Lögberg - 18.01.1940, Page 1

PHONE 86 311
Seven Lines

Cot
.%o*dd^Ss^
k*:”»»°fx
‘al Service
and
Satisfaction

'A0tí PHONE 86 311
Seven Lines

>/&****
v**Sssi***
Cot- ^
For Better
Dry Cleaning
and Laundry
53. ARGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. JANÚAR, 1?40
NÚMER 3
Þjóðþing Breta tekið
til starfa
Á þriðjudaginn kom þjóðþing
Breta saman á ný eftir það hlé,
er það tók sér um hátíðaleytið.
Búist hafði verið við að eitt og
annað myndi þar sögulegt ger-
ast vegna endurskipunar þeirrar,
sem#gerð var á ráðuneytinu og
skýrt var frá í siðasta blaði;
einkum var þó uggur í lofti
vegna embættisafsagnar hermála-
i'áðgjafans, Hore-Belisha; en er
á hólminn kom, varð almenn-
ingur litlu vísari um þær orsak-
'r> er til grundvallar fvrir em-
bættisafsögninni lágu. Mr. Cham-
berlain kvað það kórvillu eina,
að áhrif frá hærri stöðum innan
vébanda hersins, hefði ráðið
nokkru um embættisafsögn hins
Iráfarna hermálaráðherra, enda
yði hinar mörgu umbótaráðstaf-
íinir Mr. Belisha í sambandi við
herinn látnar standa óhrevfðar;
frekari upplýsingar vildi Mr.
Chamberlain ekki veita þinginu
á þessu stigi málsins; en hitt
brýndi hann fyrir þingheimi, að
viðhorfið á vettvangi stríðsmál-
anna væri slikt, að þjóðin yrði
að vera því viðbúin, að inna af
hendi hvaða fórn sem væri, sam-
einuð og samstemd að einu og
sama takmarki, því, að vinna
Mríðið. Liberalflokkurinn og
ilokkur hinna óháðu verka-
manna, töldu upplýsingar Mr.
( hamberlains með tilliti til Hore-
Belisha með öllu ófullnægjandi
°g kröfðust þess að spilin yrði
511 lögð á borðið.
Láta engan bilbug
á sér finna
Bussneskir rauðliðar hafa fyr-
h'- munn þeirra Stalins og Molo-
tofls, haft í hótunum við Svía'og
Norðmenn vegna afstöðu þeirra
61 árásarinnar á Finnland; bera
l,eii' stjórnum þessara tveggja
Norðurlandaþjóða það á brýn,
þær hafi brotið hlutleysi sitt
með því að veita Finnum að
malum. Þessum ákærum hafa
nu Sviar og Norðmenn opinber-
lega svarað, og falið þær með
öllu rakalausar; sænskum og
norskum einstakingum sé það
óumflýjanlega heimilt, að veita
binnum hverja þá aðstoð, er
þeir telji sér skylt að láta í té,
an þess að til mála komi að með
því sé brotin alþjóðalög. Hinar
norrænu þjóðir láta engan bil-
bug á sér finna, og þora óhikað
:,ð segja þeim Stalin og Molotoff
til syndanna.
Simað er frá Stokkhólmi á
mánudaginn, að rússneskar flug-
%elai hati varpað sprengjum yfir
smáeyjar, er teljast til Sviþjóð-
ar; þessu hermdarverki hafa
S\íai þegar stranglega mótmælt
við rússnesk stjórnarvöld.
Rússar herða árás
gegn Finnum
Frá Stokkhólmi er símað á
þriðjudaginn, að Rússar hafi
safnað að sér ógrynni liðs á
x austurvístöðvunum, og má nú
því þar vænta geigvænlegrar á-
rásar á Finna á hverri stundu.
Á mánudaginn sveimaði aragrúi
rússneskra flugvéla yfir borgum
Finnlands og varpaði sprengjum
í hundraðatali; eignaspjöll urðu
nokkur, en manntjón tiltölulega
lítið. Mælt er að Finnar hafi
skotið niður tíu rússneskar
flugvélar þá um daginn.
Mr. Belisha kvað engan á-
greining eiga sér stað milli sin
og Mr. Chamberlains i neinum
þeim megin ráðstöfunum, er að
stríðinu Iytu; en á hitt sagðist
hann aldrei hafa komið auga, að
Unt væri að skipuleggja herinn
of lýðfrjálslega til þess að herj-
ast fyrir lýðfrelsi.
