Lögberg - 12.05.1938, Blaðsíða 1

51. ÁRGrANGUR WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 12. MAÍ, 1938 NÚMER 19
*
Ur borg og bygÖ

Sambandið við Vestur-
Islendinga
Eftir Sigurð Jónasson,
forstjóra.
♦ ♦ ♦
ÞaÖ eru góð tíðindi, að Vestur-
íslendingar hafa nú boðið Jónasi
Jónssyni heim. Eg hygg, að það sé
ekki ofmælt, að hann hafi sýnt einna
rnestan skilning, manna hér heima á
SIGURÐUR JÓNASSON
íslandi, á hinni imikilu nauðsyn þess
að haldja lifanidi sam(handinu við
þjóðarbrotið vestra. Maðurinn
sjálfur er líka mjög heppilegur til
þessarar farar. Jónas er i senn
heimsborgari og þjóðrækinn og hefir
sýnt það i langri baráttu hversu
djúpan skilning hann befir á þörf-
um almennings. Slikir hæfileikar
eru nauðsynlegir til þess að skilja
til hlitar Vestur-íslendinga, líf
þeirra og kjör. Og það er einmitt
réttur skilningur á lifi þeirra og
kjörum, sem er eitt hið þýðingar-
mesta um samband þeirra við okkur.
Það er Vestur-íslendingum svo
mikið fagnaðarefni, að fá til sín
þjóðkunna mentamenn af íslandi, að
eg hygg, að við hér heima gerum
okkur alls ekki grein fyrir því,
hverja feikna þýðingu slíkar sendi-
farir hafa. Eg hefi oft heyrt ís-
lendinga fyrir vestan tala um það,
hve mikið gleðiefni þeim 'hafi verið
heimsóknir þeirra Sigurðar Nordal,
Arna Pálsonar, Guðmundar Finn-
bogasonar og fleiri góðra ísienzkra
mentamanna, er hafa farið vestur í
fyriniestraferðir. íslendingar fyrir
vestan hafa svo mikið dálæti á öllu
þvi sem íslenzkt er, að þeim er
vitaskuld mjög mikið áhugamál, að
fá sem gleggstar lifandi fréttir af
því, sem er að gerast á íslandi.
Eg hitti árið 1933 norður í Nýja
íslandi hjón, sem höfðu farið vest-
ur, fulitíða, árið 1902. Þau hafa
aldrei komið til íslands aftur. Þau
eru úr minni sveit, og mér var ó-
mögulegt að greina nokkurn mis-
mun á þeirra íslenzku og málinu,
sem talað var í sveitinni, þegar eg
var að alast upp. Eg heyrði það,
að þau voru sérstaklega vel að sér
um ýmislegt setw gerðist heima á Is-
landi og eg komst að því, að þau
keyptu nokkur íslenzk tímarit og
biðu með óþreyju eftir hverju hefti.
Eg var í sömu ferð staddur sem
gestur hjá einum ísíenzkum vini
minum í Chicago. Hann hafði boð-
ið til sín um kvöldið kunningja sín-
um norðan úr Þingeyjarsýslu, senU
farið hafði vestur árið 1913, þá
fulltíða maður. Hann hafði aldrei
komið heirn aftur. Við fóruin að
tala um íslenzk málefni og m. a. um
stjórnmál. Þá voru uppi allmikil
deilumál milli Framsóknarflokksins
og Sjálfstæðisflokksins, og mig
furðaði mjög á því, hve vel þeir
voru hjeima í einistökum atriðum
þessara deilumála, og töluðu um
ýmislegt, sem hafði farið frarn hjá
utér, sem hafði þó lifað mitt í þess-
um umræðum hér heima. Ráðning
gátunnar var sú, að annar þeirra
Framlh, á bls. 5
Stúkan Hekla heldur skemtifund
á fiimtudagskveldið.
Mr. Thomas Oleson frá Glenboro
kom til borgarinnar á mánudaginn
og dvaldi hér fram á þriðjudag.
