Lögberg - 27.03.1941, Side 3

LÖGBERG, FIMTUD AGIN N 27. MARZ, 1941
3
ar hér á iandi. (Eina undan-
tekningin, at' þeim, sem veru-
leöa konia við söguna, er Hólm-
f'iður skáldkona, og a. n. 1. Veg-
n,ey °g örn úlfar). Ádeilurnar
a brask þess, fjárdrátt og svik-
senii. harðýðgi, drykkjuskap og
andatrú, inissa þvi lang-oftast
iiiargs^ eins og ádeilurnar i fyrri
Sngunni. (Þó er drykkjulátum
drykkjuvaðli sæmilega lýst i
kup-). Af því, sem Kr. E. A.
ballar “ilmandi skáldskap” er
engu minna en í “Ljós heims-
jns, 0g skulu hér tekin nokkur
ilmandi” skáldskaparblóm til
d»mis:
kvi
“Piltur
rinn var alhress sam-
v*mt kraftaverki (iPölge et
Jrakel — biS- 5), — “Hann var
rJúður og bústinn, ineð kinnar
uti á öxlum” (bls. 6) — “Það
ern nú þrír dagar síðan hjart-
^•"asti blessaður auminginn
JUinn var borinn út úr fletinu
nar seni Jiú svafst í nótt,” sagði
Un i köldum æðru- og sálu-
jálpartóni likt og opinn fisk-
iullur á viðavangi” (bls. 12).
öreglulegir hópar af börnum,
Sem höfðu verið að leika sér oní
s urðinum . . . gerðu aðsúg að
Piltinu-m, af því að hann var
angUr, með trefli” (bls. 25 — öll
rasögnin þarna er annars “sad-
istiskt” smjatt). — “Inn með
lrÖinum reið maður nokkur
'eim ólmum hestum.” (bls. 27
háðum í einu, eftir orðanna
'jóðan, annars er sagt, að hafa
til reiðar). — “Pilturinn stóð
enn i reiðileysi í götunni . . . og
r altof langur, og kunni enn
* a við sig í lóðréttu ástandi”
ls- 3l). — “Hann . . . fór að
um þessar upphöfnu (op-
"jede) dulskynjanir” (bls. 37).
^ öentíð” (bls. 59 og víðar, —
den Tid; getur verið að fleiri
en söguhetjur Kiljans sletti Jiess-
ari dönsku og annari, en tæpast
leS«ur þó neinn áherzlu á fyrstu
amstöfu þessarar ambögu, eins
°k hér verður að ætla að gert sé).
Þarna sérðu hana Hlaupa-
öllu senl i((jrn meg
KurIniönnum (bls. G1 — rétt
eins °d það væri venjan að kon-
Ur
eða
ske
fcttu börn hver með annari,
nieð einhverjum öðrum
“UPnum en karlmönnuin). —
ann var dubbaður til hins
^"tkennjlega lóðrétta ástands,
, 1 er svar mannlífsins við
^ngdarlögmálinu” (bls. 66). —
ann var sendur í uppölslu að
Fæti undir Fótarfæti” (bls. 80).
— “Pilturinn . . . hlustaði með
ölluni likamanum” (bls. 91). —
“Svör hennar gengu á háleggj-
um eins og nokkurs konar skáld-
skapur” (bls. 92). —- “Mennirn-
ir sungu f Betlehem er barn oss
fætt bak við J>ilið” (bls. 96). -
“Ef Jiað er guð sem kom í veg
fyrir að við höfðum ekki mál-
ungi matar” (þ. e.: ef guð kom
því til leiðar að við höfðum
m. m. — bls 125). — “örlög
nafnlausra manna, lárétt og lag-
laus . . . voru smátt og smátt
farin að rísa í ákveðnum hljómi”
(bls. 129). — “Hið Ijúfa og
friðsæla regn . . . töfraði draum-
lausan svefn í brjóst skáldsins i
stað Jiess að fylla Jiað af heim-
spekilegum niðurstöðum” (bls.
