Lögberg - 20.08.1936, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. AGtST, 1936.
3
Guðjón Gilbert Johnson
Hinn 9. júlí í sumar fór fram
jarðarför í Mozart, Saskatchewan.
Það var eftirtektarvert, að allir lík-
mennirnir voru kornungir piltar um
eða innan við tvítugt. Það voru
félagar og skólabræður hins látna.
Að þessir ungu menn voru þarna til
að aðstoða við útför félaga síns,
sýndu í raun og veru á nijög átakan.
legan hátt þær andstæður, sem/um
var að ræða. Annars vegar menn,
sem horfðu fram á veg lífsins, full-
ir af framtíðarvonum, og fyrirætl-
unum, hins vegar jafn-ungur piltur
og þeir lagður nár í gröf. Þannig
birtast andstæður lifsins og dauð-
ans fyrir sjónum ílestra við jarð-
arför sem þessa. Mönnum hlaut að
verða hugsað til þess, að fyrir
nokkrum mánuðum var Guðjón Gil-
bert Johnson einn í hópnum, heil-
brigður æskumaður, glaðvær, nám-
fús og starfsamur. Hann var aðeins
17 ára gamall, fæddur 19. desember
1918 í Mozart, Sask. Foreldrar hans
voru hjónin Guðrún Sigurbjörg
Pétursdóttir frá Árskógum í Nýja
íslandi og Stefán bóndi Jónsson frá
Holtum í Rangárvallasýslu á íslandi.
Gilbert — en því nafni var hann
'venjulega nefndur, ólst upp með
foreldrum sinum frá barnæsku, lauk
barnaskólanámi í Mozart og hélt
síðan áfram miðskólanámi. Hann
hafði lokið 11. bekk, þegar hann féll
frá. Svo er mér sagt af þeim, sem
þektu hann bezt, að hugur hans hafi
staðið til frekari mentunar. Helzt
hafði hann þráð að komast á háskóla
(university) og leggja þar stund á
húfræði.
I
I skólanum gat Gilbert sér góðan
orðstír og vinsældir, bæði af nem-
endum og kennurum, þótti vandaður
og dagfarsgóðör piltur til orðs og
æðis. Það má segja, að æfistarí
hans hafi verið í byrjun, liðni tím-
inn að mestu leyti undirbúningur
undir það, sem þroskaárin áttu að
leiða i ljós, en það er óhætt að full-
yrða, að menn væntu þess, að í
framtíðinni mundi hann inna af
hendi nytsamt og drengilegt starf
fyrir þjóðfélag sitt. Slíkar voru
vonir þeirra, sem stóðu honum næst,
foreldranna, sem urðu fyrir þeirri
sáru sorg að sjá hann hverfa burtu
í hlóma lífsins.
Það þarf oft ekki stórvægileg at-
vik til þess að koma í veg fyrir, að
fagrar vonir rætist. Ein lítil þyrni-
flís í hendina, spilling í sárið, blóð-
eitrun, sem leiðir til dauða. Þetta
var það, sem varð Gilbert að aldur-
tila. Hann lézt á Aðalsjúkrahúsinu
í Winnipeg hinn 6. júlí 1936.
Það, sem hér hefir verið sagt frá,
er raunasaga. Að minsta kosti
munu þeir, sein lesa hana, álíta að
svo sé. Dauðanum fylgir oftast
nær harmur og sorg. En gleymið
ekki fyrir því öllu hinu, sAn ástæða
er til að gleðjast af og fagna. Er
það ekki fagnaðarefni fyrir for-
eldra hans og systur að hafa haft
hann hjá sér um margra ára bil,
njóta ástar hans, fá að samgleðjast
honum yfir velgengni hans, eiga
með honum framtíðarvonir og fram-
tíðar fyrirætlun? Er það einskis
virði fyrir skólann að hafa um
nokkurra ára bil haft vandaðan og
góðan nemanda ? Hafa ekki liðnu
árin eitthvað gott gefið öllum leik-
bræðrum hans, sveitungum og vin-
um?
Og þó er það eftir, sem mest á-
stæða er til að gleðjast yfir. Þegar
íslendingar fluttu til Vesturheims
í gamla daga, voru þeir oft kvaddir
með táruim. Þegar skipin hurfu
með þá út úr sjóndeildarhringnum,
stóðu vinir og frændur eftir á landi
og horfðu á eftir þeim með söknuði.
