Lögberg - 13.07.1939, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven IJnes

oS> ^

Servlce
and Satlsfactlon
PHONE 86 311 Seven Ijlnes

r'or
Better
Dry Cleaniiif: and Liaundry
52. ÁRGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. JÚLÍ, 1939
NÚMER 27
Thor Thors Alþingismanni og frú hans
Ágústu haldið veglegt kveðjusamsæti
á Royal Alexandra hótelinu á
Miðvikudagskveldið þann
Var þetta einn hinn fjölsóttaáti og
virðulegaáti mannfagnaður slíkrar
tegundar, er Veátur-lslendingar hafa
átofnað til . . . Konungur Islands og
ríkistjórn sœma fjöldaVeátur-íslend-
inga heiðursmerki fálkaorðunnar. . .
Th or Alþingismaður afhendir
sœmdarmerkin með aðátoð Grettis
L. Jóhannssonar Konsúls Islendinga
og Dana í Manitoba.
KVEÐJUSAMSÆTI það, er
hér um ræðir, var fyrir
margra hluta sakir ein-
stakt í sinni röð, og markar í
vissum skilningi sögurílt tíma-
mót í lífi íslendinga vestanhafs;
yfir því hvíldi frjálsmannlegur
blær hinnar sönnustu gestrisni,
þar sem allir voru í rauninni
heima hjá sér, og nutu í hinni
fylstu einingu þeirra rétta allra,
jafnt andlegra og efnislegra, er á
borð voru bornir. Og þótt ræð-
urnar væri/ helgaðar formlega á-
kveðnum minnum, þá urðu þær
fyrst og fremst íslandsminni, eða
íölskvalaus ástarjátning til ís-
lands; þannig skyldi það og á-
valt vera þá ættlands vors og
þjóðar er minst.
Um Thor alþingismann og frú
hans má það með óskiftum rétti
segja, að þau kæmi, sæi og sigr-
uðu; svo prúðmannleg var hátt-
semi þeirra í hvívetna, og svo
kjarnríkar þær ræður, er al-
þingismaðurinn flutti, að fólk
vort mun að hvorttveggja lengi
búa, og hefir þá vel lánast um
tilgang heimsóknarinnar.
f formálsorðum að afhending
heiðursmerkjanna lét Thor al-
þingismaður svo um mælt, að
slík viðurkenning hefði í raun
inni átt að hafa verið fyrir löngu
veitt; en vegna dráttarins, sem
á hefði orðið, stafaði að miklu
leyti lengd listans, eða sú tala
þeirra manna, er virðingarmerkj-
anna nú yrðu aðnjótandi; þeir
væri fyrir löngu maklegir slíkrar
virðingar, hver um sig, þó hitt
yrði jafnframt að verða tekið
með í reikninginn, að sæmdar-
aukinn væri helgaður Vestur-fs-
lendingum í heild fyrir mörg og
mikilvæg afrek, þeirra í þágu ís-
lands og íslenzkra menningar
samtaka. Var ummælum ræðu-
manns fagnað með dynjandi
lófaklappi.—
Varaforseti Þjóðræknisfélags-
ins, Dr. Richard Beck, setti mót
þetta með prýðilegum inhgangs-
orðum og stýrði því til enda af
góðri háttlægni og skörungsskap.
Séra Guðmundur Árnason
mælti fyrir minni fslands; I)r.
B. J. Brandson fyrir minni Thor
alþingismanns, en séra Valdimar
J- Eylands mintist frú Ágústu
Thors.
Fyrir hönd þeirra, er virðing-
armerkin af hálfu konungs og
ríkisstjórnar hlutu, mælti séra
K. K. ólafsson, forseti lúterska
kirkjufélagsins. óþarft er að
taka það fram, að gnótt væri
söngva í lok hinna einstöku
minna, því söngvinn er landinn
enn þó séð hafi nú sjötiu árin
í framandi landi.
