Lögberg - 04.04.1935, Page 6

6
LÖGBHRG, FIMTUDAGINN 4. APRÍL, 1935.
Heimkomni hermaðurinn
Um þessar mundir var vinnan farin að
verða Jamie alt í öllu, eða réttara sagt vinnu-
gleðin. Vissan kafla bvers einasta dags las
hann í þeim bókum, er sérstaklega viðkomu
verkabring hans; en smám saman tók hann að
færa út kvíarnar lestrinum viðvíkjandi, unz
þar kom að hann var farinn að lesa merk
heimspekirit og kynna sér skáldskap.
Jamie var farinn að finna til þeirrar ör-
yggiskendar, sem því er samfara að vera
sjálfstæður maður og þurfa ekki að bera kvíð-
boga fyrir því að verða upp á aðra kominn;
tekjur hans voru orðnar reglubundnar, auk
þess sem góðar horfur voru á, að þær færi
vaxandi .jafnt og þétt; liann gerðist áskrif-
andi að ýmsum merkum tímaritum og ein-
setti sér að láta ekkert það undir höfuð leggj-
ast, er verða mætti til sannrar upplvsingar
og gagns; 'hann var meira að segja farinn að
kvnna sér hagfræði og stjórnmál. Einkenni-
legt fanst lionum það hvað skiftar voru skoð-
anirnar um hin og þessi meginatriði mann-
félagsmálanna. 1 einu tímaritinu las hann
ekkert annað en fagurmæli um nýtt gullaldar
tímalbil, en í öðru var því lýst með átakanleg-
um orðum hvernig alt væri í rauninni í þann
veginn að fara í hundana.
Það var ekki um að villast að Jamie væri
að veröa na'mari fyrir atburðum hins daglega
lífs en áður hafði verið; hann hafði alveg ný-
verið séð þess minst að heimkomnir hermenn
væri að mynda með sér víðtæk samtök og þar
á meðal ýmsir úr deildinni hans; hann fann
til þe.ss með s.jálfum sér, að hann stæði sig
ekki rétt vel við að sitja hjá og hafast ekki
að, er um væri að ræða mál, er engu síður
vörðuðu framtíð hans en þeirra annara fé-
laga lians er 'heimkomu hafði orðið auðið úr
styrjöldinni. Því ekki að taka þátt í starf-
semi þessari eins og hinir og stuðla með því
að sameiginlegum hagsmunum stéttarbræðra
sinna ? Innan um þessar hugleiðingar bland-
aðist annað veifið óslökkvandi löngun til þess
að koma í Presbytera kirk.ju þar sem svo hag-
aði til að presturinn bæri fram ræðu sína með
skozkum málblæ. Þáð var ekki um að villast,
að því er honum fanst, að tíminn væri far-
inn að brýna rödd sína og kalla á hann til
nokkurra athafna. Og því ekki að verða við
kröfum hans.
Það var yndislegur morgun. Sólin helti
ljósflóði yfir garðinn og umhverfið. Jamie
var að vatna blómunum með langri slöngu.
Alt í einu heyrði hann skrjáf; einhver var á
ferðinni; fótatakið var létt en hvatvíslegt.
Innan örfárra mínútna kom litli skátinn í Ijós.
En sá útgangur. Fötin tætt og alt eftir því.
Jamie henti frá sér slöngunni í einhverju of-
hoði og tók litla skátann í faðm sér. Veslings
blesað barnið; tárin strevmdu niður kinnar
þess og brjóstið gekk í öldum.
“Elsku barnið mitt,’' sagði Jamie í geðs-
hræringu. “Hvaða ósköp hafa komið yfir
þig? Þú verður að skýra mér umsvifalaust
frá öllu. Við erum félagar og megum engu
halda leyndu, er máli skiftir, hvort heldur það
er ógeðfelt umtals eða ekki. ” “Hver sagði
þér frá að nokkuð sérstakt hefði hent mig,”
svaraði litli skátinn með titrandi rödd. “Eng-
inn! Nei, enginn! Segðu mér alla sögu þína
tafarlaust, og dragðu ekkert undan,” hróp-
aði Jamie, svo undir tók í nágrenninu. “Hafi
einhver gert þér ilt, skal sá eiga mig á fæti.
