Lögberg - 21.02.1935, Blaðsíða 6

fi
LÖGBERCr, FIMTUDAGINN 21. FEBRtJAR 1935.
Heimkomni hermaðurínn
Jamie hugsaði sig um stundarkom, án
þe&s að svara. Einhver varð aS brjóta ís-
inn og flytja harninu tíSindin, eins og þau í
raun og veru voru. StóS nokkrum öSmm þaS
nær en honum, ur því sem komiS var! Hann
mælti því fram undur hljóSlega eftirgreind
orS og lagSi í þau einkennilegan hita: “Barn-
iS mitt! Kom þér þaS nokkru sinni til liugar,
aS bvflugnameistaranum þætti jafn vænt um,
hvaS þá heldur vænna um, nokkra lifandi
veru og þig?” “ÞaS er langt síSan eg vissi
aS býflugnameistarinn unni mér eins og góð-
ur faSir getur heitast unnaS barni sínu. Mig
grunar þó aS ávalt hafi ein'hver litiS mig öf-
undarauga, eða séS ofsjónum yfir ástríki bý-
flugnameistarans í minn garS. 1 þessu sam-
handi get eg ekki hjá því komist aS minnast
Margrétar Cameron; eg hefi alt af dregiS í
efa aS henni hafi veriS nokkuS annara um
Lolly dóttur sína en býflugnameistarann.
ÞaS var alveg aSdáanlegt hve mikla nærgætni
hún auðsýndi honum í smáu sem stóru. Eg
efast um aS mamma ‘hafi nokkru sinni verið
umhvggjusnmari viS pabba, og hefir þar þó
ekki skort alúS. AS minsta kosti er þaS víst
aS einhverja hugmyird ætti eg aS hafa um gift
fólk; en um Margréti Cameron er það aS
segja aS eg tel víst aS ekki mvndi hafa staS-
ið á jái hjá henni, ef býflngnameistrinn hefði
til dæjnis lagt fyrir hana vissa spurningu.
En hinn látni <>ldungur l>ar aldrei neina slíka
spurningu fram og hafði alveg áreiðanlega
heldur aldrei í hyggju að gera það; hann
elskaði aldrei aðra konu en Maríu: ])ó var nú
samt að því komið aS hann lenti í neti; það
var skömmu eftir aW kona hans var farin;
þetta minnir mig á dansandi hana, eftir að
búið er að höggva af honum höfuSið. Eg er
nú að líkindum farin að tala af mér, eða
segja þér of mikið í einu af því, sem eg senni-
lega ætti að lialda leyndu. Mér hefði líkast
til verið sæmra að láta talið snúast fremur
um mig og framtíð mína. Eg efast um að
býflugnameistaranum myndi hafa fallið það í
t geð, að eg færi þannig að, er um einkamál
hans var að ræða. Þetta kom líka aveg upp
úr mér að óvörum. Mér er kunnugt um það,
að býfugnameistarinn hafSi mætur á Mar-
gréti; honum var það fullljóst hver gæðakona
hún var og hve óhætt það var aS trúa henni
fyrir hverju, sem var; hann hafði ánægju af
að tefla við hana og stytta sér með því stund-
irnar. Hafi Margrét nokkru sinni fengið þá
flugu í höfuSið að býflugnameistarinn hefði
meiri mætur á henni en öllum öðrum, þá hef-
ir hún auðsjáanlega farið villur vegar, því
mér er kunnugt um að svo var ekki; honum
þótti vænna um mig; eg þurfti ekki að spyrja
að því; hann sagði mér það hvað ofan í ann-
að sjálfur.”
