Lögberg - 06.04.1939, Blaðsíða 1
I
52
. ARGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN (5. APRIL, 1939
NÚMER 14
Viðskiftasamningar við Bandaríkin
afgreiddir á sambandsþingi
BRETAR GEFA
ÍSLANDI GÆTUR
London,, 3. apríl. — Brezka
stjórnin telur afstöðu-samband
sitt til íslands harla mikilvægt,
aÓ því er aðstoðar-utanrikisráð-
Sjafi Breta, Richard Butler.
skýrði neÖri málstofunni frá í
gær( vegna þýzks áróðurs í Dan-
’nörku. (Það upplýstist i marz,
a<5 stjórn íslands hefÖi synjað
Ljóðverjum um leyfi til lend-
'ngarstöSva fyrir þýzk loftskip).
Úpplýsing Mr. Butlers kom
fram sem svar viÖ fyrirspurn
Gá Major J. R. Macnamara, í-
kaldsflokksþingmanni, um áróð-
arsstarfsemi Nazista i Danmörku
°g á íslandi. Mr. Butler kvaðst
lýsa yfir því fyrir stjórnarinnar
hönd, að hún skoðaði í sama ljósi
sjálfstæði konungsríkisins ís-
kinds, ogt sjálfstæði hins franska
lýðveldis.
MR. king gerir
yfirlýsingu
Við umræður í sambands-
þinginu um utanríkismálin í lok
fyrri viku, og þá einkum með
hliðsjón af viðhorfinu á vett-
vangi Norðurálfunnar, gerði
King forsætisráðherra yfirlýs-
>ngu þess efnij, að meðan nú-
verandi sambandsstjórn færi með
vóld, yrði herskylda ekki sett á í
Canada.
O.ÍNÆGJA VEGNA
JlVEITIVERÐS
Svo megnri mótspyrnu hefir
uppástunga sambandsstjórn'ar um
60 centa lágmarksverð hveitis
vakið vestanlands, að bændafé-
og ýms fleiri samtök, hafa
krafist þess að þingmenn leggi
fremur niður umboð sín, en
gengið verði að slíkum afarkost-
Um'.
dóllandi iieitið
eullttngi
Utanrikisráðherra Breta hefir
iýst yfir því, að brezka stjórnin
hafi fastákveðið, að koma til liðs
við Pólland, ef stofnað yrði til
fjörráða við sjálfstæði þess.
i Hiðstæða yfirlýsingu þykir lík-
iegt að stjórnin geri viðvíkjandi
Ikúineníu innan skamms.
ElNGKOSNINGAR
1 danmörku
Þann 3. þ. m. fóru fram al-
'Uennar kosningar til danska
þiugsins, og lauk þeim með á-
kveðnum sigri fyrir samsteypu-
stJÓrn Staunings. Social Demo-
þtatar urðu hlutskarpastir og
Kngu 65 þingsæti; næst gengu
Uberalar með 30 þingsæti. Naz-
!star komu að 3 þingmönnum;
þingstyrkur róttækra vinstri
'uanná hélzt óbreyttur.
Á miðvikudaginn þann 29. f.
m,. afgreiddi sambandsþingið
sem> lög viðskiftasamninga þá
milli Canada og Bandarikjanna,
er hlutaðeigandi stjórnarvöld
undirskrifuðu þann 17. nóvem-
ber síðastliðinn. Með tiliögunni
um að samningarnir yrði af-
greiddir sem lög, greiddu at-
kvæði 158 þingmenn, en 32 á
móti. Með stjórninni greiddu
atkvæði allir viðstaddir þing-
“Bœkur frá Islan<^i,,
Með þessari fyrirsögn birtist
grein á ritstjórnarsíðu blaðsins
Tribune í Winnipeg 31. marz
síðastliðinn. Hún er fyllilega
þess virði að sem flestir íslerid-
ingar sjá hana og því er hún
þýdd i Lögberg:
“Hin stóru bókasöfn í London
(British Museum) og í Oxford
(The Bodleian) eru bæði mikil
og merkileg sökum þess að það
er fyrirskipað með lögum að
gefa þeim eintak af hverju ein-
asta riti sem út kemur á Bret-
landi.
Að þvi er íslenzkar bækur
snertir nýtur nú bókasafn Mani-
tobafylkis sömu hlunninda; Al-
þingi Islands hefir sýnt þann
höfðingsskap að samþykkja lög,
er ákveða að eintak af öllum
ritum prentuðumi á íslandi verði
sent ókeypis háskóla vorum.
