Lögberg - 28.06.1934, Síða 1

FRÁ ÍSUNDI
DANARFREGN
29. f. m. lézt að Öxnafelli í Eyja-
firði, Þuríður Jónsdóttir, kona Jóns
Þ. Thorlacius, bónda þar. Hún var
um sextugt. Þau hjón eignuðust 13
börn og eru 10 á lífi. Eitt þeirra er
Margrét Thorlacius, sem orðin er
þjóðkunn fyrir dulargáfu sína.—
N. dagbl. 5. júní.
NÝJUNG í ISLENZKRI
HAFNARGERÐ .
Nú um mánaðamótin kom til
Akraness skip úr steinsteypu, er
Finnbogi R. Þorvaldsson, verkfr.,
keypti í Noregi síðastl. vetur, fyrir
10 þús. norskar krónur. Er ætlun-
in að nota það til framlengingar á
hafnargarði við Akranes. Skipið
heitir Bietonia, en með það kom drátt
arbáturinn Hanko frá Stavanger.
Skipið var þegar dregið inn á
Hvammsvík í Kjós og þar verður
því breytt æði mikið áður en því
verður sökt.—Skipið er 57.30 metra
langt, 9.80 metra breitt og 6 metrar
á hæð um miðjuna, en 2.3 metrum
hærra til beggja enda. Gerir það
þannig um 60 metra viðbót aí bein-
um hafnargarði, sem áætlað er að
kosti 350 þús. krónur. Aðal breyt-
ingarnar, sem gerðar verða á skip-
inu, eru þessar: Það er nú að innan
með eins meters háum steinbríkum
með nokkru millibili. í þessi bil
verður steypt með samfeldri stein-
steypu og enn fremur steyptir 13
styrktarveggir þvert yfir skipið, en
þrír eru fyrir. Þá verður og steypt-
ur einn veggur eftir því endilöngu.
síðan verður það svo hlaðið, að að-
eins verði fært að draga það til
Akraness. — Til undirbúnings því,
að sökkva skipinu, verður grafvél
frá Reykjavík látin moka upp 50—
70 cm. þykku sand- og leirlagi á 20
metra breiðu svæði. Þessi rás verð-
ur síðan fylt með grjóti, möl og
steinsteypupokum og vinna við það,
meðal annara, tveir kafarar. Við
hafnargarðinn, eins og hann er nú,
verður settur klaufkassi úr járn-
bentri steinsteypu, þannig gerður,
að afturendi skipsins fellur nákvæm-
lega í klaufina, þegar því verður
sökt. — Verkfræðilegur ráðunautur
við hafnargerðina er Finnbogi Rút-
ur Þorvaldsson verkfræðingur, og
aðalverkstjóri er Guðmundur Klem-
enzson úr Hafnarfirði. (Eftir heim-
ildum útvarpsins.).—N. dbl. 3. júní.
TIMARITIÐ MORGUNN
er nýkomið út. Efni þess er: Hverju
skiftir trúin á ódauðleika, eftir
Ragnar E. Kvaran, Þrándur í götu,
eftir séra Ófeig Vigfússon, Sálfarir,
eftir Einar H. Kvaran, Tveir merkir
draumar, eftir Ólaf Ketilsson, Sann-
anir frá miðlum í Reykjavik, eftir
Einar Loftsson, Vér lifum eftir
dauðann, ræða eftir Oliver Lodge,
þýdd af Ragnari E. Kvaran, Kraft-
ur, eftir Ragnar E. Kvaran og svo
nokkrar aðrar stuttar greinar. Rit-
stjóri Morgunns er, sem kunnugt er,
Einar H. Kvaran rithöfundur. —
N. dagbl. 3. júní.
DRUKNANIR A
VERTIÐ 1934
Vertíðin var mjög stormasöm
fyrstu tvo mánuði ársins, og líktist
mjög mannskaðavertíðinni 1903,
úvað veðráttu snertir. Um lok 1934
ðöfðu alls 7 menn farið í sjóinn og
druknað, en um lok 1933 höfðu 49
menn druknað á sama tímabili, eða
r. janúar til 12. maí.—Ægir.
IÝÝLATINJV
er hér í bæ, á heimili dóttur sinnar,
ú Júlía Guðmundsdóttir, kona
fngvars Nikulássonar prests á
Skeggjastöðum, móðir Helga Ing-
varssonar læknis á Vífilsstöðum og
þeirra systkina.—N. dagbl. 3. júní.