En það var eitt, sem huggaði og
gladdi, þrátt fyrir söknuðinn. Vin-
irnir, sem fóru, voru ekki að fara
út í neina tortímingu eða dauða.
þeir héldu áfram að lifa og starfa.
Það gat vel verið að þeir kynnu að
eiga erfitt á köflum og að sigur
þeirra yrði ekki ávalt auð-unninn.
En það var samt þeirra von og
margra annara, að hið fyrirheitna
land þeirra mundi færa þeim nokk-
ura gæfu og ný tækifæri.
Þegar ungir menn fara yfir landa.
mæri lifsins og dauðans, er för
þeirra ekki heitið út í tortímingu,
heldur til annars lands. Þar eru
tækifæri, engu siður en hér. Þar
getur ungur og duglegur maður
fengið að vinna nytsöm störf, engu
siður en hér. Gilbert Johnson þráði
að vinna það lífsstarf, sem er hjálp
við gróðurinn og samvinna við lífs-
kraft jarðarinnar. Nú mun honum
gefast tækifæri til að vinna einhver
verk, sem eru sprottin af sömu
hugsun, lönguninni til að byggja
upp, skapa verðmæti, þjóna lífinu í
einhverri mynd.
Þannig munu rætast vonir þeirra,
sem elska hann og sakna hans. Einu
sinni var rnaður, sem mætti likfylgd
á förnum vegi. Það var verið að
jarða ungan pilt. En ferðamaður-
inn nam staðar, vakti dána manninn
upp og sagði við móður hans: “Grát
þú eigi.’ — Við mundum vafalaust
hafa orðið glöð og fagnað, ef slik-
ur atburður hefði sj^eð við jarðar-
för Gilberts Johnson, en þrátt fyrir
það hefði einhvern tíma hlotið að
koma að burtför hans af jörðinni —
og burtför allra þeirra, sem við þrá-
um, að lifi á meðal okkar. Þess-
vegna er hitt enn dásamlegra, að
Kristur hefir með upprisu sinni tal-
að til alls mannkyns — til allra
þeirra, sem fylgja ástvinum sinum
út að gröfinni: “Grát þú ekki.’’
Jakob Jónsson.
Er ættarkjarna sveita-
fólksins hætta búin?
Eftir Jón Gauta Pétursson.
(Framh.)
I bók sinni, “íslendingar,” hefir
dr. Guðmundur Finnbogason gert
þess rökstudda grein, með rann-
sóknum og tilvitnunum, að eðlis-
kostir íslenzka kynstofnsins hafi
bersýnilega haldist hér i ættum, nið-
ur eftir öllum öldum. Þó er spurn-
ingin um varðveizlu eðliseinkenn-
anna ekki lögð þannig til hæfis í fyr-
nefndu riti, að dómur komi beinlínis
fram um hinar síðustu kynslóðir í
þessu tilliti. Bér það og til, að höf
kveðst liafa hætt við að fella inn í
ritið þátt um Vestur-íslendinga, sem
þó hafi verið fyrirhugaður. En ef
gera skal grein fyrir eðliskostum
íslendinga, þeirra kynslóða, sem síð-
ast eru til grafar gengnar eða enn
lifa, þá fæst þeirra einna skýrust
mynd hjá þjóðarbrotinu vestan hafs,
sem fyrst gekk í gegnum eldraun
landnáms í óþektu landi, með alls ó-
líkum staðháttum, og síðan hefir, i
almennri lifsbaráttu, gengið á hólm
við aðrar mikilhæfar þjóðir, undir
skipulagi, þar sem hver og einn
verður mjög að treysta á eigin mátt
og megin. Þar hefir því fyllilega
reynt á, hvað í kynstofninum bjó af
nýtilegum eiginleikum, og hversu
hann stóðst samkepni við aðrar
þjóðir, þar sem skilyrði voru jöfn.
