Lögberg - 07.07.1938, Blaðsíða 5

LÖGBEÍBG, FIMTUDAGINN 7. JULÍ, 1938
5
Verður Faxafiói til-
raunastöð í 10 ár?
TiðindamaSur Vísis hitti Árna
Friðriksson a'ð máli í gær, en 'hann
var meðal farþega á Dettifossi á
þriðjudagskvöld. Sat hann fund
alþjóða hafrannsóknaráðsins í Kaup
mannahöfn, sem haldinn var dagana
23.—28. maí. Spurði tíðindamaður
Árna Friðriksson frétta af fund-
inum.
Viðtal við Árna Friðriksson
“Fundinn sóttu fulltrúar frá öll-
um (Norðurlöndum, Þýzkalandi,
Englandi, Skotlandi, írlandi, Frakk-
landi, Hollandi, Belgíu, Póllandi og
Eistlandi. Er þetta fyrsti fundur,
þar sem ísland hefir átt sæti í al-
þjóðaráðinu sem fullgildur meðlim-
ur. Fundinn sóttu fyrir íslands hönd
Sveinn Björnsson sendiherra og eg.”
—Verkefni fundarins?
“í fyrsta lagi að leggja fraip
skýrslu um rannsóknir s.l. árs og
þar næst að taka ákvarðanir um við-
fangsefni nánustu framtíðar. Sér-
stök áherzla var lögð af þessu sinni
á rannsóknir á vexti nytjafiskanna
og voru fluttir margir fyrirlestrar
um það efni. Einnig var rætt mikið
um vatnafiska, merkingar á laxi
o. s. frv.
f þessu alþjóða hafrannsóknaráði,
sem í eiga sæti ioo vísindamenn ým-
issa þjóða, auk tveggja fulltrúa frá
hverju landi, eru margir sérfræð-
ingar, svo að samtals verður um ioo
menn að ræða vanalega og svo var
einnig nú.
Innan ráðsins starfa margar
nefndir, sem hver hefir sitt ákveðna
viðfangsefni, þ. á m. ein nefnd, sem
hefir umsjón með rannsóknum i
Norður-Atlantshafi (The North-
western Area Committee) og í þá
nefndina var eg nú kosinn.—Auk
þess á eg sæti í vatnanefndinni. Á
hinn bóginn var Sveinn Björnsson
sendiherra kjörinn meðlimur fjár-
hagsnefndar.
í ár og ef til vill næsta ár verður
lögð sérstök áherzla á Golfstraums-
rannsóknir. í þeim taka þátt allar
stórþjóðirnar og mörg af smærri
löndunum hafa rannsóknarskip.
Einnig verða Bandarikjamenn og
Canadamenn með i þessum rann-
sóknum.”
—Var friðun Faxaflóa rædd —
og hvernig skilar því máli áfram?
“Nefnd sú, sem starfað hefir að
undanförnu innan hafrannsókna-
ráðsins, er nú búin að draga saman
og skrifa ritgerðir um meginið af
því, sem við vitum utn Faxaflóa i
dag. Nú er eftir að fylla upp í
skörðin fcteð rannsóknum, sem til
þess verður að gera. Ákveðið er,
að nefndin hafi fundi í vetur, liklega
í Kaupmannahöfn. Þegar nefndin
hefir gert sér ljósa grein fyrir öll-
um atriðum, er máli skifta varðandi
Faxaflóa, skilar hún af sér til al-
þjóðahaf rannsóknarráðsins. Mun
hún þá mæla með eða móti, að fló-
inn verði valinn sem einskonar til-
raunasvæði, t. d. í io ár, svo að úr
þvi verði skorið, hvaða vörn ungviði
nytjafiskanna er i því, að þeim sé
helgað stærra friðland en nú er.
<
Svona horfir þessu niáli nú. Full-
yrða má, að unnið er að þessu máli
af kappi og meira en helmingur af
starfsorku fiskideildarinnar hér fer
i þetta mál eitt.”
•—Næsti fundur?
“Næsti fundur ráðsins verður
haldinn í Berlin næsta sumar.” —
Höfum ver fast land
undir fótum ?
Mörgum kann að virðast þetta
kynleg spurning. En þó er því í
fullri alvöru haldið fram af mörg-
um jarðfræðingum að heilar heims-
álfur séu beinlinis á “flakki” um
yfirborð jarðarinnar. Samkvæmt því
er álitið, að eitt sinn hafi Ameríka,
Evrópa og Afríka verið heillegt
landflæmi, en svo hafi það brostið
í sundur, Ameríka gliðnað frá vest-
ur á bóginn og Atlantshafið lagzt
á milli skaranna. Ef vel er að gáð.