JARÐHOSAFUNDURINN
A SAMSSTÖÐUM
Bj. Bl. Jónsson löggæslumaður
hefir skýrt útvarpinu svo frá:
Fyrir h. u. b. hálfum mánuði sá
Skúli, sonur Guðna Guðmundssonar
á Kolmúla í Fljótshlíð hlera i bakka
norðanvert við Þverá og tilkynti það
föður sínum. í fyrradag sagði
Guðni bóndanum á Sámsstöðum,
Klemens Kristjánssyni, frá þessu,
þar sem hlerinn var í landareign
hans. Fór þá Klemens ásamt öðr-
um manni þangað, sem visað var til,
og fundu þeir þar í bakkanum hlera
með 6 vínkiljárnum. Hlerinn var
75x49 cm. á stærð. Þegar hann var
tekinn upp, sáu þeir, að þarna var
jarðhús, og að í jarðhúsinu voru
tunnur og ýmislegt fleira.
í fyrra dag, laust fyrir hádegi,
hringdi sýslumaðurinn í Rangár-
vallasýslu til Bj. Bl. J. og bað hann
að koma austur til þess að gera
rannsókn á þessum stað. Við rann-
sóknin kom i ljós, að í húsi þessu,
sem er 2.56x3.10 m. ummáls og 1.75
m. á hæð, voru sex tunnur: 2 400
lítra, 3 300 lítra og 1 120 Htra. í
gerjun voru um 500 lítrar. Enn-
fremur var þar 40 lítra suðubrúsi,
ásamt spiral og öðrum rörum, er
bruggun fylgja, 3 prímusar, kæli-
vatnstunna og steinolíubrúsi. Tveir
af prímusunum reyndust vera þeir,
sem voru ónýttir í Flókastaðajarð-
húsinu. Var því Albert Vigfússon á
Flókastöðum tekinn fyrir rétt í gær-
kveldi og neitaði hann í fyrstu að
eiga jarðhúsið. Er hann var að-
spurður hvar prímusar þeir væru,
er ónýttir v^ru í Flókastaðajarðhús-
inu, sagði hann þá vera heima hiá
sér, og er hann var beðinn að sækja
þá, kom hann með tvo aðra, en er
honum voru sýndir prímusar þeir,
er fundist höfðu í jarðhúsinu á
Sámsstöðum, meðgekk hann að eiga
jarðhúsið, og kvaðst hafa búið það
til í mars s. 1. til þess að brugga
þar.—Vísir 3. júní.
I
LANDSKJALFTINN
(3. júní)
Á Blönduósi fanst kippur upp úr
hádeginu, og segir fréttaritari þar,
að kippurinn hafi ekki verið mjög
snöggur, en varað drykklanda stund,
og hafi allmikill hristingur verið í
sambandi við hann.
Þá fanst landskjálftinn einnig á
Húsavík, á sama tíma og hinum
stöðunum. Þar brakaði og brast í
húsum, sagði fréttaritarinn þar, og
brotnaði þar lítilsháttar af búsáhöld-
um og leirmunum í ýmsum húsum.
Úti fyrir varð landskjálftans mikið
vart, svo fólk riðaði á götum, og
jafnvel féll, en engin meiðsl urðu
eða skemdir. Kippurinn var veru-
lega snöggur á Húsavík og fanst
nokkuð mikið. Annar stuttur, væg-
ur kippur fanst á Húsavík um sex-
leytið í gær. í Grímsey fanst kipp-
urinn greinilega. í Málmey fanst
hann einnig, og var snöggur og harð-
ur, svo að mikið hrapaði úr Þórð-
arhöfða.
Hólmavíkurfregn segir, að einnig
þar hafi orðið vart við allsnarpan
kipp. Hús hristust og myndir
hreyfðust á veggjum, en skemdir
urðu engar.
Frá Árnesi er sögð sama sagan,
og einnig úr sveitum þar í kring.
Frá Ystafelli símar fréttaritari,
að snarpur landskjálftakippur hafi
fundist um alla Suður-Þingeyjar-
sýslu eftir hádegi í dag. Er það
stærsti landskjálftakippur, sem kom-
ið hefir þar síðasta aldarfjórðung.
