Lögberg - 01.11.1934, Blaðsíða 3

LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 1. NÓVEMBEE, 1934.
3
Stærsta sigurvinningin er yfir
sjálfum oss. Vissulega á þetta eigi
aÖeins vi'S einstaklinginn, heldur
einnig viÖ þjóðirnar og þjóÖfélagiÖ
í heild sinni. Vér heyjum sífelt
stríö til þess aÖ gera náttúruöflin
oss undirgefin og lífiÖ öruggara; en
þó er maÖurinn sjálfur ennþá sök i
verstu ógæfunni og stærstu eymd-
inni. Eigi erum vér heldur svo langt
komnir á framfarabrautinni, aÖ vér
fáum komið í veg fyrir slíkt. Hve
óttaleg og auðmýkjandi játning!”
Leiðina út úr ógöngunum sá Nan-
sen í sambúð og samvinnu, sem
grundvallast á gagnkvæmum skiln-
ingi. “Framtíðin byggist ekki á
vonleysi, vantrausti, hatri og öfund,
—Ekkert stórt eða gott verður af-
rekað í heiminum án samvinnu.”
Slíkar eru meginkenningar hans, og
kjarna'þeirra er að finna í þessum
orðum hans: “Eg sé enga bjargar-
von fyrir mannkynið nema endur-
fæðing náunganskærleikans.”
I þeirri trú og þeim anda vann
Nansen sín miklu og margþættu
mannúðarverk. Af sömu ástæöum
var hann eindreginn stuðningsmað-
ur og talsmaður Þjóðabandalagsins ;
hann sá í hugsjónum þess og við
leitni einu leiðina út úr óskapnað-
inum, leiðina í áttina til varanlegs
friðar. “Mér hrýs hugur við, að
hugsa til þess, hvað fyrir gæti kotu-
ið, ef bandalagið næði ekki tilgangi
sínum,” ritar hann á einum stað.
“Þær tilfinningar, sem efstar eru á
baugi, virðast vera hatur, eigingirni
og tortryggni milli stétta og þjóða.
Heimsstríðið, sem átti að vera síð-
asta stríðið—hvar eru öll faguryrð-
in? Sú er skoðun mín, að þessi
styrjöld hafi sýnt glöggvar heldur
en nokkrar þeirra, sem á undan eru
gengnar, að stríð hafi aldrei neitt
gott í för með sér, ekki einu sinni
fyrir sigurvegarana. Og þó eru til
blektar mannverur, sem tala um
næsta stríð—þó þeir hinir sömu ættu
að vita, að næsta stríð yrði tortim-
ing Norðiirálfu. Vér verðum að j
gera alt i voru valdi til að efla
Þjóðabandalagið og vinna að stofn.
un Bandaríkja mannkynsins.”
Ekki lét Nansen heldur lenda við
orðin tóm. Á'örlagaríkuiítu tímun-
um í sögu Þjóðabandalagsins, þeg-
ar það var nýstofnað og átti mjög í
vök að verjast, barðist hann djarf-
lega fyrir þvi, að Norðmenn og aðr-
ar hlutlausar þjóðir gengju í það.
Honum var ljóst, að án þeirra gat
ekkert verulegt -bandalag myndast,
þar sem hlutverk þess var ekki sízt
í því falið, að vernda smáþjóðirnar
gegn ágangi stórveldanna. Bar ein-
dregið fylgi hans við bandalagið
mikinn árangur í Noregi og annars-
staðar á Norðurlöndum og enn víðar
meðal hlutlausra þjóða. Með það
fyrir augum að auka álit bandalags-
ins og áhrif, jafnframt því að létta
neyðarkjör miljóna karla og kvenna,
tókst Nansen einnig á hendur utn-
sjónina með líknarstarfsemi þess.
Honum duldist ekki, að tækist slík
starfsemi farsællega, hefði hún ó-
metanlega stjórnmálalega og menn-
ingarlega þýðingu, því að hún var
sáttaboð milli þjóðanna og dró
saman hugi þeirra, var í einu orði
sagt stórt spor í friðaráttina. Hann
sá rétt. Líknarstarfsemi Þjóða-
bandalagsins og önnur hjálparstarf-
semi þess hefir stórum aukifi því
vinsældir; hana hljóta allir að virða
og þakka, jafnvel þeir, sem annars
eiga litla trú á gildi bandalagsins og
þykir það hafa illa náð tilgangi sín-
um.