Til upplýsingar i þessu efni skulu
hér birt ummæli eins af Vestur-ls-
lendingum, enda þótt honum sé mál-
ið skylt. í “Tímariti Þjóðræknis-
félags Vestur-íslendinga” 1929,
kemst séra Jónas A. Sigurðsson,
einn hinn fróðasti maður um mqnn-
ingu íslendinga vestan hafs, svo að
orði um andlega atgerfi þeirra og
frarna þar i landi:
“ . . . Við það ber að kannast, að
vér íslendingar höfum ekki höfða-
tölunni til að dreifa hér i álfu. Aftur
á móti er Islendingurinn jafnan
framarlega, eða fremstur, í flokki
þeirra manna, sem hann heyrir til.
Hann er læknir eða lögmaður þorps.
ins. Hann er póstmeistarinn, banka-
stjórinn, kaupmaðurinn, kennarinn
og á sæti í bæjarráðinu. Hann flyt-
ur fyrirlestra um land sitt og syngur
fyrir fólkið, og stundum eru bæði
Ijóðin og lögin eftir íslendinga.
Vestur-íslendingar hafa ekki setið
auðum höndum þau 50 ár, eða rúm-
lega það, sem þeir hafa átt aðsetur í
Ameríku. Meðal þeirra eru rithöf-
undar, skáld, tónskáld, blaðamenn,
bókaverðir, dómarar, löggjafar, lög-
menn, læknar, prestar, prófessorar,
kennarar og menn, sem hafa á hendi
margvísleg stjórnarembætti. Iðnað
stunda margir. Þeir eru rafmagns-
fræðingar og sérfræðingar í ýmsum
visindum, smiðir, bændur, sjómenn,
námsmenn og verkamenn. Vesturls-
lendingar hafa reynst námsmenn
með afbrigðum og hlotið styrki að
verðlaunum, sem ækki er talið ann-
ara meðfæri að hreppa en afburða-
gáfumanna . . . Mun það tæpast of
mælt, að eins og karlmenska víking-
anna þótti frábær til forna, að jafn.
annálsverðir þyki nú námshæfileik-
ar íslenzkra lærdómsmanna . . . Að
safna itarlegum skýrslum um náms-
feril allra Vestur-íslendinga væri
umfangsmikið starf, eins og hér
hagar til, þar sem Islendingar hafa
stundað nám við æðri skóla, um alla
þessa víðlendu álfu, siðan þeir komu
hingað til lands. Engin slik gögn
eru heldur fyrir hendi. En einn
hinna fjöjfróðu Vestur-íslendinga
hefir bent mér á, að á einum háskóla
hér vestra hafi útskrifast a. m. k.
90 vestur-íslenzkir námsmenn, og er
þó sá skóli til muna yngri en land-
nám íslendinga hér. Ógerningur er
lika að setja hér fram skrá um opin-
ber störf, sem Vestur-íslendingar
hafa haft með höndum í Bandaríkj-
unum og Kanada. Hygg eg það
einkis manns meðfæri. En á þess-
um 50 árum hér vestra hafa íslend-
ingar lagt fósturlandinu til: heims-
frægan landkönnuð, ríkisyfirdóm-
ara, fylkisráðherra, dómsmálastjóra
tvo þingmenn á þjóðþing Kanada,
um tuttugu menn, er átt hafa sæti
á löggjafarþingum, nær þrjátíu há-
skólakennara, um fjörutiu lækna og
yfir fimtíu presta. Allmarga lyfja-
fræðinga er mér kunnugt um, og
um þrjátíu lögfræðinga. Islending-
ar hafa verið bókaverðir við ýms
stórmerkileg söfn vestra. Vestur-
íslendingur er forseti eins stærsta
verkamannafélags í heimi. Vestur-
íslendingur lögsækir eitt ríki Banda.
rikjanna fyrir hönd munaðarleys-
ingja, er ríkið misbauð á hryllilegan
hátt; vinnur málið, vekur samúð um
alt land, sem verður beinlinis til að
breyta hegningarlögum ríkisins.
Vestur-íslendingar hafa framleitt í-
þróttamenn, listamenn og sérfræð-
inga i ýmsum greinum og fræðum.
Og þeir af þjóðflokki vorum, sem
kenna i barnaskólum og miðskólum,
verða ekki taldir; svo almennir eru
þeir vor á meðal. Af blaðamönnum,
rithöfundum og skáldum erum vér
vafalaust hlutfallslega ríkastir allra
þjóða. Eg hefi talið saman nálega
30 islenzk blöð og tímarit, sem út
hafa komið meðal íslendinga í
Ameríku. Eflaust hefir þó eitthvað
fallið úr þeirri tölu. Einnig er ó-
talið með öllu starf Islendinga við
ensk blöð og tímarit. Á því sviði eig-
um við þó ýmsa stórvirka þjóðbræð-
ur. . . .”
