Lögberg - 12.05.1938, Blaðsíða 4

Lögberg - 12.05.1938, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. MAl, 1938 Högtjerg QefiC út hvern fimtudag af 1 H E COLUMBIA PRE88 LIMITED 695 Sargent Avenue Winnipeg, Manitoba Utanáskrift ritstjörans: EDITOR-LÖGBERG, ö»5 SARGENT AVE. WINNIPEG, MAN. Editor: EINAR P. JÓNSSON VerO Jí.00 urn iriO — Borgist jyrirfram The "Liögberg" is printed and published by The Columbia Prees, Limited, 69 5 Sargent Avenue, Wlnnipeg, Manitoba PHONE 86 327 Skuggamyndir Þrátt fyrir það þó fögrum frjóöngum skjóti nú hvarvetna upp í faðmlagi fagnandi sumars, hvílir samt sem áður yfir mannheimi dökkbrýnd dánarblika; blika hinna ömurleg- ustu svika við frelsis- og réttlætishugsjónir mannkynsins; blika undirferlis og ístöðu- ieysis í meðferð opinberra mála; blika of- beldis og óbilgirni, þar sem andlegir óbóta- menn halda um hjálmunvöl. Þrátt fyrir hækkandi sól og grænkandi grundir, hvílir vfir þessari alsaklausu og undrafögru jörð, skrugguskuggi bræðravíga og baktjalda bar- áttu um völd og fé. Forusta heimsmálanna, eins og henni nú er farið, minnir að nokkru á vísu Hjálmars frá Bólu: “Halda þar daglegt hreppaþing heimska, illgirni og svívirðing.” -f 4 4 í vikunni sem leið, hóf Adolf Hitler inn- reið sína í Róm. Var honum tekið þar með slíkum kostunT og kynjum, að talið er einstætt í sögunni frá tíð Júlíusar Cesars. Getið er þess til, að viðbúnaðurinn að móttöku Hitlers kosti ítölsku þjóðina að minsta kosti tuttugu miljónir dala. Mussolini horfir auðsjáanlega ekki ávalt í skildinginn ef svo býður við að horfa; hann veit sem er, að fólkið þorir ekki annað, hnefans vegna, en borga brúsami möglunarlaust. Nákvæmar fregnir af sam- tali og ráðabruggi þeirra Mussolini og Hitlers, eru enn eigi við hendi, þó vitað sé, að opinberar ræður þeirra í veizluhöldunum lyti mest að því, að bera hvor annan lofi og gylla Fasismann sem aðal bjargráðavon manukynsins; eitthvað höfðu Spánarmálin borið á góma; báðir lýstu einvaldsherramir yfir því, að þeim hefði aldrei til hugar kom- ið að leggja undir sig einn einasta þumlung af spánskri grund; hitt hefði þeir að sjálf- sögðu látið sér ant um, að skipuleggja þannig stjórnarfar á Spáni, að komið yrði á fót í iandinu ábyggilegri stjórn, er hafið gæti þjóð- ina 'til síns foma vegs. 1 þeirra augum er vitaskuld engin önnur st.jórn ábyggileg en I1asistastjóm! 1 Suður-Tyrol býr allmargt manna af þýzkum stofni, er lýtur hinni ítölsku krúnu. Til þessa fólks, og héraðanna, sem það bygg- ir, kveðst Hitler aldrei gera munu tilkall. Fylgir það sögunni, að í stað slíkra ívilnana, muni Mussolini hafa heitið því, að láta af- skiftalausar með öllu atfarir Hitlers gegn Czechoslovakíu í hvaða formi sem væri. Með hliðsjón af Suður-Tyrol málunum, er mælt að Hitler hafi komist þannig að orði: “ Sá er ómótstæðilegur vilji minn, að þær landamerkjalínur, — er náttúran hefir með Ölpunum skapað', haldist órjúfanlegar um aldur og æfi.”— 4 4 4 Þjóðbandalagið, draumsjón þeirra AVoodrow Wilsons og Cecil lávarðar, hefir illu heilli, snúist upp í pólitíska loddara sam- kundu, eða hermiþing. Framkvæmdarnefnd þessarar sundurgliðnuðu stofnunar, hélt sinn hundraðasta og fyrsta fund á mánudaginn var, og var megin viðfangsefnið það, að fá, samkvæmt kröfum Breta og Frakka, formlega viðurkenda innlimun Ethiópíu og fullkomin yfirráð Itala yfir landinu. Fundur þessi var lialdinn fyrir luktum dyrum, og fór alt fram með hinni mestu leynd; þó bárust þær fregn- ir snemma út, að Bretar og Frakkar hefði