á landabrjfi, er sem austurströnd
Ameriku sé klipt eftir vesturströnd
Evrópu og Afríku.
Þessi hugmynd um landflutning
er kend við hinn hugmyndaríka
þýzka vísindamann, Alfred VVeg-
ener„ sem úti varð á Grænlandsjökli
veturinn 1930. Honum auðnaðist
ekki að sanna þessa 'hugmynd til
fulls, enda getur reynslan ein skorið
þar úr. M. ö. o.: Er nokkurs stað-
ar hægt að sanna það með mæling-
um, að fjarlægð breytist milli landa
eð,a er hægt að finna þess dæmi
að jarðskorpan geti tognað og teygst
án þess að bresta.
Það hafá verið gerðar nákvæmar
staðarákvarðanir á íslandi, Græn-
landi og Ameríku, síðustu tvo ára-
tugi, til þes að prófa, hvort afstaða
þessara landa breyttist. Það hefir
ekki tekist að finna merki þess, enn
sem komið er.
-f
Með Dr. Alexandrine komu hing-
að til lands í fyrradag 6 vísinda-
menn, 5 þýskir og einn íslenzkur.
Þeir ætla að gera rannsóknir norður
í Þingeyjarsýslu í sumar og miða
störf þeirra að þvi að prófa Weg-
eners-kenninguna — en með nokkuð
öðrum hætti en gert hefir verið
hingað til. Þeir velja sem rann-
sóknarsvæði móbergsspilduna milli
Vaðlaheiðar og Grímsstaða á Fjöll-
um. Vesttn að þesari spildu standa
forn blágrýtisf jöll og við Grímsstaði
á Fjöllum standa fornir blágrýtis-
hryggir upp úr móberginu. Á þess-
ari spildu hafa þykk lög af nýjum
hraunum og móbergi lagst ofan á
hlágrýtið. Þar hafa mörg gos orð-
ið á siðari öldum og margar gap-
andi gjár og sprungur eru þar sýni-
legar. Nú kemur spuningin. Er
þess spilda föst, eða er hún á óra-
hægri sígandi hreyfingu? Og verða
eldgosin í samandi við hreyfinguna?
—Getur það hugsast, að þessi nýju
hraun og móbergsmyndanir þrýsti
svo á blágrýtishelluna, sem undir
liggur, að hún gliðni eða fljóti svo-
litið út til hliðanna? Afleiðingin af
þvi myndi verða sú, að Vaðlaheiði
Góður gestur
Mrs. Peter Shearer frá Phoenix,
Arizona, kom til borgarinnar, til að
sjá móður sina og systur og aðra
vini hér fyrir norðan línuna, en það
er eins og það forna spakmæli segir,
að fáir geti ráðið sínum næturstað.
Svo fór nú. Málfríður, Mrs. And-
erson, veiktist snögglega, var því
skrifað suður til dóttur Ihennar og
sagt að móðir hennar væri mjög
veik. Strax er hún fékk bréfið,
sínraði hún, að hún kæmi á mánu-
daginn 18. júní, en Bandaríkja hit-
inn tafði fyrir og setti hana til baka
til þriðjudagsmorguns, og símaði
hún töfina. Nú er Halla komin til
að hjálpa systur sinni, til að hjúkra
sinni veiku móður og hefir henni
létt við komu sinnar kæru dóttur.
Halla er dóttir Ólafs Árnasonar
bókbindara, er eitt sinn var greiða-
sölumaður á Kolviðarhóli, en siðast
bóndi við Amarantlh og Lonely Lake
en er nú dáinn fyrir mörgum árum.
En ekkjan hans hefir nú búið með
dóttur sinni hér í Winnipeg, siðast-
liðin ár, á 553 Furby St., en er sú
aldurhnigna kona máttfarin, en létti
þó við komu dóttur sinnar.
Nú ætlar Halla að bregða sér til
Bredenbury, til að sjá tengdafor-
eldra sína, sem búa skamt þaðan út
á landsbygð. Lögberg er góðfúslega
beðið að taka þessar línur til birt-
ingar. Vinsamlegast, með beztu
óskum til ritstjórans.