Hér er mikið til orða tekið, og
mun þó það eitt sagt, er fullur stað-
ur er fyrir. Virðist af þessu full-
sýnt, að sá hluti íslendinga, er vest.
ur um haf hefir farið, hafi í rikum
mæli haft til brunns að bera sams-
konar eðliskosti og einkendu íslend-
inga til forna, og þá komu ekki sízt
i ljós, er þeir komu með öðrum
þjóðum.
Nú má að sönnu kasta því fram,
að til Vesturheimsferða hafi valist
fólk, héðan af landi, er ti’. jafnaðar
hafi verið meiri meðfæddum hæfi-
leikum búið en þeir, sem eftir sátu,
og þess vegna geti ekki fram komin
reynsla um atgerfi Vestur-Islend-
inga heimfærst á þjóðina, sem nú
byggir ísland. Um það má auðvitað
deila, hvort kostamunur hafi verið,
en engar sannanir verða færðar til
eða frá, í þvi máli. Þó víst sé um
að fjölmargir hæfileikamenn og
djarfhuga og þróttmiklir mann-
kostamenn flytti héðan vestur um
haf, var hitt ekki ótíðara, að þangað
stefndu menn, er smávaxna hæfi-
leika höfðu sýnt í bjargræðis- eða
menningarviðleitni hér heima — eða
NUGA-TONE STYRKIR
LIFFÆRIN
Séu líffæri yðar lömuð, eða þér Kenn-
ið til elli, ættuð þér að fá yður NUGA-
TONB. pað hefir hjálpað mljónum
manna og kvenna I síðastliðin 45 ár.
NUGA-TONE er verulegur heilsu-
gjafi, er styrkir öll líffærin.
Alt lasburða fólk ætti að nota NUGA-
TONE. Fæst í lyfjabúðum; varist stæl-
ingar. Kaupið ekta NUGA-TONE.
Við hægðaleysi notið UGA-SOL —
bezta lyfið, 50c.
jafnvel voru sjálfum sér og öðrum
til vandræða. En af hvorumtveggju
mun hafa setið eftir að líkri tölu.
Myndu og óvilhallir menn að lík-
indum fella þann dóm, að ýms
menningarafrek heimaþjóðarinnar
íslenzku, á síðustu mannsöldrum,
beri því vitni, að þjóðin hafi alt til
þessa dags varðveitt ýms þau eðlis-
einkenni forfeðranna, sem mesta at-
hygli og aðdáun hafa vakið þeim
mönum, sem kynt hafa sér sögu ís-
lenzku þjóðarinnar. Til stuðnings
slíkum dómi myndi að sjálfsögðu
mega benda á þá andlegu atgerfi,
sem fram hefir komið í skáldskap,
visindum og listum, er svo lítil þjóð
á næsta marga. eftirtektarverða full-
trúa fyrir, ennfremur á hina skjótu
tileinkun tslendinga á ýmsum fram-
förum og nýjungum í atvinnurekstri,
á gengi og frama íslenzkra náms-
manna erlendis, á verklægni og táp
íslenzkra sjómanna, er rómað kvað
vera af öllum útlendum mönnum,
sem til þekkja, o. s. frv.
III.
Ályktun sú, sem hér var gerð
um varðveizlu islenzks ættararfs,
vekur upp spurninguna: Hvaða
skilvrði hafa stutt að þessari varð-
veizlu, og verða þau fyrir hendi í
framtíðinni, jafnt og áður?
í fljótu bragði kann svo að virð-
ast, að lífsskilyrði íslenzku þjóðar-
innar, á hinni löngu niðurlægingar-
öld, hefði að líkindum átt að þurka
út úr kynstofninum alla þá eðlis-
kosti, er hann að vísu átti í önd-
verðu, en þá höfðu ekki annað að
beita sér við en vonlitið lífsstrit og
þurra bókfræði í afskektu og ein-
angruðu landi — en síðan, er lífs-
skilyrði þjóðarinnar bötnuðu, ætti
varðveizlu eðliseinkennanna að vera
borgið.
