Lögberg - 09.05.1940, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. MAl, 1940
Fannatöfrar
(Þýtt úr ensku)
“Enn á ný verð eg, kæra ungfrú, aft tjá
yður þakklæti mitt. Góðvild yðar gerir mér
hugsunina um varðhaldið jafnvel þungbær-
ari en áður.“
Við þessu svaraði hún rólega.
“Því eruð þér svo viss um að lenda í
fangelsi?”
Hann ypti öxlum vonleysislega og' svar-
aði:
“Eg kemst nú aldrei út yfir latidamær-
in.”
Hún leit til hans stórum augum eins og
hugsandi og sagði:
“Rg veit hvernig yður gæti hepnast að
gera það. ”
Hann andvarpaði nú enn og svaraði:
“p]g hefi víst heyrt slíka staðhæfing
áður. ”
“Ekki frá mér, ” svaraði hún atvöru-
þrungin. “ Eg segi yður það í alvöru, að
þér hafið nú sannarlega himinsent tækifæri
til að sleppa jdir landamærin.”
“En á hvern hátt?”
Hún laut að honum og sagði með alvar-
legri einlægni í röddinni:
“Hlustið nú á! “A morgun fara ætt-
iftgjar Karls með lík hans til Svisslands.
Kistan kom núna eftir miðjan daginn, og
kistulokið er allareiðu fest á hana. Þau hafp
fengið stjórnarmerkið stimplað á skjöl sín,
og ráðstafað flutningnum. Alt er í röð og
reglu — og fvrirhöfnin engin né spurning-
um að svara við landamærin. Engin töf.
Kftir hádegið á morgun verður kistan komin
heilu og höldnu til Menasle.” Hún Jvaguaði
og veifaði höndunum glaðlega þessu til sönn-
unar.
“Hamingjan góða!” Hann starði á hana
eins og steini lostinn.
“Hvað væri þessu til fyrirstöðu?” svar
aði hún þýðlega. “Þér eruð allareiðu sem
dauður. Og haldið áfram að vera það ögn
lengur. Ekkert annað — og þér takið Karls
pláss í kistunni. Við getum sameiginlega
komið í framkvæmd þeim litlu umskiftum.
Karl verður svo jarðaður hér. Með nafri
úr smíðastofunni get eg séð um að þér hafið
nægilegt andrúmsloft í kistunni. En þetta
er alt svo einfalt. Endurlífgan yðar tefst ögn
— það er alt og sumt, — eða unz þér komist
til Menasle.”
Þessi djarflega ráðagerð hennar gerði
hann orðlausan nokkra stund. En svo sagði
hann kjökrandi:
“Eg gæti ekki gert þetta.”
“En þér verðið að gera það.” Hún
kinkaði kolli þýðlega honum til hvatningar.
“Hví skvlduð þér hafa beig af lítilsháttar
dauðsmanns umbúðum, þegar ]>ær einmitt
hjálpa yður til að halda lífinu? Var ekki
eitt sinn til einhver munkur, sem svaf í
kistu sinni á hverri nóttu? Með hve glöðu
geði myndi eg líka gera það, ef eg aðeins—”
Hún þagnaði snögglega, og þungur sorgar-
svipur breiddist yfir andlit hennar.
“Ef aðeins hvað?”
“Ef eg einungis fengi að lifa.”
“Þér eruð heilsuveil,” sagði hann með
einkennilega viðkvæmri rödd.
Hún brosti um leið og hún svaraði:
“Já, eg er mjög vesæl. Og eg mun ekki
ná heilsunni aftur. En eg er ekkert óróleg
út af því. Bráðum fer eg í minn litla leið-
angur í ofurlitlum trjáviðarkassa. ” Hún
brosti aftur. “0g eg kemst ekki út úr hon-
um aftur. Þe.ss vegna brosi eg að því að
geta nú leikið á dauðann með þessum litla
grikk. ”
Nú færðist yfir þau þung þögn. Hann
gat ekki haft augun af henni, svo djúp á-
hrif höfðu orð hennar haft á hann.
“Þér eruð f.yrirtak,” sagði hann lágt.
Og hann, sem ætíð var svo létt um mál, g'at
nú ekkert meira sagt.
“Þér samþykkið þetta þá?”
“Eg aðhyllLst það. Hann virtist nú
alls-ólíkur sjálfum sér, laus við hið mærðar-
lega yfirskyns-Iátbragð sitt. “Þó með einu
skilyrði. ’ ’
“Og hvert er það skilvrði yðar?”
Hann tók sér nú háleita ákvörðun, slíka
sem hann aldrei fvr á lífsleiðinni hafði gert.