Mr. Ingvar Ólafsson frá Prince
Albert, Sask., dvelur i borginni
þessa dagana. Kom hann hingað
sunnan frá Chicago.
Mr. Thordur Helgason frá Fram-
nes, Man:, er staddur í borginni
þessa dagana; mun hann leggja af
stað innan skamms vestur til Van-
couver.
J. J. Samson, Mrs. B. S. Benson,
Barney Benson, Miss Ingibjörg
Sigurgeirsson og Einar P. Jónsson,
fóru suður til íslenzku bygðanna i
North Dakota á föstudaginn var og
dvöldu þar fram á sunnudag.
Ungmennafélagsfundur í Gknli
kirkju, mánudaginn 16. maí, kl. 8
e. h.. Sýndar verða við það tæki-
færi fróðlegar og góðar hreyfi-
myndir af náttúrufegurð þessa
lands. Alt ungt fólk boðið og vel-
komið.
Mr. Glenq Hjálmarsson, sonur
þeirra Mr. og Mrs. Björn Hjálm-
arsson í Regina, 11 ára gamall, hlaut
hæztu einkunn allra keppenda í sín-
um fiokki, fyrir sólósöng við nýaf-
staðna hljómlistarsamkepni Saskat-
chewan fylkis; hefir hann áður vak-
ið á sér viðtæka athygli fyrir ó-
venju fagra söngrödd og næma
hljómiistargáfu.
Herbergi til leigu frá 1. júni næst-
komandi að 591 Sherburn Street.
Sínii 35909.
Mr. B. J. Lifman sveitaroddviti
frá Árborg, kom til borgarinnar á
mánudaginn.
Séra Valdimar J. Eylands fór
nórður til Lundar á mánudaginn til
þess að jarðsyngja Mrs. Margréti
Johnson.
-------•
G. T. stúkan Skuld býður Stór-
stúkunni á fund til sin þann 18.
þ. m., ennfremur stúkunni Heklu
og Britannia. Búist er við fjöl-
menni.
Þau Mr. og Mrs. John Henry að
Petersfieid, biðja Lögberg að flytja
þeim íslenzkum vinum þeirra, er
heiðruðu útför Jacks sonar þeirra
með nærveru sinni, blómagjöfum og
öðrum samúðartáknum, sitt inni-
legasta hjartans þakklæti. Jarðar-
förin fór fram í grafreit Wakefield
kirkjunnar þann 2. þ. m., að við-
stöddum miklum mannfjölda.
I bréfi, sem Gretti L. Jóhannssyni
barst frá föður sínum, dagsettu þann
30 f. m., rétt eftir að þau hjónin
stigu á skip í Montreal, lætur Ás-
mundur þess getið, að fröken Hall-
dóra Bjarnadóttir verði þeim sam-
skipa til Englands, og að hún hafi
ásett sér að halda dálitla heimilis-
iðnaðarsýningu í London. Meðan
fröken Halldóra dvaldi í Toronto,
sat hún veizlu hjá Mrs. John David
Eaton og róniaði mjög alúðlegar
viðtökur.
Karlakórssanikoma að Gimli
Eins og áður var auglýst heldur
Karlakór íslendinga í Winnipeg
samkomu að Gimli föstudaginn þann
20. mai n. k. Kórlögin verða þau
sömu og sungin voru í Winnipeg s.l.
viku, en auk þess kvartetts, gaman-
söngvar og ef til vill fleira. Á eftir
verður dans.
Samkoma í kirkju Gimlisafnaðar,
mánudaginn 23. maí, kl. 8.30 e. h.
Fer þar fram kappræða milli séra
\'ald. 'J. Eylands og séra Jóh.
Bjarnasonar. Einsöngvar (Mr. Ó.
\’. Kárdal) og fíólin samspil einnig,
og e. t. v. samsöngur .