Mestur var kippurinn í Reykjadal,
hrundi þar af hillum, myndir duttu
niður af veggjum og torfbæir
skemdust. Engar skemdir urðu
annarsstaðar i sýslunni svo vitað sé.
Ókyrð í Kingáton
Hon Hugh Guthrie, dómsmálaráð-
herra lét svo um mælt í sambands-
þinginu á mánudaginn, að í síðustu
18 mánuði hafi ekki tekist að koma
á sæmilegri reglu í Kingston fang-
elsinu. Óánægja er þar mikil og
hefir oft horft til stórvandræða síð-
an uppþotið mikla, 17. október 1932.
Eftir það uppþot var breytt um
yfirgæslumann og tók W. B. Meg-
loughlin við því starfi. 15. júní s. 1.
sagði hann lausu embættinu og kom
það til af því að stjórnin hafði gef-
ið honum í skyn að hann yrði látinn
fara þar sem ekki hefði tekið að ráða
bót á vandræðunum í fangelsinu.
Eins og menn muna var nokkrum
kommúnistum kent um óeirðirnar
Í932 og voru nokkrir þeirra kærðir
og dæmdir til lengri fangavistar
þegar sannað þótti að þeir hefðu
reynt að æsa fangana til uppþots.
Foringi þessara kommúnista er
Tim Buck, sem nafnkunnur er orð-
inn fyrir afskifti sín af kommúnista
flokknum, áður en hann var settur í
Kingston fangelsið árið 1931. Síð-
an hefir hann þótt enn verri viður-
eignar og í uppþotinu 1932 var það
altalað að herliðið, sem kallað var
til að skakka leikinn, hefði reynt að
drepa Buck með þvi að skjóta inn í
klefa hans ellefu skotum.
Dómsmálaráðherrann viðurkenn-
ir nú að þetta hafi verið satt, en seg-
ir að ætlunin hafi verið að hræða
manninn svo að hann léti af óspekt-
um, en ekki sú að drepa hann.
Woodsworth þingmaður frá Win-
nipeg hefir farið þess á leit við
stjórnina að konungleg rannsóknar-
nefnd sé tafarlaust skipuð til að
grenslast eftir ástæðunum fyrir
þessari ókyrð í fangelsinu í Kings-
ton.
Á leið til íslands
VALDIMAR K. BJÖRNSON
Valdimar K. Björnson, ritstjóri
blaðsins Minneota Mascot, leggur
af stað héðan frá Winnipeg á morg-
un (föstudag) áleiðis til íslands.
Hann býst við að dvelja þar eina
tvo mánuði og ferðast síðan um önn-
ur lönd álfunnar, áður en hann
hverfur heim aftur í haust.
Björn Björnson, annast um rit-
stjórn blaðsins í fjarveru bróður
síns.
Valdimar sat kirkjuþingið í Sel-
kirk, sem haldið var dagana 22.-26.
júní s. 1.
Blaði óskar þessum unga gáfu-
manni góðrar ferðar.
Frá Sauðárkróki simar fréttarit-
ari, að snarpur landskjálftakippur
hafi komið þar kl. 12.42 í dag, og
staðið í 30 sekúndur.
Landskjálftans hefir einnig orðið
vart í Mývatnssveit, i Axarfirði, og
víða á Sléttu, en ekki var hann mjög
snarpur á þessum stöðum.
—Tekið úr Vísi.
Benedikt J. Jónsson
Þessi ungi piltur mun hafa verið eini íslendingurinn, sem
ferðaðist til Banff, Alberta, í vor, til þess að sitja fundi Oxford
flokksins, “North American House Party.” Hann tók nokkum
þátt í umræðum á fundum, og vöktu rækur hans mikla athygli á
íslendingum. Grejn um ferð sína hefir hann skrifað fyrir blaðið
og birtist hún á bls. 5.
Benedikt er sonur Jóns Ögmundssonar og Sólveigar Nikulás-
dóttur, búenda á Vostabæ í Ölfusi í Árnessýslu. Hann stundaði
nám við Flensborgarskólann í Hafnarfirði. Til Canada kom hann
sumarið 1930.—Síðan hingað kom hefir hann, að undanskildu
fyrsta árinu, stundað nám við miðskóla og verzlunarskóla hér í
borg. Einnig hefir hann lagt stund á söng og notið tilsagnar Mrs.