Þetta, sem sennilega er skoðun al-
mennings á þessu máli, þarf þó í-
hugunar við. Ekki eingöngu fyrir
þá sök, að andlegur máttur íslenzku
þjóðarinnar, þá er fram úr sá fyrir
henni, vitnar alveg gegn þeirri yfir-
borðsályktun, að hún hafi hlotið að
úrkynjast í vesöld sinni og áþján,
heldur vegna hins, að nánari athug-
un kann að leiða í ljós, að einmitt
hin þröngu lífskjör hennar kunni,
að eðlilegum rökum, að hafa stuðlað
til þess, að kjarni kynstofnsins, sem
bezt hélt velli í hinni löngu baráttu,
hafi að tiltölu eignast ríkari ítök í
ættum landsins en undirmáls-menn-
irnir.
Áður en leitað er í þjóðlífi okkar
og sögu, að sérstökum forsendum
fyrir slíkri ályktun er rétt að vekja
athygli á, að þroski og manndóms-
einkenni einstaklinganna ákvarðast
ávalt af þvi tvennu, sem á alþýðu-
máli er kallað upplag og uppeldi, en
nánar má tákna með orðunum : erfð-
ir hæfileikar og áunnir. Hefir löng-
um verið um það deilt, hvort þáttur-
inn mætti sín meira til áhrifa á ein.
staklingsþroskann, og hafa í þeim
deilum stundum togast þær öfgar á,
að annar þátturinn réði öllu, en hinn
engu. Hér skal ekki sérstaklega til
þeirra máia lagt. en aðeins bent á þá
vísindalegu staðreynd, að áunnir
hæfileikar erfast ekki, hversu sam-
grónir sem þeir eru orðnir þeirri
persónu, sem hefir aflað sér þeirra.
Aftur á móti erfast ættbundnir eigin.
leikar frá kynslóð til kynslóðar, al-
veg án tillits til ytri skilyrða þeirra
manna, sem arfinn færa fram, —
með öðrum orðum, án tillits til þess,
hvort skilyrðin á hverjum tíma veita
erfðaeiginleikunum hæfileg við-
fangsefni til að sýna fyllilega,
hverju þeir fái áorkað. Þetta gefur
skýringu á því, að ættbundnir eigin-
leikar geta legið í dái hjá kynslóð
eftir kynslóð — og því virst vera
horfnir — en birst svo á ný á sömu
ætt, ef breytt skilyrði veita þeim
hæfjleg verkefni. Kom þetta all-
mjög fram hjá íslenzku þjóðinni á
löngu tímabili. Af því leiddi, að þá
er alment birtust á ný fjölbreyttir
hæfileikar hjá þjóðinni, nú á síð-
ustu mannsöldrum, fékk sú skoðun
útbreiðslu úr hófi fram, að hér væri
um áunna hæfileika að ræða, sem
hver miðlungsmaður gæti aflað sér.
En hvort sem ytri skilyrðin eru
betri eða lakari, þá veltur viðhald
ættararfsins mjög á því, hversu
þjóðskipulag og aldarháttur býr að
framgangi þeirra ætta og einstakl-
inga, sem öðrum fremur ber í sér
kjarna kvnstofnsins. Verður nú
vikið að viðhorfi þeirra atriða i ís-
lenzku þjóðlífi, fyr og síðar.
IV.
Það, sem mestu ræður um viðhald
og varðveizlu sérstakra eðlisein-
kenna í ættum, er annarsvegar sú
hefð eða venja, sem á hverjuir. tíma
gildir um varúð gegn blöndun ólikra
ætta, eða mismunandi að eðliskost-
um, en hinsvegar hvort bjóðskipu-
lag, löggjöf, atvinnuhættir og efna-
skifting hrinda þvi eða stvðja, að
úrvalsfólk hverrar kynslóðar verði
öðru fólki fremur kynsælt í landinu.
Þótt stéttaskifting væri aldrei
jafn-fastskorðuð hér á íslandi og í
öðrum löndum var títt, áður fyr,
lögðu þó forráðamenn hinna miki!-
hæfari ætta hér á landi mikinn varn-
að á um það, að þær blönduðu eigi
blóði við þær ættir, er lítilsigldari
þóttu. Hélzt sá metnaður lengi við,
að jafnræði skyldi vera með þeim,
er til hjúskapar stofnuðu, eigi ein-
ungis um efnahag, heldur og ætterni.