“Að þér farið til Vínarborgar, og upp
í herbergin, sem eg hafði til íbúðar í Felix-
platz. Það er vandalaust, eg læt yður liafa
áritanina. Þar er hlutur nokkur, sem eg vil
að þér takið og eigið.”
“Hvað er það?”
“Það er,” svaraði hann rólega, “skegg-
sá pustöng. ’ ’
“Þakka vður fyrir,” sagði hún og hló
kvrlátlega. “Þér haldið víst ekki, að eg geti
notfært mér slíkan hlut.”
Hann brosti nú ekki, en sagði:
“Flestir myndi láta á þetta, eins og þér
gerið. Þannig ályktaði lögreglan — þegar hún
leitaði í lierbergjum mínum. Skildi það eftir
í baðherbergis-skápnum sem einskis verðan
hlut! En þér, iitla vinkona mín, eigið að
taka þessa skeggsápustöng. Og' innan í
lienni munuð þér finna nolekuð alveg óvænt,
nokkuð, sem mun gera yður ríka; nokkuð,
sem gerir yður unt að leita til beztu sér-
fræðinga og lieimsins mestu heilbrigðis-
stöðva, ólíkum þf-ssum auma stað hér. Það
er í sannleika nokkuð, sem gæti fært yður
aftur lífið og ánægju þess. Takið það sem
gjöf frá mér.”
Hún var rétt að því kemin að' afbiðja
]>etta, þegar eittiivað aftraði henni frá að
gera það. Með hugsanaþrungnu augnaráði
leit hún eins og út í hina endalausu fjar-
lægð nokkur aúgnablik. Svo rétti hún alt í
einu fram hönd sína og mælti:
“Þakka yður fyrir. Eg geng að þessu.
Það er afgert milli okkar.”
“Alvcg afgert,” endurtók hann.
Hún brosti nú aftur til hans og mælti:
“Þér verðið nú að leggja yður út af á
rúmi mínu dálitla stund. 8vo leiði eg yður
við hönd út héðan og við förum bæði inn í
herbergið til Karls.”
Hann leit á hana með undirgefnis augna-
ráði og staulaðist veiklulega upp í rúmið.
Hún breiddi brekánið ofan á hann. Úttaug-
aður eins og hann var, féll hann bráðlega
í blund, en hún settist niður og vakti hjá
hvílunni.
Sextándi Kapítuli
Næsta morgun voru Edlers-hjónin árla
á ferli. Það var Fraulein Rudi einnig. Þeg-
ar frú Edler þrammaði út úr Gasthof, var
hún í æstu skapi eftir langvarandi þráttun
við Anton út af kaupi Karls og skuldareikn-
ingi hans fyrir næturgreiðann. Ekki mýkti
það heldur geð hennar, er liún rakst á Rudi.
sem kom út í framgarðinn rétt þegar verið
var að bera líkkistuna út að sleðanum.
“Þér hér!” gargaði frú Edler. “Hvað
dregur yður út liingað?”
“Mér geðjast vel að morgunloftinu,”
svaraði Rudi kurteislega.
Frú Edler góndi á hana með súrum van-
})óknunarsvip. 1 lágum nöldurstón rak hún
á eftir bónda sínum um að komast upp í
sleðann. Nokkur augnablik fjasaði hún með
hávaða um eitt og annað, kvartaði um livað
akfærið væri lítið og þröngt um sig þar,
ávítaði ökumanninn fyrir ábreiðuniar og
benti honum svo að komast á stað.
“Farið vel,” kallaði Rudi, þegar ferða-
fólkið lagði upp. “Og góð ferðalok.” Hún
veifaði hendinni sem skilnaðarkveðju, þaðan
sem hún stóð þarna í mannlausum gistihúss-
garðinum, svo undur einmana og yfirgefin,
í hillingu gagnvart gráleitri og kuldalegri
morgunskímnnni.
“Góð ferðalok, ”urraði í frú Edler frá
sleðanum. Hún gaut tortryggnislegum aug-
um á bónda sinn og hreytti út úr sér: “ Það
er svo! Hvað meinti hún með því?”
“Hvernig í fjandanum ætti eg að vita
það?” svaraði hann.
Gremjusvipurinn magnaðist í þunnu
andliti frúarinnar og liún sagði hranalega:
“ Þú þarft ekki að arga til mín, maður minn.
Eg þekki þig eins og þú ert.”
Orðasennan milli hjónanna hófst nú aft-
ur og hélzt óslitin alla leiðina til Taube.