Mrs. Connie Johannesson
skemti með einsöng er tókst hið
prýðilegasta, en ungfrú Agnes
Sigurðsson lék einleik á slag-
hörpu; er hún snillingur mikill
í list sinni.—
Þjóðræknisfélag íslendinga í
Vesturheimi átti frumkvæði að
þessum eftirminnilega mann-
fagnaði, og hafði með ágætum
til alls undirbúnings vandað.
Eftirgreindir menn voru sæmd-
ir stórriddarakrossi Fálkaorð-
únnar með stjörnu:
Ásmundur P. Jóhannsson
Árni Eggertsson
Dr. B. J. Brandson
Guðmundur Grímsson, dómari
Joseph T. Thorson, K.C., M.P.
Gunnar B. Björnson
Hjálmar A. Bergman, K.C.
William W. Kennedy, K.C.
Stórriddarar:
Séra K. K. ólafsson
Jón J. Bíldfell
Sveinn Thorvaldsson
Guttormur J. Guttormsson
Soffonías Thorkelsson.
Riddarar:
Dr. Richard Beck
Frú Kristín Hinriksson
Ragnar H. Ragnar
Próf. Skúli Johnson
Séra Steingr. N. Thorláksson
ófeigur Sigurðsson
Próf. Thorbergur Thorvaldson
Frú Helga G. Stephanson
Arnljótur B. Olson
Séra Hans B. Thorgrimsen.
W. W. KENNEDY OG FRú
efna til mannfagnaðar í heiðurs-
skyni við Alþingismann
Thor Thors og frú hans
Síðastliðinn laugardag buðu
þau W. W. Kennedy, fyrrum
sambandsþingmaður og frú hans
um 250 gestum til mannfagnaðar
að heimili þeirra 125 East Gate
hér í borg, í heiðursskyni við
Thor Thors alþingismann og frú
hans, sem lögðu af stað suður
til Bandaríkja daginn eftir á leið
til fslands; var megin þorri þessa
mikla mannfjölda fslendingar.
Þau Grettir Leo Jóhannsson
konsúll og frú hans, aðstoðuðu
við að kynna gesti. Mannfagn-
aður þessi var að öllu hinn á-
nægjulegasti, og allir eins og
heima hjá sér.
TAPAR MlNNl
Franski tungumálasnilingur-
inn, Emile Vé prófessor, sem tal-
aði 30 tungumál, varð alt í einu
veikur á dögunum. Hann var
að byrja að nema fjögur ný
tungumál er hann misti algerlega
minnið.
5. þ. m.
Miss Loa Davidson
Miss Davidson hefir við at-
kvæðagreiðslu verið kjörin til
Fjallkonu á 50 árá hátíð íslend-
ingadaga íslendinga í Vestur-
heimi, sem haldin verður að
Gimli þann 7. ágúst næstkom-
andi.
Koman þökkuð
Til Thor Thors alþingismanns
og frú Ágústu
Þið komuð, eins og bros á
vorsins vörum,
með vinahót frá kærri ættarþjóð,
með fossahreim og sólaryl í
svörum;
og sálu vorri kveiktuð nýja glóð.
Þeir minninganna mildir, hlýir
eldar
oss munu verma þegar ævi
kveldar.
Richard Beck.
Þingmaður Saskatoon
kjördœmis látinn
Síðastliðinn sunnudag lézt á
sjúkrahúsi í Saskatoon Dr. Alex-
ander MacGillivray Young sam-
bandsþingmaður, rúmlega sex-
tugur að aldri; var hann fimm
sinnum borgarstjóri í Saskatoon,
en kjörinn á sambandsþing af
hálfu Liberal flokksins 1935. Dr.
Young var fæddur að Milisville í
Nova Scotia 30. júl( 1878, og
stundaði nám við Dalhousie og
McGill háskólana; hann fluttist
til Vestur-Canada að loknu
læknaprófi árið 1906. Dr. Young
kom heim veikur af þingi, og
lézt af völdum uppskurðar við
meinsemd í heilanum. Jafn-
skjótt og hljóðbært varð um lát
Dr. Youngs, sendi King forsætis-
ráðherra ekkju hans samúðar-
skeyti.