knúð það fram, að Mussolini fengi vilja sín- um framgengt viðvíkjandi landráni sínu í Ethiópíu; hljóðalaust gekk það þó ekki af, með því að Litvinoff, utanríkisráðgjafi Rússa, helti sér yfr stefnu Breta og Frakka í málinu, -og kvað flestar þjóðir líta mundu þannig á, sem hér væri um sviksamlegan bleyðihátt að ræða og regluleg undanbrögð frá drengskapar loforðum; í sama streng tóku erindrekar Nýja Sjálands, Kína og Bolivíu. Hver var afstaða hinnar canadisku stjórnar, eða átti hún engan fulltrúa á þess- um sögulega fundi? Tvö ár eru liðin síðan Þjóðbandalagið fordæmdi Italíu vegna Ethiópíumálsins, og þann 31. október 1935 stofnuðu 52 þjóðir til refsisamtaka gegn ítölum, sem fólgin voru aðallega í verzlunarhömlum; voru Bretar og Frakkar þar fremstir í flokki; nú er þetta alt að vettugi virt og blessun lýst yfir landráni Mussolinis. Fram að þessum áminsta fundi, var Ethiópía löglegur félagi Þjóðbandalagsins, og frá siðferðislegu sjónarmiði, er hún það enn þann dag í dag. Hinn útlægi keisári, Haile Selassie, tilnefndi sex fulltrúa, þrjá Eng- lendinga og þrjá Bthiópíumenn til þess að mæta á fundinum fyrir hönd þjóðar sinnar og mæla máli hennar. Ekki var við því 'áð búast að slík málsvörn bæri raunvenilegan árangur, þar sem vitað var, að innlimunar gerræðinu hafði þegar verið ráðstafað að tjaldabaki. Hátt í himinn hljóta þau að hrópa, svikin við grundvallarhugsjónir Þjóðbanda- lagsins og tvískinnungshátturinn í meðferð Ethiópíu og Spánarmálanna.— Samsöngur Karlakórsins Hinir nýafstöðnu hljómleikar karlakórs íslendinga í Winnipeg tókust að flestra áliti með afbrigðum vel. Kórinn söng svo vel að menn furðuðu sig á því hvað hr. Ragnar hafði tekist á þeim stutta tíma er hann hefir stjórn- að honum. Dagblöð bæjarins kváðu flokkinn jafnast á við beztu karlakóra er hér hafa sungið. Alls söng kórinn átján lög, að fráskildum nokkrum aukalögum. Má segja að hann hafi sungið þau öll vel (þó “Öxar við ána” hefði getað verið tilkomumeira) og sum frábærlega vel. Þó voru mörg þeirra erfið mjög. Sum þessara laga hafa aldrei heyrst fyr hér í borg. Má þar tilnefna “Þjóðtrú” eftir Karl Runólfsson og “Vikivaki” eftir kórstjórann sjálfan. Munu dómar manna um listfegurð hins fyrnefnda verða misjafnir, en fáir munu annað segja en að meðferð kórsins á því hafi verið snildarleg. Um hið síðara má segja að það hafi hrifið hugi áheyrenda. Og vel stóð kórinn sig á því, sérstaklega bassarnir, sem þurftu niður á E og D. Er augljóst af því lagi ef til vill betur en af nokkru öðru hvað kórinn getur. En lögin sem mönnum fundust tilkomu- most, voru að flestra dómi ‘ ‘ Ólafur Tryggva- son ” og “ Sverrir konungur. ’ ’ Hið fyrnefnda segja margir að muni aldrei hafa verið betur sungið hér í bæ og hreif það mjög músik kritik Free Press. Hitt lagið hefir kórstjór- inn og raddsett fyrir kór. Það var geysi tilkomumikið og því var mjög vel fagn- að af áheyrendum. Með því hafa þeir lýst velþóknun sinni á þessari nýbreytni. Þó munu sumir mótfallnir að kór syngi svona lög. Laginu “Förumannaflokkar” var miður vel fagnað og er þó furða, því mikið lag er það og undirspil hrífandi og mjög “realistic”, en túlkun kórsins á því snildarleg. Ef til vill þarf að heyra það oftar en einu sinni. Um einsöngva er þetta að segja: Haf- steinn Jónasson söng “Eg man þig” og “Islands lag” vel, en stundum betur en þetta kvöld. Björn Methúsalemsson söng “Alfa- fell” og naut hin mikla og ágætlega æfða rödd hans sín mjög vel. 1 ‘ ‘ Sverrir konungur söng Lárus Melsted sóló. Hann