Eg myndi ekki horfa í mannslíf. Auga fyrir
auga og tönn fyrir tönn.” Litli skátinn
hjúfraði sig enn þéttar að Jamie og hvíslaði
einhverju út úr sér. Jú, það var þetta:
“Skátarnir mínir gerðu uppreist á móti
mér. Þeir kröfðust þess að við færum öll
niður að ströndinni, færum úr öllum fötunum
og hentum'okkur nakin út í sjóinn; þetta gat
eg ekki undir neinum kringumstæðum fallist
á. Þeir veittu mér aðsúg og ætluðu að gera
út af við mig.” “Gerðu þeir þér nokkuð
verulegt tjón ? Börðu þeir á þér eða þar fram
eftir götunum ?” spurði Jamie. Eg veit ekki
hverju eg á að svara til; eg var víst stundum
nokkuð liarðleikinn við þá og hefi ef til vill
verið að einhverju leyti bviinn að búa í pott-
inn,” svaraði litli skátinn. “Bg var ekki rétt
vel fyrirkallaður þenna morgun, og réði því
ekki við nokkurn skapaðan hlut.
Hvað var það svo, sem í rauninni átti sér
stað, ” spurði Jamie næsta alvarlega.
“Til allra hamingju bar ríðandi mann að
í sömu andránni og lyfti mér á bak fáki sín-
um og reiddi mig fyrir framan sig unz eg bað
hann að láta mig af baki. Jamie! Eg held
J>að sé alveg úti um mig; eg er staðráðinn í
að fara upp á klettinn og senda mér niður af
honum þar sem hann er hæztur, og láta dætur
Ránar veita mér viðtöku. ”
Jamie þrýsti barninu enn þéttar að sér.
‘ ‘ En að þú skulir tala svona; að þú skulir
láta aðra eins fádæma flónsku koma í huga
þinn, tekur út yfir alt,” sagði Jamie. “Hugs-
aðu um foreldra þína; hugsaðu um Nannette
og Jimmy; hugsaðu líka um mig. Þetta hlýt-
ur þú að geta gert, ef þú gefur þér tíma til
skynsamlegrar og rólegrar yfirvegunar.”
“Eg hefi ekki nokkurn skapaðan hlut
lengur til þess að lifa fyrir,” sagði litli skát-
inn í ákafri geðshræringu. “Geti eg -ekki
lengur gegnt stöðu minni sem skátaforingi,
er fokið í öll skjól og ekki nema eitt úrræði
framundan.”
“Vertu nú ekki með þessa flónsku leng-
ur,” sagði Jamie hálf hranalega. “Taktu nú
vandlega eftir því sem eg segi; þvi lagðir of
snemma út á braut, sem ekki hefir nema
einn enda; þú hefir stjórnað strákum allan
þenna tíma, og Jveir hafa látið að stjóm Jvinni
lengur en búast mátti við; lengur en hægt var
að gera sér von um að stúlkuhnokka lánaðist.
Þú hefir jafnvel verið að því komin að
gleyma þínu eigin kyni, eða fórna því fyrir
hégómlega drotnunargirni. Og nú hafa laun
þín orðið, eins oig þegar mátti vænta, beizk
vonbrigði. Þú þarft samt ekki að ætla að þú
sért eina stúlkan, sem þannig hefir farið að;
það hafa mörg stúlkubörn reynt það sama,
eða eitthvað því svipað með það fyrir augum
að þurfa ekki að kúldast inni og geta notið
útilífsins í fullum mæli. En það var mis-
skilningur hjá þér, að til þess að geta verið
skátaforingi þyrftir þú að ráða yfir svo og
svo stórum strákahóp. Stúlkur eiga einnig
sín eigin skátafélög.”