Inn á við engu síður en út á við
var Nansen Þjóðabandalaginu hinn
þarfasti maður. Kvað jafnan njikið
að honum á ráðstefnum þess og
nefndar fundum; reyndist hann þar
alt af trúr æðstu hugsjónúm þess,
ákveðinn og tillögugóður og sjálf-
kjörinn málsvari lítilmagnans. Ilann
átti frumkvæðið að nýlendu-stjórn-
arfyrirkomulagi bandalagsins, "man
dötunum” svo kölluðu (smbr. hið
nýja rit Einars Arnórssonar : Þjóða-
bandalagið, Reykjavík, 1934, bís.
i89—94). Ásamt Cevil lávarði barð-
ist hann fyrir því, að kallað yrði
sarnan þing gegn þrælahakli 1926.
Tillagan um þinghald til að fjalla
um vinnukúgun var einnig frá Nan-
sen runnift. Mætti nefna mörg önn-
ur dæmi merkilegrar og áhrifamik-
illar forystu hans innan bandalags-
ins. Þó voru áhrif atkvæðamikill-
ar persónu hans, göfugmensku i
orðum og gjörðum, skarpskygni og
bjargfastrar hugsjónatrúar, enn
meiri en árangur starfa hans; þau
eigindi gerðu hann að leiðtoga með-
al fremstu stjórnmálamanna sam-
tíðarinnar. Má hér minna á þau um_
mæli Cecils lávarðar, að það væri
hinir stóru persónuleikar eins og
Nansen, sem þjóðabandalagið þyrfti
mest á að halda til framhaldandi og
vaxandi viðgangs.
Hefir þó nóg sagt verið þeirri
staðhæfingu til sönnunar, að dr.
Fridtjof Nansen var einn af allra
mestu friðarhetjum vorrar aldar, og
allra alda. Hann var stórvirkur at-
hafnamaður, sem helgaði starf sitt
hugsjóninni stætstu — allsherjar
bræðralagshugs j óninni.
Þeir, sem búa i skjóli háf jallanna,
fá eigi séð eða metið tign þeirra og
fegurð vegna nálægðarinnar. Sama
máli gegnir um andleg stórmenni.
Framtíðin sér þau ávalt i sannara
Ijósi heldur en samtíð þeirra. Slíkt
verður hlutskifti Nansens i augurn
komandi kynslóða.
Spámannleg orð hans gjalla oss í
eyrum sem lögeggjan: “Vér verð-
um að kveikja á vitum vorum, unz
leiftur þeirra streyma frá hverjum
fjalltindi. Vér verð um að hef ja viö
hún fána vorn í öllum löndum, um-
lvkja jörðina með bræðrabandi;
landstjórnirnar verða að sameinast
oss i því, að vinna einlæglega að
komu hins nýja tíma. Aldrei hefir
þjóð og vegavilt mannkyn þráð heit-
ar friðarhöfðingjann, hann, sem
þekkir köllun sína, konung mannást-
arinnar, sem lyftir hátt mót himni
fánanum hvíta, sem á er ritað með
glitrandi gull-letri þetta eina orð:
Starf.
Hver og einn getur skipað sér í
fylkingu hans á sigurför hennar um
jörðina til að vekja upp nýja kyn-
slóð — skapa bróðurást og sannan
friðarhug — endurvekja hjá mönn-
um starfsviljann og vinnugleðina —
glæða hjá þeim trúna á morgunroð-
ann.”
—Prestaf élagsritið.
Fávísi og hyggni
Framh.
- Þegar við færum nú þessar setn-
ingar heim til lífsskoðana þeirra,
sem eg drap á í upphafi máls mins,
þá sjáum við, að hvorug stenst mat
vits og raka. Sú skoðun, að lífið sé
leikur einn, fellur þegar í ljósi tak-
markaðrar reynsluþekkingar. Það
munu líka fáir vera, sem halda því
fram, að alt líf sé leikur. Til þess
er hið gagnstæða alt of augljóst.