B. A. Bjarnason
Á miðvikudaginn þann 18. þ. m.,
frá kl. 4.10 til 4.30 e. h. verður út-
varpað frá miðskólum Manitoba-
fylkis stuttum ávörpum, helguðum
friðarmálum mannkynsins. Yfir 50
nemendur í miðskólum tala við þetta
tækifæri á frönsku, þýzku, islenzku,
pólsku og Júðamáli. Þetta fer fram
yfir Canadian Broadcasting útvarps-
keðjuna, Eastern Standard Time.
Prófessor Watson Kirkconnell
og Guttormur skáld Guttormsson,
hafa góðfúslega lofast til að flytja
erindi og kvæði á samkomu, sem
haldin verður á Lundar þann 3.
júní næstkomandi. Ýmislegt fleira
verður þar einnig til skemtunar og
fróðleiks. Arðurinn af samkomu
þessari rennur í sjóð barnaheimilis-
ins að Hnausa. Eru menn vinsam-
lega beðnir að festa þetta í minni.
Stjórnarnefnd sumarheimilis
barna að Hnausa, hefir ákveðið að
hefja starfsemi sína þann 1. júli
næstkomandi. Fólk sem hefir i
hyggju að senda börn sín þangað
til suimlardvalar, er beðið að senda
umsóknir sínar fyrir miðjan júní,
til Mrs. P. S. Pálsson, 796 Banning
Street, Mrs. J. B. Skaptason, 378
Maryland og Mrs. Philip Pétursson,
640 Agnes Street, og frú Ólafíu
Melan, Riverton.
Fyrir hönd stjórnarnefndarinnar,
María Björnsson, forseti
Eyjólfur Melan, sknfari
Stúdenta söngflokkur frá ríkis-
háskólanum í Nonth Dakota, er
nefnir sig Madrigal Club, kom hing-
að til borgarinnar úr söngför frá
ýmsum helztu borgum Saskatche-
vvanfylkis um helgina og hélt sam-
söng við góðan orðstír í Grace kirkj-
unni hér á mánudagskveldið. Tveir
meðlimir söngflokksins litu inn á
skrifstofu Lögbergs á mánudaginn,
þau Mr. Ott, sonur svissnesks
prests í Upham, N. Dakota, er
stundar norrænunám undir hand-
leiðslu Dr. Richards Beck, og Miss
Dora Austfjörð, dóttir Björns
kaupmanns Austfjörð í Hensel og
frúar hans. Dora er bráðgáfuð
stúlka og listræn með afbrigðum .
GÓÐAR SAMNINGS-
HORFUR
Á mánudaginn lýsti forsætisráð-
herra yfir því í sambandsþinginu í
Ottawa, að góðar horfur væri á þvi
að stjórn sinni lánaðist að konnast
að nýjum, hagfeldum viðskifta-
samningum við Bandarikin áður en
langt um liði.
ÞINGMAÐUR DRUKNAR
Á laugardaginn var druknaði í
Blanche ánni í þrjátíu og fimm
núlna fjarlægð frá Ottawa, Major
F C. Betts, sambandsþingmaður
fyrir London-bæ í Ontariofylki;
hann var 42 ára að aldri, og taldist
til íhaldsfylkingarinnar á þingi.
Mr. Betts var að skemta sér við
öngulveiði í ánni, er dauða hans bar
að.
Kosning í bankaráð
Landsbankanefndin hélt fund í
gær til að kjósa tvo bankaráðsmenn
og endurskoðendur.
Átti að kjósa tvo bankaráðsmenn
í stað Magnúsar Jónssonar próf. og
Helga Bergs forstjóra. Kosningu
hlutu Jónas Guðntundsson fyrv. al-
þingismaður, kosinn af Framsókn-
armönnum og jafnaðarmönnum, og
Magnús Jónsson, endurkosinn af í-
haldsmönnum. Varamenn voru kosn-
ir Baldvin Jónsson lögfræðingur og
Pétur Magnússon má'lafærslumað-
ur.
Framsóknarfdokkurinn gat einn
ráðið kosningu annars manns, en
taldi rétt að jafnaðarmenn fengju
sætið, ef þeir veldu í það hæfan
mann, svo þrír aðalflokkar þingsins
ættu fulltrúa i bankaráðinu. Hafði
form. Framsóknarflokksins lýst
þessu yfir í umræðunuim á Alþingi
fyrir nokkru.