Jamie reis á fætur í snatri.
“Þér er betra að koma snöggvast heim
með mér, ” sagði Jamie; “eg þarf að þvo þér
í framan og snyrta }>ig dálítið til; að því búnu
fylgi eg þér heim til mömmu þinnar og læt
hana klæða þig í ný og hrein föt; því næst
komum við til baka og verðum saman það
sem eftir er af deginum. Eg ber engan kvíð-
boga fyrir því að þér muni tilfinnanlega leið-
ast. Og nú skal eg skýra þér frá hvað eg hefi
í hyggju. Við fáum okkur fallegasta og bezta
hestinn, sem til er í veröldinni. Eg hefi ver-
ið að auglýsa eftir slíkum hesti undanfarandi
og nú hefi eg að lokum komist yfir einn slíkan
reiðskjóta. Hann er nú til taks; eg hefi að-
ejns beðið eftir efninu í hesthúsið. Eg ætla
að reisa bvgginguna yfir á þínum helmingi
landeignarinnar. John Carey var búinn að
lofa mér því í gær að koma 'hingað yfir um
til þess að hjálpa mér til við bygginguna, til
þess að alt yrði undirbúið fyrir komu þína.
Eg ætlaði að láta þér koma þetta að óvörum,
til þess að fögnuður þinn yrði enn undrunar-
fyllri og æfintýralegri. Það getur nú samt
vitanlega beðið eitthvað með hesthúsið; hitt
er meira um vert að fá reiðskjótann sjálfan.
Litli skátinn losaði sig úr örmum Jamie,
og rétti fram hendina eftir vasaklút; þau
höfðu nú oftar en einu sinni notað sama vasa-
klútinn áður.
“Reiðskjóti, reiðskjóti! 0g það hestur,
sem enginn má nota nema eg; það er einmitt
þetta, sem eg hefi lengi þráð; þetta er alveg
eftir mínu höfði. Úr því svona er komið, læt
eg mér í léttu rúmi liggja hvað verður um
Óla feita, Góða barnið og Engilandlit. Sé
þeim annast um það af öllu að bera sverð og
montast með skjaldarmerkið, eða hvað mað-
ur helzt á aðj<alla það, þá er þeim það guð-
velkomið fyrir mér; þau mega hvíla sín lúin
bein í ein'hverju ræningjabælinu fyrir mér,
eða stigamanna greninu; þau geta háð ímynd-
aðar orustur við Indíána eða hverja sem vera
vill, án þess eg láti mig það nokkru skifta.
Aðalatriðið er það, að eg fái hestinn og það
sem allra fyrst.”
Það er engum vafa bímdið að þá fáir
hestinn,” svaraði Jamie. “Það væri gaman
fvrir þig að fræðast um hvað sé að finna í
stórgiljunum hérna í grendinni; það geturðu
gert þegar þú ert búinn að fá hestinn. Hér
og þar í dalbotnum þessum eða giljum eru
tjaldbúðir, þar sem stúlknafélög hafa bæki-
stöð sína og njóta þar útidýrðar í sumarleyf-
inu. Að sjálfsögðu eru þar piltafélög líka.
Mig grunar samt að íþróttunum viðvíkjandi
séu stúlkumar engir eftirbátar piltanna, og
jafnvel skari heldur fram úr í ýmsum tilfell-
um. V
Skátaforinginn fyrverandi dró djúpt
andann. “Heldurðu að það geti komið til
mála ag stúlkur séu jafnokar pilta að því er
íþróttir áhrærir? Eða gæti þér hugsast að
J>ær jafnvel gæti skarað fram úr?”