Þá varð stundarhlé á jaginu, meðan þau voru
að greiða ökumanninum ferðakostnaðinn frá
Gasthof og flytja sig yfir í bílskrifli, sem
þeirra beið við veitingahúsið. 1 þessu flutn-
ingsfæri, sem opið var að aftan, lögðu þau
á stað til Breintzen; urðu bæði að troða sér
niður í sætið hjá ökumanni, með kistu Karls
og- annan farangur í bílnum að baki þeim.
Þetta var ekki löng leið og ferðin ánægju-
legri en með sleðanum um morguninn; þau
voru nú í bollaleggingum viðvíkjandi mun-
unum, sem Karl hafði látið eftir sig. Sér-
staklega var það úrið, sem þau ræddu um,
og hróðug sýndu ökumanninum. Hann lét í
ljós þá skoðun sína, að í því feldist heill
fjársjóður, er næmi eitt þúsund skildingum
að minsta kosti.
“Hamingjan góða!” hrópaði frú Edler
og stakk ]>essum dýrgrip aftur niður í hand-
tösku sína, um leið og hún bætti við: “Svo
mikið! Haldið þér það?”
Ökumaðurinn var allmikill veraldarmað-
ur, og gerði með mörgum orðum grein fvrir
þessari skoðun sinni um verðgildi úrsins.
“Meðal annars er }>að verðið, sem nú
er á gullinu, ” sagði hann. “Það hefir alt
af verið að hækka og hækka meir og meir.”
Frú Edler sagði ekkert við þessu en leit
liróðug til eiginmannsins, eins og hún vildi
gefa í skyn að athafnir þeirra í þessu efni
gæti orðið jafnvel ábatavænlegri en þau
hefði búist við. 1 þessum ánægjulegu hug-
leiðingum komu þau til Breintzen, keyrðu
upj> að brúnni og nárnu .staðar við rauð- og
hvít-röndótta varnargrindina.
Brúin var öfluglega varin. Auk hinnar
venjulegu landamæra-lögreglu stóð þar fót-
gönguliðsfylking. Millilanda-viðsjár höfðu
vaxið mjög, og engum var leyft að fara fram
hjá varnargirðingunni fyr en eftir nákvæma
rannsókn.
Eftir á að gizka tuttugu mínútna bið
komu til þeirra tveir lögregluþjónar.
“Hvað liafið þið þarna?” spurði annar
þeirra liranalega.
“Lítið á vegabréfin, og þér getið þar séð
hvað eg hefi meðferðis,” nöldraði hr. Edler.
“Það er óþolandi, þegar heiðvirðir vegfar-
endur eru látnir bíða svona og eyða dýrum
tíma leigubílsins. ”
“Hafið yður hægan,” sagði liinn lög-
reglumað'urinn, hánefjaður og varaþunnur
náungi. “Annars verðið þið kannske að bíða
lengur en þér haldið nauðsynlegt. ”
Svo þreif hann leiðarskjölin af Edler, og
yfirvegaði þau nákvfemlega ásamt félagan-
um, er yfir öxl hans gægðist. Að lokum
mælti hann:
“Svo þið eruð þá að pranga með stirðn-
aða líkami, að því er virðist. Hvað hafið
þið í hyggju að gera við þennan skrokk?”
Frú Edler tók nú fram í og sag'ði með
þjósti:
“Leyfið mér að seg'ja yður, að við erum
Svisslendingar og góðir borgarar. Yið kom-
um ekki liingað til að láta smána okkur.”
“Þér eruð sjálfri yður til smánar, kona
góð,” sagði annar lögregluþjónninn. “Slíkt
líka andlit!”
Frú Edler varð svartblá í framan af
reiði. “Það er andlitið, sem guð gaf mér.
Eg vildi nú heldur liafa það, en pípuleggina
yðar.”
“Nú er nóg komið,” sagði hinn. “Hér
er um alvarlegt og áríðandi efni að ræða.
Við verðum að líta ofan í kistuna. Yðar
orð eru eina sönnunin, sem við höfum. 1
henni gæti verið óleyfilegur varningnr, vopn,
skotfæri eða eitthvað annað slíkt.”
Edler reyndi nú af öllum mætti að halda
í hemilinn á sinni reiðu frú, og flýtti sér að
svara:
“Gerið eins og yður þóknast,” sagði
hann. “Varist aðeins að fremja nokkur
helgispjöll. Slíkt er mikil synd. Og lialdið
mér hér ekki þar til klukkustundin er liðin,
eða þér verðið að sjá um leigugjald bílsins. ”
“Sæktu undirflokksforingjann,” sagði
fyrri lögregluþjónninn við félaga sinn. Eng-
inn mælti nú orð meðan þau biðu flokksfor-
ingjans.