Þýzkt vöruskip sekkur
við Island
í vikunni, sem leið, flutti
canadiska útvarpið þá fregn, að
þýzkt vöruskip hefði rekist á ís-
jaka mikinn norðvestur af ís-
landi, og sokkið á sjávarbotn;
það fylgdi sögu, að íslenzkur
togari hefði samstundis komið
á vettvang og bjargað skipverj-
um, er voru 65 að tölu.
Frá Islandi
Kommúnistar reknir úr
Þingmannasam bandi
Norðnrlanda.
Fjörutíu og tveir þingmenn
lýstu yfir þvi á fundi sameinaðs
þings í gær, að þeir álitu þing-
setn kommúnista ósamboðna
þingiiiu og jafnframt var tekin
sú ákvörðun á fundi íslands-
deildar þingmannasambands
Norðurlanda að víkja þingmönn-
um kommúnista úr sambandinu.
Áður en þingfundir hófust í
þingdeildum í gær var boðaður
fundur í sameinuðu þingi og las
varaforseti, Pétur Ottesen, svo-
hljóðandi yfirlýsingu:
“Vegna þeirrar afstöðn, er
kommúnistaflokkurinn, er hér
starfar undir nafninn Samein-
ingarflokkur alþýðu — socialista
flokku-rinn^ þingmcnn þess
flokks og málgögn, hafa markað
sér tit frelsis, réttinda og lýðræð-
is smáþjóðanna síðustu vikurn-
ar og alveg sérstaklega viðvikj-
andi málefnum Finnlands, lýsa
undirritaðir alþingismenn gfir
því, að þeir telja virðingu al-
þingis misboðið með þingsetu
fulltrúa slíks flokks.”
Undir yfirlýsingu þessa höfðu
42 þingmenn ritað nöfn sin. Þrír
þingmenn, Gísli Guðmundsson,
Haraldur Guðmundsson og Jó-
hann Jósefsson, voru fjarverandi
og gátu því ekki ritað undir yfir-
lýsinguna.
Engar umræður urðu eftir
þessa yfirlýsingu, enda var það
ekki viðeigandi, þar sem hér
var ekki um neina tillögu að
ræða.
Að þessum fundi loknum var
haldinn lokaður fundur í ís-
landsdeild þingmannasambands
Norðurlanda. — Formaður fs-
landsdeildarinnar. Hermann Jón-
asson, lagði þar fram tillögu,
sem var samþykt með atkvæðum
allra viðstaddra, nema kommún-
ista.
Tillagan er svohljóðandi:
“Vegna þeirrar afstöðu, er
kommúnistaflo kkuæi n n, er hér
starfar undir nafninn Samein-
ingarflokkur alþýðu—sósíalista-
flokkurinn, þingmenn þess flokks
og málgögn, hafa markað sér til
frelsis, réttinda og lýðræðis smá-
þjóðanna síðustu vikurnar og
alveg sérstaklega viðvíkjandi
málefnum Finnlands, er ekki við
það hlitandi að þingmenn kom-
múnistaflokksins séu meðlimir
MRS. B. J. BftANDSON, one of the Patronesses fo-r the
Dance and Bridge, under the auspices of the Jon Sigurdsson
Chapter, I.O.D.E., to be held on February 2nd. (Friday Eve.)
at the Marl borough Ilotel.
Þingmannasambands No-rður-
landa, þar sem hyrningarsteinn
þess félagsskapar er lýðræði og
markmið hans meðal annars aö
styðja að alþjóðlegri friðarhfeyf-
ingu og samvinnu þjóða á milli.
Þess vegna ályktar fundurinn að
víkja alþingismönnunum Brynj-
ólfi Bjarnasyni, Einari Olgeirs-
syni, Héðni Valdimarssyni og ís-
leifi Höfnasyni úr íslandsdeild
Þingmannasambands Norður-
landa.”
Með framangreindri yfirlýs-
ingu og burjvikningu kommún-
ista úr Þingmannasambandi
Norðurlanda hefir Alþing áreið-
anlega túlkað vilja meginþorra
þjóðarinnar og sýnt kommúnist-
um verðskuldaða andúð fyrir
fjandskap þeirra gegn rétti smá-
þjóðanna og undirlægjuhátt við
erlent vald. En nú er það al-
mennings að framfylgja þessari
stefnu í verki, og sýna kommún-
istum i hvivetna þá andúð og
fyrirlitningu, sem starfshættir
þeirra verðskulda. Það á t. d.
að vera fyrir neðan virðingu
allra sæmilegra manna að láta
blaðsnepil þeirra sjást á heimil-
um sínum eða hafa þá með í
ráðum í neinum félagsskap.