En margir eru þeir, ekki sízt af ung-
um mönnum og konum,—og hafa
alt af verið—, sem vilja gera líf
sitt sem mest að leik, eða sem mest-
an hluta þess. Það finst fjölda
manna ákjósanlegast, að starfa sem
stystan hluta ársins fyrir ærið kaup,
og lifa svo hinn hluta ársins á kaup-
inu—og leika sér—, unz skotsilfur
er þrotið, og nýtt starfstímahil hefst,
og svo koll af kolli, eftir sömu regl-
unni: sem stystur vinnutími, sem
mest kaup og fri. Atvinnuhættir
valda þessu að nokkru. En ekki
segja þeir þó fyrir um það, hvernig
frítímans er notið eða kaupinu var-
ið. Sizt er kvartandi undan því,
þótt sá tími styttist, sem fer beint til
aö þræla fyrir lífinu, — þá vinst
meiri tími til andlegra iðkana, auk
hins nauðsynlega hvildartíma. En
bitt er varhugavert, hve mjög menn
láta fristundir sínar ónotaðar til
andlegrar þroskunar, eða misnota
þær til mann-spillandi athæfis.
Mörgu væri betur farið, ef menn
gerðu meira að þvi að frjóvga anda
sinn i tómstundum sínum. íslend-
ingar eru taldir bókhneigð þjóð;
mikið er fengið með lestri góðra
bóka, og nautn góðra lista, sem
mönnum opnast nú óðum aðgangur
að. En mjög má og þroska anda
sinn með því að helga frítíma sinn
öðrum einstaklingum, með góðri
breytni við þá, og heildinni, með
starfsemi i félagsskap. Þessu er
öllu enn ábótavant. Lýðurinn
heimtaði brauð og leika á dögum
Nerós, og hann gerir það enn. Leik-
þörfin er rik í eðli mannsins. Ekki
tjáir að vilja uppræta hana með
öllu, eöa bæla hana niður. Bældar
hvatir verða tíðum verstar. En
henni má beina á göfugar brautir.
Henni má marka skynsamlega rás.
Og enn er um liana sem annað : Hóf
er bezt í hverjum hlut. Lægsta
krafa, sem gerð verður til hvers
einstaklings, er sú, að liann hegði
sér jafnan skynsamlega.
Skynsamlegastar, gagnlegastar og
göfugastar eru þær skemtanir, sem
svala um leið þekkingarþörf manns-
ins eða fegurðarþrá. Til þessa telst
nautn góðra lista. Skaðlegar skemt-
anir—ef skemtanir skyldi kalla—
má telja nautn áfengra drykkja, tó-
baks og annarra eiturlyfja, taum-
leysi i ástum og annað, sem saurgar
og spillir likama og sál. En um
skemtanir skiftir eigi síður miklu,
hvernig þeirra y notið. Svo má
fara með saklausa leiki, aö skaðleg-
ir verði, og ræður þar mestu sóma-
tilfinning og skynsemi leikanda.
Heilbrigð skynsemi og siðferðis-
kend, bygð á þekkingu á kenningu
Krists um göfgi hvers manns, verð-
ur hér happadrýgst. Þekkingin á
Guði: föðureðli hans, alstjórn og
viðhaldi; þekkingin á guðseðli allra
manna ásamt tilgangi þeirr-a og allr-
ar skepnu að fullkomnast i likingu
föðurins i eilifri, andlegri tilvist er
sá grundvöllur, sem skynsamlegt val
mannsins um skemtanir hans og
framkomu í hverjum leik á að
byggjast á. Allur leikur, sem sam-
rýmst getur þessari þekkingu og
stuðlar að þessum tilgangi, er gagn-
legur; öll skemtun, sem eykur upp-
lýsingu á þessu ’sviði, er á við margt
starf í þjónustu likamans.
Nokkuð svipað, og rætt hefir ver-
ið hér að framan um þá lifsskoðun,
að alt líf sé leikur, verður niður-
staðan um hina aðra lífsskoðun, sem
eg mintist á í upphafi þessa máls:
lfsleiðann og býlsýni þeirra, sem
sjá ekki skynsamlegan tilgang í til-
verunni. Hvorttveggja er fávísi og
óforsjálni. En svartsýnin er þeim
mun verri, að hún verður engan
veginn réttlætt með skynsamlegum
rökum, þar sem leikþörfin er rétt-
mæt innan vissra takmarka, eins og
bent hefir verið á. Lífsleiðinn hefir
orðið mörgum að f jörtjóni, er menn
hafa sjálfir svift sig lífi; en það
hefir víst flestum þeim sézt yfir,
að sízt eiga þeir von glaðara lífs,
eftir slíkt ofbeldisverk. Svartsýnin
gerir sérhverjum manni lífið þung-
bærara, erfiðara og torskildara, og
er þvi einnig sú lifsskoðun óskyn-
samleg og fjarstæð veruleikanum.