“Nú jæja þá,” sagði Jamie; ‘‘ef þaS var
rétt, að hann ynni þér öllum manneskjum öSr-
um fremur og var fús á að fórna fyrir þig
meiru í lífinu en nokkra aðra mannlega veru,
var ]>að þá ekki eðlilegt, að hann gerði þær
ráSstafanir síðastar, að þú skyldir verða að-
njótandi eigna hans, eða aS minsta kosti bróð-
urhlutans af þeim, að honum látnum!”
i
“Nú fer mig að renna grun í’hvernig í öllu
liggur,” sagði litli skáfinn. Býflugnameist-
arinn hefir vafalaust komist að þeirri nður-
stöSu að hann ætti að eftirláta mér eigur sfn-
ar; ef til vill þó ekki alt saman, því eitthvað
hlýtur hann að hafa ætlað þér, sem ekki var
lreldur nema réttmætt og eðlilegt, er tekið er
til þess fult tillit hve vel þú reyndist. honum
og levstir samvizkusamlega störf þín af
hendi; það hefðu ekki allir farið í fötin þín
eins og heilsu þinni var fariS; þeir enu ekki
margir, er borið hefðu sömu umhyggju fyrir
býflugnaibúinu og þú gerðir eða sýnt sömu
nærgætnina í öllum sköpuðum hlutum. Svar-
aðu nú spurningum mínum hreinskilnislega
og afdráttarlaust: Arfleiddi hann okkur
bæSi aS eignum sínum, eða skifti liann þeim
öðruvísi niður? Eg get í rauninni svaraS
spurningunni sjálf. Eg veit að hann liefir
eftirlátið okkur báðum eignirnar, hvernig
sem hann kann að liafa skift þeim.”
“Þú átt kollgtáuna,” svaraði Jamie.
“SíSustn ráSstafanir býflugnameistarans
voru einmitt á þá leið; hann fékk Grayson
la>kni skjal í hendur skÖmmu áður en hann
skildi við, er hann fullyrSir aS tekið yrði gilt
í hvaða rétti sem væri; í skjali þessu er svo
mælt fvrir, að vestri ekra landeignarinnar,
með þeim býkúpum, sem á henni eru, komi í
þinn hlut, hinn helminginn á eg að eignast
samkvæmt þessum fyrirmælum. Þér er það
alveg í sjálfsvald sett hvernig þú hagar þér í
þessu efni; hvort þú þiggur gjöfina, eða ekki,
eða hverja afstöðu þú tekur; ferð þú vafa-
laust aS ráði foreldra þinna. öðru máli er
að gegna með mig; mér finst eg geti ekki und-
ir nokkrum kringumstæðum veitt gjöfinni við-
töku.”
“Hvernig stendur á því?” spurði litli
skátinn, og lagði þunga áherzlu á orðin.
Sannleikurinn er sá, svaraði Jamie, að
eg hefi ekkert, alls ekkert til þess unnið, að
verða slíkrar stórgjafar, sem um er að ræða,
aðnjótandi; eg hefi aðeins gert til þess lítil-
fjörlega tilraun, að tefja ekki fyrir eðlilegri
])roskun þess, sem aðrir hafa sáð og lagt
grundvöllinn að; eg hefi aðeins reynt af veik-
um mætti að inna af hendi þjónustuskyldu, er
menn í mínum sporum hefðu vafalaust int
langtum betur af hendi; eg hefi hirt’ um bý-
flugurnar og garðinn samkvæmt beztu vitund,
þó eg efist ekki um að mörgum öðrum hefði
á því sviði orðið meira ágengt en mér. Hvern-
ig á eg, óverðugur, umkomulaus og þar að
auki las'burSa, að sætta mig við það, að eign-
ast heimili fyrirhafnarlaust; fá trygga og
skemtilega framtíSarstöðu fyrirhafnarlaust;
fá með öðrum orðum alla skapaSa hluti lagða
upp í hendurnar á mér óverðskuldað og án
nokkurrar minstu fyrirhafnar af minni eigin
hálfu. Eg efast ekki um að mér gæti samt
sem áður lærst að færa mér slíkt í nyt; að eg
gæti tekið framförum í meðferS býflugnanna
og þar fram eftir götunum, efa eg ekki, því
nægur er bókakostur við hendina, er að því
lýtur. Þó er þetta alt saman engu að síður
langt of auSvelt; það líkist miklu fremur ljúf-
um draumi en verulegri staðreynd. AtburSir,
sem þessir gerast sjaldan í vöku.”