DR. EIÐUR S. KVARAN
LÁTINN
Dr. phil. Eiður S. Kýaran,
lektor í norrænum fræðum við
háskólann i Greifswald í Þýzka-
landi, andaðist á sjúkrahúsi í
Greifswald s.l. mánudag. Hafði
hann legið rúmfastur á annað
ár, eða frá þvi hann kom til
Þýzkalands aftur eftir stutta
kynnisför hér heima.
Eiður var sonur Sigurðar
Kvaran læknis.—Mbl. 15. júní.
Endurminningar
frá kirkjuþinginu
í Mikley •
Við vorum búin að bælast inni
í svækjunni um hálfan sólar-
hring; nóttin var tekin við völd-
uin, það var bliðviðri. Mér var
gengið norður með ströndinni.
Mér duttu í hug orð gamals vin-
ar míns og spekings: “Við sjá-
um jarðríkið á daginn, en himna-
ríki á nóttunni.” Eg tók eftir
hinni kyrlátu dýrð næturinnar,
sem verður ekki séð að deginum.
Það stóð stórt tré við braut-
ina, lim þess bar við loft og
speglaðist prýðilega við nætur-
himininn. Bakkinn reis afarhár
frá fjöruborðinu og stóð þver-
hnýpt upp, gat eg ekki greint
hvað eg stóð framarlega; eg greip
upp steinmola og kastaði honum
fram af, varð eg þess þá áskyrtja,
að eg stóð framar en eg hugði.
Lengst til norðausturs sást sterk-
ur ljósglampi; áttu þar bústað
sýnilega einhverjar mannlegar
verur á eyju, ifjarlægð við vana-
ega mannavegi.
Norður með ströndinni sázt
til vita, sem rækti sitt starf ein-
manalega og þakkarlítið, með því
að bregða upp ljósi með jöfnu
millibili; fáir virðast taka eftir
þessu nytsamlega starfi, nema
þeir, sem njóta þess.
Nú greiddi frá skýin að
nokkru, og máninn sázt til norð-
urs í þunnri þokublæju.
Þessi dásamlegi hollvættur
næturinnar og vinur ferðamanns-
ins, kemur sjaldan til mála,
bleikldöpur ímynd lífsleiða og
einstæðingsskapar.
“Einsamall eg áfram skunda,
aldrei megna við að standa,
á öllum stöðum er eg gestur,
enginn þekkir vegfaranda.”
Margt bar fleira fyrir augu, en
nú var komið uin miðnætti, og
kominn tíminn til að halda heim-
leiðis og ganga til hvílu.
Eg gjsti hjá Benedikt Kjart-
anssyni, átti eg ágætlega gott hjá
honum og fólki hans öllu.
Rekkjunautur minn var G. J.
Oleson frá Glenboro; sátum við
á sáttshöfði allar næturnar, sem
við vorum saman, en þessa nótt
reyndi þó heilmikið á samkomu-
lagið. Þegar eg náði heim, bjóst
eg ekki við að hann væri kom-
inn, vildi því bíða hans; leiadist
mér að síðustu og gekk inn í
svefnherbergið; þá var Oleson
þar og svaf eins og maður, sem(
hefir góða samvizku. Mér hefir
víst gramist yfir því, að hann
skyldi hafa haft meira vit en
eg, að ganga til hvílu eins og
sæmir góðum manni. Eg hefi
víst hugsað mér að draga hann
út úr rúminu í gremju minni,
en elckert varð af framkvæmd-
um.-------
En hvað er nú að segja frá
kirkjuþinginu?
Eg leiði það mál hjá mér að
mestu; annars væri að bera í
bakkafullan lækinn í viðbót við
það, sem þegar hefir verið sagt.