144). Hún starði á hann stórum
oráðinsaugum eins og í angist
(som i Angst — bls. 144—45).
-—- “Andlit hennar, . . . þessi ó-
uppleysanlegi töfrahljómur þess
að vera og vera ekki (bls. 150).
—• “Það er skáldlegt að slá —
soldið, ekki lengi” (bls. 157). —
“Ofurvarandis” (bls. 158, —
“soldið” ag “óforvarandis,” tvö
dæmi af mörgum um latmæli og
ambögur). — “Hann . . . liggur
eins og soðlcæfa í skoti inn i
fjarðardölum” (bls-. 158—59).—
“Hver situr þar . . . nema Þór-
unn í Kömbum, andapíkan sjálf,
tvibytna, hálfhvít og glerkend”
(bls. 163). — “Já kanski er ekk-
ert eins óskylt veruleiknaum og
fullkomnun veruleikans sjálfs”
(bls. 201 — þetta eru víst “heiin-
spekilegar niðurstöður”). —
“Heyið eitt hélt uppi ráðdeild
og framtaki og þornaði af sjálfii
sér i góðviðrinu fyrir Bankann
(bls. 220). — “Honum (var)
innanbrjósts eins og lélegu am-
boðskrjádeli við hliðina á fá-
gætri sniáð” (bls. 223). — “Hann
kveikti sér í vindlingi með of-
mettri grettu í fríðu, hirtu and-
litinu” (bls. 223). — “Stassjón-
istinn horfði á þessar aðfarir
með morð í augnaráðinu” (med
mord i Blikket — bls. 227). —
“Það er einn af þessum hljóðu
síðsumarsdögum með hvítu sól-
skini og engri sönglist, eins og
ung stúlka sem er orðin gömul”
(bls. 232). — “Sigurvagnar drott-
ins (]i. e. kerrurnar í þorpinu)
vildu ekki fyrir nokkurn mun
aka yfir hinn sérkennilega neyt-
anda” (bls. 249). — “Ef skófatn-
aður væri falur samkvæmt rétt-
Skoðið hann nú þegar!
Þér sættið yður ekki
við neinn annan Plóg
tVeitið athygli Case Centennial við vinnu á akrinum.
Hyggið að hve nákvæmlega þessi hraðvirka vél fer
um strá og stofna, og hreinsar alt, sem á vegi hennai'
,verður án þess að hristings verði vart, eða hún sogi
í sig rusl. Setjist á dráttarvélina, og veitið þvi eftir-
tekt hve hinir löngu stjðrnvelir eru ávalt til taks, og
rista dýptina svo nákvæmlt að tilsvarar broti úr þumlungi.
Veitið því ennfremur athygli, hve hin olíusmurða orkulyfta
vinnur verk sitt greiðlega þð við torf og illgresi sé nð etja.
Berið Case Centennial saman við aðra plóga í sama jarð-
vegi og sömu dýpt. pér sjáið hve dráttarvélin dregur hann
auðveldar og fljðtar. . . . ef til vill I hærri gear . . . fyrir
uiinna eldsneyti á ekruna. Skoðið hið ramgerða bakhjól og
Mnn hagkvæma útbúnað þar að lútandi, ?em útilokar of-
Þrýsting frá jarðveginum, og gerir kleifa plægingu á auka-
ekru með orku, sem að öðrum kosti færi fyrir gýg. pér
Kangið fljótt úr skugga um það, hve vel þessi er sterkbygð
°S þar af Ieiðandi endingargóð, bómur, hjól og völtur af
traustustu gerð. Sannfærið yður um, að Centennial er
ekkert dýrari en algengir plógar. Skoðið þenna plóg hjá
Case umboðsmönnum.
CetdennUuC VHxrw
ahiary . Bdmonton
J. I. CASE CO.
Regina - Saskatoon
Winnipeg
Toronto
lætinu, hver mundi þó eiga á
fæturna,” (bls. 256). — “Prókúr-
istinn . . . kingdi, þannig að
barkakýlið tók stóra dýfu” (bls.