Endurskoðendur bankans voru
kosnir Guðbrandur Magnússon for-
stjóri og Jón Kjartansson ritstjóri
og varaendurskoðendur Magnús
Björnsson ríkisbókari og Páll Stein-
grímsson fyrv. ritstjóri.
—Nýja dagbl. 9. apríl.
4. 4. +
Saltfiskútflutningurinn 55 %
Útflutningur okkar naim í mars
s.l. 3.6 milj., en þar af nam saltfisks-
útflutningurinn tæpur tveim milj.
krónum eða 55%. Lýsisútflutning-
urinn varð 800 þús. kr, (rúml.) eða
22%. Þessir tveir liðir útflutnings-
ins nema samtals 77% af heildarút-
flutningnum í marz.
Næstu liðirnir að verðmagni eru
freðkjöt (152 þús.) og síldarolía
(142 þús. kr.).
Útflutningurinn var orðinn í.y
milj. krónum meiri 31. imarz síðastl.
en á sama tíma í fyrra.
—Morgunbl. 14. apríl
4' 4' 4'
Aflafréttir
Enn virðist alt óráðið, hvort
nokkuð ætlar að verða úr þeirri
fiskihrotu, sem Vestmannaeyjabát-
ar og togarar urðu varir í fyrradag.
Aflinn í Eyjum var mjög misjafn
í gær. Margir bátar fengu dágóðan
afla, en aftur aðrir lítinn og sumir
sama sem ekkert.
Sjómönnum í eyjum finst fiskur-
inn ekki haga sér þannig, að um
venjulega eða varanlega göngu sé að
ræða. 2Venjan hefir verið sú, að
netafiskiríið hefir verið bezt hjá
þeim bátum, sent lengst hafa farið
suður á bankann. Nú er þetta öfugt.
Þeir bátar, sem fara á þær slóðir,
sem bezt hafa gefist í aflaárum,
verða nú varla varir. Aftur hitta
þeir bátar, sem skemst fara á hrot-
ur og þykir sjámönnum þetta ekki
fiskilegt.
Þess var getið hér í blaðinu í gær,
að fiskurinn væri að glæðast hjá
togurunum. Enda var það svo, að
þeir fengu flestir sæmilegan afla í
fyrradag.
En í nótt og í gær var sama afla-
tregðan komin aftur hjá togurunum.
Þeir fengu sáralítið á þessu tímabili.
og á það jafnt við þau skip, sem
voru á Selvogsbanka og hin, er á
Eldeyjarbanka voru.
Karlsefni kom hingað í gær með
90 tn. lifrar, eftir 9 daga útivist.
Á laugardag eru 10 togarar vænt-
anlegir hingað.
Framh. frá bls. 5
Silfurbruðkaup
Síðastliðið þriðjudagskveld safn-
aðist saman margt manna að 628
Alverstone Street hér í borginni,
heimili þeirra Mr. og Mrs. Karl
Jónasson. Tilefni heimsóknarinnar
var það, að þau hjón áttu silfur-
brúðkaup þá um daginn, og vildu
vinir þeirra votta þeim virðingu
sina vegna þess atburðar. Séra Jó-
hann Bjarnason stýrði mannfagnað-
inum með hinum mesta skörungs-
skap, en söngstjórn hafði Miss
Snjólaug Sigurdson með höndum.
Fyrir minni silfurbrúðarinnar mælti
frú María Björnsson frá Arborg,
en Mr. Fred Swanson ávarpaði
silfurbrúðgumann. Kvæði fluttu
Dr. S. E. Björnsosn og Lúðvík
Kristjánsson. Til máls tóku auk
þeirra, sem nú hafa nefndir verið.
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson, Miss
Margrét Sigurðson og Einar P.
Jónsson. Sunginn var mikill fjöldi
íslenzkra söngva, og var samsæti
þetta i alla staði hið ánægjulegasta.