V. Vigfússon.
—Visir 9. júní.
Jón Friðfinnsson tónskáld
I.
Eg stundbundinn staðar nem
og' stíla faein orð
úr langætlan, ljóðstaf
eg legg á slitið “chord. ”
Á hljómböndin höggvin
í liolblámans unn
og harmónur hrokknar
og hrundar í grunn.
En “Sæll vertu Jónas”
og “Svala heimsins lind,”
og söngkáta “Vorið,”
mun geyma þína mynd.
II.
Þú festir ást við íslenzk ljóð
og áa þinna turrgu,
þó þvggir fjarri þinni þjóð.
FTr þögn í landi ungu,
Þú sendir þau á söngva-væng
um sveitir þinna granna
sem stigin upp af sjúkrasæng
í sálum frumbyggjanna.
Við plóg og herfi hljómræn önd
sig hóf úr akur-reiti,
þú sáðir tónum sálarlönd
er sáðu aðrir hveiti;
nú blómgvast þau við skúr og skin
svo skjálfa öx í blænum,
á meðan feyskjan fellir hin
jiín falda krónum grænum.
Hann söng sín lög við exi’ og orf,
þinn unglingshugur glöggi,
þó torvelt sýndist tónsmiðs horf
var tónn í hverju höggi.
og þegar heim í hús var sezt
í horn á bjálkakofa,
j)ú fékst í línu lagið fest
er lagst var fólk að sofa.
Þér barst svo smátt úr bítum hér
sem borgun, — líkt og hinum,
en eigðu þíða þökk frá mér
og þínum mörgu vinum,
sem sazt í landi sólarlags
við söngvaguðsíns fætur
og söngst j)ig yfir erri dags
og andvörp hljóðrar nætur.
Sé hörpusláttur hættur þinn
og hadtar söngva smíðar,
þá lifir ennjiá andi þinn
í umsjá vorrar tíðar;
við geymum hjarta’ og hugblæ þinn
]>ó heiminn könnum víðar
og máske síðast sönginn þinn
oss syngja banahríðar.
Jón Jónatansson.
og blágrýtishnúkarnir hjá Gríms-
stöðum fjarlægðust hvort annað.
Þessvegna hugsa hinir þýzku vis-
lindamenn sér að mæla hárnákvæmt
fjarlægðina þarna á milli eins og
hún er nú. Þeir bera það svo saman
við mælingar sem þarna voru gerð-
ar fyrir 30 árum af herforingjar.
Og svo er ætlast til, að mælingarnar
verði endurteknar á t. d. 10 ára
fresti.
-t-
Foringi leiðangursins, prófessor
Niemczyk, bauð fréttariturum blað-
anna og ríkisútvarpsins til viðtals
kl. 4 i fyrradag og skýrði Jæssi við-
fangsefni fyrir þeim. — Auk þess
verða gerðar mælingar á þyngdar-
.afli jarðarinnar víða norðanlands,
en slíkar mælingar hafa aldrei verið
gerðar hér á landi áðu. Er þar
mikið verkefni fyrir hendi sem get-
ur gefið stómierkar bendingar um
myndun landsins og bergfræði þess.
í förinni tekur þátt þektur þýzk-
ur eldfjallafræðingur, próf. Bern-
auer og verður Tómas Tryggvason
, jarðfræðingur, ættaður úr Bárðar-
dal, honuiu til aðstoðar.
Jrófesor Niemczyk tók það fram,
að fregn, sem borist hefði hingað
frá Kaupmannahöfn þess efnis, að
einhver leynd hvíldi yfir fyrirætlun
]>eirra félaga, væri algerlega á mis-
skilningi bygð. Hann hefði aðeins
verið ófús að láta mikið yfir fyrir-
ætlunum sinum, áður en séð væri
í hvernig tækist að framkvæma þær.
M. a. gæti óhagstætt veður gert 'hin-
ar nákvæmu landmælingar ófram-
1 kvæmaftlegar.
—N. dagbl. 15. mai.