Manitoba háskóli er öfunds-
verður af því hversu vel hann
stendur að vígi sem miðstöð til
kenslu íslenzkra bókmenta. Jafn-
ótt og hinar nýju bækur koma
verða þær lagðar við Ólsons
safnið, sem gefið var árið 1936,
var það safn þá talið annað
bezta íslenzka bókasafn í Vest-
urheimi.
íslenzkir fræðimenn og nem-
endur í samanburðar málfræði
eiga hér kost á auðugri upp-
sprettu yið nám sitt og störf, en
á nokkrum öðru'rm stað. Þetta
íslenzka bókasafn er þýðingar-
mikill þáttur í framförum Mani-
toba háskólans sem meginstöðvar
í visindum og lærdómi.
Þessi merkilegi atburður er
auðvitað ekki nein tilviljun.
Langt frá: hann er eðlileg af-
leiðing hinnar staðföstu hollustu
sem íslendingar hér i fylki hafa
ávalt sýnt fósturlandi sínu jafn-
framt rótgróinni ást á og virð-
ingu • fyrir ættjörð sinni og
heimaþjóðinni.
En slíkar tilfinningar, þótt til
séu í ríkum mæli, verða ekki
æfinlega látnar í Ijós með tákn-
rænum athöfnum og viðeigandi.
íslendingum hér í fylki hefir
þó tekist það svo greinilega að
allir Manitobabúar eru í djúpri
þakkarskuld við þá.
Það gæti ef til vill vakið af-
brýðissemi að nefa einstaka
menn, er sérstaklega bæri að
þakka í þessu sambandi, en hjá
menn Liberal flokksins, ásamt
Social Credit, C.C.F. og hinum
óháðu þingmönnum. Þingmenn
íhaldsflokksins greiddu atkvæði
á móti samningunum. Hinir
nýju viðskiftasamningar hafa í
för með sér víðtækari lækkun
verndartolla en áður mun hafa
þekst í sögu hinnar canadisku
þjóðar. Flestir þingmenn Vest-
urlandsins telja samningana niiða
til mikilvægra bóta.
því verður þó tæplega komist að
minnast A. B. Olsons, sem gaf
háskólanum safn 2500 merki-
legra og dýrmætra bóka; safn,
sem háskólinn telur sér afar
mikils virði. Annar maður, sem
mikinn þátt hefir átt í þessu,
er H. A. Biergman, varaformað-
ur háskólans; enn fremur hefir
Smith forstöðumaður háskólans
einnig verið mikilsverður milli-
liður í málinu.
Jónas Jónsson frá Reykjavík,
sem einnig er sannur vinur
Manitoba, gaf það í skyn nýlega
að kennaraembætti í íslenzkum
1 bókmetumi yrði sennilega stofn-
að i Manitoba. Vonandi er að
þetta háa takmark náist til þess
að fræðimenn og nemendur hér
megi njóta þeirra leiðbeininga,
sem til þess þarf að geta full-
komlega fært sér í nyt Olsons
safnið og hinar nýju bækur, sem
frá íslandi koma, og þetta geti
þvi orðið sem sterkust hvöt og
andleg lyftistöng í ríki rann-
sókna og bókmenta.”
Lauslega þýtt: S. J. J.
Ur borg og bygð
Tvö herbergi án húsgagna til
leigu nú þegar með ágætum skil-
málum. (2 Burner Electric
Plate). Upplýsingar að 848
Home Street.
-f
Mr. Sveinn Pálsson, 48 ára
að aldri, lézt að heimili sínu í
Riverton þann 3. þ. m. Hann
lætur eftir sig konu og börn.
Útför Sveins fer fram frá kirkju
Bræðrasafnaðar á föstudaginn
kemur,
-f -f'
Gjáfir til Betel í marz 1939
Mr. Sveinbjörn Björnsson
(Betel), $10.00; Vinkona, Moun-
tain, N.D., $1.00.
Kærar þakkir,
J. J. Sivanson, féh.
308 Avenue Bldg., Wpg.
-f -f
A Pálmasunnudaginn lézt í
Þingvallabygðinni í grénd við
Churchbridge, Árni E. Johnson;
hafði verið veikur nokkuð að
undanförnu, en virtist með hress-
ara móti þann dag er hann lézt.