Var hægra að fylgja þeirn kröfum
fram, er gjaforð kvenna voru nán-
ast viðskiftaleg athöfn, er forráða-
menn þeirra höfðu með höndum, en
sá háttur hélzt víða hér á landi, alt
fram á 19. öld. Á söguöldinni var
sú venja í enn rammari skorðum, og
er því ástæðulítið að ætla, að ættir
hinna helztu landnámsmanna, þær,
er gáfu þjóðlífinu svip og staðfestu,
hafi að nokkrum mun blandast blóði
kotkarla og þræla, eins og stöku
menn hafa haldið fram. Má miklu
fremur til sanns vegar færa, að ætt-
ir allmargra hinna helztu landnáms-
manna hafi mvndað sérstakan ættar-
aðal í landinu. Ættfeðurnir, þeir er
landið námu, sáu fyrir því að
tryggja vinum sínum rúm lönd og
góð til afnota, svo þá skorti eigi
staðfestu til að reisa heimili og bú,
enda þótt ættin gerðist kynsæl og
fjölmenn. Sú aðstaða, ásamt völd.
um og mannaforráðum, skapaði
jafnræði til mægða við aðrar mikil-
hæfar ættir. Studdi því hvað ann-
að til varðveizlu ættarkjarnans:
varnaður um ísjárverða blóðblönd-
un og þjóðskipulag, er hlúði að við-
gangi atgerfismestu ættanna þó að
nokkru væri á kostnað annars al-
mennings.
Þessi aldarháttur, sem nú var lýst,
hélzt upp þaðan, þótt kjör þjóðar-
innar breyttust og jafnvægi raskað-
ist milli ætta, bæði um efnahag og
völd. \ralt að vísu á ýmsu um ytra
gengi ýmsra mikilhæfra ætta, en ef
ætternisarfurinn var sterkur, var
þess sjaldan langt að bíða, þó áföll
yrðu, að einhver kæmi fram, er hæfi
ættina til vegs á ný. Kom það og til
greina, er stundir liðu, að þeim, er
f-rama hlutu af skólalærdómi, stóð
opinn vegur til virðinga sem kenni-
mönnum, eða við veraldlegar sýslur,
—en skóla sóttu þeir helzt, er mikil.
hæfir þóttu, eða af góðu bergi
brotnir. Þó kjör presta hér á landi
þætti eigi ríkuleg, fylgdi þó starfi
þeirra brátt réttur til góðs ábýlis,
eftir þvi sem kostur var til, og stað.
an veitti jafnræði til að leita kvon-
fangs þar, sem álitlegast var í um-
hverfinu. Voru þannig lagðir horn-
steinar að myndun heimila í hverri
sveit á landinu, er likleg voru, öðr-
urn fremur, til að varðveita ættar-
auð kynstofnsins — ekki í starf-
lausum ættaraðli, heldur fólki, sem
lifði og vann með annari alþýðu og
deildi kjörum með henni, þótt þeir
að ýmsu leyti væri betur settir. Þarf
enga sérþekkingu á íslenzkum ættar-
tölum til að komast að raun um, að
prestar og aðrir virðingamenn
landsins, áður fyr. voru yfirleitt
mjög kynsælir eða niðjamargir. Er
næsta auðreiknað, að ef menn af
öðrum stéttum i landinu hefðu að
tiltölu komið jafn-mörgum börnum
á legg, myndi þjóðin hafa orðið
miklu fjölmennari en raun varð
nokkurntíma á. Þó er engin ástæða
til að ætla, að barnsfæðingar hafi
verið færri að tiltölu hjá öðrum
stéttum, en hvort heldur er, að minni
kynsæld þeirra í reyndinni hefir
stafað af meiri barnadauða hjá
þeim, vegna lakari aðbúðar, eða að
kystofn þeirra hefirAerið líkamlega
óhraustari, þá ber að sama brunni
um það, að þær ættir landsins, er ó-
tvírætt geymdu i sér mesta hæfileika
til andlegs og líkamlegs atgerfis,
höfðu alt af glögga yfirhönd uni
viðhald kynstofnsins. Er og svo tal-
ið, að þeir muni vera fáir íslenzkir
menn,-er ekki eiga til presta, eða
annara virðingamanna, að telja í ætt
sinni, næsta skamt undan, og þótt
staðan væri alls ekki óhrigðult sönn.