“Bg efast ekki um að svo sé,” svaraði
Jamie. “En til þess að ganga úr skugga um
J>etta þarf ekki annað en fara til aðalstöðv-
anna, þar sem úrslitaleikir eru háðir, og
muntu þá skjótt komast að raun um að eg
hafi ekki verið að tala út í hött. ”
Fréttaritarinn sem gerði sjálfan
sig að konungi
Eftir Richard Harding Davis
“Ja, aldrei hafa þeir lineigt sig fyrir
mér áður,” sagði Stedman. “Þessi virðing
ldýtur að stafa frá komu okkar til konungsins
og framkomu okkar þar. ”
“Við eigum það skilið undir öllum kring-
umstæðum,” sagði konsúllinn valdsmannlega.
‘ ‘ Eg tilkynni þér, sem skrifara mínum, að við
sem umboðsmenn Bandaríkjanna, verðum að
heimta alla virðing og kusteisi af íbiíum
þessa lands. Við verðum að ráða hér, og ná
völdunum án þess konunginum mislíki. Við
verðum að láta þá sýna honum lotning. Þeg-
ar við lyftum honum upp lyftumst við upp
líka. ”
‘ ‘ Þeir bera ekki mikla. virðing fyrir kon-
súlnum 'hér á Opeki,” sagði Stedman hikandi.
“Þessi síðasti var víst enginn framkvæmda-
maður. Hann kom óorði á embættið; og það
var eiginlega ekki fyr en eg kom og sagði
Jteim um Ameríku, að þeim fór að detta í hug
að þar væru menn. Nú verðum við að halda
áfram með þá hugmynd.”
“Það er einmitt það, sem við ætlum að
gera,” sagði Albert með krafti. “Við breyt-
um Opeki í mikla og skrautlega borg! Við
látum þegnana vinna! Þeir verða að byggja
konunginum höll, sem við á, mæla út og leggja
stræti, byggja hafnargarð, grafa skurði og
lokræsi, þurka bæinn og hreinsa, og lýsa svo
að ljóminn sjáist frá hafsbrún og upp til
f jalla! Heyrðu, vel á minst, eg hefi ekki enn
komið auga á strætislampana, sem þú sagðir
okkur frá; þú ættir að fullkomna þá undir
eins. Eg skal tala við kónginn og láta hann
gera þig að verkamála- og byggingaráðherra,
með fullu valdi til að láta lýðinn hlýða þér.
Og eg,” sagði hann með ákafa., “skal koma
skipulagi á land- og sjóherinn. Það versta
er,” bætti ’hann við eftir nokkra umhugsun,
“að það er engin að berjast við.”
‘ ‘ Er það svo, ’ ’ spurði Stedman með háðs-
glotti. “Þú getur reynt að ýfa upp gamla
Messenwah og fjallabúana hans, og vita hvort
þú færð ekki að berjast alt sem þú kærir þig
um.”
“Fjallabúana?” át Albert eftir.
“ Já, eg sagði það,” sagi Stedman. “Það
eru l>eir af eyjarskeggjum, sem halda til
þarna uppi í lu'yðunum, ” liélt liann áfram, um
leið og hann benti í áttina að hinum þrem
himingnæfandi fjöllum, sem teygðust eins og
þrír svartir píramýdar upp í hin fjólubláu
ský á hinum enda eyjunnar. “Þeir eru nærri
eins margdr og þeir, sem búa hér á ströndinni,
og lifa á veiðum og ránferðum, og skemta sér
mætavel við hvorttveggja, en betur þó við það
síðarnefnda. Þeir hafa gamlan skrögg fyrir
kóng, sem þeir kalla Messenwah. Þeir heim-
sækja okkur hérna við sjóinn svo sem einu
sinni á hverjum þremur mánuðum í þeim til-
gangi að rétta hér til hjá okkur, og þeim tekst
það blessunarlega oftast. ”
Albert stökk á fætur.