En eg get ekki varist að minn-
ast á samræður manna um við-
tökurnar, eitt sinn, meðan við
vorum þar. ,
Einn lét svo ummælt, að hann
hefði aldrei borðað betra brauð
á æfi sinni. “Já, en hvað er um
blessað skyrið?” sagði þá ann-
ar. Ekki er blessaður fiskur-
inn síztur” greip einhver fram í.
“Þó er það bezta ótalið,” sagði
einhver; það er hreini og mann-
borlegi svipurinn, sem menn og
konur bera hér.”------
Heyrði eg karlana vera að
stinga saman nefjum um það;
værú þeir ungir og ógiftir,
myndu þeir víst ekki fara að
leita langt yfir skamt að kvon-
fangi, ef þeir ættu heima hér. —
Með jiakklæti til fólksins í
Míkley fyrir velgerðir og góðar
endurminningar.
S. S. C.
Islandsferðir
Vestur-Islendinga
Fólk á öllum aldri kemur til að
sjá “gamla landið” eða land
“afa og ömmu.”
Þeir eru furðu margir, Vestur-
íslendingarnir, sem leggja leið
sína til “gamla landsins” á sumr-
in. Stundum er um að ræða
fólk, sem mjög er farið að hníga
á efri ár, og hefir lengi borið þá
þrá í brjósti, að mega ísland
augum líta enn einu sinni, áður
en hið hinst-a kall kemur. En
vitanlega eru það ekki nema sár-
fáir af öllum þeim skara, sem
vildu koma heim þessara erinda,
er sjá óskir sínar rætast. En
fagnaðarefni má oss íslendingum
vera, að hitta gömlu Vestur-ís-
lendingana, sem heim koma, og
leitt er, jiegar þeir koma og fara
án þess að þess sjáist nokkurs-
staðar getið, að þeir hafi verið
á ferðinni. En svo vill oft verða.
Margt af þessu fólki ferðast um
sveitirnar til æskustöðvanna og
hefir hér skamma viðdvöl.' Væri
æskilegt, að ættingjar og vinir
sliks fólks kæmi þeim i kynni
við blöðin, svo að þau geti haft
tal af þeim.
En það eru ekki aðeins menn
og konur, sem farin eru að hníga
á efri ár, er heim koma. Meðal
þeirra, sem koma að vestan eru
iðulega börn og jafnvel barna-
börn landnemanna, sem koma
til þess að sjá land föður og
móður eða afa og ömmu. Sumt
þessara gesta fluttist vestur á
barnsaldri, aðrir fæddust vestra
“Röm er sá taug, er rekka dreg-
ur föðurtúna til” — í annan og
þriðja lið.
Viðtal við ungfrú Thompson
frá Alberta
Af tilviljun frétti eg i gær um
systur tvær, sem hingað komu
fyrir nokkuru frá Canat^a. Þær
voru meðal farþega utan á Goða-
fossi í gærkveldi og náði eg tali
af annari þeirra um hádegisbilið
í gær. Systur þessar eru ungfrú
S. Thoinpson, frá Edmonton í
Alberta, og frú George Eby, frá
Winnipeg, og átti eg tal við hina
fyrnefndu. Bað eg hana segja
Visi lítilsháttar frá ferðalagi
þeirra, en fyrst bar á góma hvað-
an foreldrar þeirra væri ættaðir.
“Við erum báðar fæddar í
Manitoba,” sagði ungfrú Thomp-
son, “og fluttust foreldrar okkar^
vestur um haf fyrir liðlega 50
árum. Faðir okkar, Sveinn
Tómasson, frá Svignaskarði i
Borgarfirði, er enn á lífi, búsett-
ur í Selkirk, Man., og hefir hann
stundað þar söðla- og aktýgja-
smíði. Móðir okkar, Sigurlaug
Steinsdóttir, lézt í fyrra. Hun
var ættuð úr Fljótum. Eg er bú-
sett í Edmonton, Alberta, en
svstir mín í Winnipeg.”
“Hvenær lögðuð þið af stað í
íslands-ferðina?”