unargagn fyrir manngildinu, þá
gekk það þó næst reglu, að til virð-
inga hér í landi kæmist eigi aðrir
islenzkir menn en þeir, er mikilhæfir
menn voru sjálfir, eða af svo góðu
bergi brotnir, að nokkurs mætti
vænta af niðjum þeirra.
Hér hefir þá verið bent á veiga-
mestu ástæðurnar fyrir því, að þjóð-
inni hefir tekist að geyma hinn forna
ættarkjarna næsta vel, fram á
þenna dag, þó að hann, um langt
skeið, væri nálega ósýnilegur, af því
verkefnin voru ekki önnur en að
verjast sígandi þunga útlendrar á-
þjánar. ,Verður nú að því horft
hvort þessar ástæður verði einnig
fyrir hendi í næstu framtið.
(Framh.) ‘
Frá Edmonton
(10. ágúst 1936)
Ilerra ritstjóri Lögbergs:
Eg hefi getið þess áður i ritum
mínum til Lögbergs um sundrung
þá, sem komin er á meðal Social
Credit sinna í Alberta. Fólk er nú
alment að vakna til meðvitundar um
það, hvaða skrípaleik þessi Social
Credit stjórn er að leika. Margir af
þeim, sem fylgdu Aberhart að mál-
um í seinustu kosningum, hafa al-
veg snúist á móti honum; segja eins
og satt er, að hér sé engin “Social
Credit stjórn á ferðinni; öllum lof-
orðum sínum um það, að koma hér á
gang Social Credit stjórn, hafi þeir
brugðist. Það seinasta axarskaft sem
Aberhart-stjórnin hefir gert, er að
gefa út þessi “Prosperity Bonds”
sem allir heilvita menn og konur
'hljóta að vita að er á móti banka-
lögum landsins. Það varðar þungri
sekt að gefa þessa snepla út, og
varðar $400 sekt fyrir hvern þann
snann, sem reynir til að útbreiða
þessa óekta gjaldmiðla. Þetta at-
hæfi stjórnarinnar getur haft mjög
skaðlgear afleiðingar í för með sér.
Ekki einungis fyrir alt viðskiftalíf
hér. heídur fyrir einstaklinga, sem í
einíeldni sinni útbreiða þennan ó-
löglega gjaldmiðil.
Það er búið að senda kröfu til
Ottawa-stjórnarinnar, að fyrir-
byggja það, að Aberhart-stjórnin
geti gefið út meira af þessum “Pros-
perity Bonds.”
Búist er við að innan fárra daga,
komi úrskurður frá Ottawa-stjórn-
inni þessu viðvíkjandi.
N. Gudmutidson.
FRÁ ÍSLANDI
Maður rotast í vegavinnu í Leiru
í gær vildi það til í Leiru, að aldr-
aður maður féll niður í ofaníburðar
gryf ju og beið bana af.
Hét hann Sigurður Björgvinsson
frá Hausthúsum í Garði. Var hann
i vegavinnu.
Bar slysið þannig að höndum, að
Sigurður ætlaði að ganga yfir bíl,
sem stóð niðri í gryfju. Misti hann
fótanna á gryfjubarminum, féll of-
an í gryf juna og lenti á bílnum með
höfuðið.
\ ar hann þegar látinn.
* * *
Jóhannes Arkelsson jarðfræðingur
hefir dvalið undanfarna daga við
jarðfræðirannsóknir á Melrakka.
sléttu og Tjörnesi. Á Melrakka-
sléttu hefir hann fundið nýtt skelja-
lag frá jökultíma, er liann telur
mjög merkilegt fyrir jarðsögu
landsins. Á Tjörnesi kveðst hann
hafa notið aðstoðar Kára bónda Sig-
urjónssonar á Hallbjarnarstöðum og
telur hann kunnugastan núlifandi
rnanna jarðlögunum þar frá Pliocen-
tímabilinu. —Alþ.bl. 28. júlí.