Þau Mr. og Mrs. Jónasson voru
sæmd ýimsum verðmætum gjöfum
frá viðstöddum og fjarverandi vin-
um; þau hjón eru vinmörg og heim-
ili þeirra glaðvært og gestrisið. Að
lokinni skemtiskrá voru framreiddar
rausnarlegar veitingar, en samsætinu
sleit laust fyrir miðnætti.
Silfurbrúðguminn þakkaði heim-
sóknina og gjafirnar með bráðfynd-
inni, stuttri ræðu.
HÖRMULEGT SLYS
Það hörmulega slys vildi til á
mánudaginn í námu einni skamt frá
Derbyshire á Englandi, að gas-
sprenging varð þar 79 námumönn-
um að bana. Flest likin fundust von
bráðar, en voru lítt þekkjanleg.
CANADISKIR HERMENN
TEKNIR TIL FANGA
Símað er frá vígstöðvunum á
Spáni þann 9. þ. m., að árásarher
Francos hafi tekið 460 canadiska
hermenn, er barist höfðu á hlið
Spænsku stjórnarinnar, til fanga.
SKÝRSLA TURGEONS
DÓMARA LÖGÐ FRAM
í SAMBANDSÞINGI
Árangurinn af starfi Turegons
dómara, er rannsakað hafði fyrir
stjómarinnar hönd hveitisöluna í
Canada, hefir nú verið opinberlega
kunngerður og skýrsla hans lögð
fram í sambandsþinginu. Er dóm-
arinn þeirrar skoðunar, að æskilegt
sé að hveitiverzlunin verði eins
frjáls og fraimast má verða; hann
tjáir sig hlyntan kornmiðlarahöll-
inni, en telur það tryggara að hún
sé að nokkru undir stjórnareftirliti.
Öður útlagans
(Tileinkað Arnrúnu frá Felli)
Sál mín úr loftstraumum íslands var ofin
af alveldis meistara hönd,
þó örlög mín væru í uppliafi klofin
á einhverri furðuströnd.
Eg fann mig sjálfan í f jöllunum háu,
í fossanna og lækjanna nið,
í heiðavötnunnm liiminbláu
og heimili í dalsins frið.
Er fann eg mig sjálfan, eg fann þig líka
með fögnuði, drottinn minn,
og sigrandi hljómar við samstilling ríka
í sál mína streymdu inn.
Guð hefir útvarpað Islands tónum
—hve indæl var röddin og hrein!
Hans fegairsta málverk eg sá yfir sjónum
er sólin um lágnættið skein.
Er stórhríðar liamnum eg stríddi á móti
eg stöðugt hans undirspil fann.
Þá sá eg þann mátt, er í sársauka róti
sameinar guð og mann.
Með sigurvonum þess síleitandi
eg sigldi vestur um liaf,
því æfintýri í ókunnu landi
útþránum vængi gaf.
Og þar hef eg leitað að þroskans pundi
í þungbær tuttugu ár.
Eg skýjaborg reisti, sem skalf — og hrundi
á skynviltar útlagans þrár.
Eg týndi mér sjálfum í tækninnar landi,
Eg týndi þér, drottinn minn.
Eg rótarlaus visna í sólbrendum sandi,
og samstilling þína ei finn.
Sem afliöggvin grein þar hnípi eg hljóður
um hánótt og vaki 0g bið.
í dagrenning kemur þú, guð minn góður,
og græðir mig stofninn við.
J. S. frá Kaldbak.
r? oc
Heimboð
/ virðingarskyni við séra N. S. Thorláksson
og frú hans, í tilefm af gullbrúðkaupi þeirra,
taka Dr. og Mrs. P. H. T. Thorlakson á móti
gestum á heimili sínu, 114 Grenfell Blvd.,
Tuxedo, á föstudaginn þann 20. þ. m., frá kl.
7.30 að kveldi til 10.30. AUir vinir prests-
hjónanna hjartanlega velkomnir.
°^