Smávaxna persónan liugsaði sig þegj-
andi um nokkra stund. Svo tók hún til máls
og lagði um leið hendina vingjarnlega á öxl
Jamie. “HlustaSu nú á mig! Þú heldur ef
til vill að umbúðirnar, sem þú hefir um sárið
á brjóstinu sjáist ekki frá bakmu, eða að
minsta kosti einhver merki þeirra; þegar þú
lýtur áfram, þá koma merki þeirra greinilega
í ljós. Þér er fullkunnugt um þetta sjálfum
þó þú berir þig karlmannlega og látir ekki á
neinu bera. Þú hefir það á meðvitundinni
eins og allir aðrir menn, að margt það ógeS-
felda, sem í hlut þinn 'hefir fallið, sé í raun-
inni með öllu óverðskuldaS. Og nú þegar eitt-
hvað gott, svo sem gjöf, gefin þér af góðhug
og trygð, berst upp í hendumar á þér, þá
finst }>ér sem það hljóti að vera óverðskuld-
að líka. En þetta er misskilningur og annað
ekki; ÞaS getur ekki hjá því farið, að ein-
hvern tíma komi að því í lífi sérhvers manns,
að hiS góða 'berist upp í hendurnar á honum,
engu síSur en þaS illa og ógeðfelda. Og
hversvegna ættir þú þá ekki réttilega alveg
eins að verða aðnjótandi ekru af landi með
nokkrum býkúpum á, eins og spjótslags í
brjóstið? Þú verður að hlæja úr þér allar
meistarans, og virða fyrir þér allar aðstæSur
grillur í sambandi viS erfSaskrá býflugna-
með opnpm augum. Eg hefi heyrt fóllc tala
um lögmál, uppbótarlögmál, eða hvað helzt
sem ætti að kalla það, er að einhverju bæti
upp eða jafni þau skakkaföll, er maður hefir
orðiS fyrir í lífinu, þannig, aS þegar öll kurl
komi til grafar, þá verði það æfinlega rétt-
lætið, er á endanum geri út um sakir. Mér
finst þó því nær óhugsandi að þetta lögmál
nái til mín viðvíkjandi hinni óvæntu og miklu
gjöf býflugnameistarans; eg fæ enn ekki bet-
ur séð, en eg sé hennar með öllu óverðugur. ’ ’
“Lögmálið, sem þú mintist á,” sagði,
þtli skátinn, gildir um alla menn og í öllum
filfellum; að þú sért þar undanþeginn, nær
vitanlega ekki nokkurri mfinstu átt. Þú átt
ekki að eyða kröftum þínum í óþarfa grillur.
Býflugnameistaranum hefSi aldrei komið það
til hugar að arfleiða þig, ef hann hefði ekki
verið fvllilega sannfærður um að í þér byggi
maður, sem óhætt væri að treysta; maður,
sem trúr yrði köllun sinni í lífinu, hver
helzt sem hún kynni að verða. Molly benti
mér einu sinni á IjósiS í hellinttm, er við rér-
um á lítilli kænu fram meS klettinum; hún
sagði mér, að hver sá, er auga kæmi á ljósið,
hitti á óskastundina, ef tækifærið væri ekki
látið ganga úr greipum. Eg sagSi Mollv að
mig langaði til þess að óska mér einhvers;
hún brann þegar af forvitni um að vita hvað
það helzt væri, er eg myndi óska mér; það var
engin ástæða til þbss að eg færi að segjahenni
frá því. Eg hefi sérstaklega miklar mætur
á Molly; hún á þó enga heimtingu á að vita
um öll mín leyndarmál; hún er enn ekki trún-
aSarvinur minn í sama skilningi og býflugna-
meistarinn var og þú átt að verða. Og nú
skal eg segja þér hvað það var er mig helzt
af öllu langaði til þess að óska, er eg kom
auga á jósið í hellinum; þaS var í sambandi
við litla bróður minn; eg hefði af öllu hjarta
óskað }>ess fyrst allra óska, að hann vrði ekki
að landshornamanni, er hann kæmist upp, eða
flækingi, sem yrði upp á náðir samferðamann-
anna kominn þann og þann daginn!”
James rels á fætur og tók litla skátann
við hönd sér. Eg held við ættum nú að hraða
för okkar heim, Jean, eða hvað finst þér um
það, ” spurði Jamie.