hefir þýða og hreina bassarödd en hún samsvarar varla því, sem henni var sett í þessu lagi. Meðferð Páls Bardals á “Vision Fugitive” var miður góð, en aftur á móti var hrein unun að hlusta á hin lögin og þá sérstaklega “True Home Shall Never Die” eftir Handel. Um pianospil Frank Thorolfsonar er gott eitt að segja, eins og vant er, þó meðferð hans á “Polonaise” Chopins hefði getað verið tilþrifameiri á pörtum. En um skemtiskrána í heild sinni er ekki hægt að segja annað en að hún hafi verið kórnum öllum og söngstjóranum til stórsóma. Um túlkun og meðferð á ýmsum lögum verða ætíð skiftir dómar. Sumir sakna. án efa lát- lausrar meðferðar á ýmsum og finst að slík túlkun hefði átt betur við; en þar kemur mis- munandi smekkur manna til greina. Það sem mest er um vert er að kórinn söng vel og gaf öllum til kynna að það mætti við miklu bú- ast af honum á komandi árum. Hér er stofn- un sem allir þeir, sem unna íslenzku og ís- lenzkum þjóðerni og vilja leggja eitthvað að mun til þess þjóðfélags, er vér lifum í, ættu að styrkja með öllu móti. Þessir menn tala til heimsins á því eina máli sem allir skilja og munu ætíð skilja. Kórinn er að vinna þjóðar- broti voru hér og heimaþjóðinni stórt gagn með sínu starfi ef til vill meira en nokk- ur annar félagsskapur. Þessa ætti hann að njóta auk þakklætis fyrir góðan söng. Musikus. Skemtiferð til Islands fyrir 325 árum Hér birtist síðari kafli af ferðasögu Pólverfans Daniel Streyc, erhingað kom árið 1613 eða 1614. Þar sem fyrri kafl- anum lauk var hanrt á Alþingi við Öxará. Biskupinn, sem hann var samferða heim í Skál- holt og getur um í þessum kafla, hefir verið Oddur Ein- arsson. -f -f 4- Á sama þinginu hittum við bisk- upinn, er tók okkur með virktum, er viS sögðuimi honum hverjir við værum, og hvert væri erindi okkar. Hann bauð okkur að sínu borði, og eftir að þingið var úti, tók hann okkur með sér til Skálholts. Við vorum hjá honum í 4 daga og 4 nætur, eftir því sem dagar þar eru reiknaðir. Þar lifðum viÖ við alls- nægtir, enda fgngum við alt, sem hann bezt gat í té látið. Við feng- um t. d. foæði steikt og soðið kjöt og fisk, og einkum alveg sérstaklega góðan lax. Það versta var, að alt var soðið og steikt saltlaust. En þarna var altaf borið salt á borð, svo við gátum saltað matinn eftir því, sem okkur þóknaðist. En ís- lendingarnir notuðu alls ekki saltið, því þeir voru einu sinni orðnir því vanir, að salta ekki mat sinn. Eitt sinn fenguimi við nautakjöt að borða, sem var soðið árið áður, en ekki yfir eldi, eða í neinum potti, heldur i hinum heitu laugum, sem eru þarna svo heitar, að hægt er að sjóða í þeim. Slíkt kjöt geyma þeir eins lengi og þeir geta. Þeir hafa það hangandi uppi í rjáfrinu svo það líkist hangikjöti. Það er alveg bragðlaust, svo það er alveg eins að tyggja eins og kaðalspotta. Brauðið voru menn líka mjög sparir á. En við fengum þó altaf eitthvað af því. Tvennskonar ágætt öl fengum við, Hamborgaröl og lýbskt öl. Þegar nú 5. dagurinn í Skálholti rann upp og við fórum að týgja okkur til brottferðar, sýndi biskup okkur ennþá betur gestrisni sina, með því að láta fraimtreiða handa okkur mikilfenglegan morgunverð. Sjálfur tók hann þátt í honum, á- samt konu sinni, börnum og öðrum ættingjum. Til þess að sýna okkur ennþá meiri heiður, skipaði'hann svo fyrir, að sótt yrði ein kanna með víni, ein með því bezta öli sem hann átti, ein með hunangi og ein með brennivíni, og fimta kannan með mjólk. Þegar þessu öllu hafði verið blandað saman í “bollu” drakk