257) — og “Barkakýlið á mann-
inum . . . virtist ætla að hrapa
niður fyrir þind” (bls. 260) —
athugunargáfa höf. virðist frem-
ur lítt þroskuð, því að annars
hefði hann orðið þess var, að
barkakýlið lyftist upp þegar
kingt er, en tekur hvorki dýfur
né hrapar). — “Stúlkan hafði
alt í einu skipt um registur”
(registur á líkl. að þýða radd-
blæ eða tóntegund, en sú rnerk-
ing orðsins er ekki til í íslenzku
— bls. 273). — Á bls. 282 eru
eftirmæli eftir Eilífðardaða, sem
skáldið kvað, er hann hugði
Daða inni hrendan í Höll sumar-
landsins; er síðasta erindið svona
og þarf víst engar undirstrik-
anir til þess að menn skvnji ilm-
inn af skáldskapnum:
Á morgun ó og aska, hí og hæ
og ha og uss og pú og kanski og
sei-sei
og korríró og amen, bí og bæ
og bösl í hnasli og sýsl í rúsli og
þey-þey,—
Þetta erindi gefur ekkert eftir
vísunni, sem kend er við Æru-
Tobba, og tel eg vel til fundið
að láta það reka blómvandalest-
ina úr Höll sumarlandsins, þótt
enn sé margt af sama tagi og til-
vitnanirnar hér á undan ótínt
úr þeim “ilmandi” skrúðgarði.
—Lesb. Mbl.
“Stóridómur”
Þegar fyrra stríðið stóð yfir
var Bandarikjamönnum legið á
hálsi fyrir það hve seint þeir
fóru af stað. En þegar þeir
loksins gengu í lio með banda-
mönnum, var þeim hrósað á
hvert reipi. Birtist þá grein í
einu dagblaðinu í Winnipeg þar
sem í alvöru var stungið upp á
því að Bandaríkin og Canada
skipuðu sameiginlega nefnd til
Jiess að endurrita sögur béggja
landanna; nema burt úr Can-
adasögunni alt það, sem Banda-
ríkjamönnum þætti ógeðfelt um
sig og úr Bandaríkjasögunni alt
það sem Canadamenn teldu sér
niðrandi. f staðinn fyrir Jiað,
sem burt yrði felt skyldi sinella
i sögurnar einhverju fallegu —
lofi á báða bóga (“eitthvað gott
um mig,” sagði Fúsi á Hala).
Með öðrum orðum var stungið
upp á þvi í alvöru að skipuð
yrði nefnd beggja þjóðanna til
þess að falsa sögu beggja land-
anna.
Þetta einkennilega atriði datt
inér í hug þegar eg las Stóra-
dóm Mrs. Sigrúnar Ingibjargar
Lindal í Lögbergi nýlega. Hún
segir að Landnámssagay Vestur-
íslendinga sé mjög skemtilega
og skáldlega skrifuð eins og
Þ. Þ. Þ. eigi vanda til. En hún
finnur það að bókinni að hún
flytji of mikinn fróðleik um
fsland; að hún segi frá eldgos-
um og skepnufelli, Jarðskjálftum
og hafísum, kúgun og hörmung-
um; að hún segi frá meðferð á
gamalmennum og fátæklingum;
að vitnað sé í rit höfundar sjálfs
og margar aðrar merkar bækur
og fróða menn. Sömuleiðis finn-
ur hún að því að sagt sé frá
breytingu fólks að ásýnd og hör-
undslit við ólikt loftslag hér í
landi. Alt eru þetta syndir á
móti þeim heilaga anda, sem
stjórnar penna frúarinnar; allan
þann sannleika á að forðast að
nefna og líklega búa til eitthvað
fallegt í staðinn; eða þá skrifa
söguna undirstöðulausa, lýsa
vesturferðunum tildragalausum
og ástæðulausum.
Hvort þetta er í þeim tilgangi
gert að skapa þeirri flugu vængi
heim til fslands að söguritarinn
sé fslands-óvinur, veit eg ekki;
en Jiannig lítur það út frá mín-
um bæjardyrum. Það mun samt
liggja Þ. Þ. Þ. í léttu rúmi.