Litli skátinn sleit sig nú a.f Jamie og
lioppaði af einni hraunnybbunni á aðra,
þar til sundur dró með þeim. “Þér sýnist
falla nafn mitt í geð.” ”NafniS lætur alveg
ljómandi í eyra,” sagði Jamie; “samt verð-
ur þaS ekki af því ráðið hvort þþ. sért piltur
eða stúlka.”
Nú var auSsóð að litla skátanum rann í
skap. “Ertu enn að gera þér grillur út af
þessu sama atriði; ertu enn aS gera úlfalda
úr mýflugunni. Sé það rétt að við séum fé-
lagar og þér sé treystandi til þess að gæta
leyndarmála minna, þá hlýtur það að nægja
að við verðum samferða heim og röbbum
saman á leiðinni. ” “ Já; það sýnist mér líka, ’ ’ •
sagði Jamie ofur rólega. Svo héldu þau af
stað 'heim á leið í hægðum sínum. Þegar þau
voru eitthvað hálfnuð eða svo, staðnæmdist
litli skátibn alt í einu og horfSi á Jamie djúp-
um, rannsakandi augum. “HvaS á eg nú,
eftir ,á að hyggja, að kalla þig? A eg að kalla
‘þig býflugnameistara, eða aðeins Jamie, eins
og eg hefi fram að þessu gert?” “Þú kallar
mig ekki býflugnameistara um langt skeið
enn. ASeins þeir, er lengi og samvizkusam-
lega hafa starfað að býflugnarækt og unnið
sérorðstír á því sviði, geta réttilega orðið slíks
titiis aðnjótandi. Hinn burtsofnaði vinur
okkar bar nafn sitt þar fyllilega með rentu,
en sjálfur er eg að minsta kosti ekki enn því
vaxinn að bera slíkt nafn með því, sem að baki
þess felst, eða til grundvallar liggur. ÞaS
nafn, sem eg fæ, ef eg á annað borð verð-
skulda nokkuð nafn eða titil í þessu sambandi,
verður að eiga rót sína að rekja til þeirra
veiku viðburða, er eg' hefi látið í té við mín
daglegu störf; það verður að standa í sam-
bandi við þá ást, sem eg hefi á starfi mínu,
þó það sé af hendi leyst á ófullkominn hátt.
Eg hefi aldrei fundð til þess betur en einmitt
nú, hve mikið skortir á að eg hafi öðlast þá
þekkingu, sem óhjákvæmileg er í sambandi
við býflugnaræktina; þessvegna er það, að
eg hefi einsett mér að leggja alt hugsanlegt,
kapp á lestur helztu fræðibóka, sem til eru í
bókasafninu þessu viðvíkjandi.
“Þettf* er nú alt saman gott og blessað,”
sagði litli skátinn. “Þú heldur víst að þú
munir örmagnast undir býflugnameistara-
nafninu. Hvernig væri þá að hliðra vitund
til og kalla þing býflugnavörð. Er þab ekki
sniðugt nafn? Lætur það ekki fullvel í eyra?”
“Það er ágætt. ÞaS er alveg ljómandi nafn;
þaS fellur mér margfalt 'betur en nokkur sú
nafnbót, er komin væri af þýzkum stofni. Er
orðið býflugnameistari notað í þýzkri tungu,
eða er þaS komið af þýzkri rót, ’ ’ spurði litli
skátinn. OrSiS sjálft, er ekki þýzkt, en titill-
inn var upprunalega þýzkur, eða notaður í
Þýzkalandi. ”
“Var býflugnameistarinn af þýzkum
ættum?”
“Nei,” svaraði Jamie; hann var enskur
og hafði numið allan sinn lærdóm á enska
tungni; hann fluttist til þessa lands eins og
margir fleiri, en liann var alveg áreiðanlega
brezk-fæddur. ” , ’
‘ ‘ Þetta er víst engan veginn»sannleik-
anum samkvæmt,” sagði litli skátinn með
nokkurri þykkju í röddihni. “Býflugnameist-
arinn sálugi sagði mér það hreinskilnislega
sjálfur að hann væri borinn og barnfæddur í
Pennsylvaniaríkinu; að þar hefði fundum
þeirra Maríu fvrst borið saman og þar hefSu
þau gifst; þau hefðu búið upp í fjöllunum þar
um nokkurt skeið. Nú liefi eg að líkindum
sagt þér helsti mikið; ef til vill segir einhver
])ér frá þessu öllu saman langtum nánar
seinna. Eg hefi ekki ávalt sofið rólega und-
anfarið; eg hafði liugboð um, þó óljóst væri,
hvað í aðsigi var. Eg verS að sjá lík vinar
okkar áður en það verður flutt í burtu; eg
finn hjá mér ómótstæðilega hvöt til þess að
laga hárið á liinum látna vini og hagræða liáls-
bindinu. Eg vildi líka mega binda á hann hel-
skóna. ’ ’
Jamie varð yfirtekinn af harmi; það
hafði orSið honum ofraun að hlusta á mál
litla skátans viðvíkjandi hinu látna valmenni.