B. H. Olson.
Benedikt er hinn gervilegasti maður; hann er um tvítugt.
Fundur á Gimli
Á sunnudagskveldið var héldu
fiskimenn við Gimli fund í skóla-
húsi skamt frá bænum. Fundurinn !
var mjög fjölmennur.
Hugmyndin með þessum fundi
var sú að fá fylkisstjórnina til að
breyta vissum ákvæðum fiskiveiða-
laganna, sem valdið hafa miklum
örðugleikum þeim mönnum, sem
veiði stunda á Winnipegvatni sunn-
an til. Fundarstjóri var Guðmund-
ur Fjeldsted. Einnig voru mættir
á fundinum þeir Walter J. Lindal,
K.C., og Paul Reykdal, báðir frá
Winnipeg. Fundarmenn mæltust til
þess að Mr. Líndal greiddi fyrir
sendinefnd, sem falið yrði að hafa
tal af fylkisstjórninni. I/ofaðist
hann til að veita nefndinni þann
stuðning, sem hægt væri, þegar til
Winnipeg kæmi.
Samþykt var að leita einnig stuðn-
ings þeirra Skúla Sigfússonar þing-
manns og Joseph Thorsons, K.C., í
þessu máli.
Þessir menn voru kjörnir til að
ná fundi stjórnarinnar: Jóhann P.
Sólmundsson, Arthur Bristow,
Skafti Halldórsson (yngri), Ágúst
Elíassoif, og Þorsteinn Jónsson.
Eimskipafélagið borgar
arð
Ásmundur P. Jóhannsson fekk
símskeyti frá Reykjavík á mánudag-
inn, þess efnis að hann hefði verið
endurkosinn í Stjórnarnefnd Eim-
skipafélags íslands og einnig að fé-
lagið hefði borgað 4% í arð af
hlutafé fyrir árið 1933, og er það
sönnun þess að félagið hefir staðið
sig vel árið sem leið.
Þjóðverjar neita að borga
Fyrir nokkru lýsti þýska stjórnin
því yfir að hún sæi sér ekki fært,
sem stæði, að standa í skilum með
afborganir og vexti af stríðslánun-
um. Þessi ráðstöfun gengur í gildi
1. júlí n. k.
Þetta tiltæki mæltist mjög illa fyr-
ir, sérstaklega á Englandi. Blaðið
London Times lét svo jim mælt að
þetta væru hin verstu svik og myndi
þýska stjórnin sjá eftir þessu ger-
ræði.
Dr. Hjalmar Schacht, forstjóri
ríkisbankans þýska, gaf í skyn að
þetta væri aðeins bráðabirgðar ráð-
stöfun og að vextir yrðu borgaðir
um leið og þjóðin sæi sér fært. Aðal-
lega snertir þetta þau lán, sem tekin
voru af Þjóðverjum til lengri tíma,
svo sem Dawes lánið með 7% vöxt-
um og Young lánið með STA% vöxt-
um. Frá 1. júlí verður ekki leyfi-
legt að greiða þessa vexti. út úr
landinu í erlendum gjaldmiðli, en
um leið verða þessir vextir borgaðir
í þýskum mörkum og peningarnir
lagðir inn í reikning lánardrotna á
þýskum bönkum. Er því ekki ó-
mögulegt að vextirnir verði borgað-
ir seinna.
Bretar tóku strax þá ákvörðun að
innheimta sínar skuldir hjá Þýska-
landi, með því að taka í sínar hend-
ur alla þá peninga, sem verzlunar
jöfnuður Þjóðverja við Englend-
inga kynni að nema. Þýska stjórn-
in svaraði því til, að hún myndi
banna þegnum sínum að eiga nokkra
verslun við Blreta, eða aðrar þjóðir
innan brezka veldisins. Ef að af
þessu verður, getur það valdið Can-
ada og Ástralíu miklu tjóni, þvi að
þau lönd hafa undanfarið selt tals-
vert meiri vörur til Þýskalands en
þau hafa keypt þaðan.
Ekki er ómögulegt að Bretar sjái
sig um hönd og gangi að einhverj-
um samningum við Þýskaland, frek-
ar en að leggja út í einhverja óvissu,
og stofna þannig allri verzlun í
hættu.
Margir hræðast að þýska stjórnin
ætli sér að fella markið í annað sinn
og losna þannig við innlendar skuld-
ir, að minsta kosti.