Hér ber hvorttveggja að sama
brunni og hugsunarleysið og létt-
úðina. Alt er það heimska, er sum-
part stafar af gáfnaskorti, sumpart
af hugsana-leti, sumpart af hugleysi.
Vilji mannsins til að hugsa, starfa,
striða vil alla bresti sjálfs sín, verð-
ur að lokum að hefja endurlausn
hans til sannmannlegs lífs og vax-
andi þroska.
Er hún ekki furðuleg, þessi við-
leitni mannsins, að rísa æ hærra og
hærra, þrátt fyrir allar hindranir
ytri og innri örðugleika! Er ekki
dásamleg þessi sókn manns-sálar-
innar upp og fram,—jafnvel þeirr-
ar, sem lægst er fallin og aumust
sýnist I Er þar ekki öruggasta tákn-
ið um guðdóm mannsins, um ódauö-
leika anda hans og ótæmandi þroska-
möguleika? f sorpinu skina perl-
urnar, í mestu niðurlægingunni slær
skynsemin Ijóma guðs-ætternisins
yfir æðsta dýr jarðarinnar, það er
þjáist sárast og gleðst mest, stígur
hæst—og fellur lægst. Roðar ekki
í bjarma þeim fyrir degi fullkomn-
unarinnar, upprennandi í sálu kóngs
og kotungs, auðkýfings og öreiga,
fáviss og vitur—bjarma hins kom-
anda dags guðsríkisins I
Björn Magnússon.
—Kirkjublað.
Á sameiginlegum fundi Mið-
stjórnar og þingflokks Sjálfstæðis-
manna nýlega var Ólafur Thors
alþrn., kosinn formaður Sjálfstæðis-
flokksins i stað Jóns Þorlákssonar
borgarstjóra, sem hafði tjáð flokkn-
um, að hann sæi sér ekki fært að
gegna áfram formannsstarfinu
vegna annríkis.
PHYSICIANS and SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tlmar 2-3 Heimili 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Talsími 26 688 Stundar augna, eyrna, nef og kverka sjúkdóma.—Er að hitta kl. 2.30-til 5.30 e. h. Heimili: 638 McMILLAN AVE. Talsími 42 691 Dr. P. H. T. Thorlakson 206 Medic&l Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phones 21 21*—21 144 Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200

DR. B. H. OLSON Dr. S. J. Johannesson DR. L. A. SIGURDSON
216-220 Medical Arts Bldg. 109 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Viðtalstimi 3—5 e. h. Phone 87 293
Phone 21 834—Office tlmar 4.30-6 / Office tímar: 12-1 og 4-6 e.h.
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE 218 Sherburn St.—Sími 30877 Heimili: 102 Home St.
Winnipeg, Manitoba Phone 72 409
BARRISTERS, SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C.
tslenzkur, lögfrœOingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1656
PHONES 95 052 og 39 043
J. T. THORSON, K.C.
íslenzkur lögfrœðingur
801 GREAT WEST PERM. BLD.
Phone 92 755
W. J. LINDAL K.C. og
BJORN STEFANSSON
tslenzkir lögfrœOingar
325 MAIN ST. (á öSru gölfi)
PHONE 97 621
Er að hitta að Gimli fyrsta
miðvikud. í hverjum mánuði,
og að Lundar fyrsta föstudag
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
tslenzkur lögfrœOingur
Skrifst. 702 CONFEDERATION
LIFE BUILDING
Main St., gegnt City Hall
Phone 97 024
E. G. Baldwinson, LL.B.
Islenzkur lögfrœölngur
Phone 98 013
504 McINTYRE BLK.
Svanhvit Johannesson
LL.B.
tslenzkur "lögmaOur”
Viðtalsst.: 609 Mc ARTHUR BG.
Portage Ave.
(í skrifstofum McMurray &
Greschuk) Simi 95 030
Heimili: 218 SHERBURN ST.