Þau voru nú komin heim í húsgarð. Jamie
settist niSur, fal andlitiS í höndum sér og
grét.eins og barn. Litli skátinn stóð við hlið
hans og vafði handleggjunum mjúklega um
háls honum.
“Þeir hafa þó víst ekki.þegar sent bý-
flugnameistarann í burtu, ’ ’ ppurði litli skát-
inn í ákafri geðshræringu; “sent líkið með
morgunlestinni, eða gert nokkuð því um líkt.
Þejr hafa vonandi ekki dirfst að láta aðra
fremur hagræða honum en mig?”
Jamie rét ti úr sér.
“BamiS mitt,” sagði hann; “þaS er ein-
rnilt það, sem eg er hræddur um að þegar hafi
verið gert.” '
“ Sé svo,” sagði litli skátinn með grátstaf
í kverkunum, “þá eru þeir hinir mestu óþokk-
ar, er það hafa gert; slíkt er himinhrópandi
ranglæti gagnvart býflugnameistaranum eða
minningu hans og þar að auki öldungis óverj-
andi gagnvart mér. Úr því að honum þótti
vænst um mig af öllum, er urðu honum sam-
ferða til hins síSasta, þá hefði hann vafalaust
kosið, að eg gerði það síðasta, er fvrir hann
yrði gert hérna megin grafar.
r* • s •••
rnour a jorou
Saga eftir Selmu Lagerlöf.
(Þýtt hefir séra Sigurjón GuÖjónsson)
Framh.
Gifta dóttirin læSist aS og legst á hné viS hliS
hennar til þess aS heyra betur. Hún talar svo hratt,
systirin, eSa hvaS hún nú er. Eins hrátt og barn
þylur óSast þulur. Magnhildur skilur ekki hvaS
hún segir. En hún heyrir þaS, að hún endurtekur
þaS sama hvaS eftir annaS.
Stundum fisst henni alt sem hún segir vera ó-
skiljanlegt óp og garg. ÞaS er ekki betra aS skilja
þaS en fuglakvak.
Hún vill samt ekki gefast upp. Hún verSur
aS fá skýringu á öllum þessum ógnunum, sem hana
grunar. — Þetta er kannske eina tækifæriS, sem
býSst.
Nú skilur hún eitt orS—og annaS—og svo koll
af kolli. Hún fylgist meS heilum setningum. Eftir-
vænting hennar er áköf. Hún finnur, aS hún hlustar
ekki lengur með eyrunum einum, heldur af öllum
vilja, af öllum áhuga sínum.
Hitt fólkiÖ kemur aS og fer aS hlusta, en þaÖ
skilur ekki neitt. FaSirinn spyr Magnhildi hvaS
eftir annaS, hvort hún heyri nokkuS, en hún gefur
honum bara merki um aS vera rólegur.
AS lokum hættir hún aS sinna spurningum hans,
þv\ nú er hún farin aS skilja, hvaS veran segir.
—Eg segi kisu þaö alt, engum nema kisu—
þannig byrjar þulan. — Eg hefi aldrei lofaS þvi aS
segja kisu þaS ekki.
—Eg segi kisu þaS, aS viku áSur en eg ætlaSi
aS gifta mig, var mér rænt af ræningjaflokki.
—Eg segi kisu, aS þeir fóru meS mig til hellis
síns í f jöllunum, og þar byrgSu þeir mig inni. Þeir
létu mig halda lífi, þegar eg lofaSi því, aS eg skyldi
ekki ljósta upp hvar þeir væru.