“Við lögðum af stað í byrjun
maímánaðar til New York og
lögðum af stað þaðan 10. mai
og fórum austur yfir haf á
Queen Mary. Frá Brftlandi fór-
um við á Gullfossi og komum
hingað 23. maí.”
“Komuð þið á fslandssýning-
una í New York?”
“Það gerðum við að sjálfsögðu
og var þar mjög ánægjulegt að
koma. Leizt okkur vel á sýning-
una og erum þess fullvissar, að
hún sé íslandi til sóma. Luku
og þarlendir menn lofsorði á
sýninguna.”
“Og eftir að hingað kom —
hafið þið ferðast mikið um?”
“Við höfum skoðað okkur um
víða, komið á ýmsa fagra og
sérkennilega staði og eruin mjög
hrifnar af landinu og þakklátar
fyrir mikinn hlýleik og velvild
allra, sem við höfum komist í
kynni við, en bæði hér í Reykja-
vík og upp um Borgarfjörð höf-
um við hitt mörg skyldmenni.
Því miður gátum við ekki séð
æskustöðvar móður okkar, því
að okkur var sagt, að þangað
væri erfitt um ferðalög svo
snemma sumars.”
“Og hverjir eru nú helztu
staðir, sem l>ið hafið skoðað?”
“Við höfum farið víða um
Borgarfjarðarhérað og Suður-
landsundirlendi. V ið höfum
komið að Laugarvatni, Laugar-
ási i Biskupsiungum, Gullfossi,
Gcysi og Múlakoti í Fljótshlíð,
svo að nokkurir kunnir staðir
séu nefndir.”
“Hafið þið verið hepnar ineð
veður?”
“Við fengum oft rigningu —
en það höfum við ekki látið á
okkur fá?”
Ungfrú Thompson talar sæmi-
lega íslenzku og spurði eg hana
hversu hún fengi oft tækifæri til
þess að tala íslenzku.
“Einu sinni á ári,” sagði hún,
“þegar eg hefi skroppið heim til
Selkirk. Islendingar eru tiltölu-
lega fáir í Edmonton og þegar
uin hjón er að ræða er oft ann-
aðhvort hjóna borið og barnfætt
í Canada. Enskan er þ\í nær
eingöngu töluð, en þegar baðir
foreldrar eru íslenzkir og fæddir
á fslandi var algengast, að þau
töluðu íslenzku við börnin, og
þannig lærðum við íslenzku. En
sannast sagna er, að það verður
víðast æ erfiðara að halda ís-
lenzkunni við.
“Hafið þið nú í huga að koma
aftur?”
“Við vildum báðar gjarnan
koma aftur — og eg held að
systir mín hafi ákveðið að koma
aftur, ef til vill að ári, og vera
þá lengur.”
Er eg kvaddi ungfrú Thomp-
son bað hún Vísi að skila kær-
um kveðjum þeirra systra til
allra, sem þær hafa komist í
kynni við, og geri eg það hér
með. — Vísir 13. júní.
Hönd yfir hafið
í vetur sein leið birti Lögberg
greinarkorn eftir Júnas alþingis-
mann Jónsson, þar sem vikið
var að því, að félag Ungra Vöku-
manna hefði ákveðið að útvega
Lögbergi og Heimskr. nokkra
tugi borgandi kaupenda á ís-
landi; hér var um gagngerða
nýjung að ræða, er vakti al-
menna ánægju meðal íslendinga
vestan hafs; sýnilegt tákn þess
glædda skilnings og þeirrar vax-
andi samúðar, sem árlega ryður
sér til rúms á íslandi gagnvart
afkomendum þess í Canada og
Bandaríkjum.
Nú hefir Lögbergi borist í
hendur frá hr. Agli Bjarnasyni,
afgreiðslumanni| tímaritsins
“Vaka”, listi með 25 nýjum
kaupendum að blaðinu, ásamt
þvi sem þess er bréflega getið,
að von sé á álitlegri viðbót fyrir
næstu áramót. Fyrir þetta er
réttum hlutaðeigendum hér með
alúðlegast þakkað.