heimilisfólkið okkur til í drykk þessum. En er það kom i ljós að okkur líkaði ekki sem bezt blanda þessi, þá höfðu þau hana handa sér, og drukku hana út, en við fengum öl fyrir sig og vín fyrir sig er okk- ur féll mjög vel. Er við síðan lögðum af stað, gaf biskup okkur 20 álnir af klæði því er þeir kalla “vatmal” (vaðmál), og framleiða þar í landi, og bætti þar við tveimur skeiðum, annari úr horni, en hinni úr hvalstönn. Hon- uml var þó þetta ekki nóg, heldur afsakaði hann það mikillega við okkur, að hann skyldi ekki gefa okkur neina peninga, “því af þeim hefi eg enga,” sagði hann. En slikt hafði okkur aldrei til hugar koniið, því við sáum vel, að það þvert á móti vorum við, sem hefðum átt að borga honum fyrir allan haps greiða við ökkur, en það gátum við ekki nema með því einu að fullvissa hann um þakklæti okkar og viðurkenning fyrir velgerðir hans. Auk alls þessa lánaði hann okkur hesta og gaf okkur meðmælabréf til hins konunglega höfuðsmanns, þar sem hann fór fram á, að hann tæki okkur með á skip sitt. Þá fyrst kvaddi biskup okkur, lét okkur í té fylgdarmann og alt það nesti sem við þurftum til ferðarinnar. í bakaleiðinni urðum við sem áð- ur að fara yfir hræðileg f jöll, kletta, vötn og mýrar, og lentum oft í mik- illi hættu, uns við loks komumst til strandar þar sem “konungsgarður- inn” er. Þar var höfuðsmaður enn, og þar var tekið hjartanlega á móti okkur. 4 4 4 Þetta er þá frásögnin um veru okkar á eyju þessari. Nú er eftir að segja fáein orð um heimferðina. Höfuðsmaðurinn hefði viljað, samkvæmt ósk biskups, taka okkur á skip sitt. En þar eð fullskipað var í öll rúm á skipi hans sendi hann ökkur i bát út í annað skip sem þar var frá Hamborg, og lét útvega okk- ur far hjá kaupmanni þeiimi, er tekið hafði það skip á leigu, og borgaði strax farið fyrir okkur, en það viss- um við ekkert um fyrri en seinna, og borguðum því fyrir okkur bæði fargjald og fæði. Við vorum 3 daga hjá kaupmann- inum i landi, og fyrst á 4. degi sigldum við úr höfn. í upphafi fengum við jafnan hægan byr, en siðar því nær logn. Er við vorum komnir suður á milli Skotlands og “Hyllands,” skall á okkur ofviðri mikið, sem óx sífelt í 3 sólarhringa. Ofviðri þetta var imiklu meira, en það er við hreptum á norðurleið- inni, ,þá gátum við, með því að slaga, komist ofurlítið áleiðis, en nú var slíkt öldungis ómögulegt, því háset- ar vorir urðu að draga sarnan hvert segl, og láta skipið reka á reiðanum. Það var ákaflega erfitt að halda sér á þilfarinu, og urðum við því allir að hafast við í káetunni, þar eð enginn okkar kærði sig um að honum skolaði fyrir borð, eða hann yrði gegnvotur í öldunum, sem skullu hvað eftir annað yfir skipið, svo menn urðu að ríghalda sér til þess að fara ekki útbyrðis. Hve hræddir við vorum og skelfd- ir, geta þeir einir gert sér í hugar- lund, seim' sjálfir hafa lent í öðru eins, þegar brakaði og brast í skip- inu í öldurótinu eins og það væri að liðast í sundur. Skelkaðastir urðum við eina nótt, þegar öldurnar brutu fleka sem var negldur yfir káetuna, og sjórinn vall inn yfir okkur, svo við gátum varla náð andanum. Slíkt geta þeir einir gert sér fyllilega i hugarlund, sem hafa sjálfir ratað í aðrar eins raunir. En þá geta menn ímyndað sér hvernig liðan okkar hefir verið, þegar ekki aðeins höfuð okkar, heldur allur okkar líkami hentist til bæði nótt og dag, og aldrei var hvíld að fá. Alt þetta þoldutn við,samt, Guði sé lof, með heilum og hraustum limuimi, því að vísu hafði Drottinn sjálfur leitt þessa