Jarðskjálftinn
norðanlands
Seinustu fréttir.
Reykjavik, 5. júní.
Samkvæmt símtali er útvarpið átti
við Hrísey, eru þar 60—70 menn
húsnæðislausir í eyjunni, af völdum
jarðskjálftanna. Kl. 5 í fyrrinótt
kom þar snarpur jarðskjálftakippur
og einnig kl. 8 í gærmorgun. Kven-
fólk og börn voru mjög óttaslegin og
neituðu að hafast við í húsum, með-
an jarðskjélftanna væri vart. Hafa
verið fengin tjöld frá Akureyri, til
viðbótar þeim, sem fyrir voru.
Blaðið hafði fréttir frá Hrisey
seint í gær. Var þá farið að liða
miklu lengri tími milli kippanna og
þeir ekki orðnir nærri eins snarpir.
Fólk var þá farið að hughreystast
og búið að koma þeim húsnæðislausu
fyrir í tjöldurn og skúrum.
Frá Dalvík fréttist seint í gær.
Kippir höfðu fundist þar nokkrir i
fyrrinótt, og þrir í gærmorgun.
Skemdir hafa ekki orðið frekari en
þær, setn áður voru orðnar, nema
þá að sprungur í húsum hafa stækk-
að við hristinginn.
Samkvæmt viðtali útvarpsins við
fréttaritara sinn í Hrísey höfðu
menn þar ekki orðið varir við auk-
inn sjávarhita eða breytingu á dýpi.
Eru það kviksögur einar, sem gengu
um það hér í bænum í gær.
Blaðið hafði tal af Pálma Hann-
esson í gær. Sagði hann, að ekki
væri hægt að segja nákvæmlega
hvar jarðskjálfarnir hefðu upptök
sín, en líkur benti til, að það væri í
nálægð Hriseyjar og Dalvíkur.
Blaðið hefir aflað sér nánari
frétta af jarðskjálftanum á laugar-
daginn og fer hér á eftir nokkuð,
til viðbótar því, sem áður hefir kom-
ið í blaðinu.
Skemdirnar í Dalvík.
Tjón af völdum jarðskjálftans
hefir orðið langmest i Dalvík og í
Hrísey. í Dalvík er tjónið metið
á 200 þús. kr.
Mörg húsin í Dalvík eru gersam-
lega eyðilögð. Af 35 steinhúsum þar,
voru aðeins 4, sem ekki urðu fyrir
neinum skemdum. Á hinum öllum
hafa orðið meiri og minni skemdir.
Harðastur varð landsjálftakipp-
urinn, sem kom um hádegisleytið á
laugardaginn. Þá urðu aðalskemd-
írnar. En bæði seinnihluta laug-
ardags, aðfaranótt sunnudagsins og
á sunnudaginn varð vart við margar
hræringar og munu skemdirnar hafa
ágerst við það.
Þorpsbúar i Dalvik hafa að mestu
hafst við í tjöldum síðan jarðskjálft-
ans varð vart og mun líðan þeirra
vera vonum framar. Nokkrir þeirra
hafa farið til Akureyrar, þar sem
jarðskjálftarnir hafa haldið áfram í
Danvík og því von á frekari skemd-
um.
Aðrar skemdir í Svarfaðardal.
í sveitinni í nágrenni Dalvíkur
hafa skemdirnar einnig orðið mikl-
ar. í Háagerði hafa öll hús fallið.
Vegurinn á Húsatjörn hefir eyði-
lagst á hundrað metra kafla. Brú-
in á Holtsá hefir eyðilagst. Læknis-
bústaðurinn í Árgerði hefir orðið
fyri miklum skemduin. Á Húsum
er bærinn miklu meira en hálffall-
inn. Á Hrappsstöðum, Upsum og
Karlsá urðu miklar skemdir.
Laugin, sem Svarfdælingar leiddu
heita vatnið úr í sundlaug sina, er
orðin köld. Setja menn það í sam-
band við jarðhræringamar.
Mestar skemdir hafa orðið í
Svarfaðardal neðanverðum, en
minni, eftir því, sem nær dregur
f jöllum.
Skemdir í Hrísey.
Jarðskjálftakippur varð mjög
skarpur þar um hádegislevtið á laug-
(Framh. á bls. 4)