Þeir eiga að finna til þess, að
ineð þjónustu sinni við erlent
ofbeldisvald og fordæmingu sinni
á sjálfstæði smáþjóðanna, hafa
þeir fyrirgert rétti sinum til á-
Bókagjöf
Bókasafni háskólans í Mani-
toba hefir nýverið borist i hend-
ur álitleg viðbót við hið islenzka
bókasafn sitt úr dánarbúi Hall-
dórs Jónssonar, er heima átti að
Wynvard, Sask. Er hér um að
ræða 88 bindi vel innbundinna
bóka og tímarita í bundnu og
óbundnu máli. Sumar bækurnar
eru eftir canadiska rithöfunda
af íslenzkum uppruna. T\yær
bækur í þessu safni frá Wyn-
yard, eru næsta fágætar; prent-
aðar 1836 og 1837, Þessi gjöf
er gefin háskólabókasafninu i
sama anda og hið mikla safn
A. B. Olsons, með hliðsjón af
væntanlegum háskólastól í is-
lenzkum fræðum við Manitoba-
háskólann.
hrifa á íslenzk mál. Með slik-
um samtökum almennings verð-
ur fullkomið áhrifaleysi þeirra
bezí: trygt og á öruggaslan og
glæsilegastan hátt slegin skjald-
horg um lýðréttindi einstakling-
anna og frelsi þjóðarinnar, sem
kommúnistar vilja fá erlent vald
til að brjóta niður.
—Tíminn, 5. des.
•
Dýrtiðin
'Aðal-vísitala m atvælanna
hadckaði siðastliðinn mánuð um
23 stig eða 12%. Hún er nú
konlin upp í 219 st. — Vísitala
eldsneytis og ljósmetis hækkaði
heldur meira, eða um 26 stig,
13%.
Hækkunin á þessum tölum
móts við növember i fyrra, nem-
ur á matvælum 29 stigum, þ. e.
hún var 190 st. í fyrra, en ljós-
metistalan er nú 39 stigum hærri
en um sama leyti í fyrra.
Fiskur var eina matvaran,
sem ekki hækkaði i verði í nóv-
ember, en á öðrum nemur hækk-
unin alt að 74% — sykur. Brauð
hækkaði um 33%.
Til samanburðar má geta þess,
að matvara handa 5-manna fjöl-
skyldu, sem kostaði 846,34 kr.
1914, kostar nú kr. 1855.38.
—Vísir 7. des.
•
Kolasmálestin hækkar
um 15 krónur
Kolaverð hækkar í dag um 15
krónur smálestin, úr 77 kr. í 92
krónur.
Vísir átti í morgun tal við
Guðjón Teitsson, formann Verð-
lagsnefndhr og spurði hann um
þessa hækkun.
Kvað Guðjón þetta vera verð-
jöfnun á þrem kolaförmum, sem
væri væntanlegir (einn þeirra
mun þó vera kominn) og birgð-
um þeim sem hér eru fyrir-
liggjandi. Farmar þessir eru
um 13 þús. smál., og eru þeir
um helmingi meiri en fyrirliggj-
andi birgðir. Verð nýju kol-
anna verður því ekki eins hátt
og orðið hefði ef verðjöfnun
þessi hefði ekki verið fram-
kvæmd.
Kolabirgðir hér voru orðnar
óvenjulega litlar, en vonast er til
að ekki þurfi að gera frekari
kolakaup til vors. Eins og les-
Ægilegt námaslys í
West Virginia
Þann 11. þessa mánaðar vildi
til ægilegt slys i Burkley-nám-
unum í West Virginia; féll þar
saman náma, og létu 92 menn
þar lif sitt; milli þrjátíu og
fjörutíu menn hjörguðust af; er
þetta talið eitt hið allra stór-
kostlegasta slys, sem komið hef-
ir fyrir í námasögu Bandarikj-
anna. Jafnskjótt og hljóðbært
varð um slvsið, kom á vettvang
úr nærliggjandi bæjum og hér-
öðum mannfjöldi mikill til þess
að hjálpa til við björgunarstarí-
semina; framan af töldu náma-
fræðingar nokkur líkindi á að
loftræsla í námunni væri slík,
að hinir innilokuðu inenn myndi
halda lífi, en hér fór á annan
veg; þeir voru allir dánir, er
að þeim var komið.
endum Vísis er kunnugt kærði
eftirlitsmaður kolaverzlana
nokkra kolabirgðasafnara fyrir
lögreglunni fyrir skemstu.