Innan í kistunni lá prófessorinn og kald-
ur angistarsvitinn bogaði út um allan líkama
hans. Gegnum þunnar fjalirnar barst skýrt
til hans hvert orð samræðunnar fyrir utan.
Eftir að hann í upphafi ferðar hafði sigrast
á ónotabeig af að vera þannig inniluktur í
líkkistunni, fór hann að gleðjast með sjálf-
um sér yfir því hve vel ferðin gengi og af
því hvað vel færi um sig í snyrtilegum um-
búðunum. Hann hefði nægilegt andrúmsloft,
hefði ekkert annað að gera en að liggja kvr
og rólegur með háar og glæsilegar vonar-
hug'sanir sínar, þar eð Edlers-hjónin önnuð-
ust ferða-umstangið. En þessar ánægjulegu
hugsanir lians urðu nú alt í einu fyrir slæm-
um árekstri. Og það fór hrollur um hann,
er hann heyrði fótatak nálgast og rödd
foringjans þegar hann spurði:
“Hvað er hér um að vera? Er þetta
fólk í tollsvikabraski?”
“Við vitum það ekki, herra foringi.
Þau hafa þarna með sér grunsamlegan tré-
kassa, eða líkkistu,” sagði lögregluþjónninn.
“Líkkistu, segið þér# Hvað er í henni?”
“Hvað haldið þér?” hrópaði frú Edler
bálreið. “Ilvað lætur maður vanalega niður
í þær kistur? Lík, mundi eg segja, nema eg
va>ri vitfirringur!”
Prófessorinn nötraði nú af skelfingu
enn meir en áður, við að heyra þessa ófyrir-
leitnu frekju konunnar. “Þeir hljóta nú,”
hugsaði hann, “að grenslast eftir því hvað
kistan hefir að geyma.”
“Við skulum nú brátt komast af því,
hver er vitf irringur, ” sagði foringinn.
“Ilvar eru skjöl yðar?”
“Skjölin okkar!” grenjaði frú Edler og
benti á mjóleggjaða lögreglumanninn. “Pípu-
leggur hefir haft þau í höndum síðastliðna
hálftímann.”
“Hérna eru þau, hr. foringi. Þau virð-
ast vera öll í góðu lagi. Samt sem áður—”
Nú varð önnur þögn. Prófessorinn sá
í liuga sínum andlit foringjans þar sem hann
væri með tortryggnislegum svip á andlitinu
að yfirlíta skjölin. Óvissan ætlaði alveg að
gera út af við öldunginn í kistunni, og hann
var ósjálfrátt farinn að flytja bæn um að-
stoð almættisins, og lofaði með lieitum iðr-
unartárum að halda fast við betrunarásetn-
ing sinn.
Svo barst honum alt í einu, þangað sem
hann lá þarna skjálfandi, rödd yfirmannsins:
“Hér er alt í góðu lagi. Fólk þetta er
að flytja lík Edlers heim með sér. Hann var
fyrir tveimur dög-um skotinn til dauðs af
okkar mönnum. Eg veit um allar kringum-
stæður þessu viðvíkjandi.”
Augnabliks þögn varð nú enn. Svo
sagði lögregluþjónninn:
“Það er ágætt, herra foringi!”
Það lá við að prófessorinn félli í yfirlið
af tómri hugarfróun; en í gegnum doðavím-
una heyrði hann þó frú Edler nöldra nokkur
orð, fann bílskriflið hreyfast og leggja aftur
á stað' áleiðis yfir bryggjuna. Nú var hann
þá eftir litla stund loksins kominn til Sviss-
lands. . . .
Það sem eftir var leiðarinnar toru þau
án þess að nokkuð óvænt bæri við, og náðu
til Menasle um það bil er á strætaljósslömp-
unum var kveikt og ilmi-þrungið daggarloft-
ið angaði í svölu næturhúminu. Jafnvel frú
Edler liafði nú náð jafnvægi geðsmunanna
eftir happasæl ferðalok. Er þau náðu heim til
sín, í litla og lágreista liúsið við útjaðragötu
bæjarins, sá hún um að kistan væri af bónda
sínum og ökumanninum borin inn í auka-
svefnherbergi uppi á loftinu. Eftir svo að
senda Edler niður í eldhús til að undirbúa
kvöldverðinn, fór hún í óða-önn að laga til
í herberginu og setja þar alt í röð og reglu
til undirbúnings þess að sýna nábúunum
]>angað inn áður en útfararathöfnin byrjaði.