VEL AÐ VERIÐ
Mrs. W. E. Bell í Hecla, Man.,
sendi blaðinu eftirfarandi frásögn:
—Það kom fyrir 15. júni, að eg
var ein heima með fjóra yngstu
drengina og afa minn og gamla
konu og þetta var daginn eftir miklu
rigninguna þá nótt og mér datt ekki
neitt annað i hug en að Kristinn,
Jón og Victor væru rétt gengnir
út og eg var úti í sumareldhúsi að
þvo vélina; klukkan var 11 og svo
heyri eg að Jón kallar og er að
skæla og kemur hlaupandi. Þá
heyri eg að Kristinn segir: “Flýttu
þér Jón og segðu mömmu að Victor
sé að drukna.” Þá hleyp eg. Það
er 20 fet frá fjósinu gamall brunn-
ur, sem er í kindagirðingunni og
það kemur svo mikið vatn í þetta
þegar ri^nir, að það er þriggja feta
djúpt, og alveg fult þennan morgun.
Þegar eg kem, þá er Kristinn, 5
ára, búinn að ná Victor 2 ára upp
úr vatninu og stóð sjálfur hinum
megin við hann, svo hann færi ekki
ofan i aftur, og hélt honum þar.
Þegar eg kom, sagði hann að Victor
hefði dottið ofan í og hann náði
ekki í hartn í fyrsta skifti, en þeg-
ar hann kom upp í annað sinn náði
hann í peysu-kragann og dró hann
upp.
Mér þótti þetta svo vel gert af
honum, að hlaupa ekki frá. Victor
var búinn að fá krampa, því þegar
eg opnaði munninn á honum þá tók
eg á með báðum höndum, og hann
var blár á vörum. -Hann var orðinn
hress eítir hálfan tima. Jón er
þriggja ára.
A traveller seeking advertisements
for a local paper called at the viliage
grocer’s. Upon presenting Jiis card,
he was surprised when the grey-
haired proprietor said: “Nothing
doing. Been established 80 years,
and never advertised.”
Turning to leave, the traveller
said: “Excuse me, sir, but what is
that building on the hill?”
“The village church,” said the
grocer.
“Been there long?” asked the
travelter.
“About 300 years.”
“Well,” replied the traveller, “they
still ring the bell.”
-f
The youngster was going. to a
party.
“Now, dear,” said the mother,
“what are you going to do when
you’ve had enough to eat?”
Replied the youngster: “Come
home.”
-f
The game was very one-sided. Just
after half-time the captain of the
losing team approached the referee.
“I say, can we have another ball?”
“What do you want another ball
for?” the astonished referee asked.
“Well,” grumbled the captain,
“those chaps want that one all to
themselves.”
A Scot and a minister were in a
train together travelling through a
lovely part of Scotland. BeauHful
scenery—moúntain, dales, rivers, and
all the gkiries of Nature. When pass-
ing a grand mountain they saw a
huge advertisement for So-and-So’s
whisky.
The Scot gave a snort of disgust.
The minister leaned forward and
said: “I’m glad to see, sir, that you
agree with me that they should not
be allowed to desecrate the beauties
of Nature by advertisement.”
“It’s no’ that, sir,” said the Scot
bitterly; “It’s rotten whusky.”
-f
According to an essayist, the ideal
community wouid be one in which
each man shares his possessions with
his neighbors. A correspondent says
there is a man living next door who
eagerly shares his radio with every-
body within a quarter-mile radius.
60 AR A ISLANDI
I dag eru liðin 60 ár frá því Thor
Jensen kom hingað til lands í fyrsta
sinn og settist að á Borðeyri.
Hann er nú 74 ára gamall og rek-
ur nú, sem kunnugt er, hið stærsta
bú er rekið hefir verið hér á landi.
Starfssaga hans er þjóðinni kunn.
Munu margir í dag senda þessum
öndvegishöld islenzkra atvinnuvega
sínar beztu hamingjuóskir.
—Mbl. 5. júní.
Watch styUs
change tool
A
LIBERAL
ALLOWANCE
For Your
OLD I
WATCH
TRADE IT IN
/or a N EW
BULOVA
IT |iw«li
*2975
THORLAKSON and BALDWIN
Watehmakers and Jewellers
699 SARGENT AVE.
WINTCIPEG
I THOSE WHOM WE SERVE |
IN THE FIELD OF COMMERCIAL PRINTING ||
AND PUBLISHING BECOME LASTING FRIENDS =
BECALSE- |
OVER THIRTY YEARS EXPERIENCE IN ENGRAV-
ING, PRINTING AND PUBLISHING IS PART OF
THE SERVICE WE SELL WITH EVERY ORDER
WE DELIVER. =
| COLUMBIA PRESS LIMITED |
H 69ö SARGENT AVENUE - WINNIPEG - PHONE 86 3‘27