—Hann er syrgður af ekkju og
ungum syni þeirra hjóna, af
bræðrum tveimur og systur og
öðrum skyldmennmu, og yfirleitt
Tveir þættir úr lífi mannsins
Eftir fl.jóðum flengdi sig
og fætur þandi.
Hann gekk út — og hengdi sig
í hjónabandi.
-f -f ♦
W ilson
Sjá, smiðurinn hamrar hinn heita málm,
Því liann er að gera sér plóg úr skálm.
Við steðjann er kólfi klingt
'Sem klukku í smiðju hringt.
Frá uppliafi heyrðist ei hamarsslag
t heiminum snjallara’en það í dag,
Hvert högg er af þrótti þyngt.
Til vopnlauss öryggis ættarlands
Er efnað og stuðlað af mætti lians,
Sem málminn í arð liefir yngt
Og unnið úr vopni slyngt.
Þótt belgurinn mæðist, ei brestur þol
Að blása hans lifandi anda í kol,
Sem upp er á aflinn dyngt
Og ofan í logann kingt.—
Að hita í eilífum eldi stál
Er ónóg, sem deytt hefir jafnvel sál
Og heiminn með liörmum kringt;
Og til þess að breyta því tjóni í gagn
Er talið að náttúrlegt efni og magn
Sé langt um of rýrt og ringt;
En — ranglætið út er hringt.
Og lengur ei verður liún skálmin skæð;
Hún sker ekki framar í sundur æð,
Því inn er hið unga klingt,
En út er hið gamla hringt.
Og fræum í far hans kingt.
Sem upp hinu rétta og sanna snýr,
Og færum í far hans kringt.
Ei dauf er hún birtan, ei bleik né veik,
Sem byrjar í smiðjunnar kolareyk.
Uns liefir hún heiminn kringt,
Eins heilagt liún vex og sýknt.
Guttormur J. Giottormsson.
af öllum, semi höfðu kynni af
honum.
-f -f
Hr. Ragnar Ólafsson lögfræð-
ingur frá Reykjavík, sem dvalið
hefir við námi í New York und-
anfarandi, er nýkominn til borg-
arinnar og dvelur hér fram yfir
páska; hann er bróðursonur Mrs.
Finnur Johnson. í nýútkomnu
hefti af American Scandinavian
Review, birtist fróðleg ritgerð
eftir Ragnar, er nefnist “Co-
operative Iceland.”
LA UGARDAGSSKÓLINN
Flestum íslenzkum foreldrum
er það áhugamál að veita börn-
umi sínum aðgang að uppsprett-
um íslenzkrar tungu og menn-
ingar. Vestur-íslenzku þjóðfé-
lagi er það og sennilega ljóst að
ef það á að verða langlíft í þjóð-
ernislegum skilningi, þá verður
aðal þjóðræknis viðleitni þess
að beinast að æskunni, því æsk-
an Ú framtíðina.
Þýðingarmesta starfsemin, sem
rekin er fyrir íslenzkan æsku-
lýð hér í borginni, er Laugar-
dagsskóli Þjóðræknisfélagsins.
Þar er gerð bein tilraun til þess
að kenna börnum að skilja, tala
og lesa íslenzku og læra íslenzk
ljóð. Þótt timinn sé stuttur —
aðeins 1 y2 klst. á viku, fá þó
börnin nokkura undirstöðu í
málinu. Æskilegt væri að nán-
ari samvinna tækist milli for-
eldra og kennara og myndi þá
árangur starfsins ennþá betri.
Forstööumönnum og kennurum
skólans er það áhugamál, að
kenslan komi að sem mestu
liði. Allir, sem íslenzku unna
geta og stutt skólann með því
að láta í ljós velvilja sinn og
áhuga fyrir starfi hans.
Laugardagsskólinn heldur sina
árlegu samkomu 22. þ. m. Arð-
urinn af samkomunni er í raun
og veru eini tekjustofninn, sem
skólinn styðst við til þess að
standa straum af árlegumi, óhjá-
kvæmilegum starfrækslukostnaði.
Styðjið þjóðræknis viðleitni
islenzkrar æsku með því að f jöl-
menna á samkomuna.
Fyrir hönd Laugardagsskólans,
Ingibjörg Jónsson.
TEKJUAFGANGUR
Fjármálaráðherra Bracken-
stjórnarinnar, Hon. S. S. Gar-
son, hefir lagt fram i fylkisþing-
inu fjárhagsáætlan fyrir 1939—
1940, og gerir ráð fyrir tekjuaf-
gangi, sem nemi $320,940.