“Gera þeir það?” nærri orgaði hann upp
yfir sig, og rendi augunum í áttina til fjall-
anna. “Svo þeir koma hér til að skemta sér,
einmitt það! Eg hugsa við bindum enda á
l>á skemtan! Það eitt er áreiðanlegt! Mér er
andskotans sama hvað þeir eru margir. Eg
læt þessa Bradleys segja mér alt sem þeir
vita um heræfingar á morgunmálinu, og þeg-
ar eg er búinn að kynna mér þær, þá skal eg
svei mér æfa þessa Opekinga þangað til þeir
eru orðnir gargandi .Zulúar, sem kunna að
slást, hlaða og skjóta. Og svo þegar þessir
fjallabúar koma á sinni þriggja mánaða
skemtiför, sendi eg þá hlaupandi heim til sín
aftur—að minsta kosti sumar, sumir verða
auðvitað hér eftir.”
“Mikil undur og skelfing!” hrópaði
Stedmán upp yfir sig með lotningu; “þú
hlýtur að vera fæddur hershöfðingi. Er ekki
satt?”
“Yið skulum bíða ogsjá,” sagði Gordon,
“kannske eg sé. Eg hefi ekki lesið hernað-
arfræði og bardagalýsingar, svo eg gæti orð-
ið stríðsfréttaritari, án þess að fræðast, nokk-
uð um þau mál. Það er aðeins einn konungur
á þessari eyju og það er grey-skinnið hann
Ollypybus gamli sjálfur. Og strax í fyrra-
málið fer eg að finna hann og tala um þetta
við hann.”
Stedman gekk aftur og fram um svalirn-
ar, út og inn úr tunglsljósinu, með höndurnar
fvrir aftan bakið og höfuðið niður á bringu,
segjandi meira við sjálfan sig en Albert:
“Þú hefir gert mig alveg ruglaðan, Gordon,
þú ert svo stór og sterkur og virðist vera svo
viss með ráðagerðir þínar, en samt ertu lítið
eitt eldri en eg.”
“Mín reynsla 'hefir verið önnur en þín,
það gerir baggamuninn, ” sagði fréttaritar-
inn ofboð rólega.
“Já,” sagði Stedman og stundi við. “Eg
hefir stritast \dð með sveittann skallann að
senda fréttir um allan heim, en þú hefir farið
um allan heim að ná í þær. ’ ’
“Og nú, ” sagði Gordon brosandi og
lagði hönd sína á öxl kunningja sín, “skulum
við búa til fréttirnar sjálfir. ”
‘ ‘ Það er eitt, sem mig langar til að minn-
ast á, áður en þú gengur til hvílu,” sagði
Stedman, “og það er, að um leið og þú segir
gamla Ollýpybns öll þessi ósköp, sem þú ætlar
að láta gera hér, að þú hafir hugfast að hann
hefir verið hér einvaldur um tuttugu ár—eg
tel ekki þessar skráveifur, sem þessi Messen-
wah hefir gert lionum—og að hann er ekkert
hrifinn af konsúlum. Hann hefir bara séð
tvo — þig og hinn, sem hérna dó. Þú félst
honum í geð með framkomu þinni og gjöfum,
en ef eg væri þú, þá léti eg hann ekki skilja að
hugmyndirnar væru mínar.”
“Nú skil eg ekki,” sagði Gordon, “hver
svo sem annar gat látið sér detta þær í hug ? ’ ’
“Jæja, ef þú vilt leyfa mér að leggja
ráðin á—og eg þekki þetta fólk býsna vel—
þá mundi eg ráðleggja að hann væri látinn
skilja, að þær kæmu beint frá forsetanum.”
“ Forsetanum, ” tók Gordon upp eftir
lionum; “og hvernig? Hvað veit hann eða
kærir sig um Opeki ? Svo mundi það taka alt
of langan tíma. Nú skil eg—sæsíminn. Er
það það, sem þú hefir verið að gera?”
“Ekki get eg sagt það, aðeins einu
sinni, ” sagði Stedman niðurlútur; “ það var
þegar hann ætlaði að reka mig úr konsúlshús-
inu, þá fékk eg, þann sama dag, hraðskeyti
frá forsetanum þess efnis, að eg ætti að vera
kyr, og lilýddi eg auðvitað. Ollypybus veit
ekki lifandi baun um síma annað en það, að
hægt sé að senda orð með honum; og einstöku
sinnum hefi eg sent skeyti fyrir hann til for-
setans, en svo fór hann að biðja mig að segja
honum að koma og heimsækja sig, en þá varð
eg að hætta þeim leik.”