Hann veit sem er að flestir skilja
Jiann sannleika að einn öflugasti
þráðurinn í þeirri taug, sem nú
tengir saman Vestur- og Austur-
fslendinga í bróðurlegri sam-
vinnu og góðhug, eru hinar hlýju
og fögru kveðjur, sem fluttar
voru frá oss Vestmönnum fyrir
átta árum; þær kveðjur létu vel
í eyrum og festu djúpar rætur
þegar Þorsteinn flutti þær þar,
sem hann gat talað við alla þjóð-
ina i senn.
Hvor-t þessar línur verða af
einhverjum taldar óvildarmerki
til fslands frá minni hálfu, því
skeyti eg ekki. Tilfiitningar
mínar gagnvart íslandi og skoð-
un mína á því þekkja flestir.
Eg Var að lesa ritdóma Jieirra
Dr. Stefáns Einarssonar, séra R.
Marteinssonar og Mrs. Sigrúnar
Lindal; til samanburðar fyrir þá,
sein nýlega hafa lesið hinn síð-
astnefnda langar mig til þess að
fella hér inn í nokkrar setning-
ar úr hinum. • Séra Rúnólfur
hefir varið samvizkusamlega
mestum hluta æfi sinnar til bók-
mentastarfa. Honum farast orð
á þejssa leið: “Frásögnin i
þessari bók er skemtileg, með
sprettum jafnvel töfrandi — Þor-
steinn er skáld og þaðan er hon-
um runninn sá máttur, sem
gefur frásögninni líf, blæ, sam-
anburð, samliking, myndir; eitt-
hvað sem lyftir henni yfir hið
hversdagslega upp í æðra veldi.
En hann hefir einnig annan eig-
inleika til að bera: hann er
strangvísindalegur i meðferð
sinni á heimildum. Hann hefir
safnað að sér mikluni efnivið-
um; hann hefir bæði vilja og
skarpskygni til að finna sann-
leikann; hann hefir sannanir
fyrir staðhæfingum sínum, og
þar sem hann styttir frásögn
heimilda er það vel af hendi
leyst. Með öðrum orðum: hann
er bæði skáld og vísindamaður.
Hvorttveggja kemur að góðu
haldi í sögustarfinu, og til sam-
ans skapar þetta það jaftivægi,
sem nauðsynlegt er til þess að
alt fari fram bezt úr hendi og
Verkið verði að sem mestu
gagni.”
Þannig farast séra Rúnólfi orð
eftir lestur bókarinnar.
Og hér eru fáeinar setningar
eftir Dr. Stefán Einarsson; hann
er prófessor við Johns Hopkins
háskólans í hinu mesta áliti:
/
et,

En það er ekki eins
UNDRUNARVERT
er um ræðir
BRANVIN
GÆÐIN
Greiðið elckert iðgjald fyrir gæðin.
Hið mjúka bragð og hin hressandi
efni þessa Branvin, Rauð og Hvit Vín,
kosta yður ekkert meira en algeng vín.
Jordan Wine Company, Lámited
Jordan, Canada
Búa einnig til hið fræga Challenge Portvín
og Sherry
JORDAMS BRANVIN
B í G G^E^S T WINE V A L U E
V A L U E
This advertisement is not inserted by G.L.C. Commission. The
Commission is not resDonsible for statements made as to quaiity ot
Jiessi vinnubrögð í minum aug-
um, eru vægast sagt óskiljanleg.
Ef hún tók sæti í nefndinni í ær-
legum tilgangi, þá átti hún að
sjálfsögðu að gera tilraun til þess
að benda meðnefndarmönnum
sinum á rétta leið, því það leyn-
ir sér ekki að hún skoðar þá sem
villuráfandi sauði; eins hefði
hún þá átt að sýna söguritaran-
um fram á það “prívat” og vin-
samlega at5 hann mætti ekki
framar drýgja þá stórsynd, að
vitna í merkar bækur og fróða
menn; ekki heldur feta í fótspor
Jóns sagnfræðings, Þorvaldar
Thoroddsens eða Sigurðar Nor-
dals með því að vitna til eigin
rita.