Slmi 30 877
DRUGGISTS
DENTISTS
Medical Arts Drug Store R. A. McMillan DR. A. V. JOHNSON tsienzkur Tannlœknir Drs. H. R. & H. W. TWEED
PRESCRIPTIONS Tannlœknar
Surgical and Sick Room 212 CURRY BLDG., WINNIPEG 406 TORONTO GENERAL
Supplies Gegnt pösthúsinu TRUSTS BUILDING
Phone 23 325 Medical Arts Bldg. Síml 96 210 Heimilis 33 328 Cor. Portage Ave. og Smith St.
Winnipeg, Man. PHONE 2 6 545 WINNIPEQ

Phone Your Orders Dr. Cecil D. McLeod DR. T. GREENBERG
Roberts Drug Stores Dentist Dentist
Limited Royal Bank Building Hours 10 a. m. to 9 p.m.
Sargent and Sherbrooke Ste. PHONES:
Dependable Druggists Phones 3-6994. Res. 4034-72 Office 36 196 Res. 51 455
Pronipt Delivery. Nine Stores Winnipag, Man. Ste. 4 Norman Apts. 814 Sargent Ave., Winnipeg
OPTOMETRISTS
MASSEUR
“Optical Authorities of the West”
STRAIN’S LIMITED
Optometrists
318 Smith Street
(Toronto General Trusts Bullding)
Tel. 24 552
Winnipeg
PHONE 28 200
Res. 35 719

305 KENNEDY BLDG.
(Opp. Eaton’s)
G. W. MAGNUSSON
Nuddlœknir
41 FURBY STREET
Phone 36 137
Simið og semjið um samtalstlma
BUSINESS CARDS
mí
A. S. BARDAL
848 SHERBROOKE ST.
Selur llkkistur og annast um flt-
farir. Allur útbúnaður sá bezU.
Ennfremur selur hann allskonar
minni3varða og legsteina.
Slcrifstofu talslmi: 86 607
Heimilis talsími: 601 662
HANK’S
HAIRDRESSING PARLOR and
BARBER SHOP
3 Doors West of St. Charles Hotel
Expert Operators
We specialíze ín Permanent Waving,
Flnger Wavlng, Brush Curling and
Beauty Culture.
251 NOTRÉ DAME AVE.
Phone 25 070
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
601 PARIS BLDG., WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsábyrgð af
öllu tægi.
Phone 94 221
A. C. JOHNSON
907 CONFEDERATION LIFE
BUILDING, WINNIPEG
Annast um fasteignir manna.
Tekur að sér að ávaxta sparifé
fölks. Selur eldsábyrgð og bif_
reiða ábyrgðir. Skriflegum fyrir-
spurnum svarað samstundis.
Skrifst.s. 96 7 57—Heimas. 33 328
oORé's
' LTD.
28 333
LOWEST RATES IN THE
CITY
Furniture and Piano Moving
C. E. SIMONITE TLD.
DEPENDABLE INSURANCE
SERVICE
ReaJ F.statc — Rentals
Phone Office 95 411
806 McArthur Bldg.
IIÓTEL I WINNIPEG
THE MARLBOROUGH SMITH STREET, WINNIPEG "Winnipeg’s Dovyn Tovm Hotet" 220 Rooms with Bath Banquets, Dances, Conventions, linners and Functions of all kinds Coffee Shoppe F. J. FALD, Manager ■1 ST REGIS HOTEL 285 SMITH ST., WINNIPEG 'Pœgilegur og rólegur bústaOur i miObiki borgarinnar. Herbergi $.2.00 og þar yfir; með baðklefa $3.00 og þar yfir. Ágætar máltfðir 40c—60c Free Parking for Questa SEYMOUR HOTEL 100 Rooms with and without bath RATES REASONABLE Phone 28 411 277 Market St. C. G. Hutchison, Prop. PHONE 28 411

THE CorntoaU $otel HOTEL ST. CHARLES
M c L A R E N HOTEL Sórstakt verð á viku fyrir námu- In the Heart of Everything
WINNIPEO
Enjoy the Comforts of a First Komið eins og þér eruð klæddir.
Class Hotel, at Reduced Rates. Rooms from $1.00 Up
31.00 per Day, Up J. F. MAHONEY, Special Rates by Week or Month
f ramk væmdarstj.
Dining Room in Connection MAIN & RUPERT WINNIPEG Excellent Meals from 30c up
It Pays to Advertise in the “Lögberg”