“Mér þvkir vænt um að þú sagðir mér
þetta,” sagði Gordon. “Forsetinn byrjar að
síma strax á morgun. Hann verður að sækja
um launahækkun til þingsins, svo hann geti
staðist allan þann aukakostnað, sem af þeim
skeytum leiðir.”
“Og svo er eiín eitt,” sagði Stedman.
“Öll þín liugsun hefir snúist um framfarir
og vinnubrögð fólksins, en þú hefir gleymt
skemtunum þess. Þetta er friðsamt, kátt og
óupplýst fólk, sem við verðum að þóknast.”
“Hafa þeir enga þjóðleika eða skemt-
anir ? ’ ’ spurði Gordon.
‘ ‘ Ekki mundum við kalla það leiki. ’ ’
“Það gerir annars ekkert til; eg skal
kenna þeim boltaleik. Fótboltaleikur yrði
líklega of svitagjarn fyrir þá. Flöturinn fyr-
ir framan konungskofann væri fyrirtaks
leikvöllur, en þar á kóngshöllin að standa. En
hvað um það,” sagði konsúllinn eftir nokkra
umhugsun; “það er þitt verk að líta eftir
þessu. E|g held það sé ekki samboðið minni
stöðu, sem amerískum konsúl að fara úr
treyjunni og kenna þessum vilta skríl að
renna sér á maganum að heimamarkinu; eða
finst þér það sæmandi? Nei, það er bezt að
þú gerir það. Nafnarnir geta lijálpað þér til,
og þið getið byrjað á morgun. Þú hefir verið
að spyrja um skyldur þær, sem skrifaraem-
l>ættið legði þér á herðar og nú veiztu þær.
Þú átt að æfa níu menn í boltaleik, heyrirðu
það ? Og þegar þú þykist vera búinn að því,
þá skaltu láta mig vita, og mun eg þá hafa
aðra níu tilbúna að mæta þínum, og munu
mínir níu sópa þínum út af eyjunni. Því vita
skaltu, að hérna—og hann barði sér á brjóst
—er konsúll, sem kann að henda svo bolta,
að hann fljúgi kringum horn.”
Hinar beztu hugmyndir mannanna fara
oft forgörðum, og fór svo um þessar. Hin
mikla og skemtilega borg, sem átti að rísa
upp á Opeki var ekki bygð á einum degi, og
ekki heldur nokkurn tíma. Því áður en nafn-
arnir gátu mælt út leikvöllinn, eða kent land-
hernum vappið, eða lagt hambus-pípur í
strætin til vatnsleiðshi, eða hreinsað ruslið
frá húsdvrum konungsins, svo hægt væri að
byrja á hallar-byggingunni, voru fjallabú-
arnir komnir í sínum venjulegu vísitasíu-
erindum.
Albert gekk á konungsfund næsta morg-
un, eins og hann 'hafði ráðgert kveldið áður,
með Stedman með sér sem túlk; og er hann
hafði skýrt konunginum frá fyrirætlunum
sínum og lagt fram fyrir hans hátign myndir
og teikningar af hugmyndum sínum, sem
sýndu stóra höfn með mörgum og glæsilegum
herskipum liggjandi þar við stjóra, og stórar
raðir af opekiskum hermönnum með Bradleys
í broddi fylkingar, og skrautlega mynd af
hinni nýju konungshöll með sedrusviðar há-
sæti, varð konungurinn svo utan við sig, að
honum fanst þetta alt vera þar þegar, en ekki
eingöngu á pappírnum, og í þessari hrifningu
gerði hann Albert að hermálaráðherra, en
Stedman að innanríkisráðanaut, og útnefndi
tvo sína elstu og vitrustu þegna að þjóna
þeim með ráði og dáð.