Siff. Júl. Jóhannesson.
Landnámssaga íslendinga i
Vesturheimi er til sölu hjá Sveini
Pálmasyni að 654 Banning St. og
Sig. Júl. Jóhannessyni að 806
Broadway Ave.
Heimilisleysi
Heiminn sýkir lyga lið,
lög er svikja’ og banna;
Himnariki hrörnar við
hrolca slikra manna.
Vekur allra Jiursa þys
þrætu spjalla smiður,
svo að hallir Helvítis,
hristar, falla niður.
Á þvi bergi brotnar flest,
böl til mergjar strevma:
þeir sem ergjur elska mest
eiga hvergi heima.
Pálmi.
♦
BORGIÐ
T.OGBERG
♦
48ustncBð
DR, B. H. OLSON
Phones: 35 076 . 906 047
Consultation by Appointment
Only
•
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manitoba
“Þ. Þ. Þ. hefir sýnt það að
hann er slyngur sagnaritari. Vel
valið bréf-eða blaðagrein er oft
ærið efni í höndum hans--------
Þ. Þ. Þ. lítur réttilega svo á, að
saga Vestur-íslendinga sé um
leið saga fslands frá landnámstíð
til Jiess tíma, sem Vesturfarar
fluttu af landi burt. Framar
öllu er Jiað þó nauðsynlegt að
gera sér grein fyrir orsökum
þeim, er beinlinis leiddu til vest-
urferðanna. Þetta er ástæðan til
Jiess að fyrsti hluti bókarinnar
(80 bls. af 253) er í raun og
veru hallærissaga íslands. Fæstir
vesturfarar gerðu það að gamni
sinu að flytja, heldur rak þá fá-
tækt og neyð. Yfir þeim stóð
með reidda svipu “landsins forni
fjandi” hafisinn, og undir iljum
þeirra brann hinn sami viðsjáli
eldur, er eytt hafði landi og lýð
alt úr fornöld fram. — Að Iokum
við eg þakka Þ. Þ. Þ. og öllum,
sem að standa, fyrir þessa mynd-
arlegu byrjun á sögunni. Cæt
eg og ekki óskað þéim annars
betra en að verkið megi hafa eins
góðan framgang og upphaf þess
hefir orðið merkilegt.”
Hvort meira sé byggjandi á
dómum Mrs. Lindal eða þessara
manna, um það verður almenn-
ingur að dæma. “Stóradóm” er
áfrýjað til hans.
Eg hefi áður skýrt frá því að
eg muni síðar minnast stuttlega
á ritdóma þá, sem birzt hafa um
bókina — einhvern tima við
tækifæri. Eg skal ekki eyða
mörgum orðum um þetta síðasta
skrif í Lögbergi. En sökum
þess að Mrs. Lindal tók kosningu
í Sögunefndina og við hrósuðum
happi yfir því að eiga þar góða
og einlæga liðsvon, þá fanst mér
— og fleirum — þetta koma eins
og fjandinn úr sauðarleggnum;
og eg verð að skýra frá því að
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 22 666
Res. 114 ORENFELL BLVD.
Phone 62 200
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlæknar
•
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONB 26 545 WINNIPEG
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
•
50$ SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 27 702
DR. K. J. AUSTMANN
512 MEDICAL ARTS. BLDG.
Stundar elngöngu, Augna-
Eyma-, Nef og HAls-
sjúkdðma.
VlBtalstlml 10—12 fyrlr hfidegl
3—6 eftlr hfidegl
Skrifstofusimi 80 887
HeimiHtsimi 48 551
J. T. THORSON, K.C.
islenzkur lögfrœðingur
X
•
800 GREAT WEST PERM. Bldg.
Phone 94 668
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPEG.
•
Fastelgnasalar. Lelgja hús. Ct-
vega peningalán og eldsábyrgO,
bifrelOafibyrgO o. s. frv.
PHONE 26 821