raun yfir okkur, en hann yfirgaf oss ekki, né lét okkur týnast, heldur heyrði hann bænir vorar, og komandi til vor í neyð vorri, hreif hann oss úr hætt- unni, og leiddi oss giftusamlega á 8 dögum til þess fræga staðar, Ham- borgar, sem er við fljótið Albis, tólf mílur frá hafinu. Og fyrir þetta sé almáttugum Guði, í sínum velgerðum dásamlegi, sem einkum á hafinu koma í ljós, lofaður og veg- samaður til eilífðar. Amen. Þetta er í stuttu máli það sem eg hefi að segja um ferð vora til þess- arar eyjar, veru okkar þar, og vora með Guðs hjálp fullkomnuðu heim- ferð þaðan.—Lesb. Morgunbl. Þegar Lloyd George varð orðlaus Það stendur altaf öðru hvoru dá- lítill styr um gamla Lloyd George og nýlega vakti hann athygli á sér með umræðum um stjórnmálaá- standið í Evrópu.og þá einkanlega Spánarmálin. Enskt blað rif jar upp gamla sögu um) Lloyd George, sem átti sér stað á heimsstyrjaldarárun- um er hann var í heimsókn i Frakk- landi. Lloyd George var að ræða við þá Briand og Foch ‘hershöfðingja. Lloyd George hældi mjög hermönn- um frá Bretagne og taldi þá beztu hermenn í heimi. —Já, já, sagði Briand, það er nokkuð til í þessu. —Og þér eruð sjálfur frá Bret- agne, sagði Lloyd George við Bri- and og hann kvað svo vera. —En hvað þetta er skemtilegt sagði Lloyd George, en hvernig er hægt að fá menn til að berjast af svona dæmafárri hreysti ? —Það er mjög auðvelt, svaraði Briand. Þetta eru alt sveitaimenn . . . . Þér vitið, frekar einfaldar sálir og auðtrúa. Við látum þá halda áð þeir eigi í stríði við Englendinga! Það fylgir sögunni að Lloyd George, aldrei þessu vant, hafi orðið orðlaus.—Lesbók Mbl. Fjaðrafok Knattspyrnumenn í Tyrklandi héldu mikla hátíð á dögunum í til- efni af því að einn bezti knatt- spyrnumaður landsins, Enner Iizel, kvæntist dóttur eins tyrkneska ráð- herrans. Ungu hjónin höfðu kynst á land- búnaðarskóla, þar sem þau voru bæði við nám. Blöðin i Istambul skýra frá því að önnur eins giftingarhátíð hafi ekki sézt í Tyrklandi síðan fyrir heims- styrjöldina. Við kirkjuna voru 150 hílar, 50 riddaraliðsforingjar í öllum herklæðum og á hestum sinum og þrjár hljómsveitir. Veislan var hald- in á bezta hóteli Tyrklands, Hotel Pera Palace, og voru þangað boðnir 450 fyrirmnen og konur landsins. 4 4 4 Foreldrafundur var nýlega hald- inn í barnaskóla einumi i bænum Lodz í Póllandi. S.vo róstusamt varð á fundinum að fundarmenn komu þaðan stórslasaðir margir. Það er fallegt fordæmi fyrir börnin! 4 4 4 Ungverska ríkisstjórnin hefir ný- lega bannað kvikmyndahúsum þar i landi að sýna amerískar kúreka- kvikmyndir, vegna þess að þær hafi svo æsandi áhrif á almenning. En þess má geta um leið, að hvergi í Evrópu eru háð jafnmörg einvigi, og eirwnitt í Ungverjalandi! 4 4 4 Enska blaðið “Daily Sketch” segir frá “heimsmeistara” í munn- hörpuleik. Heimsmeistarinn er 24 ára gamall og á heima í Boston. Blaðið segir að það sé alveg ótrúlegt hvað hann leiki vel á munnhörpu, m 1 ■ ■ TILKYNNING! Hér með gefst almenningi það til vitundar, að Mr. Carlyle Jóhannsson að Gimli, hefir tekið að sér umboð fyrir vora. hönd, til þess að veita viðtöku pöntunum af öllum tegund- um prentunar í bygðarlögunum við Winnipeg vatn. Hefir hann nú fengið vora nýjustu verðskrá og getur uppfrá þessum degi veitt smáum og stórum prentunar pöntunum mót- töku. Hvergi sanngjarnara verð og vandað verk ábyrgðst. BOX 297. GIMLI, MAN. The Colcimbia Press LIMITED Toronto 0g Sargent, Winnipeg, Man. ■ 1 ■ 1

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.