Fyrst kveikti hún á kerti við höfðagafl
kistunnar, sem hún prýddi með snoturri á-
breiðu. Svo dreifði hún úr veraldarmunum
Edlers á búningsborðinu: úrdjásnið með
keðjunni, bikarana, beztu fötin hans og pen-
ingana, sem hún hafði þrengt Anton til að
láta af liendi í mánaðarkaupið, og svo skíða-
verðið. Þá leit hún viðkvæmnislega á þenn-
an fjársjóð sinn, og fór svo niður til að gæða
sér á heitum svínakjöts kveldverði.
Bkki var hún fyr farin út úr herberg-
inu, en prófessorinn áleit tíma kominn til
að hreyfa sig. Fyrirhafnarlaust losaði hailn
kistuloks-boltana (sem festir voru að innan-
verðu frá, eins og Rudi hafði séð um), lyfti
svo frá lokinu og steig niður á gólfið. Hann
tevgði úr sér einu sinni eða tvisvar og beygði
stirða knjáliðuna. Tilfinningin um að vera
nú laus og algerlega frjáls, hresti hann betur
en bezta vín. Alt í einu stóð hann teinréttur
og starði á fjársjóðinn, er frú Edler hafði
dreift út um búningsborðið. Honum varð
bilt við, og hann hikaði sig, eins og einbúi er
föstuheit hefði tekið, og vætti ögn varirnar
með tungubroddinum. Hugarstríð lians var
augljóst. Einu sinni eða tvisvar reyndi
hann að losa sig við freistinguna. En hún
lét ekki bugast.
Að lokum andvarpaði hann, gretti sig
og kæruleysisglott breiddist yfir andlitið.
Öll lians guðrækilegu heityrði og betrunar-
ásetningur hurfu samstundis. Hann steig'
hröðum skrefum upp að búningsborðinu.
Prófessorinn liafði nú aftur fundið sjálfan
sig.
Léttur í spori og hreyfingum smeygði
hann sér úr fatagörmunum er hann var í og
klæddi sig í Feztu fötin, sem hann fann
þarna. Svo stakk hann úrinu lipurlegaó
vasa sinn, og hengdj hina þungu keðju
framan á sig þversum vestisbarmana. Þá
greip hann hina svörtu handtösku frú Edlers
og þrýsti niður í hana því sem eftir var af
fjársjóðnum, silfurbikurunum, og til uppbót-
ar tveimur gyltum skrautmunum, er stóðu
á arinhillunni. Leiðarbréf Karls hafði liann
og á burt með sér. Auðvitað væri það nú
ekki viðeigandi vegabréf, en það gæti dugað
ágætlega, þó að frönsku varðmennirnir við
landamærin liti að líkindum forvitnislega
snöggvast á það.
Svo leysti hann af hendi síðustu listar-
iithöfnina ]>arna. Á miða, er hann reif af
fóðri búningsborðs-skúffunnar, ritaði hann
með prentletri:
Farinn til að fá mér bita. — Kem aftur
seinna.
Þetta lagði^ann á galopna kistuna.
Þegar hann svo hafði rent augum umhverfis
í rænda herberginu, greip liann upp svörtu
töskuna, ýtti upp glugganum og rendi sér
niður eftir regnvatnsrörinu. Hann var kom-
inn út úr liúsgarðinum og á leið til járn-
brautarstöðvarinnar áður en frú Edler var
farin að smakka svínakjöts sælgætið sitt.
Klukkutíma seinna, vegna einhverra eft-
irþanka, fór frú Edler svo aftur upp í útfar-
arherbergið ásamt nokkrum vinkonum sín-
um, sem komið höfðu til að öðlast trúarstvrk
og hærra hugarflug við að leiða sjónum þann
er á lieiðvirðum líkbörum lægi. Á þröskuld-
inum stanzaði frú Edler og hristi ögn höf-
uðið, eins og til viðvörunar, um leið og hún
gekk inn í herbergið. Þar stanzaði hún og
saup hveljur til að ná andanum; hún starði
svo að augun belgdust út eins og þau ætluðu
að detta úr höfði hennar, og munnurinn opn-
aðist sem á þorski. Svo veifaði hún hand-
leggjunum út í loftið, um leið og skerandi
hljóð brauzt út af vörum henni. Þegar hún
svo leit augum tóma búningsborðið, rak liún
upp annað org. Hún tutlaði í hár sér, beit
í fingurna, sneri sér við í skyndi .og rak
bónda sínum rokna högg á eyrað. Svo velt-
ist hún veinandi niður á gólfið. Hitt fólkið
hljóp út úr herberginu óttaslegið, eins og
allir árar væri á hælum þess.