—Eg segi kisu, aÖ eg hafi veriö vinnukona hjá
þeim síSan eg komst í hendur þeirra. Eg segi kisu,
eg veit ekki hve langt er síSan, en síÖan eg fór burtu
hefi eg aliS ræningjaforingjanum sjö börn, sem hann
hefir drekt i ánni.
ÞiS eruS ræningjar, ódáöamenn. ÞiS lifiS á aS
stela, og skemtiS ykkur á því aS drepa menn. Þeir
búa í helli i fjallinu, þar hefir engum hugkvæmst aS
leita þeirra.
—Eg segi kisu, aö eg hafi safnaS ertum og
grjónum til aS strá á leiöina, frá stóra steininum
viS munnann og aS bæjardyrunum.
ÞaS er stórt fjall og stór á. Eg veit ekki hvaS
þau heita. En eg hefi stráS ertum og brjónum á ^
leiSina.
—Eg hefi farið um mikla skóga til aS komast
hingaS. Eg veit ekki hvaS þeir heita, en eg hefi stráS
ertum og grjónum á leiÖina.
—Eg segi kisu þetta, en eg gerSi þaS ekki vegna
þess, aS þeir rændu mér frá pabba og mömmu, ekki
vegna þess þeir rændu mér fyrir brúÖkaupiS, ekki
vegna þess þeir lokuSu mig inni í myrkri og kulda,
ekki vegna þess aS ræningjaforinginn kastaÖi börn-
unum mínum sjö í ána.
Þegar Magnhildur hefir heyrt mál hennar til
enda, stendur hún upp. Hún gengur til föSur síns,
og hefir yfir orS fyrir orS af því, sem hún hefir
heyrt. MeÖan hún er aS tala, er svipur hennar kald-
ur og strangur, en hún talar skýrt og greinilega. En
þaS er reiöi og sársaulci í röddinni, svo aS þeir sem
hlusta á hana skilja og finna alt þaö sem systir Æenn-
ar hefir liSiS og finst þaS vera eigitt þjáning.
Á meSan Magnhildur er aS tala, kemur hún
auga á Biblíuna, sem liggur á borSinu fyrir framan
föSur hennar, og jafn skjótt pg hún hefir lokiÖ sögu
UrSar, tekur hún bókina og skellir henni aftur.—
Þú boÖar friS, segir hún viS bókina, en þú hefir
auSvitaS ekki hugsaö aS annaS eins og þetta gæti
komiS fyrir. Þessa lætur þú ekki óhegnt. Eg vil
fórna lífi mínu og öllu, sem mér er kærast, allri
hamingju minni, til aS hefna systur minnar. En nú
legg' eg þig til hliöar, því eg hefi á öðrum kenning-
um aS halda í kvöld en þínum.
Hún leggur bókina á sinn venjulega staS upp
á skápinn og snýr sér aS karlmönnunum. Svipur
]>eirra bendir til aS þeir séu til alls búnir.
Faðirinn stendur upp og gengur til UrSar, sem
situr undir kettinum og strýkur honum og hefir
þuluna sína yfir aftur og aftur.
ÞaS er ekkr gott aS sjá, hvort hún veit hvaö hún
er aS gera.
ÞaS er erfitt aS ímynda sér, að hún sé meS öll-
um mjallá. ÞaS lítur helst út fyrir, að hún hafi
hugsaS meS sér, áður en hún sökk í þessa eymd,
hvaS hún skyldi gera, ef hún slyppi frá ræningjun-
um, og nú talar hún og framkvæmir eins og hún
hafði’ ætlaö sér, án þess aS hún viti sjálf lengur um
hvað hún er aS tala.
Faðirinn stendur grafkyr og horfir á hana.
Hann þrútnar í framan og þegar hann talar verður
röddin óskýr.
Alt til þessa hefi eg verið friðsamur maður, og
engum gert mein, sem af konu er fæddur. En aS
hætti feðra minna heimta eg fcefnd fyrir þetta, án
þess aS leita aðstoSar yfirvaldanna. Vilji einhver
koma meS mér þá er vel, annars skal eg og byssan
mín útkljá máliS,
Framh.
)