komnir í fangabúðir.
Rús&neskur blaðamaður,
fréttaritari blaðsins Pravda, var
nýlega handtekinn í Berlín. Var
hann fluttur á aðalstöð leynilög-
reglunnar ogi yfirheyrður í 3
stundir samfleytt. Maður þessi,
Chernyak, varð að láta af hendi
nokkuð af skjölum sínum, en
var því næst látinn laus.—Sendi-
herra Rússa í Berlín 'hefir mót-
mælt meðferðinni á blaðamann-
inum og Pravda fór óvægilegum
orðum um Þjóðverja fyrir tiltæk-
ið.
Pólsku flugmennirnir,
Benjamin og Joseph Adamoviks,
en þeir eru bræður, lögðu á stað
stað í Atlantsflug snemma
í ágúst, en þeir urðu að nauð-
lenda skamt frá Harbour Grace,
Newfoundland. Skemdist flugvél
þeirra talsvert. Þeir bræður hafa
tilkynt, að þeir ætli að !gera aðra
tilraun fyrir lok septembermán.
Þeir ætla sér að fljúga frá New
Ýork um Newfoundland til Varsjá.
(F.B.)

INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man B. G. Kjartanson
Akra, N. Dakota
Árborg, Man
Árnes, Man
Baldur, Man
Bantry, N. Dakota
Bellingham, Wash
Belmont, Man
Blaine, Wash
Bredenbury, Sask
Brown, Man J. S. Gillis :
Cavalier, N. Dak*ta
Churchbridge, Sask
Cypress River, Man
Dafoe, Sask J. Stefánsson
Edinburg, N. Dakota....
Elfros, Sask ... Goodmundson, Mrs. J. H.
GarSar, N. Dakota
Gerald, Sask
Geysir, Man
Gimli, Man
Glenboro, Man
Hallson, N. Dakota J- J. Myres
Hecla, Man
Hensel, N. Dakota
Hnausa, Man
Hove, Man A. T. Skagfeld
Húsavík, Man
Ivanhoe, Minn.
Kandahar, Sask J. Stefánsson
Langruth, Man
Leslie, Sask
Lundar, Man
Markerville, Alta
Minneota, Minn
Mountain, N. Dakota...
Mozart, Sask
Narrows, Man ..
Oak Point, Man
Oakview, Man
Otto, Man
Pembina, N. Dakota....
Point Roberts, Wash
Red Deer, Alta
Reykjavik, Man
Riverton, Man
Seattle, Wash
Selkirk, Man
Siglunes, Man
Silver Bay, Man
Svold, N. Dakota
Swan River, Man
Tantallon, Sask
! Upham, N. Dakota
Vancouver, B.C
Víðir, Man
Vogar, Man
Westbourne, Man
Winnipeg Beach, Man...
Winnipegosis, Man
Wynyard, Sask i