—Vísir 7. des.
•
Verzlunarjöfnuðurinn er nú
orðinn hagstæður
um 7.1 milj. kr.
í nóveinbermánuði nam heild-
arútflutningur landsins, sam-
kvæmt bráðabirgðarskýrslum
Hagstofunnar, um 10.5 miljónir
króna, en innflutningurinn varð
um 5.7 milj. króna.
Við mánaðamót okt.—nóv. var
hagstæður verzlunarjöfnuður
orðinn um 2.3 miljónir kr„ svo
að hann'liefir ha'kkað upp í 7.1
miljón í síðastliðnum inánuði.
í lok október var húið að flytja
út íslenzkar afurðir fyrir 52.572
þús. króna, og er því heildarút-
flutningurinn nú orðinn um 63
milj. kr.
í lok október var innflutning-
urinn hinsvegar orðinn 50,220
þús. kr„ svo að hann er nú orð-
inn tæpl. 56.000 þús. kr.
í lok nóvember í fyrra nam
útflutningur innlendra afurða
51.868 þús. króna, en innflutn-
ingurinn var á sama tíma orðinn
45.782 þús. kr. Hagstæður verzl-
unarjöfnuður þá var því orðinn
rúmlega 6 miljónir kr.
-—Vísir 7. des.
Ógnirnar á hafinu
Upplýsingaráðuneytið brezka
tilkynti á þriðjudagsmorguninn,
að Þjóðverjar hefði í vikunni
þar á undan sökt þremur smá-
um brezkum neðansjávarbátum.
En þenna sama dag söktu Bret-
ar miklum kafdreka þýzkum í
Norðursjónum.
Frá Veálurvígátöðvunum
Útvarpsstöðvum Frakka og
Þjóðverja, bar nákvæmlega sam-
an um það á jiriðjudaginn, að á
vesturvígstöðvunum hefði ekkert
sögulegt borið til tíðinda undan-
farinn sólarhring; hafði illviðri
útilokað vigaferli þar um slóðir.
Stríðslánið
Stríðslán canadisku þjóðar-
innar, sem til úthoðs kom á
mánudaginn, fór yfir mark á
tveimur dögum; hafði fólk þá
skrifað sig fyrir tvö hundruð og
fjörutíu miljónum dala; þó
liggja áskriftarlistar enn frammi
um óákveðinn tíma ineð það
fyrir augum, að sem allra flestir
geti fært sér í nyt kaup á lægstu
veðlánsbréf'unum, sem nema
fimtíu dölum.
r
Nýárs hugsanir
(Tileinkaðar frú Steinunni Inge)
* ♦ -f
Þó fjarlægðin oft gjöri fundina strjála
og færri glaðværar stundir,—
því ferðlag lífs yfir lagar ála
er löngum stríðara en hægt er að mála,
og verða því fækkandi fundir.
Þó fótur sé stirður og fjötrar bindi
og fátæktin þróttinn lami,
þá samt er ei bundin ást né yndi,
því andinn — i dulríku þagnar-lyndi,
er alfrjáls —• og ávalt inn sami.
Og þess vegna’ í andans flugvél flýg eg
og ferðast til þeirra, sem ann eg.
Á töfraklæði mitt kátur stig eg
og kólgur lífsins í gegnum smýg eg,
því töframáls flugrúnir fann eg.
Já, til þin eg flögra svo þrátt og þrávalt,
og þó að þú heyrir mig eigi,
þvi eg er á ferðum svo oft og ávalt,
þó oft sé á loftvegum dauft og nákalt,
þá er mér samt vor á vegi.
Eg elska þá sál, sem vill unna og lifa,
og altaf er starfandi kraftur
og sannleikans rúnir vill sifelt skrifa
og seglin vill aldregi fella né rifa,
né snúa til Urðarheims aftur.
Með þeim einum kýs eg mér leiðir að leggja,
sem langar að sjá og skilja
og ei vilja haltra til hliða beggja,
né hylja sig innan dimmra veggja
og eiga engan einstaklings vilja.
Með þeim vil eg ferðast, sem frelsinu unna
og fvlla loftið með óði,
sem leita uppi tærustu lifsins brunna
og lífrúnir guðdómsins meta kunna,
en lita’ ei alt lifið í blóði.
S. B. Benedictsson.
*—— — —